Morgunblaðið - 31.01.1963, Blaðsíða 12

Morgunblaðið - 31.01.1963, Blaðsíða 12
12 MORCUNBLAÐ1Ð í’immfudagur 31. januar 1963 Útgefandi: Hf. Arvakur, Reykjavík. Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson. Ritstjórar: \5altýr Stefánsson, Sigurður Bjarnason frá Vigur Matthías Johannessen, Eyjólfur Konráð Jónsson. Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson. Útbreiðslustjóri: Sverrir Þórðarson. Ritstjórn: Aðalstræti 6. Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480. Askriftargjald kr. 65.00 á mánuði innanlands. í lausasölu kr. 4.00 eintakiö. ÞRÓUNIN í EVRÖPU au tíðindi, að Frökkum hafi^ að sinni a.m.k. tekizt að hindra aðild Breta að Efna- hagsbandalagi Evrópu, hafa vakið ugg um allan hinn frjálsa heim, enda kann nú að fara svo, að Evrópa klofni í tvær viðskiptaheildir. Þegar þessi slæmu tíðindi berast er ekki óeðlilegt, að menn leiði hugann að því, hvernig á því geti staðið, að Bretar, sem lengi hafa stært sig af diplómatískum hæfi- leikum, hafa misst af strætis- vagninum í Evrópu. í styrj- aldarlokin báru þeir höfuð og herðar yfir aðrar Evrópu- þjóðir, enda var það rétt, sem brezkur stjómmálamaður sagði, þegar honum þóttu sexveldin of erfið viðureign- ar, að Bretar hefðu sigrað tvö þeirra og bjargað fjórum. En þrátt fyrir þessa yfir- burði Breta fyrir tiltölulega fáum árum hafa aðrir tekið forystuna í Evrópumálum. Þjóðimar sex, sem mynda Efnahagsbandalag Evrópu, liðu miklar hörmungar á styrj aldarárunum. Þar vom kröfurnar háværastar um að hindra innbyrðis átök í Vest- ur-Evrópu. Þess vegna naut stefna náinnar samvinnu Vestur-Evrópu mikils fylgis meðal þeirra. Þær vildu hindra í eitt skipti fyrir öll, að til nýrra átaka gæti dreg- ið. — Við lok stríðsins virtist þessi stefna líka njóta mikils fylgis í Bretlandi, enda hafði Churchill lýst því yfir á styrjaldarárunum og aftur skömmu eftir lok stríðsins, að stofna þyrfti nokkurs konar bandaríki Evrópu. En Bret- um láðist að taka forystuna í óhjákvæmilegri þróim, sem hlaut að leiða til nánari sam- vinnu, að minnsta kosti á efnahagssviðinu. Vissulega hefðu Bretar get- að leitt þessa þróun í þann farveg, sem þeir töldu eðli- legast, og sjálfsagt hefðu þeir notið til þess stuðnings margra þjóða, ekki sízt Norð- urlandaþ j óðanna. Raunin- hefur hins vegar orðið sú, að þessar þjóðir létu taka forystuna úr höndum sér. Það vom sterk öfl, sem fengu því áorkað, að beðið var, meðan aðrir hmndu fram áformum sínum, og beindu þróuninni í þann far- veg, sem kann að verða mjög afdrifaríkur. HVAÐ ER FRAMUNDAN? jllenn spyrja nú hvarvetna: Hvað er framundan? Og ekki er síður ástæða til að íslendingar velti þessari spumingu fyrir sér en aðrar þjóðir, því að viðskiptahags- munum okkar er vissulega ógnað, ef Evrópa skiptist í tvær viðskiptaheildir. ' Það er rétt, sem viðskipta- málaráðherra segir í Alþýðu- blaðinu í gær, að ef eingöngu er miðað við íslenzka við- skiptahagsmuni er það versta, sem gerzt getur, að Vestur- Evrópa klofni varanlega í tvær viðskiptaheildir, sem hvor um sig keppist við að efla eigin hagsmuni. Við eig- um mikil viðskipti við lönd, sem yrðu í báðum þessum viðskiptaheildum, og útlit er fyrir, að erfitt mundi reyn- ast að ná fullnægjandi samn- ingum við báða aðilana. Enginn efi er raunar á því, að áhrifamiklir og frjálslynd- ir menn á öllum Vesturlönd- um munu taka höndum sam- an um að knýja fram heil- brigða þróun þessara mála og tengja Vestur-Evrópu í eina heild. Það er mjög ánægju- legt að fimm sexveldanna skuli eindregið styðja inn- göngu Breta, þrátt fyrir hina harðsnúnu andstöðu de Gaulle. Þessi barátta kann að verða langvinn, og á meðan er lík- legt að verulegir annmarkar verði á viðskiptum milli sex- veldanna annars vegar og annarra Evrópuríkja hins vegar. Bandaríkin hafa sýnt, að þau vilja beita áhrifum sín- um til þess að samkomulag náist í Evrópu. Ekki er því ólíklegt, að einhvers konar viðskiptatengsl náist milli EFTA-landanna svonefndu og Bandaríkjanna, sem knýi Frakka til undanhalds, enda munu bandamenn þeirra í Efnahagsbandalaginu leggja mjög hart að þeim. Þver- móðska Frakka gæti líka leitt til þess að Efnahagsbandalag- ið í núverandi mynd riðlað- ist og löndin fimm færu sínu fram, án tillits til Frakka. Hitt kynni líka að henda, að Frakkar segðu sig úr banda- laginu. Auðvitað væri það ekki æskilegt, að samvinna þess- ara ríkja færi út um þúfur. Þess vegna verður að treysta því, að víðsýnin sigri að lok- um, en hin þröngsýnu sjón- FYRIR skömimu birtist I New York Herald Tribune, grein eftir Walter Lippmann um de Gaulle, Frakklands- forseta, Adenauer, kanzlara V-Þýakalands og sáttmál- ann, sem þeir undirrituðu í París. Lippmann segir í greininni, að við ihugun Parísarsáttmál- ans, megi ekiki gleyma blaða- mannafundinum, sem Frafck- landsforseti hélt viku áður en sáttmálinn var undirritaður> Á fundi þessum lagð- ist forsetinn mjög hart gegn aðild Breta að Efnahagshanda lagi Evrópu og varpaði fré sér hugmyndinni um náið sam stanf Bandaríkjanna og sam- einaðrar Evrópu. Lippmann bendir á, að de Gaul'le hafi með Parísarsátt- málanum lagt drög að nánari tengslum V-Þýzkalands og Frakiklands en annarra að- ildorrí'kja EBE. Er talið ljóst, að þessi tengsl eigi að tryggja löndunum tveimur forystuna í bandalag- inu. Þau feli það í sér, að stjórnirnar í París og Bonn eigi að ráðgast hvor við aðra, áður .en teknar eru mikilvæig- ar ákvarðanir varðandi ut- anríkisstefnu. Þó hefur ákvörð unin um stefnuna varðandi að ild Breta að EBE og um sam- bandið við Bandaríkin, að því er virðist verið undantekn- ing frá þessu. Bent hefur verið á, að de Gaulle hafi tekið ákvorðun um þessi mál viku áður en Ádenauer kom Adenauer og de Gaulle fallast í faðma eftir undirritun Par isarsáttmálans. Adenauer og de Gaulle til Parísar til þess að undir- rita sáttmálann og segir, að með blaðamannafundinum hafi forsetinn sýnt Adenauer fram á það, að hann væri orð- inn þátttakandi að samstarfi innan Evrópu á grundvelli, sem enginn stjórnmálaflakkur í landi hans gæti sætt sig við. Þess hefur víða gætt, að de Gaulle hafi við undárritun sáttmálans lagt áherzlu á for- ystuhlutverk sitt og verði því að athuga gaúmgæfilega þann hluta sáttmálans, er fjalli um varnarmáí. Bendir hann á, að allt líti út fyrir það, að gert sé ráð fyrir því að Þjóðverjar aðstoði við að koma upp her- afla undir frangkri stjóm, en segir að hin hernaðarlega hlið sáttmálans sé óljós. Þó virðist Adenauer hafa samþykkt, að krefjast megi fjármagns, tæknikunnáttu og mannafla frá Þýzkalandi til þess að koma á fót herafla, sem sé ó- háður Atlantsh.bandalaginu, Bandaríkjunum, Bretum og jafnvel öllum þjóðum innan EBE nema Frökkum og V- Þjóðverjum. Lippmann telur að tvennt hafi ráðið miklu um tímann, sem valinn var til þess að að þessi tvö atriði hafi einnig undirrita sáttmálann og segir, ráðið ákvörðun de Gaulles um að halda blaðamannafundinn viku áður en Adenauer kom til Parísar. Von hafi verið um góðan árangur viðræðna Breta við Efnahagsbandalags- rí'kin um aðild að bandalag- inu og að Adenauer hafi skuld bundið sig til þess að láta af embætti fyrir næsta haust. Því hafi það verið nauðsynlegt fyrir de Gaulle, að koma því til leiðar, að viðræðunum við Breta í Brússel yrði hætt og sáttmálann varð að undirrita áður en Adenauer lætur af störfum. Þess hefur víða gætt í skrif- um undanfarna daga, að það sé vafamál, að eftirmaður Ad- enauers virði að fullu sátt- málann við Frakkland. Menn verði að hafa það hugfast, að álhrif útilokunar Breta frá EBE og sáttmála Frakka og Þjóðverja séu enn ekki ljós, og verði það ekki í bráð. Greinarhöfundur segir loks, að það sé mikil sjálfsblekking, ef stjórnirnar í Bonn og París álíti, að þær geti farið sínu fram án þess að aðrar vest- rænar þjóðir grípi til gagn- ráðstafana. Með því að hindra einingu Evrópu og samstarf við Bandaríkin, eru V-Þjóð- verjar og Frakkar á leið til ein angrunar, sem þeim mun alls ekki geðjast að. / * armið, sem víða eru uppi, víki. AFNOT AGJÖLD ÚTVARPSINS ¥ Ríkisútvarpinu berast nú dag hvern aðvaranir um það, að sendimenn þessarar stofnunar kunni að grípa til þeirra ráða að gera húsleit á heimilum manna um landið þvert og endilangt, til þess að rannsaka hvort þar kynnu að vera viðtökutæki, sem ekki finnast á spjaldskrám út , varpsins. Þessar hótanir eru vægast sagt hvimleiðar, þótt ef til vill sé ekki hugmyndin að framkvæma þær. Og ólíklegt er að þær séu líklegastar til að hvetja menn til þess að standa rétt skil á gjöldum sínum til útvarpsins. Auðvitað þarf Ríkisútvarp- ið á afnotagjöldum sínum að halda, en spurningin er, hvort ekki sé nú tímabært að af- nema það fyrirkomulag, að taka gjöld af viðtækjunum. Eðlilegast virðist vera að taka ákveðið gjald af hverju heim- ili, þvi að leitun mun að þeirri fjölskyldu, sem ekki hefur afnot útvarps. Þyrfti þá ekki að burðast við skrásetningu tækjanna. í þessu sambandi er líka vert að vekja athygli á því, að útvarpið einokar innflutn- ing á útvarpstækjum. Engin ástæða virðist vera til að við- halda viðtækjaverzlun ríkis- ins. Einfalt er að taka inn- flutningsgjöldin við tollaf- greiðslu. Morgunblaðið leyfir sér að beina því til forráðamanna ríkisútvarpsins, að þeir taki þessar tillögur til athugunar.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.