Morgunblaðið - 04.04.1963, Blaðsíða 6

6
MORCUMILAÐIÐ
Fimmtudagur 4. apríl 1963
Hugprúðir menn
eftir John F. Kennedy
Bókaútgdfan Ásrún gaf út
Bdrður Jakobsson þýddi
Fyrir jólin í vetur kom hér út
bókin „Hugprúðir menn“ eftir
John F. Kennedy, Bandaríkjafor
seta. Bókaútgáfan Ásrún gaf
bókina út, en Bárður Jakobsson,
lögfræðingur, þýddi hana. Bók
þessi kom fyrst út í Bandaríkj-
unum árið 1955, en hefur síðan
verið gefin þar út tvívegis. Hlaut
hún Pulitzer-verðlaunin árið
1957. í ávarpsorðum til lesenda
kemst höfundur m.a. að orði á
þessa leið:
„Þessi bók fjallar aðallega um
stjórnmálamenn, sem lentu á ref-
ilsstigum. Flestir þeirra voru
sviptir allri von um að ná því
marki í opinberu lífi, sem þeir
helzt þráðu. Almenningur sneri
baki við mörgum þeirra, og þeir
voru neyddir til þess að lifa í
fásinni og skugga, fjarri því
stjórnmálastarfi, sem þeim geðj-
aðist bezt.
En það sem mestu máli skiptir
um þessa menn eru ekki víxl-
spor þeirra, heldur hvers vegna
þeim mistókst — ekki það tak-
mark, sem þeim mistókst að ná,
heldur það, sem hindraði þá í að
ná settu marki. Hver þeirra átti
sér meginreglu eða hugsjón, sem
þeir trúðu á, og þegar þar að
kom, kusu þeir að breyta sam-
kvæmt skoðunum sínum, jafn-
vel þó það kostaði óvinsældir,
gagnrýni og oft ófarir í kosn-
ingum.
Þess vegna ber bók þessi heit-
ið „Hugprúðir menn“, því að
mikils hugrekki krefst að gera
það sem rétt telst, jafnvel þótt
framtíðarhorfur séu í húfi, en
andúð og álas vina og granna
fylgi. Fjöldi manna hefur eldrei
tækifæri til þess að sýna slíkt
hugrekki. En öll höfum við taeki
færi til þess að þekkja það hjá
öðrum, til þess að virða mann,
sem er að gera það sem hann
heldur að sé rétt, jafnvel þótt
við ætlum að honum skjátlist.
Þess vegna er bók þessi meira
en abhyglisverðar frásagnir um
mikla menn. Hún er lexía fyrir
alla um það, að hugrekki er ann-
að og rneira en hreysti á vígvelli.
Það getur þýtt að breytt sé í
samræmi við það sem talið er
rétt, hverjar sem afleiðingarnar
verða. Og þetta kennir okkur
líka að við getum öll átt þátt í
slíku hugrekki með því að neita
að leggjast á eitt með þeim, sem
gera órökstuddar árásir á þann
mann, sem segir og gerir það
sem hann er sannfærður um að
sé rétt.“
Þetta segir Jóhn F. Kennedy,
Bandaríkjaforseti, í formála
fyrir bók sinni. Síðan ræðir hann
almennt um hugrekki og stjórn-
mál, en snýr sér þar næst að
einstökum stjórnmálamönnum,
sem hann telur að hafi sýnt ó-
venjulegt hugrekki og fært
KARLAKÓRINN SVANIR frá
Akranesi fór á laugardaginn á
Eiliheimilið Grund, er kórinn
kom í söngför til Reykjavíkur,
undir stjórn Hauks Guðlaugsson
ar. Var sungið fyrir gamla fólk-
ið, sem hafði mjög gaman af og
sendir kórnum alúðarþakkir.
fyrir það miklar fórnir. Hann
skrifar um John Adams, Daniel
Webster, Thomas Hart Benton,
Sam Houston, Edmund G. Ross,
Lucius Cincinnatus Lamar, John
Norris og Robert A. Taft. Hann
rekur sögu þessara manna og af-
stöðu þeirra til einstakra stór-
mála, sem réðu pólitískum ör-
lögum þeirra.
Þessi bók er i senn mjög
skemmtileg og lærdómsrík, ekki
aðeins fyrir stjórnmálamenn,
heldur alla þá, sem unna mann-
dómi og hugrekki. Af afstöðu og
framkomu hinna frægu, banda-
risku stjórnmálamanna á örlaga-
stundu í lífi þeirra, má margt
læra.
Allmargar myndir eru í bók-
inni og þýðing Bárðar Jakobs-
sonar er ágæt, enda er hann
snjall og fjölfróður íslenzku- og
enskumaður. Þetta er læsileg og
athyglisverð bók.
S. Bj.
Breytt læknaþjúnusta
Frá aðalfundi Læknafélags Reykjavíkur
FYRIR skömmu var haldinnræði, sem eykur öryggi þjón-
aðalfundur Læknafélags Reykja
víkur og fiutti formaður árs-
skýrslu félagsstjórnar. Var þar
gerð grein fyrir fjölþættu starfi
á liðnu ári og m.a. skýrt frá
samningum, sem gerðir voru
milli Læknafélags Reykjavíkur
og Sjúkrasamlags Reykjavíkur í
apríl 1962. Samningar þessir eru
með nýju sniði og í nokkrum
grundvallaratriðum ólíkir því,
sem áður hefur tíðkast. Má því
líta á þá sem upphaf að breyttu
fyrirkomulagi á læknisþjónustu
utan sjúkrahúsa og að nokkru
leyti einnig á sjúkrahúsunum
sjálfum. Hér er ekki um skyndi-
breytingu að ræða, heldur áætl-
un, sem taka mun árabil að
koma til fullra framkvæmda. Við
samningagerðina var höfð hlið-
sjón af þeim samningum, sem
danskir • læknar hafa gert við
sjúkrasamlög þar í landi.
Læknisþjónusta á vegum trygg-
inga þar í Danmörku er aö
vísu töluvert frábrugðin því,
sem tíðkast hér, en á ýmsan hátt
til fyrirmyndar.
Breytingar á heimilis-
læknaþjónustu
Megin breytingar nýju samn-
inganna miða að fulikomn-
ari verkaskiptingu lækna og
meiri vinnuhagræðingu, þannig
verða heimilisiækniistörf smám
saman greind frá sérfræðistörf-
um, starfstími heimilislækna
styttist og þeir fá aðstöðu til
þess að skipuleggja vinnu sína
á hagkvæmari hátt en áður var.
Verður þetta gert m.a. með á-
kveðnum símaviðtalstímum, tii-
teknum timum fyrir vitjana-
beiðnir og sérstakri vaktþjón-
ustu fyrir skyndivitjanir á þeim
tímum, sem læknar eru aðallega
á lækningastofum sínum. Þá eru
einnig fyrirhugaðir kvöldviðtals-
tímar lækna til hagræðis fyrir
þá, sem erfitt eiga með að ná
tali af lækni sökum vinnu sinn-
ar. Með fullkomnara skipulagi
notast þjónustan betur öllum al-
menningi og verður ekki óhæfi-
legt vinnuálag á lækna. Vakt-
þjónustan hefur verið aukin
verulega og flestir varðlæknar
hafa nú talstöðvarbíl í þjónustu
sinni. Af þessu er mikið hag-
ustunnar að miklum mun, enda
þótt ekki hafi tekizt að gera öll-
um til hæfis, sem þjónustu þessa
þurfa að nota.
Sérstakir sérfræði-
samningar
Sérstakir samningar voru að
þessu sinni gerðir fyrir sérfræði-
læknishjálp og má telja að þar
sé eitt merkasta nýmælið, að
sérfræðingum er nú gert kleift
að veita sjúklingum sínum fyrir-
fram ákveðna viðtalstíiya þann-
ig að hverfandi lítill tími eyðist
á biðstofum þeirra. Því miður
hefur heimilislæknum enn ekki
verið gert kleift að taka upp
þetta fyrirkomulag fyrir al-
menna heimilislæknaþjónustu.
Hin aukna verkaskipting stuðlar
að því, að hver læknir geti unn-
ið þau vérk, sem hann hefur
mesta þekkingu á og æfingu í.
Aukin verkaskipting hefur í för
með sér þörf fyrir aukna sam-
vinnu sérfræðinga, að sjálfsögðu
einkum þegar um vandasöm
verkefni er að ræða. En slíkt
fyrirkomulag á að stuðla að því
að nútír.-a læknisþjónusta
notist sjúklingum sem bezt. Sér-
stakir samningar hafa einnig
verið gerðir fyrir sjúkrahús-
lækna þá, sem ekki eru opin-
berir starfsmenn. í þessum samn-
ingum var einnig stefnt að því
að sérfræðingar við sjúkrahúsin
geti sinnt sérfræðistörfum ein-
göngu. En að sjálfsögðu ná samn-
ingar þessir ekki til þeirra lækna
sem eru opinberir starfsmenn.
Leiðbeiningar fyrir almenning
um sjúkratryggingar o.fl.
Fyrirhugað er að Sjúkrasamlag
Reykjavíkur og Læknafélag
Reykjavíkur gefi út leiðbein-
ingarbækling fyrir almenning
um réttindi og skyldur hinna
tryggðu og tryggendanna. Ýmis
atriði varðandi viðtalstíma o.fl.,
sem í samningnum felst, getur
ekki komið til fullra fram-
kvæmda fyrr en bók þessi er í
höndum almennings.
Þá var frá því skýrt á fund-
inum að allar líkur bentu til
þess, að 6 mánaða vinnu-
skylda læknakandidata í sveita-
héruðum verði brátt aflétt. Vegna
batnandi kjara og betri vinnu-
skilyrða héraðslækna, liti út
fyrir að læknaskortur dreifbýlis-
ins verði brátt úr sögunni. Nú
biðu um eða yfir 20 ungir lækn-
ar eftir því að komast til starfa 1
sveitahéruðum til að afplána S
mánaða vinnuskyldu en enginn
staður væri fyrir hendi þar sem
hægt væri að nota starfskrafta
þessara ungu lækna eins og sak-
ir standa. Læknafélag Reykja-
víkur hefur ævinlega talið að
vandkvæði læknisþjónustu dreif
býlisins. leystust, ef kjörum
lækna yrði komið í sanngjarnt
horf og starfsaðstaða þeirra öll
gerð viðunandi, er þessi skoðua
nú að sannast.
StarfsaSstaða lækna
— Læknahús
Þá var rætt um starfsaðstöðu
lækna á sjúkrahúsum og rann-
sóknarstofum, og kom í ljós að
þar muni ýmsu ábótavant. Var
sjúkrahúsmálanefnd og stjóra
félagsins falið að athuga þessi
mál, og gera tillögur til úrbóta.
Þá var nokkuð rætt um lækna-
hús Domus' Medica, en ekki er
talið ólíklegt að framkvæmdir í
þeim efnum geti e.t.v. hafizt á
þessu ári.
Vaxandi félagsstarf.
Félagar í Læknafélagi Reykja-
víkur eru nú 262, en af þeim eru
um 90 erlendis. Félagið hefur
starfrækt skrifstofu um nokkurra
ára skeið og hefur starfsemi þess
farið mjög vaxandi að undan-
förnu og er fyrirhugað að félagið
ráði sér, framkvæmdastjóra á
þessu ári.
Stjórn félagsins skipa: Arin-
björn Kolbeinsson, form.; Snorri
P. Snorrason, ritari, og Bjarni
Konráðsson, gjaidkeri.
(Fréttatilkynning frá
Læknafélagi Reykjavíkur).
• Kínverjar láta lausa
Tokyo, 2. apríl (AP).
PEKINGSTJÓRNIN skýrði frá
því í dag, að hún hyggðist láta
lausa alla þá Indverja, sem
hermenn hennar tóku til fanga
í landamærabardögunum 1
haust. Rúmlega 3 þús. Ind-
verjar eru enn í haldi í Kína.
Þeir fyrstu verða látnir lausir
10. apríl n.k.
• Versnandi þáttur
Káeri Velvakandi.
Eg var rétt að enda við að hlusta
á þáttinn, „Um daginn og veg-
inn“, sem fluttur var af Guð-
mundi Jósafatssyni frá Brands-
stöðum.
Þessir þættir hafá í vetur ver
ið með bezta móti. Þó eru þar
að sjálfsögðu undantekningar.
Sérstaklega eru mér minnisstæð
ir þeir þættir, sem Páll Kolka
læknir hefur flutt og væri æski
legt, að hann léti oftar frá sér
heyra.
í kvöld var þátturinn hjá G.J.
svo fyrir neðan allar hellur, að
hann er ágætt dæmi um það,
hvernig ekki á að flytja slíkt út-
varpsefni.
Aðalefnið var sótt í ríkisreikn
inginn fyrir árið 1961, var G.J.
að reyna að gera tortryggilegar
fjárveitingar til landbúnaðarins.
Voru tilburðir hans bæði leið-
inlegir og heimskulegir.
Nokkur dæmi: Skógræktin
gat ekki talizt til landbunaðar
ins, heldur til iðnaðarins. Bænda
skólarnir gátu ekki heldur talizt
til landbúnaðarins.
Máli sínu til sönnunar tók
hann löggæzlu á sjónum. Hana
mætti á sama hátt flokka undir
sjávarútveg. Það er raunalegt,
þegar skemmtilegir og vinsælir
útvarpsliðir eru eyðilagðir fyrir
hlustendum af pólitískum við-
undrum.
Virðingarfyilst,
—G.
• Aðvörun til þeirra,
• sem þurfa að senda
TILBOÐ
Kæri Velvakandi!
Hvað lengi eigum við að þurfa
að eyða tíma, bleki og pappír 1
þetta ómerkilega fólk sem bi3
ur um tiiboð. Það biður um alls
konar persónulegar upplýsíngar
um mann og ég tala nú ekki um
piöggin sem maður fær ekki
einu sinni endursend, sem sagt,
maður er hundsaður af þessu
TILBOÐAFÓLKI. Það hefur
nafn manns, heimilisfang og
símanúmer. Það er það minnsta
sem það getur gert, er að láta
imann vita af eða á. Kurteisi
kostar enga peninga.
Með fyrirfram þökk.
Ein í tilboða-hlaupum.
AEG
Elda-
vélar
OG
ELDAVELASETT
HÚSPRÝÐI, Laugavegi 176.
20440 SÍMI 20440.