Morgunblaðið - 09.06.1962, Page 12

12
MORGVNULAÐIÐ
Laugardagur 9. júni 1962
wpntfrloMft
Útgefandi: Hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritsfjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Útbreiðslustjóri: Sverrir Þórðarson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Áskriftargjald kr. 55.00 á mánuði innanlands.
1 lausasölu kr. 3.00 eintakið. .
TRA USTUR
FJÁRHAGUR
KínversK stúlka, í flóttamannabúðum í Hong Kong, sést hér
bíta í brauðsneið, vafða í cellophanpappír.
Verksmiðjum lokað — verka-
menn í sveitir
A fyrsta fundi hinnar ný-
kjömu borgarstjórnar
Reykjavíkur var reikningur
borgarinnar fyrir árið 1961
lagður fram. Af honum verð-
ur það enn greinilega ljóst,
að fjárhagur höfuðborgarinn
ar er mjög traustur og allar
fjárreiður hennar til fyrir-
myndar. Samkvæmt þessum
reikningi urðu rekstrarút-
gjöldin 7,3 millj. kr. lægri
en fjárhagsáætlun borgarinn
ar gerði ráð fyrir, eða
2,66% undir áætlun. Eigna-
aukning varð á árinu er nam
115,4 millj. kr. og skuldir
lækkuðu um 3,8 millj. kr.
Þetta gerist þrátt fyrir það
að Reykjavíkurborg hefur á
sl. ári haldið uppi meiri fram
kvæmdum en oftast áður.
Þannig var á árinu 1961 var-
ið úr borgarsjóði 14 millj.kr.
til skólabygginga. Hefur á sl.
fjórum árum verið varið 38,4
millj. kr. úr borgarsjóði til
skólabygginga.
Til heilbrigðismála var á
árinu 1961 varið 8,1 millj.
kr., til mannvirkja vegna fé-
lagsmála, nýs verkamanna-
húss og barnaheimila, 4,4
millj. kr., til byggingar íbúð-
arhúsa 19 millj. kr.
Hér hafa aðeins verið
nefndar örfáar tölur, er sýna
hinar stórfelldu framkvæmd
ir borgarinnar.
Sjálfstæðismenn munu
halda áfram að framkvæma
uppbyggingarstefnu sína í höf
uðborginni. Þeir munu fram
vegis sem hingað til leggja
áherzlu á að fjárhagur borg-
arinnar sé sem traustastur,
jafnhliða því sem þess verð-
ur gætt að íþyngja ekki
gjaldþoli borgarbúa um of.
ÞJÓÐFYLKING í
BORGARSTJÓRN
IV ommúnistar og Framsókn-
armenn höfðu með sér
náið bandalag um nefnda-
kosningar í borgarstjóm
Reykjavíkur. Þar með er
þjóðfylking þeirra orðin að
raunveruleika í stjórn borg-
armála. — Framsóknarmenn
kepptust við að afneita öll-
um slíkum áformum fyrir
kosningarnar. En þeim var
ekki fyrr lokið en samningar
hófust við kommúnista.
Af þessu geta kjósendur
m. a. séð, hvað mundi ger-
ast að loknum næstu alþing-
iskosningum ,ef kommúnist-
ar og Framsóknarmenn
fengju þá þingmeirihluta.
Tíminn segir í gær, að þ: ð
„sögulegasta“, sem gerzt hafi
á fyrsta fundi borgarstjórn-
ar, hafi verið það „að Al-
þýðuflokkurinn endumýjaði
samstarf og samstöðu við í-
haldsmeirihlutann". Honum
finnst það hinsvegar engum
tíðindum sæta að Framsókn
gekk í þjóðfylkingu með
kommúnistum. Það var að
áliti Tímans alveg sjálfsagt
og taldist því alls ekki til
hins „sögulegasta“H
SPÁNN Á
VEGAMÓTUM
A tburðirnir á Spáni á þessu
vori benda til þess, að
nú sé komið að vegamótum
í sögu hins 24 ára gamla ein-
ræðis þar í landi. Slíkir
stjómarhættir virðast og ó-
hugsandi til lengdar á vor-
um dögum í einu af hinum
miklu vestur-evrópsku menn-
ingarríkjum. Að sjálfsögðu
hefur Franco hershöfðingi
notið þess, bæði hjá þjóð
sinni og lýðfrjálsum heimi,
að hann stóðst allar ginning-
ar Hitlers, sem bæði lofaði
honum Gibraltar og ýmsu
öðru freistandi, að stríði
loknu, ef hann vildi segja
Frökkum og Bretum stríð á
hendur.
En nú í vor hefur Franco
átt miklu alvarlegri mót-
spyrnu að mæta en nokkru
sinni fyrr eftir að borgara-
styrjöldinni lauk. Verkföll
eru bönnuð á Spáni. En all-
an veturinn hafa veriðvinnu
stöðvanir víða um land, og
rétt fyrir páska gengu kola-
námumenn í Astúríu-héraði
frá vinnu, heimtuðu hærra
kaup, og rituðu á spjöld sín:
„Við emm ekki kommúnist-
ar. Við viljum fá meira að
borða.“ Verkfallið óx með
hverjum degi, unz það náði
til 80 þús. manna, og olli erf-
iðleikum fyrir allan iðnað
landsins. Samúðarverkföll
hófust í Bilbao, Barcelona og
fleiri borgum.
Eins og kunnugt er hefur
Franco alltaf notið öflugs
stuðnings af hálfu kirkjunn-
ar, sem er voldugri á Spáni
en í nokkru öðru Evrópu-
landi, En nú fékk Franco al-
varlega aðvörun frá opin-
beru málgagni kirkjunnar,
Eccelsia. Hann hafði sjálfur
tekið málið í sínar hendur,
fyrirskipað undantekningar-
ástand í Astúríu, bannað
fundarhöld án leyfis. Fang-
elsanir hófust.
Ýmsir kirkjunnar
SÍÐASTA ráðið, sem opinberir
aðilar hafa gefið kínverskri al-
þýðu, lii þess að afla sér fæðu,
er að veiða gæsir sér til matar.
Aðferðin er eitthvað á þessa
leið: Ef gæsir setjast á polla eða
tjarnir að næturlagi, á að læð-
ast að tjörnunum með blys.
Kveikt skal á blysinu, en slökkt
á því mjög snögglega. Þetta skal
endurtaka nokkrum sinnum, og
þá< eiga gæsirnar að telja, að
ekki sé um neina hættu að ræða.
Eftir það er hægt að ganga að
þeim og taka þær með höndum.
Nýstárleg veiðiaðferð, segja
sumir vafalaust. Sennilega hef-
ur enginn heyrt getið um hana
áður — og hver árangurinn er,
veit sennilega enginn heldur.
Enn hungur
Fjórða ár hungursneyðar vof-
ir nú yfir Kína. Á flestum stöð-
um hefur herjað ill veðrátta,
flóð og aðrar nátúruihamfarir,
og fyrirsjáanlegt er, að korn-
uppskeran verður langt fyrir
neðan það, sem nauðsynlegt
verður að teljast, til bess að
fæða íbúana, 670 milljónir.
Aiþýðudagblaðið í Peking,
málgagn stjórnarinnar, birtir
nú dag hvern, gagnstætt því,
sem áður var, frásagnir af ham
förum og óáran víðsvegar um
landið, og dregur enga dul á, að
alþýða manna í Kína má búast
við því versta.
1950 hitaeiningar á dag
Talið er nú, að dagskammtur
ihvers Kínverja, að meðaltali,
nemi um 1950 hitaeiningum. Þá
vantar um 350 hitaeiningar til
þess að náð sé því lágmarki,
sem Matvæla- og landbúnaðar-
stofnun S. Þ. telur, að hver íbúi
>urfi að fá, til þess að þjást
ekki af næringarskorti.
létu í ljós samúð sína með
kröfum verkamanna. Þegar
á annað þúsund verkamenn
söfnuðust fyrir utan erki-
biskupssetrið í Barcelona og
báðu um hjálp í deilu þeirra
við stjórnarvöldin, og lög-
regla kom á vettvang, dreifðu
prestar sér innan um hópinn.
Franco forðaðist að beita
valdi í Astúríu. Hann bauð
fram kauphækkanir, ef verka
menn vildu taka aftur upp
vinnu. Flestir þeirra urðu
við þeirri áskorun, fengu
síðan allverulegar kjarabæt-
ur. Þessi málalok eru góðs
viti. Þau benda til þess, að
báðir aðilar hafi mikið vilj-
að til vinna, að ekki kæmi
til hinna mestu vandræða.
Pólitískar og þjóðfélags-
legar deilur hafa veriðharð-
ar á Spáni. Borgarastyrjöld-
in var bæði löng og hrylli-
leg. Einhverntíma kemur að
því að Franco, nú 69 ára,
stjórni ekki framar. Þá er
það von allra lýðræðissinna
að réttlæti og sáttfýsi megi
Það ráð, sem sjórnarvöldin
hún að vera 25 milljónum tonna
hafa gripið til, í því skyni að
auka landbúnaðarframleiðsluna,
er að senda iðnverkafól'k í sveit
irnar. Fjöldamörgum verksmiðj
um hefur verið lokað, bæði
vegna þess, að talið hefur verið,
að vinnuaflið kæmi að meira
gagni í landbúnaðinum — og
einnig vegna þess, að um stöð-
ugan uppskerubrest hefur verið
að ræða síðustu 3 árin. Þannig
hefur ekki tekizt að afla hrá.
efna, s. s. baðmullar, fyrir verk-
smiðjurnar.
Margt þykiv þó benda til þess,
að þetta ráð hafi ekki reynzt
vel. Landbúnaðarframleiðslan
hafi ekki aukizt við fólksstraum
inn til sveitanna, heldur hafi
hann valdið enn meiri matvæla-
skorti á sumum svæðum. Fólk-
ið, sem þar var fyrir hafði held-
ur ekki nóg að bíta.
Uppreisnir hafa orðið sums
staðar, og vitað er, að á nokkr-
um stöðum hafa menn verið
teknir af lífi fyrir að standa að
mótmælum gegn hungurástand-
inu.
Sjúkdómar af völdum skorts
Ferðamenn, sem nýlega hafa
verið á meginlandi Kína, segja,
að ekki sé um algert hungur að
ræða, en greinilega megi
merkja, að fólkið býr við mik-
inn matarskort, en honum
fylgja alls konar sjúkdómar.
Þá hafa fregnir borizt um
mikla spillingu meðal ráða-
manna, og sagt er, að sumir op-
inberir starfsmenn, sem dreifa
eiga skömmtunarseðlum til «1-
mennings, hafi tekið að selja þá.
Hve mikil er kornuppskeran?
Hvergi er í kínverskum blöð-
um, eða opinberum málgögnum,
getið um hver kornframleiðslan
er í raun og veru. 1958 átti hún,
skv. áætlun, að vera um 250
milljónir tonna, og næsta ár átti
meiri. Ljóst er, að þessu markl
var ekki náð þá, og hefur ekki
verið náð síðan. Hver fram-
leiðslan er, í raun og veru, er
erfitt að segja, en landbúnaðar-
sérfræðingar í SA-Asíu telja, að
hún sé um 180 milljónir tonna
árlega, en viðurkenna þó, að
hér sé um getgátur að ræða, að
miklu leyti.
f vor hafa miklir vatnavextir
á vatnasvæði Yangtse árinnar
valdið miklum skemmdum. Þá
gekk í síðustu viku yfir Liaot-
ung-skaga versta hagl, sem fall-
ið hefur árum saman, og oili
stórskemmdum á ávaxtatrjám.
Einnig er getið um náttúru-
hamfarir í öðrum landbúnaðar-
héruðum, s. s. Kiangsu og
Kwangsi.
Þetta eru aðeins nokkur
dæmi. Hitt er löngu Ijóst, af
skrifum í kínverskum blöðum,
að iðnvæðingaráætlunin mikla,
sem átti að gera Kína að stór-
veldi á sviði iðnaðar, hefur
brugðizt. Því hefur verið lýst
yfir, að mesta verkefni kín-
versku þjóðarinnar sé að auka
landbúnaðarframleiðsluna. Næst
komi léttur iðnaður og í þriðja,
og síðasta sæti, þungaiðnaður.
Það eru ek'ki aðeins náttúru-
hamfarir, sem valdið hafa þvl
hörmulega ástandi, sem nú ríkir
í Kína, heldur óstjórn ráða-
manna. f upphafi átti að sækja
vinnuafl til iðnaðar í ?veitir.
En samyrkjubúafyrirkomulagið
gafst ekki heldur í Kína, frekar
en í öðrum kommúnistaríkjum,
og er ilit árferði bættist við, þa
stóð vá fyrir dyrm.
Ástandið í landbúnaðinum er
nú verra en það var fyrir stríð,
og verksmiðjurnar standa marg
ar hverjar tómar. Hvort það
verða örlög Kínverja næstu ár-
in, að berjast við hungur, sker
tíminn einn úr.
Á meðan flýja þeir úr landi,
sem lcomast, og nú á næstunni
fara milli 5000 og 6000 kínversk-
ir flóttamenn til Bandaríkj-
anna, þar sem þeim hefur verið
veitt landsvistarleyfi.
sem mestu ráða og lýðræðis-
skipulagi verði komið á í
mennjþessu forna menningarríki.