Morgunblaðið - 23.09.1962, Qupperneq 12

\í
■'x\ r< fni. r* fi v && <$•? %)■
MORCVVBLAÐIÐ
Sunnudagur 23. s«pt. 1962
Christian Gierlöff látinn
ÞESSI mæti Norðmaður, sem i
landi sínu hefur fengið viður-
kenningu fyrir að hafa komið
nni fram, „bó hann væri þús-
und þjala smiður“, lézt 22. ág.,
83 ára gamall. Hann er gott
dæmi um þá fáu menn, sem geta
unnið afrek, þó að þeir eigi
margvisleg og bysna ólik áhuga-
iril.
Hann var orðinr. leikdómari í
Bergen áður en hann lauk stúd-
entsprófi þar, 1898. Hagfræði-
prófi lauk hann ekki fyrr en
þrettán árum síöeí.-, enda hafði
hann á þeim árum m. a. skrifað
naannkynssögu þá, er notuð var
í Menntaskólanum í Reykjavik
fyrstu árin eftir að hann starf-
aði, eftir skipulagsbreytinguna
1905. Og hann hafði verið rit-
stjóri smáblaðs og ritstjórnarfull
trúi „Dagbladet“ í Osló. Eitt ár
var hann ritstjóri „Haugesunds
Avis“, en 1915 varð hann aðalrit
ari félags, sem heitir „Norsk
forening for Boligreformer" og
ritstjóri tímaritsins „Boligsak í
ty og bygd“. Þetta varð aðal-
starf 1-unc næstu 20 árin. og
verður með sanni sagt, að hann
hafi valdið straumhvörfum í til-
högun íbúðarhúsabygginga og
Aipulagi bæja, eigi þó fyrst og
fremst með tillögum sínum held
ur miklu fremur með bví að
vekja áhuga allrar norsku þjóð-
Barnastólar
Verð kr. 994,-
Leilcgrindur
Verð kr. 828,-
KRISTJÁN
SIGCEIRSSOIV
Laugavegi 13. — Sími 13879.
arinnar fyrir umbótum og nýj
um ste-nu> í skipulagi í þessum
efnun.. Það varð vakning í þess-
ari grein þegar „Boligsak“ fór
að koma út.
ísl~ idingar tóku líka eftir þessu
starfi Gierlöffs. Eg veit ekki
hvort það var fyrir frumkvæði
Knuds Zimsen borgarstjóra eða
bygginganefndarinnar í Reykja-
vík, sem Gierlöff var fenginn til
skrafs og ráðagerða. En hann
kom, gaf _ ms góð ráð og b-nd-
ingar, og benti jafnframt á það,
sem hreif hug hans, og hann
minntist oft á í norskum blöðum
síðar. Það var „eldvarnarbeltið“
um bæinn miðjan — s/æðið með
fram Kalkofnsvcji, Lækjartorgi
oig Lækjargötu suður 1 Tjörn.
Það fannst honum svo mikið
hnoss 'yr' Reykjavík, að hægt
mundi verða að fá lægri bruna-
bót_gjöld fyrir bæinn, en ýmsir
timburhúsabæir yrðu að hlíta.
Mer ekki kunnugt um til-
lögur þær til umbóta sem Gier-
löff sendi Reykjavíkurborg, eða
hvort þær hafi verið notaðar. En
víst er um það, að ráð hans hafa
verið ■" einhverju metin, bví að
hann var rlðar sæmdur stórridd
arakrossi Fálkaorðu. Margt skrif
aði hann og sagði . viðtölum við
norsk bl" T, eftir veru sína Is-
landi, og jafnan var það á eínn
veg, — allt talað af skilningi og
innilegurr. Iilýleik.
Eg gat þess í byrjun greinar-
innar, að Gierlöff hefði verið
„þúsund þjala smiður“. Til þ_>ss
að finna þeim orðum stað, skal
að endingu getið nokkurra bóka
þeirra, sem hann gaf út. B'jórar
dre tgj'.' ækur liggj-a eftir han. _
Og æfisögur eða lýsingar hefur
hann skrifað un. Hans E. Kinck,
Bjórnstj.---; Björnson og Knut
Hamsun (hún kom út í fyrra).
Eúk hans, seom heitir „Skogen
og FolLet', sem út kom fyrir
meira en 30 árum, er talin hafa
gert iioi_l:ri 'grækt meira
g-„.i en nokkur önnu bók um
það efni á þessari öld. Hún olli
þjóðarvakningu. O sama má
segja um bókina ,Til Amerika
með Emigrantene“ bar sem hann
lýsir þeim torfærum, sem verða
á -~1- . — lurfara. Um Norðmenn
í Ameríku fj.llar líka bókin
„Fo” ---.í utv — de.“ og meira
u.-i skógræktina skrifar hann í
þókunum „Skogen og jagten“ og
„t" ~ jen . _ de unge“.
Fc’aj ••• '.I lét hann sig líka
miklu sfcipta og um það bera
vitni tvær -ekur hans: „Arbeids
giver o„ arbeic,..-.-“ og „Offensiv
mot arbeic’ ' V.;ten“. Og til þess
að nef~u _ð hann var við enn
flei.,' fjulir felldur, ska1 talið, að
hann skrif-ði lika „En liten bok
om veltalenbct" (Kver um
mælskuILt) og „Om kunsten á
reise" (Listin að ferðast). Hann
reit lika merka bók um vin Inn
Edvard M’.nch, L~gasta málara
Noregs, Tryggve Andersen skátd
og sjóhetjuna Tordenskiöld. —
Eg hef oflengt þessar 'mur með
því 3 telja marga bókatitla, en
gari þa* .egna þess, að ég bý-t
við að márgir lesendur Mbl hefðu
g.—an a. að líta í einhverja
þeirra, eftir því sem hugðarefni
standa til. En hjá Gierlöff er úr
mörgu að velja. Og það höfuð-
einkenni er á bókum hans, að
þar er skrifað Ijóst og si puleja,
þannig að „öllum sé fært a<
skilja það, sem skrifað stendur."
sagði Gierlöff einhvemtíma. „Eg
er hvorki vísindamaður né
skáld, en ég reyni að vera ekki
mjög leiðinlegur fræðari.“
Skúli Skúlason
IV! inningarg jöf
N Ý L E G A hefur Sjálfsbjörg,
landssamband fatlaðra borizt
gjöf til minningar um Ingibjörgu
Halldórsdóttur frá Sxðuroúla-
veggjum Borgarfirði, að upp-
hæð 3400 kr. Gefenclur vilja ekki
láta nafns síns getið. Sjálfstojörg
færir gefenóunum beztu þokkir
fyrir.
STJÖRNtFBÍÓ hefur nú aftur hafið sýningar á gamanmyndinni
,Jazobowsky og ofurstinn“. Er myndin byggð á saninefndri sögu
sem hlaut miklar vinsældir, þeg-ar hún var lesin sem kvöldsaga
í útvarpinu.
Fóðurbirgðir m'nni en
undanfarin haust
N Ý K O M I Ð
TRÉTEX
Stærð 120 x 270 cm — Verð kr. 90.64.
HARÐTEX
Stærð 120 — 270 cm — Verð kr. 79.30.
BAÐKER
75 — 170 cm. Verð með öllum fittings
kr. 2550.00.
Mars Trading Company M.
Klapparstíg 20 — Sími 17373.
Mykjunesi, 9. sept.
NÚ er norðanáttin loksins komin
og má sjálfsagt segja „að betra
er seint en aidrei", ef ekki fylgdi
sá böggull skammrifi að s.l. nótt
var nokkurt frost og útlit fyrir
áframhald á því á meðan norðan
áttin helzt. Það má því búast
við að jarðargróður láti brátt á
sjá og svipur haustsins færist
yfir, enda pegar farið að brydda
á því. Flestir hafa nú lokið eða
eru að Ijúka heyskap og má
segja að heyannir hafi staðið
óvenju lengi yfir að þessu sinni,
enda þótt eftirtekjan sé óvíða
að sama skapi mikil. En frá því
að sláttur hófst snemma í júlí
og nú fram að síðustu dögum
voru nær algjörar þurrkaleysur
svo að vart komin nokkur dagur
þuirr til enda utan tveir til þrír
dagar tun verzlunarmannahelg-
ina. Þeta hefur þvi verið þrot-
laus barátta við skúrimar og tafa
samt í mesta lagi, þar sem oft
hefur þurft að marghagræða
hverri tuggu þar til henni varð
bjargað í hlöðu. Almennt hafa
hey þó ekki hrakið svo teljandi
sé, enda ekki um neina stór-
rigningu að ræða og menn höfðu
yfirleitt ekki meira undir en
svo I einu að viðráðanlegt væri
þegar af tók Verst var ástandið
hér í uppsveitum, en all miklu
betra þegar nær dró sjónum.
Vegna nokkurs kals í túnum og
svo vegna kaldrar veðráttu í
sumar var grasspretta með lak-
asta móti og varð að sumu leyti
lán í óláni þannig að grasið
spratt yfirleitt ekki úr sér, sem
kallað er. Heyfengur er því með
minnsta móti að vöxtum en gæð-
in i meðallagi. Nokkuð er þetta
misjafnt, sums staðar er talið að
mismununnn sé 5—lð kýrfóður,
annars staðar minna og á stöku
stað sáralítið
En þegar það er haft í huga að
heyfyrningar voru litlar í vor og
miklu minni en undangengin ár
horfast bændur nú í augu við þá
staðreynd að fóðurbirgðir eru
nú yfirleitt mun minni en undan-
farandi haust. Virðist því í dag
það ráð eitt tiltækt að fækka
verði á fóðrum, svona almennt
séð.
Mjög mun uppskera vera mis-
jöfn í görðum og víða langt undir
meðallagi. Það er hvort tveggja
að óvenju seint var sett í garða
í vor og svo hitt að sumarið
hefur verið óvenju kalt og kar-
töflur því þroskazt illa í moldar-
görðum. Nú, við næturfrostin
má gera ráð fyrir að kartöflu-
grasið gjörfalli og frekari spretta
stöðvist. Hér um slóðir hefur kar
töflurækt verið vaxandi búgrein
síðustu árin og gefið góða raun.
Verður því um talsverða tekju-
rýmun að ræða þar sem upp-
skeran bregst.
Hér stendur nú fjallaferð fyrir
dyrum og fara 32 menn í fyrstu
leit á Landmaannaafrétt n.k.
föstudag 14. þ. m. Fé er nú margt
á fjalli og talið vel útlítandi.
Talið er að fé í heimahögum sé
með vænna móti enda þótt ekk-
ert verði fullyrt um það fyrr en
slátrun hefst.
Ttalsverðr.r endurbætur og
stækkun hefur verið gerð á slát-
urhúsi Sláturfélags Suðurlands
að Hellu. Mun þar verða rýmra
og vinnuskUyrði betri á eftir.
Sláturhússtjóri hefur verið ráð-
inn Jón Egilsson, hreppstjóri að
að Selalæk.
Hér í sveit hefur verið unnið
að margháttuðum framkvæmd-
um í sumar. Við Laugalandsskóla
hefur mikið verið unnið, m. a.
jafnað landið fyrir austan húsið
og er ráðgert að þar verði í fram-
tíðinni leikvangur fyrir æsku
þeirra sveita er að skólanum
standa. Þá hefur all mikið verið
borið ofan í vegi hér og svo er
verið að endurbæta Landveginn
mjög verulega, — enda brýn
þörf á því — er grafinn öflugur
skurður meðfram veginum ann-
ars vegar frá Vegamótum að
Marteinstungu. Þá hefur verið
unnið að Holtaveginum og mið-
ar honum nokkuð á leið. Hjá
einstaklingum hafa verið all
miklar framkvæmdir, bæði rækt
un og byggxrxgar. Byggingarfram
kvæmdir væru þó meiri en raun
ber vitni ef ekki væri tilfinnan-
legur skortur á mönnum til alls
sem kölluð er fagvinna. Er það
að verða mjög alvarlegt mál hér
hversu erfitt er að fá menn til
slíkra verka. Á búi bóndans er
yfirleitt ekkx fólk til þess að
sinna öðru en búverkunum og
vilja því ýmsar framkvæmdir
dragast á Ianginn og oft lengur
en æskilegt væri. Á þessu þyrfti
að ráðast bótt þót það sé e. t v.
ekki svo auðvelt viðfangs. Svo
er annað, sem mjög setur svip
sinn á ýmsa starfsemi á sumrin,
það eru hin löngu sumarfrí
þeirra er vinna. Við því er
vitanlega ekkert að segja að fólk
fái umsamin frí, en að þetta þurfi
allt að bera upp á þann tíma
sem mestar annir kalla að í þjóð
félaginu og skilyrði eru yfirleitt
bezt til hvers konar fram-
kvæmda, það er hlutverk sem
þyrfti einhverrar endurskoðunar
við. Yfir tekur þó frekar fyrir-
tæki sem eiga aS veita nauðsyn-
lega þjónustu bókstaflega loka í
nokkrar vikur um hásumarið.
Þetta er mái sem e. t. v. er erfitt
að leysa, þó kynni að mega dreifa
,4ríxmum“ á lengri tíma en nú
er gert. Þetta er ekki sett hér
fram í neinu gríni, því þetta er
fullkomið, alvörumál, sem bíður
úrlausnar. — M. G.
Islenzk
stefna — rit
Nýalssinna
Mtol. hefur borist ritið íslenzk
stefna, sem félag Nýalssinna gef-
uir út og fyrirhugað er að komi
út reglulega framvegis. Ritið er
46 síður að stærð og ritstjóri
Þorsteinn Guðjónsson.
Pélag Nýalssinna er samtök
manna sem hafa þann skilning,
að kenningar dr. Helga Pjeturss.
séu réttar og að þeim beri að
afla viðurkenningar. íslenzk
stefna er viðleitni til að vekja
máls á þessum efnum, og er þar
aðalatriði að haldið er fram til-
veru magns, sem beri hugsanir,
og aðra þætti vitundar- og til-
finningalífs, milli einstaklinga,
Munurinn á þessum íslenzka
skilningi annarsvegar og trúar
og dulfræðikenningum hins veg-
ar er fólginn í því, að íslenzka
stefnan hafnar hinum fornu óvís-
indalegu hugmyndum um endur-
burð og tilveru andaheims, en
byggir skilning sinn á þeirri
þekkingu á alheiminupm sem
hófst með Kópernkusi og Brúnó
og heldur því fram að hugsam-
band eigi sér stað á grundvelli
athugana og reynslu. Hún lít-
ur á það sem eðlisfræðilega raun
verulegt að slíkt samtband eigi
sér stað, og heldur þannig fram
viðbót við þá eðlisfræði sem nú
er. Hún byggir á niðurstöðum
mikilhæfs vísindamanns, sem hel
ur með verki sínu lagt íslenzkum
mönnum í hendur hlutverk, hvar
sem þeir fara, og er að sróu
leyti tilraun til að gegna því
hlutverki.