Morgunblaðið - 15.03.1963, Blaðsíða 15

MORGVISni 4 fílÐ '
15
.' Föstudagur 15. marz 1963
>• * * ýý*4#+*X** *.
§*§■*
■**# *<$
■**»*»é«4*#

****#,

TÆ KIMI
V S ND
^•wSSEP
Eftir
Vin Hólm
Mannsheilinn
■sssi
Handq Hqdroqen
HÝDR06EN,THE
LIGHTEST GAS KNOWN,
WILL PROPEL FUTURE
ROCKETS IN TWO _í=-Tl'
DIFFERENT WAVS... CjO’a
burned wrm lox Cliquid oxygen'), hydrogen will be
THE MOST POWERFUL CHEMICAL FUEL KNOWN.BUT NOT
BURNED, IT WILL CREATE EVEN GREATER ROCKET-THRUST—
AS THE BLA5TING EXHAUST-GAS OF ATOMIC ROCKET5.
— Vettvangur
| Frambald aí bls. 13.
eignarráð yíir því. Þannig muni
þeir hagnýta það á þann hátt,
•em hverjum einstaklingi og þar
með þjóðarheildinni sé helzrt til
hagsældar og hamingjuauka.
Ekki þarf að fjölyrða um, hvert
Cryggi það veitir fjölskyldu að
eiga eigið húsnæði og hafa ár-
vissar teikjur t.d. af smáfyrir-
tæki eða annarri eign. Þótt mik-
ið hafi í þessu efni áunnizt, eru
þeir samt enn of fáir, sem búa
▼ið efnahagslegt öryggi. I>ess
▼egna verður að verja veruleg-
um hluta þess fjármagns, sem
i framtíðinni skapast fyrir störf
handar og hugar, til að styrkja
fjárhag borgaranna beint.
Þessu marki verður að sjálfsögðu
ékki náð, ef ríkið tekur fjár-
magnið 1 yaxandi mæli tii sinn-
•r ráðstöfunar.
Hjá því verður hins vegar
ekki komizt að starfrækja stór-
fyrirtæki, ef framfarirnar eiga
að vera örar. Þá vaknar spurn-
ingin um það, hvernig hins mikla
fjár, sem nauðsynlegt er til
stofnunar þeirra, verði aflað- Þótt
til væru einstakir auðmenn, sem
ráðizt gætu í slík stórvirki, eru
takmörk fyrir því, hve langit
heppilegt væri, að þeir næðu,
vegna hættunnar af efnahags-
legu valdi þeirra. Að vísu eru
í nútimaþjóðfélagi tiltæk ráð til
að stemma stigu við slíku ofur-
valdi, en ekki þarf að fjölyrða
um það atriði, því að þeir menn
eru ekki til hér á landi, sem
fjárman hefðu til að ráðast í
slík stórfyrirtæki á eindæmi
sitt.
Þá er sá kostur, að ríkið sjálft
taki að sér öll slík stórverk-
efni. Að því var áður vikið, að
það mundi valda því, að minna
fjármagn yrði þá eftir hjá al-
menningi, þannig að færri
byggju við öryggi fjárhagslegs
sjálfstæðis. En þetta er ekki eina
atriðið, sem menn hafa í huga,
þegar þeir gjalda varhug við ó-
hóflegum ríkisrekstri. Hitt ef
ekki síður umhugsunarvert, hve
gífurlegt efnahagsvala safnast þá
á fáar hendur — og er einmitt
fengið sömu mönnum og hafa
fyrir hið pólitíska vald. Slíkur
ríkiskapitalismi mundi. ógna lýð
ræðisskipulaginu, og er þá hollt
að hafa það í huga, sem vikið
var að í fyrri grein, að kommún-
istar telja, að þegar hafi hér á
landi verið gengið svo langt í
þessu efni, að kommúnisma yrði
auðveldlega komið á eftir að
skipt hefði verið um áhrifamenn
í þeim stöðum, sem úrslitaað-
stöðu skapa til áhrifa á fjármála
ráðstafanir ríkisins.
Mikil dreifing fjármagnsins
veldur því aftur á móti, að ekki
einungis hið efnahagslega vald,
heldur líka það pólitiska verð-
ur takmaiikaðra. Og jafnframt
verða menn sjálfstæðari í athötfn
og hugsun, þegar þeir búa við
efnahagsöryggi. Það er einmitt
þetta, sem fyrst og fremst hlýtur
að treysta lýðræðisskipulagið.
Þess vegna eiga þessi sjónar-
mið líka að ráða miklu, þegar
ákveðið verður, hvernig stór-
fyrirtæki framtíðarinnar verða
upp byggð.
Á undanförnum áratugum hafa
margir eignast sínar íbúðir, bú
og jarðir, báta og smáfyrirtæki.
Nú þarf að vinna að almenn-
ingsþátttöku í rekstri stærri
fyrirtækja — stefna að auðstjórn
almennings. Hún er að öllu leyti
bæði æskileg og heppileg eins
og nánar verður sýnt fram á í
næstu grein, sem birtist á morg-
un. — Ey. Kon.
Ný bók bó
ÞJÓÐSÖGU
NUCLEAR
Bókaúfgáfan
ÞJÓBSm
Sími 17059.
Afgreiðsla i Hólaprenti
Simi 24216.
Hvernig meistaraverk Móð-
'Ur Náttúru, mannsheilinn,
vinnur starf sitt, er enn mi*5-
ii ráðgáta.
ÞEGAR Elisabet Taylor
brosir milljónabrosi sínu og
hvíslax í eyru mótleikara síns
— ég elská þig — fyrir fram-
a.n sæg atf kvikmyndatökuvél-
um og leikstjórum, er allt á
ferð og flugi inn í höfði henn-
ar. Þair suðar og gneistar.
Rafstraumar þjóta milli tauga
stöðva, og heiiabylgjur sveif-
ast fram og aftur meðan millj
arðar af heilofrumium syngja
samsöng sinn, hver í sinni
áttund.
Það er mikið beilastarf sem
liggur á bak við sérhvert orð
sem við segjum og bak við
hverja athöfn, sem Við fram-
kvæmum. Heilinn er voldugt
Rafeindaheilinn UNIVAC
fyrirtæki, sem hefur 13.000.
000.000 starfsmenn (tauga-
frumur) í þjónustu sinni. Og
hann er líka dýr í rekstri.
Mannsheilinn eyðir einum
f j óiða hluta af öllu þvi súr-
efni, sem við öndum að okk-
ur. Og svo er hann líka sæl-
keri hinn mesti og matvand-
ur mjög. Hann vill ek.kert
nema sykur í mat sem orku-
gjafa og eldsneyti, og ekki
hvaða sykur sem er. Hann vill
aðeins þann fínasta og bezta:
glúkósinn.
Líklega er þó enginn, sem
mun sjá eftir þeim sykri, sem
við eyðum í heila okkar eða
það dekur sem við sýn-um
bonuim, þegar við íhugum
alla þá þjónu-stu, sem hann
lætur okkur í té í staðinn.
Hann gerir okkur kleift að
tala við kunningja okkar um
daginn og veginn, við ge-turn
ferðast í huganum um öll
lönd og við getum stundað
okkar störtf svo tid vand-a-
lau-st.
Hvernig heilinn fer að þessu
er í mörgum atriðum enn mik
íl ráðgáta. Við „skiljum" nú
orðið nokkuð vel, hvernig
stjörnurnar úti í geimnum
verða til, hvernig þæir fá orku
sína og hvernig þær þróast
Við skiljum hins vegar ekki
það, sem „skilur“ allt þetta:
heil-ann.
Heill her af sérfræðingum
vinna að því að leysa gátuna.
Ein fylkingin skráir og rann-
sakair heilabylgjur, sem teknar
eru upp með því að festa li-tl-
um ra-ftaugum hingað og þang
að á höfuð tilraunasjúklinga
Þessar heilabylgjur eru mjög
breytilegar eftir því hvort f
maðurinn sé vakandi, sé að
dreyma eða beini athy-gli sinni
að einhverju sérstöku. Við
fæðingu eru þær algjörlega
óreglulegar, en byrja síðan
smám saman að mótast með
aldrinum. Við fjórtán ára ald
ur eru þær ofta-st fullmótað-
ar með sveifl-utíðni um 10
öldur á sekúndu.
Skurðlæknar höggva göt á
höfuðkúpuna og rannsaka
hafa komist að því, að fyrir
gerð heilans í nærsjá. Þeir
suma taugasjúklinga eir otft
mjög árafiigursríkt að fjarlæga
hluta úr heilaberkin-um, þ.e.
þeim hluta heilans, sem skil-
ur manninn frá mú-sinni og
konuna frá kaníunni. Hingað
til hafa vísindamenn haldið,
að heilabörkurinn hafi smám
saman tekið við allri yfir-
stjórn lægri heilastöðva og á
þann hátt gefið manninum þá
hæfileika, sem hann hef-ur
fram yfir dýrin. Nú er smám
saman annað að koma í ljós.
Heilabörkurinn er líklega
ekki annað en aðstoðarmaður
og ráðgjafi fyrir „gamla heil-
ann“. Það er sá gamli, sem
ræður enn mestu og sér um
flestar framkvæmdir. Það er
hægt að skera burt stóra hluta
úr heilaberkinum án þess að
verða var við nokkra afturför
að ráði. Fyrst í stað er hægt
að taka eftir smá mállheliti og
kæruleysi, en það hvertfur
snaám saman. Þessum skurð-
aðgerðum fylgir meira að
segja aukið tilfinningal-íf og
meiri ánægja á lífinu.
Sérprentuð hafa verið á eink
ar góðan pappir 101 eintak
tölusett og áritað af höfundi.
Allir er unna íslenzkum fræl
um og hafa áhuga á því að
kynnast hugmyndum fræði-
manna á sköpun íslendinga-
sagnanna og höfundum þeirra
munu vilja eignast þetta verk.
Bókin er prentuð í mjög lágu
upplagi og kostar í góðu bandi
kr. 175.00.
Vetnið, Sem er léttasta lofttegundin, sem til er, mun drífa
gelmför framtíðarinnar á tveanan hátt: Brennt ir.eð fljótandi
súrefni (LOX) verður vetniff öflugasta eldsneyti, sem þekkist.
Notaff hins vegar sem útstre /misloft, en ekki brennt, mun
þaff þé gefa stjarnfömunum enn meiri þrýstikraft.