Morgunblaðið - 23.12.1960, Side 13

Föstudagur 23. des. 1960
uoRcrwRraðið
13
Þórður Jónsson, Lálrum:
Er eyðing miða
auðna lands?
Hugleiði<?g um dragnót^veHar
ÞAÐ VAR á síðastuouum vetri,
að ég skrifaði grein í Morgun-
blaðið, þegar sá orðrómur var
orðin nokkuð hávær, að nú ætti
aftur að leyfa veiðar með drag
nót. Eg taldi í þeirri grein, að
ef þessar veiðar væru leyfðar,
þá ættum við Vestfirðingar að
mótmæla aliir sem einn.
Margt hefir skeð síðan, meiri
hluti þingmanna og ríkisstjórn
leyfðu veiðar með dragnót, sam
anb. lög þar um nr. 40 frá 9.
júní 1960, og útvarpstilkynningu
frá Fiskifélagi íslands, í sama
mánuði.
Eg hef ekki séð nein skrifleg
mótmæli frá Vestfirðingum, en
þeir mótmæltu samt drengilega,
með því að þiggja ekki boð sinna
þingmanna og ríkisstjórnar, um
að hefja aftur veiðar með drag-
nót, þær veiðar, sem reynslan
var búin að sýna, að var rán-
yrkja inn á flóum og fjörðum,
og hefir átt stærstan báttinn í
að eyða fiski af grunmiðum á
Vestfjörðum.
Patreksfirðingar og Táknfirð
ingar voru þó á annarri skoðun,
og virðast hafa óskað mjög eftir
veiðunum. Airangt væri þó, að
segja að sá hefði verið vilji allra
Patreksfirðinga, því þaðan voru
einnig send harðorð mótmæli.
í ágústmánuði sendi ég aftur
grein í eitt dagblaðanna, um
sama mál, en ég er ansi hræddur
um, að hún hafi einhversstaðar
fallið hjá, og aldrei verið eytt á
hana prentsvertu. Kannske var
það réttmætt því ég fór ekki
dult með andúð mína á þessu
máli, og framkvæmd viðkom-
andi laga, og ég bað í þeirri
grein, og bið enn, hæstvirtan
sjávarútvegsmálaráðherra og
Fiskifélagið að uppiýsa opinber
lega, á hvaða forsendum Patreks
fjarðarflói var opnaður fyrir
veiðum með dragnót, og hvem
ig sú opnun var samræmd lög-
um nr. 40 frá 9. júní 1960.
Mér finnst, að við sem höfum
mótmælt rányrkjunni, og þar
með gereyðingu þessara miða,
en sjáum hana samt í fram-
kvæmd úr bæjardyrum okkar,
mættum fá að vita, hvað veldur.
Eg mun líka hafa minnzt á,
hvaða þakkir við Vestfirðingar
ættum að færa þingmönnum
okkar fyrir þetta afrek þeirra,
en það getur svo vel beðið þar
til þeir koma næst í atkvæðaleit,
en nóg um það.
En nú er dragnótaveiðum lok
ið að þessu sinni, og verður ekki
annað séð en vertíðin hafi geng
ið vel, þó sérstaklega með bol-
fiskinn, þótt flatfisk ætti að
veiða. Og ekki ætti að vera
hætta á ofveiði, því þessar veið
ar eru undir „vísindalegu eftir-
liti“, sennilega þeirra sem veið
arnar stunda. >að var til dæmis,
haft eftir einum skipstjóranum
við þessar veiðar í sumar, eftir
að hafa fengití allmikið aí kola
í nótina, er lítt var nothæfur
vegna smæðar og hors, að það
væri komið svo mikið af þessu,
svo það hefði ekkert að éta, og
eina ráðið væri að drepa þetta
í hrönnum, svo það sem eftir
lifði hefði nóg að éta. Að þess
ar stöðvar væru ekki ennþá orðn
ar færar um að veita kolanum
lífsskilyrði, eftir síðustu eyði-
leggingu með dragnót, það mun
skipstjórinn ekki hafa leitt hug
ann að, nei aðeins það, að fjölg-
imin væri of mikil.
Það hlógu margir að þessu. En
þetta var ekkert til að hlæja
að, þetta er það, sem fiskveiðar
okkar undanfarin ár, í dag, og
um ófyrirsj áanlega framtíð verða
að súpa seyðið af, heimskulegum
sleggjudómum og þekkingar-
leysi, þeirra sem stjórna og hafa
stjórnað okkar fiskveiðimálum.
Að drepa sem mest af fiski,
með öllum tiltækum ráðum, ung-
viðið inn við bryggjurnar, sem
stórfiskinn úti á miðunum, og
nota til þess svo stórvirk tæki
sem kostur er á, það telja þeir
aðaiatriðið.
Og enn, virðast þessir bless-
aðir menn, trúa því í sínu úr-
ræðaleysi eins og skipstjórinn,
að það þurfi að drepa, drepa
meira, til þess að tryggja fisk
stofnum okkar lífsskilyrð: inn á
fjörðum og flóum, og til þess
var óragnótin leyfð. ömurleg
staðreynd.
Til dæmis áttu að vera komin
mörg lög af kola í Faxaflóa, svo
aðrir fiskar komust þar ekki að
botni, svo þeir höfðu þar
ekki lífsskiiyrði. En sennilega
hefir dragnótabátunum í sumar,
tekizt að lækka svolítið byng
ina svo að þetta hafi lagast.
En ég held, að nú fari mælir
inn að verða fullur. Aflaleysi
togaranna undanfarið, mun gefa
þjóðarleiðtogum okkar vísbend
ingu um, að ekki sé einhlítt, að
leyfa veiðar með dragnót upp í
landssteinum, til að bæta upp þá
aflatregðu, sem alltaf í stærri
og stærri stíl, er að gera vart
við sig, vegna rányrkju á mið-
um okkar. En þá orsökina munu
flestir telja að valdi minnkandi
afla, þrátt fyrir stærri skip og
fullkomnari veiðarfæri.
En því miður eru það alltof
margir, einmitt af hinum ábyrgu
mönnum, sem berja höfðinu við
steininn, og vilja ekki viður-
kenna þessa staðreynd í verki,
en leita anarra og falskra skýr-
inga. Til dæmis hef ég heyrt
málsmetandi menn halda því
fram í alvöru, að svartfuglinn sé
hvað mesti bölvaldurinn í okk
ar fiskstofni, hann taki margar
fyllir sínar af þorskseiðum á dag.
Mín dýrafræði nær ekki svo
langt, að ég viti hvort eldri er,
svartfuglinn eða þorskurinn. En
hvortveggja var til fyrst þegar
ég man eftir mér, og hefi ég
haft nokkur kynni af báðum, og
lifnaðarháttum þeirra.
Eitt er víst, að meðan Halinn
var fullur af fiski, þá var til
svartfugl. Meðan Selvogsbanki
og' hraunið moruðu af fiski þá
var til svartfugl. Meðan allir
firðir og flóar, þar á meðal ísa
fjarðardjúp, voru fullir af fiski,
þá var til svartfugl. En hefir þá
svartfuglinum fjölgað svo mjög
á síðustu árum, að át hans af
seiðum þorsksins, gæti svo að
segja breytt öllum þessum mið
um í auðn?
Sjálfsagt veit enginn, hversu
mikið hefir farizt, og ferst í
þeirri olíu, sem fór um höfin
á stríðsárunum og síðan, en
það er á flestra vitorrði að það
hafi verið gífurlega mikið, svo
ætla mætti að heldur væri um
rýrnun að ræða á svartfugls
stofninum, enda sjást þess greini
lega merki, minnsta kosti við
Látrabjarg.
Nei, það er alrangt, svartfugl
inn ræður þar engu um, svo
neinu nemi, skaparinn sá honum
fyrir annari og betri fæðu, enda
finnst honum þorskseiði vond, og
étur þau ekki nema hann eigi
ekki anarra kosta völ. En svo er
stundum um ungfugl, sem er að
flækjast inni á fjörðum og upp
við land að hausti til.
Þegar sú gullvæga og sanna
setning varð til, „Friðun miða
framtíð lands“ og var hyllt af
þjóðinni á eftirminnilegan hátt,
þá mun þjóðin hafa trúað því, að
forystumenn hennar væru á
sama máli. En hún hefir senni-
lega reiknað skakkt. Setningin
hlýtur að hafa hljómað sem öfug
mæli í eyrum sumra þeirra
manna, sem þjóðin valdi sér að
leiðtogum um sama leyti, til þess
hafa verk þeirra bent siBan.
Þeirra skoðun virðist vera, ef
dæma skal eftir verkunum. Eyð
ing miða er auðna lands.
Látrum 8. des. 1960.

BORGIN í snjó og jólalykt.
Búðagluggarnir stara á veg-
farendur. Vegfarendur stara
í búðagluggana. Snjórinn
stynur undan fótunum. Stun-
urnar heyrast ekki á götun-
um. Keðjur bílanna dansa.
Snjórinn spýtist til beggja
hliða. Eins og skítugt og
sundurkramið hræ. Hangi-p
kjötslykt úr opinni kjörbúð.p
Namm, namm. Grenilyktin
stígur til himins. Snjórinn|i|
féll í nótt. Meðan borgin
svaf. Mjúklega settist hann áÆ
húsþökin. Hvítur draumur.
Inn í nóttina. Sögur um menn
ina. Ást þeirra og sorg. Með-|
an borgin svaf. Bílflauta gell-
ur. Borgin opnar augun.f
Karlar og konur ganga út í
daginn. Skilja spor sín eftir
í snjónum. Eins og minningu. :||
Unz snjórinn treðst í sundur.
Umbúðir jólanna í öskutunn-
unni. Árekstur. Enginn nu idd
ist. Fljótið streymir. Hvert? I
Austurstræti. Laugavegur. 11
í snjd
Hvert? Þessar götur. Æðar
líkamans. Dagur gleðinnar,
þrá. Þessar götur gegnum
vitundina. Fyrsta ástin í port-
inu. Slökkviliðið. Þessar göt-
ur. Borg stritandi lífs og
dauða. Snjórinn hvítur
draumur. Himininn blátt
barnsauga. Dreymir um
mennina. Ást þeirra og sorg.
Hvíta eins og snjó.
i.e.s.
Ferðir SVR
um hátíðarnar
Þorláksmessa: Ekið til kl. 01:00
Aðfangadagur jóla: Ekið á öllum leiðum til kl. 17:30
Ath. á eftirtöldum leiðum verður ekið án fargjalds, sem hér segir:
Leið 2 — Seltjarnarnes:
Leið 5 — Skerjafjörður:
Leið 13 — Hraðferð Kleppur:
Leið 15 — Hraðferð Vogar:
Leið 17 — Hraðferð
Austurbær—V esturbær:
Leið 18 — Hraðf. Bústaðahv.:
Leið 22 — Austurhverfi:
Blesugróf—Rafstöð—Selás—
Smálönd:
Jóladagur: ^
Annar jóladagur:
Gamlársdagur:
Nýársdagur:
Kl. 18:32, 19:32, 22:32, 23:32
Kl. 18:00, 19:00, 22:00, 23:00
Kl. 17:55, 18:25, 18:55, 19:25
K1 21:55, 22:25, 22:55, 23:25
Kl. 17:45, 18:15, 18:45, 19:15,
Kl. 21:45, 22:15, 22:45, 23:15
K1 17:50, 18:20, 18:50, 19:20
K1 21:50, 22:20, 22:50, 23:20
Kl. 18:00, 18:30, 19:00, 19:30
K1 22:00, 22:30, 23:00, 23:30
K1 17:45, 18:15, 18:45, 19:15
Kl. 21:45, 22:15, 22:45, 23:15
Kl. 18:30, 22:30,
Ekið frá kl. 14:00—01:00
Ekið frá kl. 09:00—24:00
Ekið til kl. 17:00
Ekið frá kl. 14:00—01:00
Vilja eingöngu
skuttogara
Þ Æ R fréttir berast fra Ham-
borg, segir Fishing News í síð-
ustu viku, að Þjóðverjar séu að
hætta við hina gömlu gerð tog-
ara. — Allir eru að taka upp
notkun skuttogara og þeir sem
höfðu nýlega gert samninga um
smíði á venjulegum togurum
hafa fengið þeim samningum
breytt í skuttogara. Breytingin
hefur orðið svo skyndileg og
mikil, að þýzkir útgerðarmenn
eru farnir að kalla togara af
eldri gerð „nútíma brotajám“.
Aðalástæðan fyrir þessari um-
byltingu er sú, að erfiðara
reynist að fá sjómenn á eldri
togarana. Þeir vilja helzt vera
á skuttogurum.
Jólátré í Bílduda]
BlLDUDAL, 21. des. — Hér
stendur nú uppljómað 15 m. hátt
jólatré, en það er gjöf til kaup-
túnsins frá Arna Jónssyni stór-
kaupmanni í Reykjavík. Hefur
hann um nokkurt árabil sent
hingað slíka jólakveðju, og sýnt
með því óvenjulega ræktarsemi
við æskuslóðir sínar sem Bílddæl
ingar þakka af alhug.
— ★ —
I vetur munu tveir bátar róa
héðan, 40 tonn hvor. Nú eru
rækjuveiðarnar hættar, en í nið-
ursuðuverksmiðjunni eru miklar
annir, því 20—30 stúlkur, sena
þar starfa, vinna nú við niður-
suðu á vmiskonar matvælum.
I — Hannes
Lækjarbotnar: Upplýsingar í síma 12700
Ath. Akstur á jóladag og nýársdag hefst kl. 11 og annan jóladag
kl. 7 á þeim leiðum, sem að undaniixuu nefur verið ekið á kl.
7—9 á sunnudagsmorgnum.