Morgunblaðið - 15.06.1961, Blaðsíða 11

Fímmtudagur 15. júní 1961
MORGinSBLAÐlÐ
11
Skroppið
Séð' heim að hinu glæsilega býli í Syðra-Langholti i Hrunamannahreppi.
BLAÐAMENN Morgunblaðs-
ins brugðu sér austur fyrir
Fjall laust fyrir síðustu
hclgi til þess að leita sér
frétta og almenns blaðaefnis.
Þeir hittu að máli bændur
og búalið, iðnaðarmenn og
ýmsa fleiri.
i Annir voru miklar hvar
sem komið var. Víða mátti
sjá hvar unnið var að
áburðardreifingu og jarð-
rækt. Blöstu við stór svæði
af landi, sem verið var að
brjóta, svo og kílómetra
langir vélgrafnir skurðir.
t Ekki verður því neitað að
mikill munur var á að sjá
allar þessar athafnir borið
saman við verkfallsdrung-
ann, sem yfir öllu ríkir
vestan Fjalls.
, Þennan dag voru bændur
I Hrunamannahreppi í alls-
herjargrenjaleit, en refurinn
hefur gert þar mikinn usla
að undanförnu sem víða
annars staðar. Þykir sá vá-
gestur fara fremur vaxandi
og er kennt um því að mun
minna er nú farið um af-
réttarlöndin en áður var,
og heiðarbýli hafa lagzt í
eyði. Hér kemur véltækn-
in ekki til hjálpar eins og á
flestum eða öllum öðrum
sviðum búskaparins. Enn
hefur ekki verið fundin upp
vél til þess að leita skolla
uppi. Einasta ráðið er því að
allir sem vettlingi geta vald-
ið fari og leiti grenja en síð-
an eru grenjaskyttur sendar
á vettvang til þess að vinna
dýrin,
Um allt þetta og margt
fleira ræddu blaðamenn við
búendur austan Fjalls og
fara samtölin hér á eftir:
Það var rétt stytt upp mynd-
arlega rigningarskúr er við
renndum í hlaðið í Skollagróf.
Við hittum Jón bónda Sigurðs-
6on þar sem hann var að vinna
með húskörlum sínum að bygg-
ingu nýs íbúðarhúss. Timbur-
staflar og malarhaugar voru í
kringum grunninn, sem þeir
voru að grafa, en dráttarvélina
notuðu þeir til þess að aka
burt uppgreftrinum.
Ódýrara en í kaupfélaginu
Jón gaf sér tíma til þess
að rabba við okkur ofurlitla
stund þótt mikíð væri að gera.
Þegar'staðið er í húsbyggingum
eru fáar stundir aflögu fyrir
bóndann til að setjast niður og
rabba við ferðamenn. Jón
kveðst nota þessa daga milli
sauðburðar og sláttar í húsið.
Efnið í húsið hefur hann sótt
suður til Hafnarfjarðar og
Reykjavíkur.
— Ég fæ það ódýrara þar en
í kaupfélaginu okkar. Nú virð-
ist ekki eins ríkjandi hið gamla
sjónarmið hjá kaupfélögunum.
Við spyrjum Jón hvort ekki
sé erfitt að standa í byggingar-
framkvæmdum nú.
Hann svarar því játandi.
Vissulega hafi hækkanirnar að
undanförnu haft í för með sér
aukinn kostnað við byggingar-
framkvæmdir. í móti komi þó
að á sama tíma hafi óaftur-
kræft framlag til íbúðabygg-
inga hækkað svo og lán með
hagstæðum kjörum.
Sparifjármynðun
— Hitt gleymist þeim þó,
segir Jón, sem mest tala um
hækkanirnar og þó einkum
vaxtahækkanir, að það verður
ekkert framkvæmt og í engar
fjárfestingar ráðist nema í
móti komi sparifjármyndun.
Það er vart von að menn safni
fé ef þeir hafa enga trú á
gjaldmiðlinum. Og trú á hon-
um fá engir, sem fyrir sífelldri
skerðingu verða vegna gengis-
fellinga, hvort sem þær eru
beinar eða óbeinar. Og hafi þeir
ekki eðlilega vexti af fé sínu þá
leggja þeir það ekki fyrir.
— Hvað segirðu þá um kaup-
hækkanirnar og verkföllin nú?
—• Við getum tekið undir
það að æskilegt er að bæta
kjörin. En við óttumst að
ef um miklar kauphækkan-
ir verði að ræða, leiði
þær af sér nýja verðbólgu, sem
étur ágóðann upp á samri
stundu. Menn óttast að í kjöl-
far nýrrar verðbólgu komi ný
gengisfelling, því öðruvísi er
ekki hægt að mæta henni. Ef
ekki koma til alveg nýjar þjóð-
artekjur verður þetta ekki leið- ’
rétt nema með því að þynna út
krónuna.
Gengisfelling betri
en verðuppbætur
Þótt gengisfelling sé auðvitað
alltaf neyðarúrræði er það mín
skoðun að hún sé betri en upp-
bótarkerfið, sem slæm reynsla
er af.
Menn sáu glöggt bæði þegar
vinstri stjórnin gafst upp og
hrökklaðist frá og eins er nú-
verandi stjórn var mynduð að
eitthvað varð að gera efnahags-
lífinu til lækningar og jafn-
framt að það mundi kosta fórn-
ir. —
— Er það skoðun manna hér
um slóðir að þetta hafi ætlað
að takast hjá núverandi stjórn?
— Já. Það er enginn vafi á
því. Stjórnarandstaðan hefur nú
kastað sprengjunni vegna þess
að hún hefur óttazt að viðreisn
ríkisstjórnarinnar ætlaði að
takast. Ég hef meira að segja
heyrt gróna framsóknarmenn
láta í ljós ugg um að stjórn-
inni ætlaði að takast þetta. —
Þessir menn virðast hugsa meira
um flokkinn en þjóðarhag.
Ekki hrifnir af samstarfi
við kommúnista
— En hvað segja menn um
samstarf kommúnista og fram-
sóknarmanna í verkfallsmálun-
um?
— Hér í sveitum er rótgróin
andstaða gegn kommúnistum. Er
þá sama í hvaða flokki menn
eru og því eru menn áreiðan-
lega ekki hrifnir af þessu sam-
starfi.
Er þessu stutta samtali var
lokið héldum við út í hesthús
Jóns og skoðuðum þar efnileg-
an kynbótahest, sem er í eigu
bróður Jóns, sem hjá honum
dvelur um þessar mundir. Þeir
bræður eru miklir hestamenn
og hestaunnendur, enda eiga þeir
margt fallegra gæðinga. En nú
megum við ekki tefja Jón leng-
{ ur frá búverkunum og því höld
um við af stað eftir að hafa not
ið veitinga og gestrisni þeirra
hjóna.
MJALTIR stóðu yfir er við kom
um að Seljatungu í Gaulverja-
bæjarhreppi, og bændur í fjósi.
Það hafði verið mikill annadag
ur þá um daginn er lokið var að
bera kjarna á túnin. Sagði Gunn
ar Sigurðsson bóndi, að sprettan
hafi verið hægt og eins og horfði
nú myndi sláttur hefjast eitt-
hvað seinna en í fyrra. Þá voru
bændur hér í sveitinni almennt
byrjaðir að slá tún sín um Jóns
messu.
Afkoma bænda aldrei betri
— Afkoma bænda er allgóð?
— Það er óhætt að fullyrða
að afkoma bænda var betri síð
astliðið ár en hin tvö næstu á
undan og horfurnar voru góðar
nú — en hvað verður? spurði
Gunnar. — Og hann bætti við:
Það fer ekki hjá því að uggur
sé í bændum landsins, yfir hinni
hörkulegu kröfupólitík stéttafé-
laganna. Við bændur munum þó
almennt vera þeirrar skoðun-
ar, að keppa beri að því að bæta
kjörin. En það tekur sinn tíma að
finna raunhæfa lausn slíkra
mála.
Verður dýrtíðardraugurinn
uppvakinn?
Að setja nú af stað dýrtíðar-
hjólið, mun sízt af öllu verða
fagnað meðal bænda. Bændur
eiga svo mikið undir því að verð
Gunnar í Seljatungu
lagið haldist stöðugt, allar búskap
aráætlanir, segjum t. d. um bygg-
ingu gripahúsa, hljóta að vera
mjög undir því komnar að verð
lagið sé stöðugt. Annars hitta
allar stéttir sjálfa sig fyrir ef
dýrtíðin fer af stað. Svo náinn
er kunningsskapurinn orðinn
milli fólks í þessu landi og verð
bólgudraugsins, að óþarft er að
skýra afleiðingar þess að vekja
þann draug upp að nýju. Það fer
því ekki hjá því, að mönnum
standi stuggur af leiðum þeim er
forkólfar Framsóknarflokksins
hafa valið i kjaramálum og beita
nú SÍS fyrir sig til lausnar í
Reykjavík. Og hið nána samstarf
sem forráðamönnum SÍS er nú
fyrirskipað að hafa við kommún
ista hljómar eiukennilega í eyr-
um bænda. En kemur þetta
nokkrum á óvart, því svo mjög
hafa vinnubrögð framsóknarfor
kólfanna einkennizt af pólitískri
heift? Þeir sjá sem er, að stjórn
inni virðist ætla að takast betur
að fást við efnahagsmálin en
þeir bjuggust við og því skal
beitt kjafti og klóm ef vera
mætti að þeim og kommúnistum
tækist í sameiningu að rífa allt
niður. Ábyrgð Framsóknarflokks
ins er mikil. — Bændur í þeim
flokki sjá eins og aðrir hvað á
bak við liggur.
En tal okkar barst að öðru
skemmtilegra umræðuefni.
Við fórum að tala um Mjólk.
urbú Flóamanna.
— Hinum breyttu lögum fram
leiðsluráðs má eflaust þakka
betri útkomu búsins á síðasta
ári, sagði Gunnar. Þá hefur það
ekki vakið minni athygli, hvern
ig tekizt hefur fyrir forgöngu
Ingólfs Jónssonar landbúnaðar-
ráðherra ,að ráða framúr fjár-
hagsvandræðum mjólkurbúsins
með því að útvega viðbótarlán
og fá samkomulag um lengingu
lánstímans. Hefir þetta létt
þungum bagga af bændum.
Þrjú stórmál
— Það er ekki langt síðan þið
hélduð sýslufund hér?
— í lok maímánaðar. Þar bar
eðlilega margt á góma af mál-
efnum er snertir okkur sýslubúa,
svo sem sjúkrahúsmálið og svo
þau þrjú mál er aðallega snerta
athafnalífið hér á Suðvestur-
iandi. Lagning Þrengslavegar,
brú á Ölfusá við Óseyrarnes og
svo hafnargerð í Þorlákshöfn.
Menn ræða eðlilega mikið um
hafnargerð í Þorlákshöfm, því
góð og örugg höfn þar er ákaf-
lega mikilvæg fyrir framtíð
hinna miklu landbúnaðarhéraða
hér. Um þessi þrjú mál gerði
sýslunefndin ályktun, þar sem
skorað var á ríkisstjórnina að
hlutast til um aðgerðir í málum
þessum.
— Eru bændur hér í sveitinni
með ýmsar framkvæmdir á
prjónunum
— Menn byggja útihús og
stækka tún sín, eins og vant er,
og telst vart í frásögur færandi.
— ★ —
En það var ekki til setunnar
boðið í Seljatungu. Það hefði
líklega verið hægt að velja
heppilegri tíma til þess að rabba
við Seljatungubóndann, en ein-
mitt mjaltatímann.
Hlustað eftir
Venus-skeytum
JODRELL Bank í Englandi, 13.
júní (Reuter). — Brezkir og rúss
r.eskir vísindamenn hafa byrjað
vísindalegt samstarf sem miðar
að því að freista þess að ná radío-
merkjum frá geimskeyti því sem
Rússar skutu í áttina til Venusar
í janúar s.l. Skeyti þetta sem hef-
ur haldið áfram ferðinni mun nú
vera komið í næsta nágrenni við
Venus.
Tilraunirnar hófust í dag með
því að Rússar gáfu brezkum vís-
indamönnum í Jodrell Bank at-
hugunarstöðinni merki um það,
að þeir hefðu sent ákveðið radíó-
skeyti í áttina til Venus-skeytis-
ins, sem var þannig, að það átti
að setja af stað sjálfvirk útvarps-
senditæki í skeytinu. Síðar munu
Bretar beina hinum risavöxnu
radíóhlustunartækjum sínum í
áttina að Venus, ef ske kynni að
senditækin í Venuseldflauginni
væru í lagi, en þá væri þess að
vænta að ýmsar mikilvægar upp
lýsingar fengjust um eðli og ásig-
komulag Venusar.
Nokkrir rússneskir vísinda-
menn dveljast í Jodrell Bank at-
huganastöðinni til að vera Bret-
unum til aðstoðar.
Jón bóndi Sigurðsson i Skollagróf við húsgrunninn sinn.
austur fyrir fjall