Morgunblaðið - 15.10.1960, Blaðsíða 10

10
MORGVNBLAÐ1Ð
Laugardagur 15. okt. 1960
Utg.: H.f. Arvakur Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar- Valtýr Stefánsson (ábm.)
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Lesbók: Arni Óla, sími 33045.
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6 Sími 22180.
Askriftargjald kr. 45.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu kr. 3.00 eintakið.
KEFLAVIKUR-
FLUGVÖLLUR
F'YRSTA spurningin sem
vaknar, þegar flugvalla-
mál okkar eru reifuð, er
þessi: Hafa íslendingar efni
á að nota ekki Keflavíkur-
flugvöll en byggja í þess stað
nýjan flugvöll, sem líklega
mundi kosta ekki minna en
hálfar þjóðartekjur lands-
manna? Á fundi í Flug-
málafélagi íslands í marz
1958 komst flugmálastjóri
m. a. svo að orði, að það væri
álit verkfræðinga, að flug-
vallargerð í líkingu við það
sem Reykjavíkurflugvöllur
er nú, myndi ekki kosta þjóð-
ina minna ’en 800—900 millj.
kr. Nýr flugvöllur yrði auð-
vitað að vera miklu full-
komnari en Reykjavíkurflug-
völlur og sér því hver heilvita
maður, að engin ástæða er til
að fullnýta ekki þá 2000 millj.
króna fjárfestingu, sem áætl-
að er að nú þegar sé komin
í Keflavíkurflugvöll einan.
Ef Keflavíkurflugvöllur
yrði aðalmiðstöð flugsins hér
á landi, þyrfti auðvitað að
leggja varaflugvöll, t. d. á
norðausturlandi, sem gæti
tekið á móti stórum þotum
og yrði þá tilvalið að nota í
þær framkvæmdir eitthvað af
því fé, sem annars færi í nýj-
an flugvöll hér í nágrenni
Reykjavíkur. Takmark okkar
hlýtur að vera að gera Kefla-
víkurflugvöll ákjósanlegt
stökkbretti milli fjarlægra
staða og laða erlend flugfélög
að honum. Ef þjónusta væri
góð þar syðra og í íslenzkum
höndum, ef þar væri nýtízku
hótel; góð flughöfn og ef þar
væri fullkomin tollgeymsla
væru miklir möguleikar á
því að völlurinn yrði þýðing-
armesti flugvöllur á ákveðn-
um leiðum, eins og til dæmis
þegar flogið yrði beint frá
vesturströnd Bandaríkjanna
til Lundúna eða suður í Ev-
rópu eða frá Japan suður í
Evrópu eða Moskva—New
York. Þá má geta þess að í
Bandaríkjunum einum eru
um 100 þús. einkaflugvélar.
Gert er ráð fyrir að vél-
ar þessar verði langfleyg-
ari með tímanum og gætu
þá farið til Evrópu með
viðkomu hér. Þá var einu
sinni talað um að Japanir
vildu koma upp á Keflavík-
urflugvelli birgðastöð fyrir
hátollavörur sem þeir hugð-
ist dreifa um Evrópu. Ekki
hefur heyrzt frekar um það
mál. Sannleikurinn er sá, að
aldrei hefur verið gert neitt
til þess að auglýsa Keflavík-
urflugvöll og lítið til að laða
erlend flugfélög að honum.
Meira að segja hefur komið
fyrir, að erlendar vöruflutn-
ingavélar hafa ekki getað
skilið eftir 2—300 kíló af vör-
um á vellinum, þegar þær
hafa orðið að taka meira
benzín en ráðgert var, vegna
slæmra veðurskilyrða. Samt
vita allir að Keflavíkurflug-
völlur er búinn öllum full-
komnustu tækjum, í fyrra
var sett þar upp ný aðflugs-
lýsing og kostaði hún um 9
millj. króna. Á vellinum eru
öll helztu loftsiglingatæki,
sem nú eru í notkun, og má
t. d. geta þess að þar er verið
að setja upp fjölstefnuvita,
sem gefur ekki aðeins flug-
vélunum upp stefnu, heldur
einnig fjarlægð. Öryggi er
því eins og það verður bezt
á kosið og með sæmilegum
varaflugvelli hér á landi
mætti ætla að Keflavíkur-
flugvöllur ætti mikla framtíð
fyrir sér.
Allt þetta sýnir að íslend-
ingar eiga drjúgar eignir þar
sem Keflavíkurflugvöllur er.
Auðvitað kemur ekki til mála
annað en fullnýta hann og
stórbæta þjónustuna frá því
sem nú er, því sannast sagna
er þjónusta við erlend flug-
félög og farþega í mestu nið-
urníðslu. Sem dæmi um það,
hversu stórt fjárhagsatriði
hér er um að ræða má geta
þess, að áætlaðar tekur af
vellinum þetta ár, eru um 16
millj. íslenzkra króna. Fyrir
hverja lendingu erlendra
þrýstiloftsflugvéla fáum við l
um 23 þús. ísl. króna, þ. e.
lendingargjöld, afgreiðslu-
gjöld og benzínskattur. Ef vel
er á spilum haldið, ættu tekj-
ur okkar að geta numið tug-
um milljóna af Keflavíkur-
flugvelli í framtíðinni.
Auðvitað má um mál þetta
deila, en áður en þeir sem
andvígir eru Keflavíkurflug-
velli í þeirri mynd, sem rætt j
hefur verið um hér að fram-|
an láta frá sér heyra, ættu J
þeir að svara eftirfarandi
spurningum:
1) Höfum við efni á því að
ávaxta ekki þær stóreignir,
sem við eigum í Keflavíkur-
flugvelli?
2) Höfum við efni á því að
leggja fyrst niður Reykja-
víkurflugvöll, síðan Kefla-
víkurflugvöll og byggja loks
nýjan flugvöll fyrir milli 1—
2000 milljónir króna? *
UTAN UR HEIMI
J
Sextug sígaretta
Sjóliðinn frægi
í SUMAR sem leið átti ein af
þekktustu sígarettum veraldar
sextugsafmæli, þ. e. Players Navy
Cut. Það gefur örlitla hugmynd
um vinsældir Players að fyrir-
tækið John Players & Sons greið
ir á hverjum einasta vinnudegi 1
milljón pnuda, eða rúmlega 100
milljónir króna í skatta til ríkis-
ins.
Lögfræðingurinn John Player
stofnaði fyrirtæki þetta árið
1862, en það var ekki fyrr en árið
1900 að „the famous Navy Cut
Cigarettes" komu á markaðinn.
Á 16. öld fluttu ævintýramenn
tóbakið frá Ameríku til Evrópu,
og í heimalandi þess höfðu þeir
einnig lært hvernig átti að nota
það.
Indíánarnir notuðu reykjar-
pípur, en þeir tóku einnig þurrk-
uð tóbaksblöð og vöfðu þau sam-
an í síValning (fyrstu vindlarnir)
eða pökkuðu þeim inn í maísblöð
(fyrstu sígaretturnar).
PAPELETE
Sígaretturnar vöktu mikia
hrifningu hjá Spánverjum, en í
stað maísblaða notuðu þeir sér-
staklega fínan pappír og nefndu
sígaretturnar papelete.
Papelete breiddist út til Ítalíu,
Austurlanda og Rússlands, en
Þrjár litlar
mýs í geim-
ferð
K AN AVER ALHÖFÐI 13. okt.
(NTB) Bandaríkjamenn skutu
þremur músum í dag 1125 km
út í geiminn og náðu þeim aftur
lifandi og heilum á húfi til jarð-
ar. Þetta er lengsta geimferð
sem lifandi dýr hafa enn farið
út fyrir jörðina. Gamla metið
áttu tveir apar, sem Bandaríkja-
menn skutu upp í 500 km hæð í
fyrra. Að vísu hafa Rússar skot-
ið hundi upp í 2000 km f jarlægð,
en þeir náðu honum ekki aftur
lifandi til jarðar.
Mýsnar þrjár kallast gælu-
nöfnunum Sally, Amy og Moe.
Þær voru í litlu hylki í nefi
Atlas-eldflaugar, sem er ná-
kvæm eftirlíking af stærra hylkx
sem Bandaríkjamenn hyggjast
bráðlega nota til að senda menn
út í geiminn.
Eldflaugin fór upp í 1125 km
hæð. Henni var skotið upp írá
Kanaveral höfða og kom hún
niður J SuOur-Atlantshafi um
8000 km frá skotstefS. Þess* leið
fór eldflaugin á 25 mínútum. |
það var ekki fyrr en í herferðum
Wellingtons um Portúgal og Spán
að Englendingar kynntust þeim.
Ekki liggur ljóst fyrir hvenær
papelete varð að sígarettu, en það
tók nokkurn tíma.
Áhugi Englendinga á sígarett-
unum vaknaði fyrir alvöru í
Krím-stríðinu, en bandamenn
þeirra, Frakkar og Tyrkir, reyktu
sígarettur og sömuleiðis rúss-
nesku stríðsfangarnir.
KONUR BYRJUÐU SNEMMA
Sennilega álíta flestir að konur
hafi fyrst nú á síðari árum tekið
að reykja sígarettur, en svo er
ekki. í byrjun reyktu fleiri konur
papelete en karlar. Breti, sem
ferðaðist um Frakkland árið 1840
segir svo frá að það sé mjög í
tízku þar í landi að konur reyki
sígarettur.
Það hefur ætið verið náið sam
band milli sígarettunnar og styrj
aldanna. Það var til dæmis í Búa
stríðinu að sú hjátrú varð til að
ekki mættu nema tveir kveikja
í sígarettum með sömu eldspýt-
unni. Sennilega hafa Búarnir
verið skyttur góðar og fljótir að
miða.
NAYY CUT
Navy Cut sígaretturnar eiga
uppruna sinn að rekja til flotans,
„Navy Cut"
eins og sést á vörumerki Players,
sjóliðanum. Þegar um miðja 19.
öld var sá siður tekinn upp í
brezka flotanum að leyfa sjólið-
um að kaupa tóbaksblöð tollfrjáls.
Þeir vöfðu blöðin þétt saman og
bundu utan um þau með þunnu
snæri. Players minnist þessarar
aðferðar með björgunarhringnum
umhverfis höfuð sjóliðans, en
hann á að tákna björgunarhring
úr tóbaki.
ÚRVALSSKEGG
Sjóliðinn á Playerspökkunum
er alskeggjaður. En það voru alls
ekki allir sjóliðar, sem gátu bor-
ið skegg. Það þurfti sérstakt
leyfi til að hætta að raka sig,
eða „leyfi til að láta vaxa skegg“
eins og það var nefnt. Ef hann
fékk leyfi til að láta vaxa, mátti
sjóliðinn alls ekki raka sig. Flot-
inn var á móti smáskeggjum og
tilsniðnum hökutoppum. En svo
John Player
kom í ljós eftir mánaðar tíma að
skeggið yrði ekki nægilega mynd
arlegt, var sjóliðanum fyrirskip-
að að raka sig til að kasta ekki
rýrð á snyrtileik flotans. En ef
skeggið hins vegar var vel heppn-
að, mátti sjóliðinn ekki raka sig
fyrr en í fyrsta lagi eftir hálft
ár. Meðan á ræktuninni stóð var
sjóliðanum meinað að fara í land,
því hálfvaxið skegg var ekki til
virðingarauka fyrir flotann.
TÓBAKSSKATTURINN
Sígarettan er nú orðin ein þýð-
ingarmesta tekjulind fjármála-
ráðuneytanna. Þegar einhver ráð
hermnn er í vanda staddur með
fjárlögin, leysir hann oft vand-
ann með því að segja við sjálfan
sig:
— Ja, við getum alltaf hækkað
tóbaksskattinn örlítið. Jafnvex
Elísabet I Englandsdrottning not
aði sér vinsældir tóbaksins og
heimtaði tvö pence í skatt af
hverju innfluttu pundi tóbaks. En
hún var hreinn byrjandi á þessu
sviði miðað við fjármálaráð-
herra nútímans.
Players fyrirtækið skýrði frá
því í sambandi við afmælið, að
frá því árið 1900, þegar fyrsta
Players Navy Cut sígarettan
kom á markaðinn, hafi sígarettu
tollurinn hækkað um 2.050 af
hundraði!
1 hvert skipti sem sigaretturna?
hækka í verði, hugsa milljónir
neytenda í heiminum sem svo:
— Nú er ég hættur!
En lítið bara á, neyzlan eykst
og eykst ,og óhætt er að staðhæfa
að ef draga á úr tóbaksnotkun-
inni, verður það varla með skatta
hækkunum.
Sjóliðinn skeggjaði lítur fram-
tíðina með öryggi gegnum bjarg-
hring sinn úr tóbaki.
(lausl. þýtt).