Morgunblaðið - 20.01.1961, Blaðsíða 17

Föstudagur 20. Janúar 1961
MORGVNBLAÐIÐ
17
— Kennedy
Framh. af bls. 8
Hún varð til þess að hann hélt
óvæntar og eftirminnilegar ræð-
ur í öldungardeildinni um Indó-
Kína og Alsír.
I Hugsanlegt er að Kennedy
sé að eðlisfari laus við tilfinninga
semi. En það væri fjarstæða að
ihalda að hann hafi ekki verið
íknúinn áfram af einhverju innra
afli. Hann ákvað það fyrir löngu
að bjóða sig fram til forseta-kjörs
og hefur síðan keppt að því
marki með ótrúlegum krafti og
viljaorku. , , » . i
r Að aðstoð þeirri undanskil-
lnni, sem hann hefur hlotið frá
hinni glæstu Kennedy-ætt —
þrem systrum og tveim bræðr-
um, ásamt eiginmönnum þeirra
og eiginkonum — hefur ekkert
óvenjulegt verið við baráttuað-
ferðir hans. Og hvað sem, hver
og einn þeirra hefur gert, hefur
herra Kennedy gert tíu sinnum
meira sjálfur.
McCarthy
Það eru dökkir blettir í sögu
Kennedys, enginn þó dekkri en
frá árinu 1954, þegar honum
auðnaðist ekki að sameinast
meirihluta nefndar bandarísku
öldungardeildarinnar um að víta
McCarthy þingmann. Kennedy
var þá í sjúkrahúsi, en jafnvel
frjálslyndir menn í Bandarikjun
um hafa fáir fengizt til að við-
urkenna það sem næga afsökun.
Síðan hefur hann' veitt vítunum
takmarkaðan stuðning.
í) Þeir, sem telja að enginn hafi
getað verið McCarthy hollur og
itrúr, ættu að lesa frásögn Ric-
hards Riveres, þar sem hann seg
ir m.a.: „Það voru til menn róm-
versk-kaþólskrar trúar, einkum
af írskum uppruna, sem sáu í
þessum herskáa íra eldheitan
hefnara eigin lítillækkunar
þeirra og gátu ekki trúað því að
gagnrýnin, sem hann vakti,
byggðist á öðru en kirkju hans
og nafni. Þessum og mörgum
fleirum, var hann tákn og í-
mynd uppreisnar“.
Óskipt vald forseta
Erfitt er að trúa því að þetta
hafi nokkurntíma verið skoðun
Kennedys. En hann hlýtur að
hafa vitað að þetta var álit
margra vina hans á McCarthy.
Og eins og hann sjálfur orðaði
það einu sinni, hvernig gat hann
„hrópaði" gegn manni, sem fáðir
hans hafði stutt og bróðir hans
tinnið með? Það heldur samt á-
fram að vera illskiljanleg stað-
reynd, að Kennedy hefur ekki
látið það, sem margir töldu þjóð-
nrmein, hræða sig til að varpa
frá sér hollustuhöftunum.
i Kennedy ætlar sér vissulega að
verða húsbóndinn, þegar í for-
fetastólinn kemur. „Forsetinn get
tir ekki skipt valdi sínu, getur
ekki falið öðrum það. Hann einn
er stjórnandi ríkisins", hefur
hann sagt. Sumum kann að virð-
*ist sem þessi skoðun hans komd
herlega fram í ráðherravali
Kennedys og sérstaklega er hann
hafnaði Adlai Stevenson sem ráð
h.erra.
I.eiðréttingar heima fyrir
Flestir vænta þess að hið nýja
kjörtímabil verði upphaf lagfær-
lnga og leiðréttinga heima fyrir.
Þar verði reynt að draga úr þjóð-
félagsvandamálum eins og kyn-
þáttaofsöknum og lélegum lífs-
fkilyrðum íbúa ákveðinna svæða.
„Ef okkur skortir meðaumkvun
og vorkunnsemi gagnvart þeim,
fem sjúkir eru og gamlir hér
heima“, hefur Kennedy sagt, „þá
getum við ekki sýnt sannfærandi
meðaumkvun og vorkunnsemi í
öðrum löndum. Ef ekki sérhver
íbúi Bandaríkjanna nýtur mann-
legrar virðingar og mannlegs
féttar, munu menn í öðrum lönd
um og af öðrum kynþáttum taka
xnálsvörn okkar fyrir lýðræðinu
xneð tortryggni og afskiptaleysi.
Annað af fyrstu verkefnum nýja
forsetans verður að efla hernað-
arstyrk Bandaríkjanna og kjarn-
orkuvopn, þannig að „óskynsam-

legt“ verði fyrir Sovétríkin að
láta sér stríð til hugar koma.
I nokkrum stjórnmálalegum
atriðum — eins og til dæmis
hverja eigi að styðja í Alsír og
Suður-Afríku og hvernig eigi að
snúast í Kongó-málinu — verða
Bandaríkin endanlega að ákveðá
hvorn kostinn þau eigi að velja;
þann, sem brýtur í bága við hags-
muni voldugra ríkja Vestur-
Evrópu, eða hinn, sem er and-
stæður stefnu öflugra Afríku og
Asíuríkja. í Öðrum málum —
eins og því hvort vestur þýzki
herinn skuli fá kjarnorkuvopn —
er annars vegar um að velja hags
munamál Vestur-Evrópu og hins-
vegar möguleika á sovét-banda-
rískum afvopnunarsáttmála.
•f
Vonin getiur rætzt 1 “ ’
Enn sem komið er hefur Kenne
dy ekkert látið uppi um það
hvernig hann hyggst leysa þessi
vandamál og væri það hvatvísi
að spá nokkru þar um. Margir
áhrifamiklir stjórnmálamenn í
Bandaríkjunum, sem studdu sir
Anthony Eden í Suezdeilunni,
telja hervæðingarstefnu Eisen-
howers hafa verið mjög ranga
vegna þess eins að hún hafi ver.
ið of veik. Álíta þessir menn að
viðurkenning á úrskurðum Sam-
einuðu þjóðanna sé eftirgjöf á
ábyrgð.
Ýmislegt á eftir að koma fram
varðandi Kennedy sem stjórn-
málamann og sem mann. Það, að
hann getur á margan hátt kom-
ið mönnum að óvörum, ætti
hvorki að færa honum til lofs né
lasts. En hver og einn hlýtur að
bera þá von í brjósti að Kennedy
muni reynast jafn vitur maður
og hann hefur nú þegar reynzt
vera ötull og framtakssamur —
og sú von getur rætzt. í
I t t (Observer).
Jí ’ i-S
SÖU8FJB
LABOR
IPilÍPlSir ^®gf|

■uL , Jm
■KÉ ^ass dlLLON
fii§3 STÁTB ' S TRKASURY
Ragnhildur Péturs-
dóttir — Minning
RAGNHILDUR Pétursdóttir á
Háteigi, vinkona mín, er látin.
Ragnhildur, sem reyndist mér
sannur vinur sem ég bæði virti
og elskaði, þau 11 ár, sem ég átti
heima hjá þeim ágætu hjónum,
Halldóri skipstjóra og Ragnhildi.
— Ævinlega var mér fylgt úr
hlaði á mínum mörgu ferða-
Ragnhíldur Pétursdóttir í æsku.
reisum með blessunaróskum og
blíðu brosi, og viðtökurnar þeg-
ar heim kom, voru þær sömu.
Það brást aldrei.
Það er orðið langt síðan við
Ragnhildur kynntumst fyrst. —
Arið 1905 kom hún til Noregs til
húsmæðraskólanáms. — Eg var
þá kennari við barnaskóla Moss-
bæjar á Austfold, þar var Ragn-
íhildur hjá okkur mæðgum með-
an hún beið eftir skólavist.
Eftir fráfall móður minnar,
1924, og til ársins 1935, að ég
fór til veturvistar til skiptis í
fjórðungunum, átti ég heimili á
Háteigi, sem þá var talið uppi
í sveit, svo að segja, nú komið
inn í miðjan bæ. — Heimilið var
glaðvært. frjálslegt og skemmti-
iegt. Blessaðar dæturnar þrjár
urðu virktavinir og góðir félag-
■sr.
Þetta var líka sveitaheimili að
sönnu: Stórt tún og 10 kýr í
fjósi. — Húsfreyjan lét fáa daga
hjá líða að koma í fjósið, fylgdist
með öllu, mjólkaði líka oft með
fjósamanninum. Einhverntíma
var líka bezta mjólkurkýr lands-
ins í fjósi Ragnhildar. — Og inni
var unnið: Spunnið, saumað, ofið
og litað.
Bæði skildu þau merku og
góðu hjón það, hve mikils virði
heimilisiðnaðurinn er fyrir land
og þjóð. Búa að sínu er landi og
þjóð til nytsemdar. — Þar var og
guðsorð og góðir siðir, bæn og
þakkargerð í heiðri haft.
Háteigur stendur hátt, útsýnið,
vítt til hafsins og jökulsins, var
yndisfagurt. Engeyjan fagra
blasir víð, iðgræn sem smaragð-
ur, í bláum feldi. — Hún blasti
við úr vesturgluggunum, og
þangað býzt ég við að Ragnhild-
ur hafi horft á morgni hverjum
og heilsað eyjunni sinni, þar sem
hún ólst upp við mikið ástríki og
mikil og fjölbreytt störf á landi
og legi. — Að þeim áhrifum hef-
ur hún búið alla ævi, þjóðlegum,
hollum og blessunarríkum. —
Einnig m;nnist hún oft umferða-
kennslu sinnar á Suðurlandi
eftir veru sína erlendis. — Sú
kynning af sveitum og sveitalífi
var henni mikils virði og ógleym-
anieg.
Þá var hún og, eftir umferða-
kennsluna hjá Búnaðarfélaginu
starfandi kennari við húsmæðra-
deild Kvennaskólans í Reykja-
vík.
Eftir að þau Háteigshjón
keyptu ,,Húsið“ á Eyrarbakka,
hófst ný starfsemi og miklar
framkvæmdir: Endurbætur og
garðyrkja, jafnvel vefnaður.
Þegar ég fluttist burt frá Há-
teigi, var svo umsamið hjá okkur
vinkonunum, að ég kæmi í heim-
sókn og dveldi mánaðartíma ár
hvert. — Þessari reglu höfum við
fylgt þessi 25 ár, og mér jafnan
tekið þar opnum örmum.
Gestrisni var framúrskarandi
hjá þeim Háteigshjónum. Þannig
kynntust þau fjölda fólks um
land allt, og urðu fróð um hagi
almennings. — Ragnhildur á vini
um land allt, enda ferðakona,
reiðkona mikil framan af æyi.
—• Hún las mikið og fylgdist
þannig með hag lands og þjóðar.
Var og vel minnug.
Ragmhildur lét sér ekki nægja
að vinna að búskap og heimilis-
iðnaði. Hún starfaði mikið að
félagsmálum: Atti mestan og
beztan þátt í stofnun og starf-
rækslu Húsmæðraskóla Reykja-
víkur, og í stjórn skólans, ein'nig
að stofnun Kvenfélagasambands
Islands, og var formaður þess
sambands um fjölda ára. — Þá
var hún gjaldkeri og gestgjafi
Sambands íslenzkra heimilisfé-
laga öll árin sem það starfaði.
Og nú síðast varð sú hugmynd
hennar að veruleika, að ofin var
mynd af Ingólfi Arnarsyni, land-
námsmanni. — Myndin á að
prýða Ráðhús Reykjavíkur, þeg-
ar það rís af grunni. Fyrir at-
beina og áhuga Ragnhildar, sam
einast reykvísk lcvenfélög um
þessa veglegu gj úl'.
Oft var hent gaman að öllu
mínu ferðastússi. — Varð þá
Ragnhildi eitt sinn að orði: Dóa
lætur sig ekki muna um það að
koma suður til að sjá sýninguna
hennar frú Engelstad, hinar
norsku. — En þar brást þér boga
listin, vinkona. Dóa kom ekki,
enda nýkomin flugleiðis að sunn
an.
En nú er hún komin að fylgja
þér síðasta spölinn, elskan mín,
hverjum er það líka skyldara.
Og enn er ég sezt að á Háteign.
um okkar gamla góða, þar sem
ekkert vantar nema 'heimilis.
prýðina, höfuðprýðina.
En nú ert þú farin, laus við
kröm og kvöl. Fagnað af Guði
þínum og gömlum Engeyingum,
ástvinum þínum.
Til eyjarinnar fögru varð þér
löngum litið, og hjá ástvinunum
góðu dvaldi hugur þinn löng.
um. .
Við samfögnum' þér. '
Halldóra Bjarnadóttir.
Fjölmenn
jarðarför
STYKKISHÓLMI, 18. jan. — f
dag fór fram í Stykkishólmi jarð
arför Péturs ívarssonar frá Ökr-
um, en hann andaðist hinn 12.
þ.m. rúmlega 75 ára að aldri,
fæddur 18. maí 1884 að Ási við
Stykkishólm. Hér dvaldist hann
mestan aldur sinn. Hann var
starfssamur maður, kom sér alls
staðar vel, drenglyndur og fá-
skiptinn um annarra hagi. Kvænt
ur var hann Jóhönnu Jóhanns-
dóttur Jónassonar bónda í Öxn-
ey. Lifir hún mann sinn.
Fjölmenni var við jarðarför-
ina. --- Fréttaritari.
Eigenáaskipti
á Stykkishólms-
bíói
STYKKISHÓLMI, 18. jan. —
Stykkishólmsbíó hefur nú skipt
um eigendur. Magnús Sigurðsson
og Sigurður Sigurgeirsson, sem
hafa rekið það und'anfarin 14 ár,
hafa nú látið af störfum og selt
Haraldi Jónassyni og Ágúst Sig-
urðssyni bíóið, og tóku þeir við
rekstri þess 7. þ.m.
— FréttaritarL