Morgunblaðið - 04.11.1962, Qupperneq 15

Sunnudagur 4. nóvem'fter 1962
MORGV1SBLAÐ1Ð
15
Björn Pálsson við eins-hreyfils sjúkraflugvél.
VOR-iö er komið, segja
Rætt við Bförn Pálsson, flugmann
SENNILEGA er ekki til
sá íslendingur, sem víðar
hefur farið um land vort,
en Björn Pálsson, flug-
maður.
Er Björn fór fyrst að
stunda sjúkraflug voru
ekki margir flugvellir hér
á landi. Þeir voru reyndar
svo fáir, að hægt var að
telja þá á fingrum sér. Það
er ekki hægt lengur, því
að nú eru flugvellirnir
sennilega tuttugu sinnum
fleiri en þá var.
Ástæðan fyrir því, hve
margir flugvellirriir eru
nú orðnir, víðs vegar úti
um byggðina, er kannski
öðrum fremur ein: Björn
Pálsson.
Upp úr sjúkraflugi
Bjöms óx nýr þáttur í
samgöngulífinu, leiguflug-
ið. Sjúkraflugið krafðist
lendingarstaða, og er þeim
fór að fjölga, þá varð það
eðlileg afleiðing, að þeir
yrðu nýttir til farþega-
flugs. Sá þáttur hefði þó
aldiei getað orðið í formi
áætlunarflugs.
Um þetta, farkosti
Björns, öryggistæki og
ýmislegt annað ræddi
’ fréttamaður Mbl. við hánn
nú í vikunni.
— Segðu mér Björn, eru
ekki allar þínar aðstæður til
flugs gerbreyttar, eftir að þú
fékkst tveggja hreyfla flug-
vél?
Yfir skýjum nú — undir áður
„Jú. í einshreyfla flugvél er
yfirleitt ekki hægt að komast
hjá því að fljúga undir skýj-
um. þ. e. að fljúga sem mest
sjónflug. Það gildir næstum
því einu þótt slík flugvél sé
'búin góðum tækjum, eins-
hreyfla vél hefur aðeins einn
hreyfil, og þvi verður að sjá
fil jarðar allan tímann, ef vel
á að vera.
Nú, eftir að ég fékk stærri
vélina, þá get ég flogið þvert
yfir landið, t. d. frá Kagur-
hólsmýri til Reykjavíkur, þótf
blindþoka sé alla leiðina, og
ekki sjáist til jarðar“.
— Hvað heitir nýja vélin
þín?
TF-VOR
„Beechsraft Twin Bonanza".
Annars kalla ég hana VOR,
það eru einkennisstafirnir
hennar. Hverja flugvél verður
að einkenna með þremur stöf-
um, og mér fannst skemmti-
legra að velja eitthvert orð,
sem til er og hefur merk-
ingu“.
— Ég hef séð það á fréttum
undanfarin ár, að þú flýgur
ekki síður á nóttu en degi.
Hvaða tæki hefurðu þér til
leiðbciningar og aðstoðar, t.d.
í kolamyrkri, ofar skýjum,
þegar ekki er hægt að miða
við nein kennileiti á jörðu?
Drepið á tæknihliðina
„Það er t. d fjölstefnumið-
stöð. Hún tekur við sending-
um frá sérstökum, vitum.
Reyndar er nú aðeins eínn
slíkur til hér a landi, á Kefla-
víkurflugvelli. Með því að
stilla tækið inn á sendingar
frá vitanum má fá afstöðuna
til Keflavíkur í gráðum, og
öfugt. Síðan er hægt að fljúga
í ákveðna stefnu. Einn mesti
kosturinn við slíkt tæki er,
að með því er hægt að reikna
út hliðarvind, þ. e. tækið sýn-
ir, hvort vélina ber til einnar
eða annarrar hliðarinnar, og
þá hve mikið.
Nú, svo hef ég radíókompás,
hann tekur miðanir á radíó-
vita, sem eru þó nokkuð marg
ir hér.
Annað tæki, Marker, gefur
til kynna, þegar flogið er yfir
radíóvita. Um leið og flogið
er yfir þá, — þeir senda
geisla beint upp — þá kvikn-
ar ljós. Þannig er hægt að fá
mjög nákvæma staðarákvörð-
un og ganga úr skugga um,
hvort rétt leið hefur verið
flogin. Slíkur viti er t. d. á
Seltjarnarnesi.
Ýmis fleiri tæki hef ég,
t. d. svokallað ILS-tæki, sem
notað er við lendingar í litlu
eða engu skyggni. Það kemur
þó aðeins að gagni við lend-
ingar á Keflavíkurflugvelli,
þar eð sérstakan útbúnað þarf
á jörðu niðri, og hann er ekki
fyrir hendi á öðrum flugvöll-
um.
Svo má nefna „autopilot",
það er sjálfstjórnartæki, sem
heldur vélinni á réttri stefnu
og í réttu jafnvægi. Svo auð-
vitað talstöðvar, tvær, ein er
tii vara.“
— Svo við víkjum nú að
öðru atriði, flugvöllunum
Hvað voru þeir margir, þégar
þú hófst sjúkraflug?
Flugvöllum fjölgar
— eru nú yfir 100
„Þeir voru fáir. Það var
flugvöllur við Akureyri, , í
Reykjavík, lélegur völlur á
Egilsstöðum, veliir við Horna-
fjörð og á Klaustri af náttúr-u
gerðir, og örfáir aðrir, sjálf-
gerðir.
Þetta hefur hins vegar
breytzt mikii', síðan. Nú eru
komnir um 100 flugvellir sém
merktir eru, flestir eðlilega
litlir“.
— Þú hefur komið til þeirra
allra'
„Já, ég hef prófað þá alla,
verið með í ráðum við að
merkja þá og staðsetja".
— Margir af þessum llug-
völlum hafa verið gerðir
vegna sj úkraf lugsins, senni-
lega flestir. Hefur sjúkraflug-
ið þá ekki beinlínis orðið til
að lyfta undir flugsamgöngur
almennt?
Sjúkraflugið urdirstaða
annars flugs
„Við skulum segja, að flug-
vellirnir hefðu aldrei orðið til
með öðrum hætti. Hitt er svo
annað mál, að það er enginn
fjárhagslegur grundvöllur fyr-
ir áætlunarflugi til lang
flestra þessara staða. Það eru
t. d. nokkrir flugvellir, sem
Douglas-vélar geta lent á,
s. s. í Búðardal, Hellissandi og
á Klaustri, þótt reglulegum
áætlunarferðum sé ekki hald-
ið uppi þangað.
Ég held að það sé óhætt að
fullyrða, að leiguflug verði
mikill þáttur í samgöngulíf-
inu. og ég tel, að það sé mjög
heppilegt að samræma leigu-
flug sjúkraflugi. Hins vegar
verður sjúkraflugið að ganga
fyrir, ef svo ber undir, en það
er önnur saga.
Sjúkraflugið hefur þannig
gert annað flug mögulegt".
— Hvernig er með öryggis-
útbúnað á mir.ni flugvöllunum
— skortir þar ekki mikið á
sums staðar?
Víða vantar lýsingu
„Það eru tiltölulega fáir
flugvellir, sem hafa lýsingu.
Þeir eru ekki nema 5—6;
Reykjavíkurflugvöllur, Kefla-
víkurflugvöllur, við Akureyri,
á Egiisstöðum, Sauðárkróki, í
Vestmannaeyjum og ein braut
á Hellu hefur lýsingu.
Nokkrir aðrir vellir hafa
olíulugtir, sem hægt er að
taka fram, ef þörf er á, en
þeir eru ekki margir. Oft verð
ur að notast við bílljós eða
aðra lýsingu, ef lenda verður
á öðrum flugvöllum í myrkri.
Hitt er annað mál, að það er
í mörg horn að líta með það
fé, sem veitt er til slíkra fram
kvæmda, og því sækist kann-
ske ekki eins hratt og skyldi
í þessum efnum.
Þó hefur margt áunnizt.
T. d. er nú verið að vinna að
því að fá nýtt radartæki á
Reykjavíkurflugvöll, af sömu
gerð og það, sem verið hefur
á Akureyri, og gefið hefur
mjög góða raun.
Svo má t. d. nefna vitann
á öskjuhlíð, sem sést mjög
langt að, t. d. norðan af
Breiðafirði í góðu skyggni að
næturlagi".
Hefurðu ekki kynnzt mörg-
um við starfið?
„Jú, það eru fjölmargir. Ég
er i nánu sambandi við far-
þegana. Þeir sitja hjá mér í
klefanum ög því kynnist ég
þeim, sem annars myndi ekki
verða.“
Áður en við ljúkum spjall-
inu, þá langar mig að spyrja:
Ertu ekki orðinn geysifróður
um landafræði íslands?
Myndataka og landafræði
„Ég kannast við mig víðast
hvar, þótt ekki geti ég nefnt
allt með nöfnum, Hins vegar
hef ég tekið mikið af mynd-
um, flest litmyndir, sem ég
sýni vinum og kunningjum.
Ég var lengi vel iðinn við
ljósmyndun, og fór áður fyrr
aldrei svo af stað, að ég hefði
ekki með myndavél. Heldur
hefur þó dregið úr áhuganum
upp á síðkastið".
■ — Hefurðu ekki lent í nein
um erfiðleikum eða söguleg-,
um ferðum í seinni tíð?
„Nei, það get ég ekki sagt.
Hins vegar hefur tíðin verið
erfið til flugs undanfarna
tvo mánuði.
Það væri miklu frekar að
segja þér einhvern tíma frá
einbverju einstöiku flugi, og
því fólki, öðru en mér, sem
þar leggur hönd á plóginn,
vakir kannske oft heilar næt-
ur, til að gefa manni kaffi á
áfangastað. En látum það bíða
betri tíma“.
— Þú ert ánægður með við-
tökurnar?
„Já, blessaður vertu, meir
en það. Þegar ég er á ferðinni
stundum. þá segja börnin:
VOR-ið er komið“.
á.i.
1

„Höfnum styrjöld sem
lausn ágreiningsmála"
— segir Krúséff í viðtali við belgiskan
þingmann — viðtalið birtist í Brússel • í gær
Briissel, 3. nóvember — AP
KRÚSÉFF, forsætisráðherra
Sovétríkjanna, hefur lýst því yf
ir í viðtali við belgiskan þing-
mann, Raymond Scheyven, aðl
hagkerfi komraúnismans og kap
italismans eiga að reyna að
styðja hvort við annað.
Hins vegar sagði forsætisráð-
herrann.að baráttan milli verka
manna og atvinnurekenda myndi
halda áfram, þar til henni lyki
með sigri kommúnimans.
Viðtalið birtist í fyrsta skipti
í dag í Briisselblaðinu „Le Soir“.
Þingmaðurinn hafði áður ákveð
ið, að það skyldi ekki birt, fyrr
en Krúséff hefði sjálfur fengið
tækifæri til að lesa það.
M.a. er þar haft eftir Krúséff:
„Við styðjum friðsamlega sam-
búð og samkeppni. Þegar ég lýsti
því yfir í New York á sínum
tíma, að kommúnisminn myndi
sigra kapitalismann. þá var æpt
að mér. Hins vegar sagði ég, að
ég myndi ekki sjálfur grafa gröf
kapitalismans. Það verða banda
rískir verkamenn, sem það gera
Við erum vissir um sigur komm
únismans, en það verða verka-
menn í kapitalisku löndunum,
sem vinna þann sigur ....
Við munum hagnýta bað bezta
í hagkerfi kapítalismans“, sagði
Krúséff ennfremur, „og því ættu
kapitalisiku löndin einnig að taka
það upp, sem gott er í okkar
kerfi, þannig að kapitalismi j
þeirra verði ekki eins fráhrind-
andi... Sambúð okkar við ítalíu
og Japan hefur gengið vel á
grundvelli friðsamlegrar sam-
búðar. Þess vegna þarf enginn
kapitalisti, sonur hans eða aðrir
afkomendur að óttast það, að
hann verði grafinn af Sovétrííkj
unurn.
Við munum aldrei verða fyrri
til að draga sverð okkar úr slíðr
um. Þvert á móti viljum við fara
í samkeppni á friðsamlegum
grundvelli og stunda viðskipti,
sem hagkvæm eru fyrir báða
aðila.
\
Það er ekki hægt að leysa hug
sjóna-. eða stjórnmálaerfiðleika
með styrjöld milli þeirra ríikja,
sem aðhyllast mismunandi kerfi
Því viljum við auka viðskipti og
efnahagslega samvinnu. Hvor
um sig á að leita til hins eftir
því, sem betra kann að vera. Við
munum fagna slíkri samvinnu."
Þá sagði Krúséff ennfremur:
„Við eru sammála í bví, að land
búnaður okkar er ekki eins full
kominn og ykkar. Við þekkjum
samt ástæðuna fyrir því ....
innan 5-10 ára munum við hafa
aukið afköst okíkar á því sviði,
þannig að þau svari til krafa
okkar. það er ekkert leyndarmál
að við verðum að auka fjárfest-
ingu -í landbúnaði.
In n an ríik isrá ðher r a Bandaríkj
anna, Udaíl, lýsti því yfir, að
háspennulínur okkar væru með
þeim fullkomnustu í heimi“.
sagði Krúséff. „Bandaríkjamenn
eru reiðuibúnir að koma til okk
ar og læra ....
Augljóslega eru margir atfhygl
isverðir hlutir í kiapítaliskum
löndum. í Bandaríkjunum hafa
orðið athyglisverðar framfarir á
sviði efnahagsmála, tækni, vís-
indum og rannsóknum. Fyrir
þvi höfum við áhuga.
Því ættum við að geta skipzt
á upplýsingum um það, sem gagn
legt er á sviði efnahagsmála, vis
inda og tækni. Því segjum við,
að við séum reiðubúnir til frið
samlegar samvinnu og höfnum
því sem lausn, að hafin verði
verði styrjöld."