Morgunblaðið - 20.05.1962, Blaðsíða 13

V'r Sunnudagur 20. maí 1962
MORGUNBLAÐ1Ð
13

Samið fyrir
norðan
Ljóst er að í röðum kommún-
ista ríkir ágreiningur um stefn-
una í kaupgjaldsmálum. Hanni-
bal Valdimarsson, forseti Al-
fjýðusambands Islands, hafnaði
umsvifalaust þeirri hugmynd,
sem sett var fram af hálfu rík-
isstjórnarinnar í viðræðum við
íulltrúa Alþýðusambandsins,
reynt yrði að semja um nokkra
kauphækkun til lægst launuðu
verkamaima umfram 4% hækk-
unina, sem taka á gildi hinn
il. júní.
' Hannibal réði því, að talsmenn
'Alþýðusambandsins sögðu slík-
ar hækkanir vera sér óiviðkom-
andi og slitu viðræðunum. Síð-
an lýsti Hannibal hvað eftir
annað í alþjóðar áheyrn yfir
því, að verkalýðsfélögin ættu að
auglýsa taxta og hækka kaupið
um 12% til viðbótar hinum ráð-
gerðu 4% eða um 16% samtals,
og átti sú hækkun að ná til
allra en ekki einungis hinna
lægst launuðu. Þegar nokkur
verkalýðsfélög fyrir ^norðan aug
lýstu nú í vikunni nýja taxta,
yar svo að sjá semþau væru þar
Uppskipun við Reykjavíkurhöfn.
REYKJAVÍKURBRÉF
með að fylgja ráðum Hannibals,
þó að hækkanirnar væru að
yísu mun minni og með allt
öðrum hætti en Hannibal hafði
mælt fyrir um. 1 fyrstu virtist
svo sem forráðamenn SÍS ætl-
uðu að una þessum aðförum og
hugðu þá margir, að hér væri
enn um samantekin ráð að
ræða, svipað og um svikasamn-
ingana í fyrra. SÍS-herrarnir
sáu sig þó skjótlega um hönd
og snerust að því ráði með
öðrum atvinnurekendum að
knýja fram samninga, sem og
tókst, þegar sýnt var að menn
vildu ekki hlíta einhliða vald-
boði. Annað mál er, að umboðs-
menn SÍS gerðu þetta ekki með
glöðu geði og ýttu mjög á að
samningsgerð yrði hraðað en
ekki haft samflot um samninga
við Dagsbrún, eins og eðlileg-
ast hefði verið og vafalaust
mundi hafa leitt til heillavæn-
legri úrslita.
Hóílegar að farið
' Enn verður ekki um það sagt,
hvað réði því að SÍS-herrarnir
kusu nú að hafa samflot með
öðrum atvinnurekendum nyrðra,
þótt þeir vildu hafa fljótaskrift
á. Ef til vill hefur þeim óað við
að gerast berir að þvi að ganga
S „þjóðfylkingu" með kommún-
istum, svo skjótlega eftir að
fram höfðu verið lögð óyggj-
andi gögn fyrir því hvers eðlis
sú fylking átti að vera. Hitt er
víst, að mikilsvert er, að til-
raunin til einhliða ákvörðunar
á kauptaxta skyldi þegar í stað
brotin á bak aftur. Ef hún hefði
heppazt, mundu þar af hafa
hlotizt ófyrirsjáanlegar afleið-
ingar til eflingar glundroða og
upplausnar.
Um kauphækkanirnar, sem
um var samið, er það að segja,
að þær eru mun hóflegri en
yænta mátti eftir kröfunum,
sem forseti Alþýðusambandsins
hafði hvað eftir annað sett
fram. Hæstu taxtarnir hækka
einungis um 1% umfram 4%,
sem taka áttu gildi 1. júní. —
Lægri flokkarnir fá að visu
meiri hækkun og er það í sam-
ræmi við hugmynd ríkisstjórn-
arinnar, sem Hannibal réði að
ekki fékkst talað um, þegar
hún var fyrst sett fram. Hér er
því ólíkt heilbrigðar að farið
en í fyrra og til var stofnað
Laugard 19. maí
af forseta Alþýðusambandsins.
Lært af
reynslunni
Það verður því ekki um það
villzt, að menn hafa lært af
reynslunni, sem fékkst í fyrra.
Nú gætir í fyrsta skipti um
margra ára bil nokkrar við-
leitni til að fara þannig að, að
ekki þurfi allt um koll að
keyra. Enn verður þó ekkert
um það fullyrt, hvort þjóðarbú-
ið fái vandræðalaust ’ staðið
undir slíkum hækkunum. Víst
er að því meiri sem hækkanir
verða, því meiri líkur eru til,
að örðugleikar, sem krefjast
gagnráðstafana, skapist. En við-
reisnin hefur nú þegar borið
þann árangur, að miklu meiri
möguleikar en áður eru til þess,
að allt geti gengið vandræða-
laust. Atvinnulíf er nú með
miklum blóma, að togaraútgerð-
inni undantekinni, þar sem sér-
stakar ástæður koma til greina
og valda því, að verkfallið á
togurunum er illleysanlegt.
Framkvæmdir eru miklar og
víðast hörgull á vinnuafli. —
Stjórnarandstæðingar, sem fyrir
tveimur árum spáðu því, að hér
yrðu á 4. þúsund atvinnuleys-
ingjar og skömmuðust yfir, að
eftirvinna mundi falla úr sög-
unni, ásaka stjórnina nú fyrir
vinnuþrælkun! Sparifjárinnlög
stóraukast í hverjum mánuði,
jöfnuði hefur tekizt að ná í
utanríkisviðskiptum og gjald-
eyrisaðstaðan fer síbatnandi. —
Burðarþol þjóðfélagsins er þess
vegna meira en áður. Eðlilegt
er að launþegar, einkum hinir
verst stæðu, njóti góðs af þessu,
en á ríður að íþyngja atvinnu-
vegunum ekki svo, að allt kom-
ist í gamla ófremdarástandið.
Baráttan harðnar
Mönnum ber saman um, að
baráttan fyrir borgarstjórnar-
kosningarnar í Reykjavík hafi
hingað til verið óvenju friðsöm,
enda segja flestir, að lítið sé
um kosningarnar talað á meðal
almennings. Eflaust á það sinn
þátt í þessu, að almennt er gert
ráð fyrir sigri Sjálfstæðis-
manna. Meginþorra Reykvfc-
inga finnst það blátt áfram o-
hugsandi, að borg þeirra sé
stjórnað af öðrum en Sjálfstæð-
ismönnum. f sjálfu sér er þetta
eðlileg skoðun, en hún magnast
að þessu sinni við þann ísmeygi
lega áróður andstæðinganna, að
sigur Sjálfstæðisflokksins sé al-
veg öruggur. En kosningaúrslit í
frjálsu þjóðfélagi eru aldrei ör-
ugg. Ef menn ugga ekki að sér
og leggja sig ekki fram um að
sigur fáist, er hætta á að ver
fari en skyldi. Þess vegna má
enginn liggja á liði sínu, heldur
verða allir, sem vilja örugga
stjórn borgarmálefna, að vinna
vel til þess að forða borginni
frá yfirráðum sundrungarafl-
anna. Falskt öryggi má ekki
verða höfuðborginni til falls.
En það er ekki einungis, að
áróður andstæðinganna hafi
miðað að því að ala á fölsku
öryggi, heldur hefur gagnrýni
þeirra á stjórn borgarmálefn-
anna aldrei verið aumari en nú.
Aðfinningar þeirra hafa verið
svo kraftlausar, að þær eru
naumast umtalsverðar. Eins og
gengur reyna þeir þó að sækja
í sig veðrið, eftir því sem nær
kosningunum dregur. Ekki svo
að skilja, að það sem þeir segja
sé nokkurs nýtt, en þeir eru þó
að reyna að hafa uppi tilburði
til baráttu. Sumir þeir tilburðir
eru þó harla broslegir, eins og
þegar Tíminn er farinn að lýsa
Eysteini Jónssyni sem sérstök-
um velgerðarmanni Reykjavík-
ur! Og ekki eykur það fylgi
kommúnista, þegar þeir ráðast
með persónulegum brigslyrðum
að Geir Hallgrímssyni, sem all-
ir eru sammóla um, að er fram-
úrskarandi duglegur og heið-
virður maður.
Launað
lærdómslið
Enginn efi er á því, að birt-
ing Morgunblaðsins á leyni-
skýrslum SÍA-manna, hefur
vakið mesta athygli af því, sem
prentað hefur verið undanfarnar
vikur. Þangað til þessar skýrsl-
ur birtust var flestum utan
kommúnistaflokksins ókunnugt
um félagsskap SíA-manna. —
Hann er svo til kominn, að
kommúnistadeildin hér á landi
hefur valið nokkra „efnilega"
unglinga og sent þá til náms-
dvalar í Austur-Þýzkalandi. Þar
eru þessir piltungar á launum
hjá austur-þýzku leppstjórninni,
flestir við nám á einhverjum
fræðigreinum í austurþýzkum
háskólum, jafnframt því, sem
þeir leggja stund á kommúnísk
stjórnvísindi. Þeir eru í nánum
tengslum við austurþýzk yfir
völd, undir beinni umsjá þeirra
og hafa aðgang að háttsettum
flokksbroddum þar í landi. —
Skýrslur þeirra verða ekki
skildar á annan veg en þann,
að þeir taki þátt í heræfingum,
og augljóst er, að þeir eru þjálf
aðir til þess að taka við for
ystuhlutverki, þegar þeir snúa
aftur til heimalands síns.
Ákefðin til áhrifa er svo mikil,
að þeir geta ekki beðið heim
komunnar ,heldur hafa þeir þeg
ar, meðan á námsdvölinni stend
ur, sótzt til yfirráða í komm
únistadeildinni hér. Þarna er
því á uppsiglingu hópur þaul
æfðra manna, sem ætla sér
fyrst að hremma yfirráðin
kommúnistaflokknum á íslandi
og síðan nota hann til þess að
brjóta undir sig allan landslýð
Alræði öreiganna
Svo sem ungum mönnum er
títt, þá sjá SÍA-menn missmíði
á mörgu, sem hinir eldri gera,
í skýrslum þeirra gætir gagn
rýni á ýmsu í starfi komm
únistaflokksins, bæði í Austur
Þýzkalandi og á íslandi. Þeim
finnst leppstjórninni í Austur-
Þýzkalandi hafa tekizt margt
óhönduglega, ekki sízt sá leik
araskapur að láta sem lýðræði
ríki þar í landi. í þeirra gagnrýni
og frásögnum kemur ýmislegt
athyglisvert fram. Athyglisverð
ast af öllu er þó, að þeir finna
ekki að því að lýðræðið sé of
lítið. Nei, þvert á mtói, þá segja
þeir af lofsverðri hreinskilni, að
miklu nær væri að vera ekki að
leikaraskapnum, heldur viður
kenna að þarna ríki „alræði ör-
eiganna". Á slíku alræði telj
þeir sögulega nauðsyn. Hér er
að vísu ofmælt, þegar sagt er
að þetta sé gert af lofsverðri
hreinskilni. Rétt væri að taka
þannig til orða, ef skýrslurnar
hefðu átt að birtast almenningi
svo að hann fengi að vita, hvað
í huga þessara pilta býr. En
skýrslurnar eru ekki ætlaðar til
birtingar, heldur einungis til
gagnkvæmrar fræðslu innan
leynifélagsskaparins. Þær eru
skráðar til þess að herða huga
hinna valdagírugu unglinga,
reyra þá enn fastar í kommún-
ískar viðjar og undirbúa þá til
þess að gegna á íslandi sams
konar hlutverki og hinir austur
þýzku leppar vinna í sínu ó-
gæfusama föðurlandi.
Clöggt livað
þeir vilja '
Birting leyniskýrslanna hefur
grundvallarþýðingu. Með þeira
fæst gleggri innsýn í starfs-
hætti og fyrirætlanir kommún-
ista hér á landi, en menn
nokkru sinni fyrr hafa haft. —
Þær sanna svo ekki verður um
deilt, að forsprökkum kommún
istadeildarinnar á íslandi er
fullkunnugt um, hvílíkt á-
stand ríkir í sams konar þjóð-
félagi og þeir vilja koma á hér-
lendis. Um þessa vitneskju hafa
þeir þagað, og bregðast hið
versta við, þegar frá þessu er
skýrt opinberlega. Ætlun þeirra
var því ótvírætt sú að halda
áfram að þegja og ginna al-
menning til þess að láta leiðast
undir okið, þótt þeir sjálfir
vissu hverjar hörmungar eru
því samfara.
Þetta er út af fyrir sig ærið
alvarlegt. Enn alvarlegra er þó,
að SíA-unglingarnir skuli ekki
hafa fyllzt viðbjóði á því sem
seir sáu, heldur bundizt leyni-
samtökum til þess að ' eiða sams
konar ógæfu yfir sína eigin
þjóð. Nokkrir þeirra eru núþeg
ar komnir heim, hafa smeygt
sér í ýmsar áhrifastöður hér og
eru að troða sér til vaxandi
valda innan kommúnistaflokks-
ins. Eftir nokkur ár verða þeir
forystusveitin þar, sú, sem öllu
ræður. Af skýrslum þeirra vita
menn, hvers þá er að vænta:
Purkunarlauss einræðis, hins
grímulausa „alræðis öreiganna“,
sem þeir helzt finna Ulbricht
til foráttu, að hann hafi ekki
haft kjark til að viðurkenna í
Austur-Þýzkalandi.
„Ilöfum reynt
drepsóttir
o» eldiíos44
Kommúnistar óttast að von-
um aukna fræðslu um eðli
stefnu þeirra og starfa. Hinn 18.
maí skrifar piltur, sem er í
framboði af hálfu kommúnista
til borgarstjórnar Reykjavíkur,
svo í Þjóðviljann:
„Flest bendir til, að aukið
frjálsræði einstaklinga muni
senn færast yfir byggðir sósíal-
ísku landanna, og sósíalismi
mun áreiðanlega sigra í ein-
hverri mynd um allan heim.“
Þarna er reynt að berja í
brestina. Látið er í það skína,
að „senn muni“ ástandið batna
austur þar! Þetta er veigalítil
huggun eftir lýsingar SÍA-
manna á hinu raunverulega
ástandi, sem þeir í trúnaði finna
helzt að, að alræði öreiganna sé
ekki látið ríkja alveg skefja-
laust. Þjóðviljapilturinn óttast
og áhrif sannleikans. Hann
segir:
„Undirstaða þessa einstæða
pólitíska herbragðs er auðvitað
hið magnaða kommúnistahatur,
sem gengið hefur yfir Vestur-
lönd frá stríðslokum eins og
svartadauðafaraldur eða stóra-
bóla. Og sannarlega hefur eng-
in plága fyrri alda verið mann-
skæðari hér á landi eða þjóð-
hættulegri: Við höfum reynt
drepsóttir og eldgos, hafís og
hungursneyð, en ekkert eitur
hefur bitið á okkur jafn-vel,
enginn sjúkdómur gengið okk-
ur jafnnærri og hinn brjálæðis-
kenndi ótti við kommúnismann.
í dag eru þúsundir ungra íslend
inga tilbúnir að fórna öllu, sjálf
stæði okkar, tungu, menningu
og landi, ef slíkt má verða
kommúnismanum til bölvunar."
„Brjálæðis-
kenndur ótti44
Þvílík skrif lýsa sannarlega
„brjálæðiskenndum ótta“ komm
Framhald á Kít 1 *