Morgunblaðið - 13.04.1962, Blaðsíða 13

Föstudagur 13. apríl 1962
MORGT1NBLAÐ1&
13
Lúðvík Jóhannesson afhendir Guðmundi Jónassyni
vagn" Bílasmidjunnar.

„afmælis-
20 ára afmæli
Bílasmiðjunnar
UM ÞESSAR mundir á. Bíla-
smiðjan h.f. 20 ára afmæli. Fyr-
irtækið var stofnað 28. marz
1942 og byrjaði á að byggj a sitt
eigið húsnæði, en sama sumar
var hafizt handa um yfirbygg-
ingu • á fyrsta vagninum, 32
jnanna áætlunarbíl fyrir Bif—
reiðastöð Steindórs. Þaðan í
frá og til ársins 1947 hafði Bíla-
smiðjan næg verkefni, að því
er frarokvæmdastjóri hennar,
Búðvík Jóhannesson, tjáði blað-
inu, þvi engum datt í hug að
Ælytja inn yfirbyggðar bifreið-
ir, sem voru hér langit um ódýr-
ari.
En þá var farið að flytja inn
yfirbyggða vagna frá Tékkó-
slóvakíu, og gefin heimild til að
lækka tolla á innfluttum almenn
ingsvögnum úr 30 í 10%, og síðan
vioru fluttir inn 20 yfirbyggðir
vagnar frá Bandaríkjunum. Þó
sagði Lúðvík, að fram til 1954
hafi Bílasmiðjan haft næg verk-
efni, því rífa þurfti yfirbygg-
inguna af sumum hinna erlendu
vagna og fá nýja hjá þeim. En
næstu 4 ár á eftir voru verk-
smiðjunni erfiðust, vegna mikils
innflutnings og vegna þess að
verðlag og laiun innanlands
Ihöfðu hækkað mjög. Haustið
1959 gerði Reykjavíkurbær svo
pöntun á 5 strætisvagnayfirbygg
ingum og veitti með þvi að
panta svo marga vagna í einu
tækifæri til að endurskipuleggja
framleiðsluna og fara úr tréyf-
irbyggingum yfir í stályfirbygg-
Éngar. — Nú i dag er verð á yf-
irbyggingum okkar .ennþá hag-
stæðara og eru þær allt að 18—
40% ódýrari en innfluttar yfir-
byggingar, sagði Lúðvíik. Og
sem dæmi um það tók hann fram
að nú fyrir fáum dögum hefði
Reykjavíkurbær gert pöntun á
5 yfirbyggingum yfir strætis-
vagna og þá hefði verið hægt að
bjóða þær 18% ódýrari en þær
erlendu. Nú væri komið eins og
1942—47, að fáum dytti í hug að
flytja inn yfirbyggða almenn-
ingsvagna, því auk þess sem
þeir innlendu yrðu ódýrari, spar
ist svo mikill gjaldeyrir að hægt
sé að byggja 3V2 yfirbyggingu
geymslur og nýtt upphitunar-
kerfi. Er bifreiðin hituð með sér
stöku olíuhitunarkerfi. Einnig
eru í gangi hjá Bílasmiðjunni 10
yfirbyggingar yfir mismunandi
tegundir undirvagna.
fyrir sömu gj aldeyrisupphæð og
ein er keypt fyrir. Auk þess eru
greiddir allt að þrefalt meiri
tollar af efni til yfirbygginga í
ríkis'kassann en af innfluttri yf
irbyggingu. — Með tilliti til
þessa tel ég að bifreiðasmíðaiðn-
aðurinn á íslandi standi þannig
í dag, ef til kæmi að við gerð-
umst aðilar að Efnahagsbanda
laginu, sagði Lúðvík, þá yrði
ennþá hagstæðara að byggja yfir
almenningsvagna hér en verið
hefur.
Þá sýndi Lúðvík blaðamönn
um „afmælismodel“ Bílasmiðj-
unnar, nýjan 38 farþega bíl, sem
smíðað hefur verið yfir fyrir
Guðmund Jónasson. Eru ýmsar
nýjungar á honum, rúður bogn
ar úr steyptu gleri bæði að fram
an og aftan, kúpur á þaki,
Ófært til
Reyðarfjarðar
Reyðarfirði, 10. apríl
HÉR um slóðir er mikið fann-
fergi um þessar mundir, Norð-
austan snjókoma- var hér stanz-
laust í síðustu viku. Ófært er orð-
ið til Eskifjarðar og Egilsstaða.
Fagridalur er lökaður öllum bif-
reiðum, neirna e. t. v. snjóbílum,
en einn slíkur ætlaði að reyna
að komast yfir í dag. Slík ófærð
hefur ekki orðið hér um margra
ára bil.
Einn bátur, Gunnar, er gerður
út héðan. Fiskiríið hefur verið
dauft, enda hefur yfirleitt verið
tregur afli á suðausturmiðunum
í vetur, sérstaklega í seinustu
viku. — A.Þ.
Fjörugt skemmt-
analíf í Siglufirði
Siglufirði, 10. april.
FÉLAGSLÍFIÐ hefur verið í full
um gangi hér að undanförnu. Á
föstudagskvöld voru tvær
skemmtanir í bænum. Lúðrasveit
Siglufjarðar hélt músik-kabarett
Og Ómar Ragnarsson og félagar
hans skemmtu í Hótel Höfn. —
Á laugardag var barnasýning á
sjónleiknum „Bör Börsson" og
mikill dansleikur um kvöldið
vegum skiðamannafélagsins
Skíðaborgar. Á sunnudag var svo
fjórða sýning á ,,Bör Börssyni“
við geysimikla aðsókn. Kömust
færri að en vildu. — Stefán.

Ferðastyrkir til USA
MENNTASTOFNUN Bandaríkj-
anna á íslandi (Fulbright-
etofnunin) auglýsir eftir um-
sóknum um ferðaetyrki, er hún
hyggst veita íslendingum til
háms við háskóla eða aðrar
seðri menntastofnanir í Banda-
ríkjunuam á námsárinu 1962—
63. Styrkir þessir munu nægja
fyrir ferðakostnaði frá Reykja-
vík til þess bæjar, sem næstur
er viðkomandi háskóla og heim
aftur.
Með umsóknum skulu fylgja
afrit af skilríkjum fyrir því, að
umsækjanda hafi verið veitt
innganga í háskóla eða aðra
seðri menntastofnun í Banda-
ríkjunum. Einnig þarf umsækj-
andi að geta sýnt, að hann geti
Btaðið straum af kostnaði við
nám sitt og dvöl meðan hann
er í Bandaríkjunum. Þá þarf
umsækjandi að ganga undir sér-
Btakt enskupróf í skrifstofu
atofnunarinnar og einnig þarf
hann að sýna heilbrigðisvottorð.
Umsækjendur þurfa að vera ía-
lenzkir ríkisborgarar.
Umsófcnareyðublöð
hægt
að fá hjá menntamálaráðuneyt-
inu, hjá skrifstofu Menntastofn-
unar Bandaríkjanna, Laugavegi
13, 2. hæð, og hjá Upplýsinga-
þjónustu Bandaríkjanna, sama
stað, á 5. hæð. Umsóknir skulu
sendar í pósthólf mr. 1059, Rvík,
fyrir 18. maí nk.
(Stöngin kostar 1200
krónur á bezta tíma
iLeigutakar Miðfjarðardr hyggjast endur-
leigja ána að mestu fyrir kostnaði
EINS Og skýrt var frá í Mibl. að hann byggist við að stöng-
nýlega hefur Miðfjarðará í in í Miðfjarðará mundi kosta
Húnavatnssýslu verið leigð til 1200 krónur á dag á bezta
eins árs fyrir 561 þús. kr. — tíma, en um 700 krónur á öðr-
Leigutakar eru 10 menn í um tímum. Ekki hefði þó end-
Reykjaivilk og gengu þeir Jó- anleg ákvörðun verið tekin
hannes Lárusson, Jóhannes um verðið en í fyrra kostaði
Magnússon og Haukur Óskars- stöngin 1000 krónur á dag á
son frá leigunni fyrir hönd bezta tíma. Sjö stengur voru
hópsins. í Miðfjarðará í fyrra en verða
M!bl. átti í gær tal við Jó- átta í sumar.
hannes Lárusson um leigu Jóhannes sagði að etoki hefði
þessa, sero mun vera ein sú verið um það rætt að leigja út-
hæsta, sem greidd hefur verið lendingum daga í ánni, en það
fyrir veiðiá hérlendis. kæmi hinsvegar fyllilega til
— Það hefur verið gjörsam- greina, ef hagstæð tilboð iun
lega ómögulegt að fá veiði- slíkt bærust.
daga hjá stangaveiðifélögun- — Miðfjarðará hefur senni-
um, og eina ráðið fyrir okkur lega verið bezta laxé í hekni
var að taka á leigu einhverja sl. fimm árin, sagði Jóhann-
á, sagði Jóhannes. — Við er- es. — í. fyrra veiddust í henni
um 10, sem stöndum að leig- 1931 lax, og sl. fimm ár hafa
unni, og gerum við þetta ein- veiðzt þar 1600 laxar á sumri
göngu til þess að fá sjálfir að meðaltali.
5—6 góða daga á bezta tíma í — Við tökum ána á leigu
ánni, en hana munum við að aðeins með það fyrir augum
að fá sjálfir 5—6 daga á bezta
Íöðru leyti leigja út fyrir kiostn tíma á ökaplegu verði. Hitt
aði. Eg býst við að ákvörðun leigjum við út, en um gróða
verði tekin innan skamms og er alls ekki að ræða, þar eð
veiðileyfi auglýst. leigan er svo há að slíkt er
Aðspurður sagði Jóhannes, óhugsandi.
Samsöngur karla-
kórsins Svana
SUNNUDAGINN 25. marz s.l. var
Akurnesingum boðið upp á ým-
islegit, bæði sér ti’l gagns og
dunduris. Svo sem mikla fisk-
vinnu, Bingó og samsöng hjá
Karlaikórnum Svönum. Maður
freistaðisit til að halda að kórinn
yrði hart úti við slíka samkeppni
ekki sízt þar sem konsertinn var
'kl. 4 síðdegis. En reyndin varð
önnur, hvert sæti í Bióhöllinni
var skipað og komust færri en
vildu.
Karlakórar eru af eðlilegum
ástæðum ákaflega takmarkað
verkfæri til músíktúlkunar. Samt
hafa þeir u-m árabil verið hart-
nær það eina sem við íslending-
ar höfum haft á að skipa í þeim
efnum. Flest byggðarlög eiga
sinn karlakór. Samsöngur slíkra
kóra er víða ekki aðeins há-
punktur sönglífs staðarins, held-
ur þótt ótrúlegt sé ails tónlistar-
lífs. Þetta væri kannski gott og
blessað ef karlakórarnir hefðu
gert sér far um að fylgjast með
þeim framföruní í tónmennt og
þroska sem átt hefur sér stað,
meðal þjóðarinnar á síðari árum.
Hafnarframkvæmdir i Neskaupstað
Neskaupstað.
N Ý L E G A var hér skip-
að upp úr mis. Tröllafossi stóli,
sem fara skal til byggingafram-
kvænwia við fyrirhugaða hafnar-
gerð.
Gera á uppfyllingu fram að
frystihúsi kaupfélagsims hér, og
er áætlað, að hún muni fcosta
10 milljónir króna. Síðan er ráð-
gert að gera garð austan að eyr-
irvni. Vafasamt er, að framfcvæmld
ir hefjist á þessu ári, þar sem
enn áfcortir talsvert fjármagn.
Bráðlega verður farið að smíðá
löndunarbryggju við síldarverk-
smiðj una, og verða tvö löndunar-
tæki á henríi. Fleiri framikvæmd-
ir eru á döfinni til lagfæringa
á aðstöðu til síldarsöltunar.
Ný 600 kw díselsamstæða var
reynd nýlega, og hefur stöðin hér
þá um 1100 kw., en samtals eru
á veitusvæðinu um 1600 kw. All-
mi’kið vatnshallæri hefur verið í
Grímsá í vetur, svo að mikið
hefur þurft að hjálpa upp á sak-
irnar með díselvélum. Þegar svo
stendur á, eins og t.d. nú, fær
Grímsárvirkjunin frí upp úr kl.
átta á kvöldin og safnar vatni
fram á morgun. Svo virðist, sem
frost eigi iila við hana, svo að
rennsli hefur farið allt niður 1
rúmmetra á mínútu og jafnvel
neðar. — Jafcob.
Því rniður ©r því ekki þannig
varið, hjá þeim hefur orðið
stöðnun og samsöngur þeirra
flestra einkennist af rislágum,
margtuggnum viðfangsefnum,
sem kyrjuð eru í taktvillu og
flatneskju, vægast sagt almenn-
um tónlistarsmekk til stórtjóns.
Astæðan fyrir þessu er m.a. sú
að söngmennirnir hafa litla eða
enga þekkingu í almennri söng-
fræði og sönglestri. Þeim eru
kennd viðfangsefni eins og páfa-
gauk’um, sem er óskaplega leið-
inleg og tímafrek vinna. Úr
þessu er tiltölulega auðvelf að
bæta ef áhugi og skilningur er
fyrir hendi. Það verður að vera
hægt að gera þær kröfur til
þessara kóra bæði hvað efnisva!
og túlíkun viðvíkur að það hafi
listrænt gildi og sé betra og of-
ar hinurn alimenna smekk.
Stjórnandi Karlakórsins Svana
er Haukur Guðlaugsson. Hann
hieíur þegar, þó ungur sé, haslað
sér völl sem afburðasnjalíl orgel-
leikari, er vel menmtaður og
fágaður tónliistar-maður, enda
hefur hann gert sér ljós þau at-
riði sem ég hefi drepið á hér að
ofan. Efnisskráin var alil djörf
og rismi-kil, þar á meðal sex við-
fangsefni og sum þeirra viða-
mi-kil, sém hafa mér vitanlega
ekki heyrzt á söngpaili hér á
landi áður. Bf dæma má eftir
undirtektum áheyrenda var söng
skrá sem þessi vel þegin, þó hún
hefði ekiki npp á marga gamla
kunningja að bjóða. Þetta gef-
ur söngstjóranum fyllsta tillefni
til að halda óhræddur áfram að
ganga ótroðnar slóðir hvað efn-
isvali viðkemur og æskilegt væri
að þar slæddust með svo nokkru
næmi nýstárleg verk umgra ís-
lenzkra og erlendra tónskálda.
Söngur kórsins benti ótvírætt
til að undir handleiðislu Hauks
megi gera til hans miklar kröfur
í framtíðinni. Hann var ekki galla
laus, en ef farið væri að tíma til
gallana, mundi þar verða meira
um sparðatíning í einstökum við
f-angsefnum að ræða ,sem ekki er
bein ástæða ti-1 að elta, þar sem
svo naargt óvenju gott kom hér
fram. Yfir höfuð var söngurinn
afar blæbrigðaríkur án þess að
söngvurum væri nokkurmtíma
misboðið. Ölll músikkölsk tiliþrif
voru sérstaklega smekkleg, vol
unni-n og aldrei yfirdrifin. Á efn-
isskránni voru nokkur erlend
smálög, sumgin á sfeemmtilega
frumlegan hátt, hreinustu perj-
ur fyrir karlakóra og þætti mér
ékki ósennilegt að þau yrðu
fljótlega þjóðkunn. Eitt er það
se mvelkur furðu mína hjá kór-
um hérlendis og einnig kom
fra-m hér, þ. e. að syn-gja löng
og erfið verk blaðalaus-t, eins og
t.d. Kantötu eftir Mozart. Söng-
stjóranum má þó vera fyllilega
ljóst að sú hárfína nákvæm-ni og
öryggi sem til þarf að slíkt verk
takisit með ágætum er nær ó-
framikvæmanlegt á þann hátt og
algjör óþarfi að vera að basla
við slíkt, ©kki sízt ef nótnaskrift
er söngmönnunum ekki bara ó-
skilja-nleg tákn.
Á efnisskránni voru aðeins
þrjú lög eftir íslenzka höfunda.
Siglingavísur Jóns Leifs, sem
reyndar var eini gamli kunning-
inn á söngskránni. Smávinir fagr
ir eftir Jón Nordal og Gesturinn
eftir Karl O. Runólfsson. Héir
var um frumflutning á lagi
Karls O. Runólfssonar að ræða.
Þetta er all dramatísikt kórverk
(um 12 mí».), samið við sam-
nefnt kvæði eftir Guðm. Guð-
mumdsson. Það er erfitt í fLutn-
ingi sérstaklega hvað intonation
snertir. Því miður þefeki ég ekki
verkið en gat eklki annað merkt
en að kórin* leysti þetta erfiða
verkefni vel af hendi. Að lokn-
u-m flu'tningi þess var tónskáldið,
sem statt var á tónlei'kunum,
kallað fram og fagnað innilega
og færð blóm. Einsöngvarar með
kórnum voru Jón Gunnlaugsson
og Baldur Ólafsson. Undirleik
önnuðust Fríða Lárusdóttir og
Sigríður Auðuns.
Það er þrekvirki — sem mik-
ið má þakka hin-um ötula for-
manni kórsins, Stefáni Bjarna-
syni — að unn-t skuli vera að
h-alda um miðja vertíð á Akra-
nesi jafn athyglisverðan og góð-
an samsöng og hér um ræðir.
Sigurður Markússon.