Morgunblaðið - 09.11.1960, Side 12

12
MORGUNQT. AÐIÐ
Miðvikudagur 9. nóv. 1960
Xrisfmann Guðmundsson skrifar um^
BÓKMENNTIR
TRÚNAÐARMÁL
eftir Friðjón Stefánsson.
Útgefandi: Isafoldarprent.
smiðja.
fRIÐJÓN Stefánsson hefur get-
ið sér allgott orð fyrir smásögur
sinar og hafa sumar þeirra ver
ið þýddar á önnur mál. Að þessu
sinni birtir hann þrettán sögur
í snoturri útgáfu.
„Trúnaðarmál" heitir fyrsta
sagan. Hún er vel sögð og
skemmtileg aflestrar, en lítið
skáldverk, boðun hennar hvorki
frumleg né merkileg og endirinn
reyfaralegur. Þess háttar hlutir
geta svo sem gerzt í lífinu
sjálfu, en alls ekki í skáldskap
— nima því aðeins að þeir séu
miklu betur undirbúnir en hér
er.
Alvarlegri og betur heppnuð
tilraun til heimspekilegrar sögu
gerðar er „í ljósaskiptunum‘,
sem fjallar um mann, er íramið
hefur sjálfsmorð — „í morgun
loksins, undir ijósaskiptin, kom
ég því í verk að skjóta mig“. Þó
eru einnig hér hálfgerð vett-
lingatök á efninu, sem vissulega
er forvitnilegt.
Smellin og læsileg er „Ástar-
saga eftir pöntun“. Þar er frum-
lega farið með ófrumlegt efni,
sem sé ást og giftingar. Gamalt
ævintýri um klókindi Konu er
fléttað inn í kaldranalega ástar
sögu: efnið er tekið föstum og
listrænum tökum.
„Klara" er verulega snjöil
smásaga, þar sem óskhyggjan er
tekin til meðferðar á sálfræði-
legan hátt. Þetta er ein af beztu
sögum Friðjóns, vel unnin og
hófsamlega.
„Við hvítu þiiin‘“ er sorgar-
saga, sem hefði mátt vera bet-
ur gerð, því að efnið er ágætt.
Hemingway hefur tekið það til
meistaralegrar meðferðar í
„Sólin rennur upp“. En það
verður að segjast, að sagan er
snotur; höf. tekur létt á efninu,
Málflutninsrsskrifstofa
JÓN N. SIGURBSSON
hæstaréttarlögmaður
Laugavegi 10. — Sími: 14934.
Friðjón Stefánsson
og honum tekst að skapa angur-
væra stemningu.
Hvemig væri núna, ef ailt
hefði farið öðruvísi en það fór?
Þess hefur vatalaust margur
spurt sjálfan sig. í sögunni
„Gegnum úða fossins“ svarar
höf. einni slíkri spurningu á
skemmtilegan hátt. Þetta byrjar
á björtum sumardegi við hvítan
foss: „grannvaxin stúlka með
rjóðar varir og spékoppa í kinn-
um“, klædd í Ijósan kjól og gull.
in á hár. hittir ungan mann, og
ævintýrið hefst. Sumar og ást,
kossar við hvítan fossir.n, trú-
lofún og ákvörðun um að fara
að búa í höfuðborginni. Mörg-
um árum seinna er maðurinn
aftur kominn að þessum fossi og
sér í anda endi sögunnar: stúlk-
an hans með annan mann í her-
berginu hjá sér, þegar hann kom
suður að vitja hennar. Sársauki
í sálinni, einmanaleiki og frið-
laust flakk um jörðina á eftir. —
En var þetta rétti endirirn?
— Maðurinn vaknar upp af dag-
draumum sínum við það, að
flámælt, skrækróma kvenmanns
rödd kallar á hann. Og þar er
reyndar komin grannvaxna gull
hærða stúlkan og þó talsvert
breytt. Þau hafa þá gifzt, þegar
allt kemur til ails, og það hefur
enginn annar komið í spilið, og
hann hefur ekki misst hana. Höf.
getur þess, að hún hafi breytzt
— en sjálfur getur lesandinn
gizkað á, að pilturinn ungi, sem
mætti grannvöxnu stúlkunni
við fossinn sé heldur ekki ;eng-
ur sá samí. Snotur saga.
„Svarað í síma“ er tilraun til
að skýra sálarlíf okrara, og þótt
mig gruni, að efnið sé ekki 'ærnt,
þá er þetta laglega gert og all-
trúverðugt. — Næsta saga hait-
ir „Á leið í næturklúbb" og
fjallar um liðhlaupa, en ég finn
ekki í henni púðrið. Efnið er
gott, en meðferðin laus í reip-
um. — Heldur losaraleg er eim.
ig sagan „Kveðjur" og efnismeð-
ferðin lítið sannfærandi.
Athyglisverð er sagan „Öræfa-
búi snýr við“. þótt hún heiði
mátt vera betur smíðuð. En
boðun hennar á erindi til
manna, er gera sér leik að því
að murka lífið úr saklausum
frændum okkar meðal ferfæti-
inga.
„Jólasnjór" er dapurleg saga
úr daglega lífinu. Hún fjallar
um drykkjusjúkling og sýnir;
hvernig hann fellur fyrir freist-
ingunni á aðfangadag jóla. Hún
er vel gerð og efnismeðferðin
hófsöm, en nær vel tjlgangi sín-
um.
„Samlíking við saltfisk" er
snoturt riss án mikilla tilþrifa.
En síðasta sagan, „Feimni“ er
ágæt, vel skrifuð og skemmtileg
stúdía í þessum leiðinlega kvilla,
sem margan manninn hriáir.
Þar tekst höf. verulega upp, og
enda þótt bók þessi bæti litlu
við vöxt hans sem rithöfundar,
lokar maður henni vel sáttur
við skáldið.
Mikil atvinna
í Hornafirði
Höfn í Hornafirði, 4. nóv.: —
Slátrun sauðfjár er fyrir nokkru
að mestu lokið hjá Kaupfélagi
Austur-Skaftfellinga í Horna-
firði.Alls var slátrað 11694 kind-
um eða um 500 færra en í fyrra.
Af þessu voru 11260 dilkar, með-
alvigt þeirra var 13.5 kg. en var
i fyrra 12,84. Þessi fjártala er
það sem lagt er inn en auk þess
er slátrað um 700 kindum sem
teknar voru heim, í sláturhúsinu,
og hjá Einari Eiríkssyni, kaup-
manni, er slátrað um 1000 kind-
um, svo heildarslátrun á Hófn
er 13.400 kindur.
Mesta meðalvigt hafði E'ías
Jónsson Rauðabergi. Lagði hann
inn 91 dilk þar af voru 70 tví-
lembingar meðalv. 15.5 kgr en
hann hafði alið iömbin á fóður-
káli um mánaðartíma. Þyngs+an
dilk í sláturhúsi átti Benedikt
Egilsson, Þórisdal 28,5 kg.
Sérstaka athygli vakti meðal
vigt Guðmundar Jónssonar, Borg
arhöfn, en hans dilkar voru 14,5
að meðalvigt, en í Borgarhöfn
hagar þannig til að þar eru sum-
arhagar mjög litlir eða nær ekk-
ert afréttarland, en 6 bændur.
Talsvert hefur orðið vart við
útigöngufé. Er það að sjálfsögðu
mest í Skaftafellsfjöllum, en þar
sem ennþá er ekki nærri smalað
þar til fullnustu. er ekki ennþá
vitað, hversu margt kann að
koma fram. Vitað er um tvær
veturgamlar ær, sem sést hafa
báðar með mjög fallegum lömb-
um o. fl.
Hreindýr.
Mikið virðist hreindýrasíofn-

inn vera að aukast í Skaftafehs-
fjöllum. Þar sáust meðal annars
nokkuð á annað hundrað dýr í
einum hóp.
Kartöfluuppskera.
Ekki er fyllilega hægt að segja
hvað kartöfluppskeran er mikil,
en trúlega er hún í kringum
16 þúsund tunnur og þó líklega
meiri. Sumsstaðar var uppsker-
an allt upp í tuttugföld.
Róðrar hefjast.
Að úthallandi sláturtíð hófu
5 heimabátarnir hér róðra og
hafa gæftir verið góðar í þessari
góðu tíð, en ekki hafa útgerð-
armenn verið ánægðir með afl-
ann, telja hann litinn ,en hann
hefur verið frá 4—7 tonnum í
róðri. Óhætt er að segja að al-
gengast hafi hann verið 5—6
tonn.
Brúarsmíði.
Lokið ei; nú að smíða brú á
hina illfæru Fjarðará í Lóni Var
það Þorvaldur Guðjónsson bi'ú-
arsmiður, sem sá um byggingu.
Síðan var hann við viðgerð á svo
svokallaðri Melabryggju, en við
hana eru afgreiddir allir flug
vélafutningar eg eins mikill
vöruflutningur um Mýrar og
Suðursveit meðan brúin á
Hornafj arðarf 1 j ót kemst ekki i
not, sem væntanlega verður
snemma á næsta sumri.
Framkvæmdir.
Ætlunin var að Þorvaldur
steypti hér aðalgötuna á Höfn,
en þar sem svo áliðið var, vildi
hann ekki eiga neitt á hættu með
slíkt, þar sem alltaf mátti vænta
að frost kæmu, en gata þessi er
oft afarslæm. holótt og blaut.
Eins og að líkum lætur hef-
ur atvinna verið mjög mikil hér
í kauptúninu til þessa.
Ennfremur eru Rafmagnsveit-
ur ríkisins að leggja jarðkapal
í þann hluta kauptúnsins, sem
áður hafði loftlínu, en það er um
það bil helmingur kauptúnsins,
þ. e. innri hluti þess.
Snjór hefur ekki sézt ennþá,
ekki einu sinni í hæstu tindum
og hefur það valdið mönnum
nokrum erfiðleikum með smala-
mennsku, einkanlega í Skaftft.
fellsfjöllum og víðar.
CHAMPION
Klskendur í París. (Austurbæjarbíó).
0í0.*.m + *># «
skrifar um:
KVIKMYNDIR
HAFNARBÍÓ:
EKKJA HETJUNNAR
ÞETTA er ný amerísk mynd tek
in í litum og Cinemascope. Segir
þar frá ungri konu, sem aðeins
hafði verið gift í fáar vikur er
maður hennar var sendur tii
Kóreu. Þremur árum síðar berst
henni tilkynning um dauða hans.
Síðan hefur hún búið hjá tengda-
foreldrum sínum, sem eru vel efn
um búin. Tengdafaðirinn Harley
er ágætur maður en Virgily kona
hans drambsöm úr hófi. Hún
dáir mjög minningú sonar síns,
en hatar tengdadóttur sína þó
að hún láti ekki á því bera á
yfirborðinu. Virgily fær þá hug-
mynd að reisa sjúkrahús til minn
ingar lun Donald son sinn og
faðir Harleys, ríkur og ófyrir-
leitinn stjórnmálamaður styður
eindregið þessa hugmynd, því að
hann og Virgily reyndar líka,
eygja þann möguleika að þau
geti náð í æðstu hetjuverðlaun
landsins Donald til handa. En til
þess vantar meðmæli Pike Yarv
elss, flugstjóra, sem var með
Donald er hann lét lífið. Christ-
ine, ekkja Donalds býður Pike
að koma til hátíðarhaldanna
þegar hjúkrahúsið verður vígt.
Har»n kemur, en verður þess
brátt áskynja að honum er ætlað
að gefa vottorð um hetjuskap
Donalds, enda er honum jafnvei
boðið mikið fé til þess. En Pike
er heiðarlegur maður og einarð-
ur. Hann neitar af vissum ástæð-
um að votta hetjuskap Donalds
og fer á brott. En sá er hængur
á að ástir hafa tekizt með hon-
um og Christine. Verða nú mikil
átök milli hans og Christine
annars vegar og Virgily hins veg
ar, er lýkur með því, að Virgily
verður harmi lostinn, er hún
heyrir allan sannleikann um son
sinn — og fellur grátandi í faðm
eiginmanns síns.
Þetta er mjög efnismikil mynd
og áhrifarík, enda ágætlega leik-
in. Fara þau June Allyson og
Jeff Chandler með hlutverk
Christine og Pikes, en hin heill-
andi unga leikkona Sandra Dee
leikur systur Donalds.
AUSTURBÆJARBÍÓ:
ELSKENDUR í PARÍS
ÞESSI þýzka mynd, sem tekin
er í litum, er gerð eftir skáld-
sögunni „Mon p’ti“ eftir Gabur
von Vaszani. Myndin gerist í
París og segir frá ástum ungrar
fallegrar stúlku Anne-Claire og
Mon p’ti, sem er ungverskur
teiknari, en þetta skrítna nafn
gaf Anne-Cláire honum þegar
þau hittust fyrst. Anne-Claire,
sem haldin er sterkri óskhyggju,
á erfitt með að halda sig að sann.
leikanum um einkalíf sitt og hef-
ur því talið Mon p’ti trú um
ótal margt, sem ekki á sér stoð
í veruleikanum. Þetta veldur
þeim báðum meiri óhamingju en
hana grunar og verður að lokum
til þess að samvistum þeirra lýk-
ur með hörmulegum hætti.
Mynd þessi er ekki margbrot-
in að efni til, að mestu leyti
heillandi lýsing á ástarlífi sak-
lausra og góðra unglinga. Því er
þessi mynd einkar aðlaðandi og
skemmtileg þrátt fyrir allt, enda
aðalhlutverkin ágætlega leikin af
Romy. Schneider og Horst Buch-
holz.