Morgunblaðið - 17.11.1963, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐID
Sunnudagur 17. nóv. 1963 ^

Útgefandi: Hf. Arvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur
Matthías Johannessen,
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Auglýsingar: Arm Garðar Kristinsson.
tltbreiðsiustjóri: Sverrir Þórðarson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Áskriftargjald kr. 80.00 á mánuði innanlands.
t lausasölu kr. 4.00 eintakiö.
TRÚIN Á VERÐGILDI
KRÓNUNNAR
egar núverandi ríkisstjórn
hófst handa um viðreisn-
arráðstafanir sínar, lagði hún
áherzlu á að treysta grund-
völl hins íslenzka gjaldmiðils
og skapa jafnvægi í efnahags-
málum landsmanna. Áhrif
þessarar stefnu sögðu fljót-
lega til sín. Þjóðin fékk nýja
trú á íslenzka krónu, spari-
fjármyndun jókst hröðum
skrefum og aðstaða banka og
annarra lánastofnana stór-
batnaði til þess að veita fjár-
magni til framleiðslunnar og
nauðsynlegustu framkvæmda
í landinu. Af þessu leiddi svo
aftur, að útflutningsfram-
leiðslan jókst verulega og
aukning þjóðarframleiðslunn-
íir skapaði raunverulega
möguleika nokkurrar kaup-
hækkunar og raunhæfra
kjarabóta í þágu alls almenn-
ings í landinu.
Því miður hefur þessi heil-
brigða og eðlilega þróun ver-
ið trufluð nokkuð af víxlhækk
unum kaupgjalds og verðlags
síðustu misserin. Þess vegna
stendur þjóðin nú frammi
fyrir vandamálum, sem ráða
verður fram úr. Þenslan í
efnahagslífinu hefur í senn
þrengt nokkuð kost útflutn-
ingsframleiðslunnar og jafn-
framt skert kjör þeirra lægst
launuðu, sem orðið hafa aftur
úr í kapphlaupinu milli kaup-
gjalds og verðlags.
En það er rétt sem dr. Jó-
hannes Nordal, bankastjóri,
segir í grein sinni í síðustu
fjármálatíðindum, er birtist
hér í blaðinu í gær, að við
eigum hvorki að mikla fyrir
okkur þessi vandamál né held
ur megum við vanmeta þau.
Aðalatriðið er að okkur tak-
ist að treysta á ný grundvöll
útflutningsframleiðslunnar og
skapa aukna trú á verðgildi
íslenzkrar krónu.
ÖRUGG ÁVÍSUN
Á VERÐMÆTI
i^ert er ráð fyrir að hallinn á
^ viðskiptum þjóðarbúsins
út á við á þessu ári muni
nema 2—300 millj. kr. meira
en samrýmanlegt er stöðug-
um gjaldeyrisforða, ásamt lán
tökum til langs tíma. Þetta er
sú umframeyðsla þjóðarbús-
ins í heild, sem ráða verður
bót á með nýjum efnahags-
aðgerðum á næstunni. Um
þetta kemst Jóhannes Nordal
m.a. að orði á þessa leið:
„Þótt hér sé engan veginn
um lítið vandamál að ræða,
er þó misræmið nokkru
minna en nemur venjulegri
aukningu þjóðarframleiðsl-
unnar á ári hverju. Það á því
að vera hægt að leiðrétta þá
umframeftirspurn, sem nú á
sér stað, án samdráttar, ep
með því einu að peningatekj-
ur og þar með neyzla og fjár-
festing til samans aukizt um
nokkurt skeið hægar en þjóð-
arframleiðslan. Mundi þá aft-
ur vinnast upp það sem heild-
areftirspurn þjóðarinnar hef-
ur að undanförnu farið fram
úr aflafé hennar. Þessi leið er
nú fær eingöngu vegna þess
að íslendingar eiga gjaldeyris
varasjóð, er veitir verulegt
svigrúm í þessum efnum og
er vörn gegn áföllum. Það er
því ekki nauðsynlegt að grip-
ið sé til róttækra samdráttar-
ráðstafana eða hafta til þess
að draga skyndilega úr eftir-
spurn og innflutningi, þótt
um tíma hafi myndazt halli í
viðskiptunum við útlönd“.
Það er nauðsynlegt að þjóð-
in geri sér ljósar þær stað-
reyndir, sem hér er um að
ræða. Án þess að hún líti raun
sætt á hag sinn og geri sér
það m.a. ljóst, að lífskjör
hennar hljóta að miðast við
arðinn af framleiðslu hennar,
verður ekki hægt að leysa
vandamálin, tryggja bætt lífs
kjör og jafnvægi í íslenzkum
efnahagsmálum. Allir íslend-
ingar ættu að geta verið sam-
mála um það, að þeim ber lífs
nauðsyn til þess að treysta
grundvöll gjaldmiðils síns og
trúa á framtíð íslenzkrar
krónu. Aukning sparnaðar og
sparifjármyndunar getur því
aðeins orðið að fólkið líti ekki
á krónuna sem vonarpening,
heldur sem trausta og örugga
ávísun á verðmæti. Þær efna-
hagsráðstafanir sem nú verða
gerðar, verða þess vegna fyrst
og fremst að miðast við það
að tryggja grxmdvöll hins ís-
lenzka gjaldmiðils og skapa
þar með möguleika batnandi
lífskjara og afkomuöryggis í
landinu.
VERKEFNI í
HEILBRIGÐIS-
MÁLUM
ífg fæ ekki betur séð en ís-
lenzka þjóðin geti litið
björtum augum til framtíðar-
innar hvað heilbrigðismálin
áhrærir“. Þannig komst dr.
Friðrik Einarsson, yfirlæknir,
m.a. að orði í grein, sem hann
Ton That Dinh, hershöföingi, skýrir frá gangi byltingarinnar á fundi með fréttamönnum í
Saigon.
Ngo-bræðurnir
voru skotnir
eftir rifrildi og stymp-
ingar ■ aðalbækistöð
byltingarmanna
Frá Því byltingaröldurnar
tók að lægja í S-Vietnam hef-
ur mynd atburðanna þar verið
að skýrast snrám saman og rás
þeirra að koma betur í ljós.
Hershöfðingjarnir, sem að bylt
ingunni stóðu hafa gefið nán-
ari upplýsingar um hvað gerð-
ist og vestrænir fréttamenn
hafa getað myndað sér gleggri
skoðanir á ástandinu þar.
Hér fer á eftir endursögð og
dálítið stytt frásögn frétta-
manns stórblaðsins New York
Herald Tribune, af því sem
gerðist í Saigon dagana 1. og
2. nóv. sl.
Að rmargni föstudagsins 1.
nóv. fóru þeir Henry Cabot
Lodge, sendiiherra Bandaríkj-
anna í S-Vietnam og Harry
D. Felt, aðmíráll, yfirmaður
Kyrrahafsflota Bandaríkjanna
í kveðjuheimsókn til hallar
Nog Dinlh Diem fotrseta. Felt
aðmiírall var ag fara aftur til
Tókió en Cabot Lodge ætlaði
til Washington til viðræðna
við stjórnina þar. Forsetinn
virtist þá hinn kátasti og lék
á ails oddi. Þegar þeir fóru
sagði hann við viðstadda: í
hvert sinn, sem bandaríski
sendiherrann fer í burt er
gerð tilraun til byltingar í
S-Vietnalhm. Diem"forseti virð
ist hafa verið haldinn þeirri
hugmynd, að hann væri ósigr-
andi. Fyrri byltingartilraunir
höfðu misiheppnazt Vopnabúr
stjórnarinnar var geymt í höll
inni, sem var umkringd öflugu
herliði. Og hann taldi hina
séræfðu öryggislögreglu, er
Nhu stjórnaði örugga tryg,g-
ingu fyrir valdi þeirra.
En byltinganmenn höfðu á
'hinn bóginn dregið mikla lær-
dóma af fyrri byltingar til-
raunuim og vandað allan und-
irbúning betur en áður hafði
verið gert. Tran Van Don,
hershöfðingi og herráðsforingi
— sem talinn er hafa verið
helzti forvígismaður byltingar
innar var sendur til þess að
fyligja Felt til flugvallarins
og hann beið þess ðþreyju-
fullur, að flugvél aðmrírals-
ins færi, því að hans biðu
mörg verkefni í borginni. Allt
hafði verið undirbúið. Helztu
foringjamir höfðu skrifað und
ir sameiginlega yfirlýsingu,
sem var þannig bindandi, að
einn eða annar gæti ekki
skorizt úr leik, ef byrlegar
blési fyrir forsetanum og svik
ið hina í hendur þeirra Ngo
bræðra. Skyldi þannig tryggt,
að allir sem einn væru þeir
áibyrgir.
Hershöfðingjamir í Saigon
höfðu jafnan mikil samskipti
og gátu þeir því haldið áætlun
ritar í Morgunblaðið af tilefni
50 ára afmælis þess. Holdsveik
in og sullaveikin hefur verið
sigruð og berklavarnir okkar
eru traustar. Á berklaveikinni
verður þó jafnan að hafa vak-
andi auga, segir læknirinn.
Hann ræðir síðan um vanda-
mál vaxandi krabbameins- og
hjartasjúkdóma. Helztu erfið-
leikana, sem við sé að etja í
heilbrigðismálunum telur
Friðrik Einarsson vera óvið-
unandi sjúkrahúskost fyrir
geðbilað fólk, skort á lærðu
og þjálfuðu hjúkrunarliði og
ennfremur skort á elliheimil-
um og viðunandi aðstöðu fyr-
ir gamla fólkið.
Það er vissulega ánægju-
legt að miklar framfarir hafa
orðið á undanförnum árum í
íslenzkum heilbrigðismálum,
en þar eru eins og bent er á í
grein Friðriks Einarssonar
fjölmörg verkefni, sem við
blasa og leysa verður á næst-
unni. Auk þeirra sem yfir-
læknirinn gat má nefna það
um símim vandlega leyndum
1 Saigon, bæði í leiik og í starfi
með því móti að taika miikil-
vægar ákvarðanir á tiennis-
eða gólfvellinum. Þeir gerðu
ýmsar varúðarráðstafanir, sem
fyrri byltingarmenn höfðu lát
ið undir höfuð leggjast. þeir
skýrðu bandarísku ráðamönn-
unum í Saigon frá fyriræblun
sinni og var sagt, að Banda-
ríkjastjórn rnyndi ekki blanda
sér í málið. Þeir minnkuðu
smám saman olíubirgðir þeirra
herdeilda, er trryggar voru
Nog-bræðruim. Þeir sendu
nokkrar deildir sjóhersins úr
borginni til starfa og komu
sér smám saman upp aðstöðu
í útvarpsstöðinni og öðrum
mikilvægum stofnunum. Og
þeim tóksit að koma öllum á
óvart.
,.Orðrémur“ um gervibylt-
ingu Nhur.
Daginn, sem byltingin var
gerð, var uppi þrálátur orð-
rómur um að til alvarlegra
tíðinda væri að draga. En það
hafði svo oft verið sagt, að
menn uggðu ekki að sér ,endia
þótt ljóst væri, að hugurinn
til stjórnarinnar var siíikur
að allt gat gerzt, hvenær sem
var. Það var jafnvel sagt þenn
an dag, að Ngo Dinh Nhu hef-
ði í hyggju, að setja á svið
gerfibyltingu, tii þess að fá
tilefni til þess að handtaka
þá hershöfðingja, er hann
taidi sér hættulega.
Eftir fyrstu árásarhríðina á
Framh. á bls. 23.
að víðsvegar úti um land býr
fólkið í strjálbýlinu við mjög
ófullkomna heilbrigðisþjón-
ustu. Víða er geysilangt til
læknis og í einstök læknis-
héruð fást ekki læknar tím-
unum saman. Að umbótum á
þessu sviði er stöðugt unnið
og óhætt er að fullyrða að
skilningur ríki á því hjá heil-
brigðisyfirvöldunum að allir
landsmenn verða að eiga kost
góðrar og öruggrar heilbrigðis
þjónustu.