Morgunblaðið - 08.09.1964, Page 8

8
M 0 RG U N BLADIÐ
Þriðjudagur 8. sept. 1964
1
i
ml I! 1111111111! 11 li 11111II1111111111111! 11111!! I! 11! 1111111111111111111111! 11U11 í 1111! U111111111111111111 j 111111 i i 1111! I f 1111111111111 i 1111111111111 [ 11! 111111! 111111! 1111! 11111111111II111111111! i 111 i!! 111111 i 111111
(Bandaríkjamenn gera 9. okt. að

hátíðisdegi í minn-
ingu Leifs heppna
BANDARÍKJAÞING hefur nú
ákveðið, að 9. október skuli
árlega haldinn hátíðlegur sem
„I.eifs Eiríkssonar dagur“.
Hefur áður verið skýrt frá
því í Mbl. Áður hefur dagur
þessi verið haldinn hátíðlegur
í minningu Leifs heppna
nokkrum sinnum, en sérstaka
ákvörðun hefur þurft í hvert
skipti. Héðan af verður dags-
ins hins vegar minnzt árlega.
Með þessari ákvörðun hefur
fengizt fullgild viðurkenning
Bandarík jaþings á því, að
Leifur heppni fann Vestur-
álfu fyrstur hvítra manna.
Fram að þessu hefur verið
látið nægja að eigna Kól-
umbusi þann heiður, og er
þrettándi dagur októbermán-
aðar helgaður landafundi
hans.
Fyrsta viðurkenning Banda
ríkjaþings eða fulltrúadeildar
þess, á fundi Leifs heppna
kom árið 1929, þegar þingið
sendi íslendingum styttu þá
af Leifi, sem stendur á Skóla-
vörðuholti. Á henni stendur:
„Leifr Eiríksson, sonur ís-
lands, finnandi Vinlands.
Bandaríki Ameríku senda ís-
lenzku þjóðinni á þúsund ára
afmæli Alþingis anno domini
1930“.
Geta má þess, að stytta af
Leifi heppna var afhjúpuð við
þinghús Minnesota-ríkis í St.
Paul 9. október árið 1949 og
önnur á heimssýningunni í
Seattle árið 1962. ,
Bandaríkjamenn af norrsen-
um ættum hafa lengi barizt
fyrir opinberri viðurkenningu
á því, að Leifur heppni hafi
fundið Ameríku fyrstur hvítra
manna. Ekki er laust við, að
nokkurs rígs hafi gætt millí
Vestur-íslendinga og Vestur-
Norðmanna af þessum sökum,
Iþví að báðir vildu eigna sér
Leif. Taka má fram í því sam
bandi, að danska utanríkis-
þjónustan stóð sig vel fyrir
hönd íslendinga í þessum
deilumálum, og höfðu t. d.
danskir konsúlar í Bandaríkj-
unum sig mjög í frammi í
deilum við Norðmenn og
norskættaða menn í Banda-
ríkjunum. Héldu hinir dönsku
ræðismenn því mjög ákveðið
fram, að Leifur heppni hefði
verið íslendingur en ekki
Norðmaður.
Mörg félög norrænna manna
Á'etrunin á Leifsstyttunni
viðurkenning Bandaríkja-
manna á Vínlandsfundir Leifs
heppna.
í Bandaríkjunum hafa árum
saman barizt fyrir þeirri við-
urkenningu, sem nú er fengin
á landafundi Leifs heppna. Of
langt er hér að telja öll þau
samtök upp, en fyrir nokkru
sameinuðust þau um að
stofna félag um málefnið,
sem heitir „Leif Erikson
Association, Inc.“, og hefur
það aðsetur í Los Angeles í
Kaliforniu. Formaður þess er
íslendingur, Johannes S.
Newton, og ritari Inga
McCartry.
Félag þetta sendT Banda-
ríkjaþingi málaleitan 5. júní
1961 þess efnis, að 9. október
yrði gerður að þjóðlegum há-
tíðisdegi ár hvert í minningu
Leifs heppna. Hefur hún nú
borið þennan árangur.
Nokkurt gildi mun það hafa
haft, að kaþólskir menn telja
nú, að Leifur heppni hafi ver-
ið þeirrar trúar. Líkaði þeim
illa, ef heiðinn maður fengi
heiðurinn af fundi nýju álf-
unnar, en Kólumbus, sem var
ramm-kaþólskur, yrði stimpl-
aður sá næstfyrsti. Lögðust
þeir því gegn viðurkenningu
á landafundi Leifs, en nú
munu þeir hafa sætzt á málin.
Til gaman og fróðleiks
skulu hér talin upp heiti
nokkurra þeirra félagssam-
taka, sem beitt hafa sér fyrir
þessu máli: Sons of Norway,
The Icelandic Society of
Northern California, Danish
Sisterhood of America, Vasa
Order of America, Leif Erick-
son Memorial Committe, Leif
Erikson League, Leif Erikson
League of San Francisco,
Grand Lodge Dania, Order of
Runeberg, Swedish American
Central Committee, Scandina-
vian Fraternitv of America,
The Swedish Society, Oscar H
Lodge, Normanna Glee Club,
Norwegian Male Chorus,
Fridtjof Nansen Lodge, The
Icelandic-American Club of
Southern California, Dania
Ladies Society, Dannebrog of
California and Nevada, Dronn
ing Dagmar Club, The House
of Finnland, Framat Lodge,
Peer Gynt Lodge, Tegnér
Lodge, Ivar Aasen Lodge, Ro-
ald Amundsen Lodge, Viking
Lodge, Henrik Ibsen Lodge
No7, Lodge Gustav V, House
of Denmark, Anna Kolbjþrn-
sen Lodge, Icelandic-Amer-
ican Society of the South Bay,
Viking Athletic Club, Danish
Gjöf Bandaríkjaþings til íslands á Alþingishátiðinni 1930.
Stavanger Lodge, Vort Land, s
Danish Athletic Club, Thule, ||
Lodge Forget-Me-Not, Polar =
Star, The Salvation Army, j§
Nordmanns Forbundet, Haak- =
on Lodge, Nordic Temple §|
Corporation, Freja Lodge, p
Lodge Urd, Kringen, The =
Norsemen, Scandinavian Cen- §§
tre Co-operative Association §§
Ltd., Balder, Dovre, Gjoa, §§
Logen Nordstjernen, Terje ij
Viken Lodge, Daughters of |j
Norway, Breidablik, Alpros- H
en, Solidaritet, Vestkystens H
Nordmorslag, Valkyrien, Sunn 3
morslaget, Svea og Sigurd =
Lodge.
Geta má þess að lokum, að §j
F. D. Roosevelt, Bandaríkja- jj|
forseti, minntist Leifs Eiríks- H
sonar 9. október 1944. Sagði §§
hann þá m. a., að frelsisást og ||
virðing fyrir lögum hefðu á- §§
vallt verið einkenni Norður- M
landaiþjóða. í anda þess hefðu ||
þeir myndað þjóðfélög sín og g
gert hin harðbýlu heimalönd H
sín að göfugum heimkynnum, s
þar sem mannleg virðing var s
í hávegum höfðu.
Ladies Relief Society, The
SwedLsh Reilief Society of
San Francisco, Norrlands-
klubben, Danish Dramatic
Club Harmonien, Young
Scandinavian Club, The Nor-
wegian Club^ Bjþrnsterne
Bjþrnson Lodge, North Star,
Valhall Lodge, Snorre Lodge,
Norge Lodge, Skandia Lodge,
Fylgia Lodge, Thyra, Skand-
inavian Fraternity of Amer-
ican, Skjold Lodge, Baltic
Lodge, The American-Scand-
inavian Foundation, Eikunda-
sund, Brahe Lodge, Det Litt-
erære Samfund, Thor Lodge,
Bjornson Male Chorus, Rock-
ford Harmony Singing Soci-
ety, Nobel Lodge, Hilding
Lodge, Foreningen Karmsund,
The Chicago Trþndelag, Linne
Lodge, Glitne Lodge, Danish
Brotherhood in America, Nor-
wegian Américan Club, Nor-
dic Lodge, Lodge Norden,
Heimsyn Lodge, Sigyn Lodge,
Nidaros-Lodge, Oslo Lodge,
Lodsen, Synnþve. Lodge, Nor-
manden, Arbeideren Lodge,
Garborg Lodge, Ingrid Lodge,
uitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiuiiiiiiiiiiiiiuiiiituiiiiiiiiiiiiuiiiiiHiiiiiiiiniiiiiiiiiiiniiiiiiíiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiniiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiitimiiiiiiiimiKiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiu
- Shastri
Framhald af bls. 1.
útvega matvæli þar sem þeirra
var þörf og halda verðlagi í
skefjum.
Shastri fékk nokkurn frest á
atkvæðagreiðslu um tillöguna er
hann fór þess á leit að þingið
ræddi fyrst matarskortinn í land
inu og hvað hægt væri að gera
þar til úrbóta. Vantrauststillag-
an verður að öllum líkindum
ekki rædd fyrr en á fimmtudag
eða föstudag og hefur Slhastri
þann tíma til að byggja u,pp
vörn sína gegn henni, áður en
gengið verður til atkvæða um
hana.
Shastri var fagnað, er hapn
gekk til sætis þess, er áður sat
í sautján ár fyrirrennari hans í
forsætisráðherraembaettinu, Jaw
aharial Nehru, en stjórnarand-
« staðan lagði þegar til atlögu og
mátti það hverjum manni ljóst
vera, að þetta þing, sem kallað
hefur verið „monsúnþingið“
muni bera nafn með rentu og
verða ærið stormasamt.
Vinstrisinnar gerðu gys að
meðferð Shastris á málum ivarð-
andi sambúðina við Pakistan og
því sem þeir kölluðu „getuleysi
stjórnarinnar til að verja land-
ið.“ Þé vildu vinstrisinnar einn-
ig láta athuga, hversu væri hátt-
að um hernaðaraðstoð þá, sem
bœöi Bandarikin og Rússland
láta Indlandi í té og hvort ríkin
stæðu Við skuldbindingar sínar.
Kerala
En það var vantraustið og á-
standið í Kerala, sem Shastri
reyndist örðugastur ljár í þúfu.
Fimmtán flokksmenn kongress-
flokksins í Kerala sögðu skilið
við hann á dögunum og Shastri
hefur ekki tekizt að snúa þeim
frá villu síns vegar. Eru nú all-
ar horfur á að stjórnin í Kerala
riði til falls, en Shastri er sagð-
ur við því búinn að taka þá upp
„forsetastjórn“. þ.e.a.s. stjórna
öllum máium fylkisins beint frá
Nýju Dehli. Sjaldan hefur til
þess komið í Indlandi áður, að
beitt væri valdi samibandsstjórn-
arinnar til þessa, og viðbúið að
af hlytust víðtækar óeirðir
kommúnista og annarra, srvipað
því sem gengið hefur á undan-
farið. Segist stjórnin hafa hand-
tekið 18.000 manns í ágúst en
kommúnistar segja 25.000 manns
hafa verið handtekna. Stjórnin
segist reiðubúin til að grípa til
þeirra ráða sem þurfa þyki ef
til slíks komi aftur.
Enda þótt Shastri forsæitisráð-
herra sem er 69 ára gamall, sé
nú talinn við góða heilsu — en
hann veiktist í júní af hjarta-
sjúkdómi — hafa læknar ráð-
lagt honum að taka lífinu með
ró. En það er óhægt um. vik að
taka lífinu með ró, þegar óá-
nægjan með rikisstjómina fer
eins og eldur í sinu um svelt-
andi manngrúa Indlandsskaga
og ritstjórnargreinar hins áhrifa
mikla blaðahrings Indian Ex-
press kvarta undan skorti á
styrkri stjórnarstöðu og sundr-
ungu kongressflokksins í a.m.k.
fjórum fylkjum.
— Kýpur
Framh. af bls. 1.
os Kyprianou, mun aftur á
móti halda vestur um haf á
fimmtudag að veita forystu
.endinefnd lands síns við urh-
læður Öryggisráðsins um Kýp-
ur-málið.
Ismet Inönu, forsætisráðherra
Tyrklands, skýrði frá því í dag
að enn hefði engin ákvörðun
verið tekin um mannaskiptin í
herliði Tyrkja á Kýpur. Inönu
átti í mongun fundi með forseta
landsins Cemal Gursel, Erkin
utanríkisráðherra og varnar-
málaráðherranum Cevet Sunay
hershöfðingja, um aðgerðir
gegn ráðstöfunum Kýpurstjórn-
ar um matarskömmtun o.a.
Tyrknesk blöð segja stjórnar-
andstöðuflokkana krefjast þess
að Tyrkland beiti rétti sínum til
íblutunar á eynni, jafnvel þótt
það leiði til styrjaldar við Grikk
land.
í Grikklandi eru menn einnig
íarnir að gera ráð fyrir því í
fullri alvöru, að til styrjaldar
kunni að draga, en hingað til
hafa Grikkir lítið mark tekið á
hótunum Tyrkja um íhlutun á
Kýpur. Er það mál manna í
Aþenu, að nú geti aðeins íhlutun
stórveldanna bjargað málinu
við, í húfi sé ekki einungis eyj-
an Kýpur heldur öll sambúð
Tyrkja og Grikkja.
Óttast menn nú, að ástandið
Á LAUGARDAG var hagstætt
veður á síldarmiðunum, en er
líða tók á nóttina tók að hvessa
og undir morgun tóku skipin al-
mennt að leita vars. Skipin voru
einkum að veiðum í Reyðar-
fjarðardýpi og Tangaflaki. Síld-
arleitinni var kunnugt um afla
61 skips samtals 48.500 mál og
tunnur. Þessi skip voru með
1000 mál og tunnur og þar yfir:
Helga Guðmundsdóttir BA 1600,
Snæfell EA 2350, Akraborg EA
1200, Einar Hálfdáns ÍS 1100,
Jörundur II. RE 1000, Hamravík
KE 1400, Bergur VE 1400, Nátt-
kunni enn að versna er fjölda
Grikkja verður vísað úr landi í
Tyrklandi 16. september, tveim
dögum áður en í Aþenu stendur
brúðkaup Konstantíns konunga
og Önnu-Maríu Danaprinsessu,
vegna þess að þá renna út
gamlir samningar Grikkja og
Tyrkja um ríkisborgararéttindi.
U Thant undirbýr nú fundi
öryggisráðsins um Kýpur og er
sagður mjög uggandi um ástand-
ið á eyjunni.
/ari ÞH 1300, Stefán Árnason
SU 1000, Guðbjörg GK 1600.
Guðbjörg ÍS 1300, Guðbj. Krist-
ján ÍS 1300, Mánatindur SU
1500 og Hólmanes SU 1100.
Óhaigstætt veður var á mið-
unum aðfaranótt mánudags og
tilkynntu 20 skip síldarleitinni
um afla, samtals 6.400 mál og
tunnur. Var eingöngu um að
væða smáslatta.
í gær var lítil síldveiði, en með
kvöldinu urðu nokkrir bátar
varir síldar á Tangaflaki og i
Reyðarfjarðardýpi. Var það að-
ems um að ræða smáslatta.
Nokkur skip með
smáslatta í gær