Morgunblaðið - 07.03.1961, Blaðsíða 2
M
2
M ORGZJ y BL AÐlb
Þriðjudagur 7. marz 1961
4
Tillaga um uppsögn
fiskveibisamnings
TORSHAVN 6. marz
(Frá fréttaritara Mbl.)
ÞJóðveldisflokkurinn færeyski
hefur lagt fram tillögu á Lög-
þinginu um að dönsku ríkis-
stjórninni verði tilkynnt að Fær
eyingar krefjist þess, að dansk-
enska sáttmálanum frá 27. apríl
1959 verði sagt upp ekki síðar
en 27. apríl 1962 svo hann falli
úr gildi 27. apríl 1963.
Það fylgir einnig með í tillög-
Bændur meirn
vit d lond-
helginni
SEYÐISFIRÐI, 6. marz. —
Kommúnjstar og framsóknar-
menn boðuðu til mótmæla-
fundar hér vegna samkomu-
lags við Breta um landhelgis
málið. Slangur af fólki kom {
á fundinn, sennilega hafa ver
ið 40—50 manns eftir að bíó-
sýningu lauk.
Einar bóndj Björnsson í Mý
nesi mætti og tók til máls.
Hann sagði að bændur hefðu
miklu meira vit á landhelgis- 1
málinu en fólk vjð sjávarsíð
una. Bændur væru svo vanir
að ver ja túnin síðan þau hefðu
verið lítið stærri en þokkaleg
ar svuntur. Þá þýddi ekki að
láta rollwmar ganga í tún
jnu. Auk þess Ias hann grein
arkorn, sem hann hafði ein-
hvern tíma skrifað í Tímann.
í fundarlok var samþykkt /
tillaga um mótmæli gegn J
samningum með meiri hluta l
atkvæða. Sveinn. I
Veikur skipstjóri
SEYÐISFIRÐI, 6. marz. Hingað
kom í dag brezki togairinn
,,Dinas“ frá Fleetwood. Skipstjór
inn var veikur og mun togarinn
bíða hér þar til annar skipstjóri
kemur í stað þess sjúka, sem ligg
ur hér á spítala. —Sveinn
unni, að lögþingið krefjist þess
að óskert tólf mílna fiskveiði-
landhelgi skuli gilda allt í kring
um Færeyjar frá og með 27.
apríl 1963.
★
Þá hefur Þjóðveldisflokkur-
inn einnig lagt fram fyrirspurn
til lögmanns, sem er svohljóð-
andi: „Hvað er hæft í þeim
fréttum sem birzt hafa í erlend-
um blöðum að danska stjórnin
sé búin að skuldbinda sig til
að færeyska fiskveiðilandhelgin
skuli fylgja þeirri norsku, þann-
ig að hún sé 12 sjómílur, en
Bretar eigi að hafa rétt til að
veiða upp að sex mílna mörkun-
um næstu 10 ár.“
★
Fyrirspum þessi mun visa til
ummæla í blaðinu Norges Hand-
els og Sjöfartstidning 20. febrúar
sl. Þar sem greint er frá því
að danska stjórnin hafi tilkynnt
brezku stjórninni með orðsend-
ingu, að þær þjóðir sem eiga
söguleg réttindi til fiskveiða við
Færeyjar og Grænland skuli fá
að veiða næstu tíu ár upp að sex
mílna markinu við þessi lönd.
Málfundur
Heimdallar
í KVÖLD verður í Valhöll
v/Suðurgötu haldinn málfundur
á vegum Heimdallar, F.U.S. Um-
ræðuefnið verður: Vandamál
Afríku.
Á s.l. hausti efndi félagið til
námskeiðs um alþjóðamál, þar
sem haldnir voru níu fyrirlestrar.
Síðan var ákveðið að efna til mál
funda félagsmanna um mál þessi.
Var fyrsti fundurinn haldinn í
janúar s.l. og fjallaði um barátt-
una gegn kommúnismanum.
Eins og fyrr segir verður í
kvöld fundur í þessum flokki og
verða þar tekin til umræðu þau
vandamál, er nú steðja að Afríku
þjóðunum. Frummælendur á
fundinum, sem hefst kl. 8,30
verða þeir Þór Whitehead, nemi
og Guðni Gíslason, stud. jur.
Kabarettsýningar Fóst-
bræðra um næstu helgi
1 GÆR kvöddu forráðamennkostnaðarsöm, enda er skemmtun
Karlakórsins Fóstbræður blaða-
menn á sinn á fund og skýrðu
frá því að kórinn hefði í hyggju
að gefa bæjarbúum kost á kvöld
skemmtun á næstunni í Austur-
bæjarbíói. Hin fyrsta þeirra verð-
ur haldin á föstudagskvöldið og
hefst kl. 11,15 og stendur í rúma
eina og hálfa klukkustund.
Vinsælar skemmtanir
í fyrravetur hélt kórinn
skemmtanir með svipuðu sniði.
Voru þær alls 9 talsins og vel sótt
ar. Að þessu sinni eru ráðgerðar
3 skemmtanir. Kórinn mun
syngj a undir stjórn Ragnars
Björnssonar. En þar að auki
verða eftirtalin skemmtiatriði,
sem Jón Sigurbjörnsson stýrir:
Einsöngur Jóns Sigurbjörns-
sonar, gamanþáttur sem þær
flytja Áróra Halldórsdóttir og
Emelía Jónasdóttir, skemmti-
þáttur, sem þeir fara með Gestur
Þorgrímsson og Jan Moravek,
danssýning Jóns Valgeirs og Eddu
Scheving, kvartettar og blandað-
ir kórar, sem flytja m. a. lög úr
Oklahoma með aðstoð einsöngv-
aranna Eyglóar Viktorsdóttur,
Erlings Vigfússonar og Kristins
Hallssonar. Hljómsveit Carls
Billich aðstoðar. Sungið verður
auk þess mikið af vinsælum lög-
um.
Síðastliðið vor fór kórinn i
söngför til Noregs og var hún
þéssi haldin í fjáröflunarskyni
fyrir starfsemi kórsins.
Afmælishljómleikar
Á þessu ári er Karlakórinn
Fóstbræður 45 ára og efnir hann
að því tilefni til afmælishljóm-
leika um miðjan aprílmánuð. Hét
kórin,n Karlakór K.F.U.M. þar
til 1936 að hann fékk núverandi
nafn
Fóstbræður er nú sá kór sem
lengst hefir starfað samfleytt hér
á landi.
Stýrimaðurinn
var mjög óánægður
ÍSAFIRÐI, 6. marz: Hingað kom
í morgun, vegna vélabilunar
brezki Hull-togarinn Loch
Oskaig.
í kvöld fór ég út í skipið og
hugðist ná tali af skipstjóranum.
Hann var ekki við, sagði stýri-
maðurinn. Eg spurði stýrimann
inn hvað hann segði um horfurn
ar á lausn fiskveiðideilunnar
milli Breta og íslendinga. Stýri
maðurinn hafði ekki 'mörg orð
um það. Hann taldí þetta sam-
komulag mikinn ósigur fyrÍT
Breta og kvast vera reiður út í
brezku stjórnina fyrir frammi
stöðu hennar í máli þessu.
— Guðión
í /* HA /5 hnútar YS* SV S0 hmltor X SnjUomo • úst TJ Skúrír K Þrumur N ^■555 II 1 l&Uqh 1
!(í>fe * 'jiSíb" -IMi
Mjög skörp skil voru yfir
landinu í gær. Um hádegið 8
—10 vindstig af norðaustri á
Vestfjörðum og annesjum
norðan lands. Mikil fannkoma
fylgdi með og 2ja til 5 stiga
frost. Sunnan lands var vind
ur aftur á móti hægur á sunn
an. Þar voru smáskúrir víða
og hiti 4—6 stig.
Enn hlýrra var í Vestur-
Evrópu, t.d. 10—14 stiga hiti
viða á Bretlandseyjum og 15
stiga hiti í París.
Þessa dagana er vorlegt
víða í Evrópu.
Veðurspáin kl. 10 í gærkvöldi
SV-land og miðin: Vaxandi
SA-átt í nótt, hvassviðri á •
morgun, rigning. S
Faxaflói, Breiðafjörður og \
miðin: Vaxandi austan og SA S
átt, víða allhvasst á morgun, \
rigning öðru hverju. i
Vestfirðir, Vestfjarðarmið j
og norðurmið: Allhvass NA, )
snjókoma. s
Norðurland til Austfjarða, •
NA-mið og Austfj.mið. SA- i
kaldi og síðar stinningskaldi, S
úrkomulitið. )
SA-Iand og miðin: SA stinn ^
ingskaldi í nótt, hvasst á morg j
un, rigning og þokusúld. S
Aldrei fleira œskufólk
samankomið í kirkjunum
Á SUNNUDAGINN 5. marz var
sennilega fleira æskufólk komið
saman í sóknarkirkjum landsins,
heldur en nokkru sinni áður.
Æskulýðsfulltrúi Þjóðkirkjunn-
ar, séra Ólafur Skúlason, skýrði
Mbl. frá þessu í gær. Hann kvaðst
í samtölum við presta víðs vegar
um land ætíð hafa fengið lík
svör: „Þetta var eins og á að-
fangsdagskvöld, hvert sæti skip-
að“.
Messuformið sem sérstaklega
hafði verið samið fyrir æskulýðs
guðsþjónusturnar, reyndist yfir-
leitt hafa mjög góð áhrif til að
auka almenna safnaðarþátttöku
í messugjörðinni. Víða tóku
skátar þátt í messunum og stóðu
heiðursvörð í kór með íslenzka
fánann.
Gagnfræðaskólanemar gengu
sums staðar fylktu liði með
skólastjórum ok kennurum
til kirkju, og sérstakir ung-
mennakórar aðstoðuðu með söng
í ýmsum kirkjum.
Samkoman í Dómkirkjunni í
Reykjavík að kvöldi Æskulýðs-
dags var „hrein helgistund",
Ellert Schram skip
stjóri látinn
LÁTINN ER elzti skipstjóri lands
ins, Ellert K. Schram, er lauk
stýrimannsprófi árið 1889. Varð
Ellert, sem var þjóðkunnur mað
ur, 96 ára að aldri.
Ellert hélt ótrúlegum andleg
um og líkamlegum kröftum allt
fram á siðasta haust. Mátti jafn
an sjá hann á götum bæjarins
keikan og höfðinglegan, því
áldrei fékk hann sér bíl. Hann
veiktist í desembermánuði og
lagðist inn á sjúkradeildina í
Hrafnistu. Þar lézt Ellert Schram
í svefni í fyrrinótt.
Kona hans Magðalena Árna-
dóttir er látin fyrir nökkurm ár-
um. Varð þeim fimm barna auð
ið og eru þau öll á lífi.
eins og einn kirkjugestur komst
að orði, og lagðist þar á eitt bæði
tónlist og talað mál. Æskulýðs-
dagurinn hefur sennilega verið
haldinn hátíðlegur í 80% af
prestaköllum landsins og er allt
af að festast betur og verða vin-
sælli.
Þá lásu ungmenni í flestum
kirkjum pistil og guðspjall. Seld
voru merki til ágóða fyrir sum-
arbúðastarfsemi Þjóðkirkjimnar.
Er ekki komið endanlegt upp-
gjör en allt bendir til, að salan
sé töluvert meiri en í fyrra. Æsku
lýðsblaðið seldist upp.
Píanótónleikar
Ross Pratt
KANADÍSKI píanóleikarinn
Ross Pratt hélt hér píanótónleika
fyrir styrktarfélaga Tónlistarfé-
lagsins dagana 27. og 28. febrú-
ar í Austurbæjarbíói.
Ross Pratt, sem lék hér fyrir
tveim árum á vegum Ríkisút-
varpsins, er mikill kunnáttumað-
ur og mjög mikilhæfur píanó-
feikari. Hann hóf leik sinn með
F-dúr sónötu Haydn’s og naut
hún sín prýðilega í meðferð píanó
leikarans var stílhreint og elsku
lega leikin. Þar næst komu svo
Sinfónisku tilforigðin op. 13
eftir Schumann. Þetta verk ber
einna hæst, ásamt „C-dúr fanta-
síunni“ og „Kreisleriana“ af róm
antískum verkum Schumanns.
Pratt lék verkið á sinn hátt af-
burðavel, en mér virðist þó, sem
hinn rómantíski töfraheimur
opnist honum ekki á gátt.
Verk Ohopins: „Barkarolla" op.
60, „Noktuma" 1 cis-moll og
,Scherzo‘ í E-dúr tvö verk eftir
Debusy og tvö verk eftir
Ravel öll snilldarlega leikin
og var sem listmaðurinn færðist
sífellt í aukana er á leið tón-
leikana. Hann býr yfir sérstæð-
um persónuleika, og var leikur
hans allur borinn uppi af mikl-
um sjálfsaga, en það er aðals-
merki góðra listamanna.
Hlastendur fylltu næstum sal-
inn og gerðu góða róm að leik
listamannsins, og varð hann að
spila aukalög. P. í.
Farsæl lausn
ÍSAFIRÐI, 6. marz. Einn hinna
kunnari skipstjóra og útgerðar-
manna á Vestfjörðum, Páll Pól.3
son á ísafirði, hefur í samtali við
fréttaritara Mbl. þar, skýrt frá
áliti sínu á samkomulaginu um
lausn fiskveiðideilunnar. Páll
sagði m.a.: Ég hefi aldrei farið
dult með þá skoðun mína að við
ættum að semja við Breta. Tel ég
þetta hagstæðasta samning, sem
ég get hugsað mér og farsæla
lausn á þessu mikla hagsmuna-
máli. — Guðjón.
Samþykktir Eskfirðinga
í landhelgismálinu
Á FÖSTUDAGINN var haldinn
fundur í hreppsnefnd Eskifjarð
ar. Þar mynduðu kommúnistar
meirihluta með núverandi skoð
anasystrum sínum, fulltrúum
Framsóknar, og fengu samþ. mót
mæli gegn lausn deilunnar um
fiskveiðitakmörkin. Mótmælin,
sem voru samin og send í sím-
skeytisformi voru sarnþ. með 4
atkv. kommúnista og Framsókn
armanna gegn 3 atkv. Sjálf-
stæðis- og Alþýðuflokksmanna.
Minni hlutinn gerði grein fyrir
atkvæði sínu.
Meirihlutasamiþykktin var svo
hljóðandi:
„Hreppsnefnd Eskifjarðar-
hrepps samþykkir að senda Al-
þingi svohljóðandi símskeyti: —
Hreppsnefnd Eskifjarðarhrepps
visar til fyrri mótmæla sinna
gegn undanlátssemi í deilunni
við Breta um fiskveiðilögsögu
íslands. Því skorar hreppsnefnd
in á Alþingi að fella framkomna
tillögu ríkisstjórnarinnar í mál-
inu, ella skjóta því undir dóm
þjóðarinnar. Telur hreppsnefnd-
in eigi annað sýnt en að heimaút
gerð frá Austfjörðum leggist nið
ur, nái tillagan samþykki".
Tillagan var flutt af Jóhanni
Stjórn Iðju þakkar
STJÓRN IÐJTJ, félags verksmiöjufólks í Reykjavík, pákk-
ar félagsmönnum þaö mikla traust, sem þeir hafa sýnt
stjórn félagsins í nýafstaöinni stjórnarkosningu.
Hin nýkjörna stjórn Iöju mun leitast viö af fremsta
megni aö gœta hagsmuna félagsmanna í hvívetna og vinna
af álefli aö bœttum kjörum iðnverkafólks % Reykjavík.
Klausen, Guðjóni E. Jónssyni,
Hallgrími Jónassyni, Kristjánj
Guðmundssyni og samþykkt af
þeim.
Við undirritaðir gerum svo-
fellda grein fyrir atkvæði okkar
í máli þessu: — Við fögnum þvi
að endir verður bundinn á fisk
veiðideilu íslendinga og Breta,
sem nú hefur staðið nær áratug.
Það er öllum íslendingum fagn
aðarefni, að fengin skuli vera
viðurkenning Breta á 12 sjó-
mílna fiskveiðilögsögu íslands,
ekki sízt þar sem viðurkenndar
eru grunnlínur, sem eru lands-
mönnum mjög hagstæðar.
Síðan 19. marz 1952 hefur fisk
veiðilandhelgi íslands stækkað
úr 24530 ferkm. í 74874 ferkm.,
þegar með er talið það svæði,
sem nú bætist við vegna rétting
ar grunnlína og nemur 5065 fer-
km. Þennan glæsilega árangur
ber að þakka ötulu, samfelldu
starfi íslendinga á sviði stjórn-
mála, náttúruvísindum og þjóð
réttar Þá ber að fagna því, að
tekizt hefur samkomulag um að
stefna hugsanlegum deilum um
frekari útfærslu landhelginnar til
alþjóðadómsstólsins í Haag, en
það hefur ætið verið stefna ís-
lendinga að vinna málum sinum
framgang á grundvelli laga og
réttar. Að vísu kunna nokkur ó-
þægindi og aflarýrnun að leiða
af því, að Bretum verði heim-
ilaðar veiðar að 6 sjómílna mörk
unum á vissum svæðum fyrir
Austurlandi og Suðausturlandi I
3 ár. En þegar litið er á út-
færslu fiskveiðilandhelginnar
sunnan Langaness, hin friðlýstu
svæði við Hornafjörð og Ingólfs
höfða, og að ekki eru nema tæp
Framh. á bls. 23