Morgunblaðið - 26.03.1963, Blaðsíða 13

Þriðjudagur 26. marz 1963
MORCVTSBLAÐIÐ
13
Tónleikar Sinfóníu
hljómsveitarinnar
FJÖGUR verk voru ílutt á
tónleikujm Sinfóníuhljómsveitar
íslands, sem haldnir vom í sam-
komuhúsi Háskólans sl. fimmtu-
dag undir stjórn Williams Striok-
lands: Indtroduktion og Allegxo
fyrir stroklhlljóðfaari eftir Bd-
ward Elgar, þættir úr tónleikum
eftir Jón Leifs við „Galdra-
Loft“ Jóhanns Sigurjónssonar,
„ Gengið í Paradísargarð" eft-
ir Frederick Delius og loks sin-
fónía nr. 16, kölluð „hin ís-
lenzka“, eftir Henry Coweill.
Ekki þarf að kvarta undan þvi,
að þessi verk hafi mætt mjög
á eyrum áheyrenda, þvi að ekik-
ert þeirra mun hafa heyrzt hér
á tónleikum fyrr, nema einhver
brot úr músíkinni. við „Galdra-
Loft“ fyrir hartnær fjórum tug-
um ára.
I>að orkar tæplega tvímælis,
að af þeim fimm höfundum, sem
hér áttu hlut að máli, var Jó-
hann Sigurjónsson sá, sem mest
hafði að segja og sagði það bezt.
Hann fór með sigursveiginn af
þessu skáldaþingi, þótt í efnis-
skránni væn látið 'fara eins lítið
fyrir nafni hans og framast var
kostur. Ef til vill var hann líka
sá höfundanna, sem bezta túlkun
ina hlaut í meðferð Gunnars
Eyjólfssonar leikara. Hann sagði
fram atriðin úr „Galdra-Lofti“
6körulega og með dramatiskum
tilþrifum, þótt framsögn hans
hefði Kklega orðið með öðrum
blæ á leiksviði. Hann mátti hafa
sig allan við, svo að hljómsveit-
in færði ekki rödd hans í kaf, og
hrökk stundum ekki tiL
Þættirnir úr tónleikum við
„Galdra-Loft“, sem hér voru
fluttir, eru, að einum slepptum,
eins konar undirleikur við valin
atriði úr leiknum. Tónlistin er
algerlega háð textanum og raun-
ar óhugsandi án hans. Stundum
er gengið svo langt í undirstrik-
un einstakra orða, að broslegt
rná kalla. Sjálfstætt tónlistar-
gildi verksins er því næsta lítið.
En það fer oft furðu nærri hug-
blæ leiksins og mundi vafalaust
geta aukið til muna áhrifamátt
hans á leiksviði, ef rétt væri á
haldið. Sérstöðu hefir sorgar-
mars, forspil þriðja þáttar, þar
eem tónlistin losnar í bili und-
an harðstjórn hins talaða orðs.
Einnig hér er að vísu treyst á
bókmenntaleg hugmyndatengsl
(Allt eins og blómstrið eina), en
harmblærinn, sem yfir þættin-
um hvílir, nær dýpra, og er hér
um að ræða músík, sem í hrjúf-
um einfaldleik sínum býr yfir
mikilli „stemningu." Þrátt fyr-
ir augljósa galla á flutningi þessa
verks, mun það þó að öllu sam-
anlögðu — texta og tónum —
verða minnisstæðast áheyrand-
anum af því, sem hér var á boð-
Stólum.
Ensku verkin tvö, eftir Elgar
og Delius, heyra til liðnum tíma,
þótt bæði séu samin á þessari
öld, og hvorugt þeirra orkar
aterkt á nútíma hlustanda, að
minnsta kosti utan heimalands
eíns. Sa er þó munur á þeim, að
verk Elgars ber hressilegan svip
og á því er viss myndarbragur,
þótt ekki risti það djúpt. Verk
Delius hefir hins vegar á sér flest
óskemmtilegustu einkenni síð-
rómantískrar tónlistar. Engin
tónlist virðist nú eins hörmu-
lega „úrelt“ og sum þessara
verka frá aldamótunum síðustu.
Þrátt fyrir nálægð þeirra í tíma-
talinu standa þau nútímamann-
inum stórum fjær en tónlist
liæstu tveggja alda á undan að
minnsta kosti. Litskrúð þeirra
sýnist svo furðulega sölnað og
Imdrúmsloftið eins og í gamal-
daes stásstofu með rykugum
plussmúblum og lokuðum glugg-
um.
Þá er komið að því verkinu,
sem mun hafa átt að vera „piéce
de résistance“ þessara tónleika,
16. sinfónía ameríska tónskálds-
ins Henry Cowells, sem hann
nefnir „hina íslenzku“. í efnis-
skrá segir, að verkið sé samið
fyrir William Strickland og Sin-
fóníuhljómsveit íslands til minn-
ingar um Vilhjálm Stefánsson
landkönnuð.
Það er ekki á hverjum degi
sem víðfræg tónskáld semja „ís-
lenzk“ tónverk og láta frum-
flytja þau hér, þótt það hafi að
vísu komið fyrir áður. Slíkur
viðburður vekur að sjálfsögðu
ekki litla eftirvæntingu. En því
sárari verða vonbrigðin, þegar
ekki tekst betur til en hér varð.
Það skiptir minnstu miáli í
þessu samibandi, að verkið getur
ekki talizt sinfónía í neinum
venjulegum skilningi orðsins,
heldur hljómsveitarsvíta. Hitt
er heldur ekki aðalatriði, að is-
lenzku þjóðlagamótívin, sem
notuð eru — og sum eru raun-
ar gerð næsta torkennileg, —
setja sáralítinn íslenzkan svip á
verkið. Þessi ónákvæmni í nafn-
giftinni er lítils verð, og má jafn-
vel virða hana höfundi til vor-
kunnar, ef hann telur hana geta
haft auglýsingagildi fyrir verk-
ið. Alvarlegra er, að músíkin
virðist að flestu leyti ákaflega
flausturslega samin, losaraleg en
þó staglsöm í uppbyggingu, stíl-
laus og hugmyndasnauð. Stefin
eru sviplítil og úrvinnsla þeirra
hversdagsleg, formið flatneskju-
legt og leiðinlegt. Allt þetta er
enn átakanlegra vegna þess, að
hljómisveitarbúningur verksins,
sem víða er haglega gerður, ber
þvi vitni, að hér hefir um fjall-
að höfundur, sem betur mundi
geta, enda er það kunnugt af
sumum fyrri verkum hans. Um-
mæli þessi eru almenns eðlis,
en svo auðvelt er að finna þeim
stað með beinum tilvísunum til
verksins, að það er naumast ó-
maksins vert.
Ég veit ekki, hvað mátt hefði
segja um þetta verk, ef það hefði
hrokkið úr penna einhvers ungl-
ings eða viðvanings. En þar sem
í hlut á höfundur, sem áður hefir
samið fimmtán sinfóniur auk ó-
talinna annarra verka, talið sig
meðal nýskapenda og brautryðj-
enda í tónlist í. hartnær hálfa
öld og meira að segja um skeið
notið eins konar frægðar sem
„■enfant terrible“, getur vitnis
burðurinn því miður ekki orðið
annar né betri. Og er leitt til
þess að vita, eins og allt er í
pottinn búið.
Jón Þórarinsson.
lióðhundurinn Nonni
VEGNA SKRIFA í dagblöðum j hún berst. Sveitin og Nonni eru
Tn fl — „« „ „l, á .. r, 111 T.í /(Vt/i o Irntvi O 4*11
Reykjavíkur um sporhundinn
„Nonna" viljum við undirritaðir
taka fram eftirfarandi:
„Nonni“ kom til landsins um
síðustu áramót frá Bandaríkjun-
um. Síðan hann kom hingað hefir
hann verið undir eftirliti Páls A.
Pálssonar, yfirdýralæknis, og
fylgir hér með yfirlýsing hans um
meðferð hundsins.
Fyrir rúmum mánuði fengum
við frá fyrri eiganda „Nonna“
leiðbeiningar um meðferð og
þjálfun blóðhunda, en þær upp-
lýsingar voru því miður ekki fyr
ir hendi fyrr. Var þá þegar hafizt
handa með þjálfun, sérstaklega
með tilliti til þess að gæzlumenn
verða með æfingum að læra að
þekkja tilburði hundsins þegar
hann er á slóð, hvernig hann hag
ar sér þegar hann týnir slóðinni
og hvernig hægt er að koma hon
um á slóðina aftur.
Tvívegis hefir verið beðið um
aðstoð „Nonna“ þegar hann var
nýkominn úr leit eða æfingu. Var
farið með hann til að útiloka
ekki þann möguleika að hundur-
inn gæti veitt aðstoð, þrátt fyrir
viðvaranir fyrri eigenda um að
láta hann ekki leita að tveimur
mönnum sama daginn, þar eð
lykt af þeim fyrri sitji þá enn
í vitum hundsins og geri honum
nær ókleift að leita að öðrum
manni. Sögusagnir eins og sú sem
birtist í einu blaðinu um að við
hefðum sett Nonna upp í rúm
mannsins, sem leita átti að, eru
náttúrlega ekki nema broslegar.
Þeir sem telja sig vita betur,
hvernig eigi að fara með spor-
hunda eru vinsamlegast beðnir að
láta okkur þær upplýsingar f té.
Hjálparsveit skáta í Hafnar-
firði hefir á að skipa u. þ. b. 60
manns vönum leitum og skipu-
lagningu þeirra. Sveitin hefur
aldrei og mun ekki neita beiðni
um aðstoð hvaðan af landinu sem
Svar við beiðni F.I.
kemur nú senn
■ segir Hdkon Djuurhus í samtali í gær
MBL. átti í gær stutt símtal
við Hákon Djuurhus, lög-
mann Færeyja og innti hann
eftir því, hvort nokkuð væri
nýtt að frétta af Færey jaflugi
því sem Flugfélag íslands hef
ur í hyggju að taka upp í vor,
fáist nauðsynieg leyfi danskra
stjórnarvaida.
Djuurhus var all vongóður
um, að leyfi myndi fást, og
kvaðst búast við svari danskra
yfirvalda bráðlega.
Svo, sem áður hefur verið
ávalit viðbúin til að koma til
hjálpar en við getum þvi miður
ekki ábyrgzt árangurinn. Fólki,
sem þarfnast aðstoðar sveitarinn
ar skai að gefnu tilefni bent á að
hafa samband við .lögregluna í
Hafnarfirð: eða Reykjavík.
Hafnarfirði, 23. marz 1963.
Snorri Magnússon,
Birgir Dagbjartsson.
Gæzlumenn „Nonna“.
Góð meðferð.
Vegna ummæla stjórnar Fjár-
eigendafélags Reykjavíkur í Morg
unblaðinu föstudaginn 15. febrú-
ar 1963, þar sem látið er í það
skína, að umönnun og meðferð
blóðhunds, eign skáta í Hafnar-
firði sé ábótavant, óskaði Jóhann
Óla'fur Jónsson, Suðurgötu 47,
eftir umsögn minni um það mál.
Sunnudaginn 17. febrúar skoð-
aði ég blóðhund þennan, karldýr,
fullorðið, að heimili Jóhanns.
Hundurinn hefur verið geymdur
í kjallara að Suðurgötu 47, raka
lausum, björtum og þrifalegum,
síðan hann kom til landsins. Á
daginn er honum hleypt úr 1
garð bak við húsið. Umgengni á
geymslurúmi hundsins er þokka-
leg, hann er sællegur, og hefur
fitnað síðan hann kom til lands-
ins. Viðmót hundsins ber þess
glöggt vitni, að hann sæti góðri
meðferð í hvívetna.
Auk þess skoðaði ég stað þann,
sem hundinum er ætlaður fram-
framvegis, að Jófríðarstöðum. —
Hefi ég ekkert út á aðbúnað þar
að setja.
Eg tel því, að enginn grund-
völlur sé fyrir þeim aðdróttunum,
sem felast í framangreindu við-
tali við fjáreigendur í Morgun-
blaðinu 15. þ.m.
Reykjavík, 17. febrúar 1963.
Páll A. Pálsson,
yfirdýralæknir.
Góð aflabrögð og
mikil afskipun
VESTMANNAEYJUM 23. marz.
— Tíð hefir verið góð hér við
Vestmannaeyjar að undanförnu
þar til í gær. Afli hefir verið
fremur tregur, en þó lifnað yfir
honum síðustu dagana. Hafa bát-
ar, sem beztar veiðiferðir hafa
gert, fengið allt |upp í 30—40
lestir í róðri. Sj|>mönnum ber
saman um að fiskur sé mikill á
miðunum, en.hann sé í svo miklu
æti, bæði loðnu og síld að hann
sé veikur af ofáti. Þeir vona þó
að hann fari að ganga á dýpra
vatn og fáist þá í net.
Bátar, sem fiska í þorskanót
eru nú flestir hættir. Þeir fengu
dag og dag góð köst, t. d. Hring-
ver, Reynir og Ófeigur, sem allir
fengu góðan afla.
Hjá færabátunum hefir verið
skýrt frá í fréttum, þá er nú
nokkuð um liðið, frá því, að
Flugfélag íslands sótti um
leyfi til Færeyjaflugs.
Djuurhus, lögmaður, skýrði
frá því, að færeysk stjórnar-
völd hefðu haft samband við
dönsk yfirvöld í vikunni, sem
leið, og innt eftir, hvernig
gengi með afgreiðslu málsins.
Svar hefði ekki borizt enn, en
vonir stæðu þó til, að þess
væri ekki langt að bíða. Að-
spurður sagði lögmaðurinn, að
hann gæti þó ekki sagt til um
hvaða dag endanleg ákvörðun
yrði tekin í Danmörku, en
sagðist vonast til þess, að fíug
til Færeyja gæti hafizt á þeim
tíma, er Flugfélagið miðaði
við, þ.e. um miðjan maímánuð.
hvað líflegast í vetur, sem verið
hefir um árabil.
Um 60 bátar af 90, sem héðan
róa, eru nú komnir með net.
Stígandi og Lundi eru afla-
haastir og nálgast afli þeirra 400
tonn. Þar berjast þeir aflamenn-
irnir Helgi Bergvinsson á Stíg-
anda og Sigurgeir Ólafsson á
Lunda um toppinn.
Þessa dagana er hér mikil af-
skipun á afurðum. Tröllafoss
lestaði í gær 500 tonn af fiski-
mjöli og skreið. Langjökull tók
400 tonn af vörum í gær. Enn-
fremur tóku Drangajökull og
Goðafoss mikið af frystum fiski,
enda var orðin þörf á, þvi
geymslurými frystihúsanna var
að verða fullt. — Bj. Guðm.
Flöskuskeyti
írú íslundi
til Noregs
Neskaupstað, 20. marz.
18. ÁGÚST 1962 setti Halldór
Garðarsson, skipverji á Búða-
felli SU, frá Fáskrúðsfirði,
flöskuskeyti í sjó 20 sjómílur
austur af Norðfjarðarhorni.
Fiaskan innihélt, auk skeytis-
ins, 25 kr. seðil.
Flaskan fannst í fjöru á eyj-
unni Træna, sem er við
norðvesturströnd Noregs, rétt
við heimskautsbaug. Það var
.Tohann Sandoy, 15 ára gam-
all norskur sjómaður, sem
flöskuua fann 28. janúar sL