Morgunblaðið - 08.09.1964, Qupperneq 10

10
MORGUNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 8. sept. 1964
ss
FAGURT var um að litast I
Skálholti sl. laugardag, þeg-
ar íulltrúar á lútherska kirkju
þinginu heimsóttu staðinn.
Haustið hafði að vísu málað
liti sína í mýrar og móa, en
ilmur af sól og sumri var
enn í lofti, og fallegir bláleit-
ir skuggar dýpkuðu hæða-
drög Hreppanna, þar sem
huldufólkið hefur búið um
sig, Laxá stiklar á steinum og
hvíslar leyndardómum örfoks
og óbyggða að forvitnum tún-
um Hólakots, Sólheima og'
Hlíðar. Á þessar slóðir hafa
margir hversdagsþreyttir
veiðimenn leitað í sumar,
reynt að finna frið og
kyrrláta helgi vatns og
þagnar, eins og Einar
Benediktsson forðum, þegar
hann stóð við þessa á með
stöng og veiðimannslegt and-
lit, leitaði að laxi með hauk-
fráum augum, en gat þó ekki
losað hugann við kyrrð gljúfr
anna, friðsæl býli og ilm
grænna grasa; hann segist jafn
vel hafa fundið leggja ilm af
steinunum og þykir eins og
ajálfur skugginn skína við
ána. Himinninn málar sig í •
vatnslitum, sami himinn og
geymir sól Skálholts,'sem nú
brýzt undan skýjarimlum þess
ósýnilega fangelsis, sem gætt
p er af regni og svölum úða.
Við stöndum á hlaðinu í
3 Skálholti og horfum yfir sveit
Í3 irnar, að teyga að sér friskt
3 loft á þessum stað, hvílík
3 nautn. Við sjáum sömu fjöll-
i= in og Páll biskup, Brynjólfur
i= eða Jón Vídalín. Nú brosa
3 þau eins og oft áður og skugg
=j ar af skýjum liggja ekki á
3 þeim eins og farg, heldur eins
3 og léttur ísaumur, fagurlega
= gerður og einungis til skrauts
= og prýði.
3 Það var tilhlökkunarsamt að
3 eiga von á að sitja guðsþjón-
3 ustu með svo tignum gestum
3 lútherskrar kirkju og það á
3 helgum stað.
Áður en við gengum inn 1
= kirkjuna benti bandarískur
= blaðamaður á Heklu, með
3 skýjahnoðra á hvítum tindi
3 þar sem hún blasti við í austri
3 — og sagði: ■ „Uppi á þessari
s kirkju vildi ég ganga til alt-
3 aris“.
Svo teygði hann úr sér og
= gekk inn í Skálholtskirkju.
Þegar við komum inn var
3 kirkjan þéttsetin virðulegum
= gestum úr útlandinu og prúð-
3 búnu fólki úr nærsveitum.
= Það var sungið svo undir tók
= í allri kirkjunni. Þó Skálholt
H eigi sér merka sögu hefur
3 staðurinn að öllum líkindum
= aldrei upplifað jafn eggjandi
=j stemningu, ef svo mætti segja.
3 Það var eins og nú skyldi
3 gengið á hólm við fortíðina,
= ekki til að berjast, heldur í
3 því skyni að tvíeflast að krafti
3 þeirrar reynslu, sem legið
3 hefur í dufti og gleymsku,
3 nota hana í baráttunni við ill
3 öfl líkt og Þór notaði megin-
= gjarðirnar forðum daga.
3 „Svona á að sækja kraftinn í
= liðinn tíma“, sagði Banda-
3 ríkjamaðurinn. Og hann skil
3 ur betur en við, hvað er að
3 geta ekki sótt kraftinn í þús-
3 und ára gamla sögu og
= reynslu horfinna kynslóða.
Okkur var rétt sálmabók
5 Lútherska heimssambandsins
= og fundum auðvitað ekki text
3 ann, svo við hvísluðumst á um
3 það sem fyrir augu bar, að-
3 skotadýr á þessari helgu
3 stund, og gátum ekki átt aðra
3 hlutdeild í messunni, enda
3 kannski ekki til þess ætlazt,
= fundum þó að við vorum á-
3 þreifanlegri partur af henni
= en biskuparnir, sem gátu ekki
í-í-
Kirkjugestir ganga til altaris.
lagt til kirkjunnar annað en
gamla, þögula legsteina með
annarlegum áletrunum, hoc-
blandaðri auðmýkt í nafni lat
ínskrar menningar. Ojæja, við
vorum að minnsta kosti ekki
dauðir úr öllum æðum, hugs-
uðum við, og -héldum áfram
að hlusta á yndislegan söng
'Skálholtskórsins undir leið-
sögn sr. Hjalta Guðmundsson
ar, litum síðan í prógramið.
Jú, þarna stóð Prelude, Silent
prayer, Kyrie, Gloria: Laud-
amus nr. 7, Salutation. Pray-
er, The Epistle, Haleluja, The
Gospel, Credo, — nei, þó
þetta væri okkur eins fram-
andi og latínuljóð Brynjólfs
biskups hefur Skálholt áreið
anlega séð það svartara.
★
Þegar þinginu hafði verið
slitið að Sögu kl. 11 árdegis
um morguninn með ræðu dr.
Frederiks Schiötz, forseta
Lútherska heimssambandsins,,
var lagt af stað, og haldið
austur í tveimur áætlunar-
bílum. Guðsþjónustan hófst
kl. 3, altarisþjónustu annaðist
biskupinn yfir íslandi, en lexí
ur dagsins las sóknarprestur-
inn í Skálholti, Guðmundur
Óli Ólafsson. Skálholtskórinn
söng undir stjórn Guðjóns
Guðjónssonar, organista, Jón
Sigurðsson og Stefán Stephen
sen léku á troihpet, biskup ís-
lands prédikaði á ensku og
lagði í ræðu sinni áherzlu á
þátt Skálholtsstaðar í þjóðar-
sögu íslendinga og þá fyrst og
síð.ast í kristnisögunni, en
þetta tvennt hefði ávallt ver-
ið nátengt og á tímum ekki
unnt að greina sundur, sagði
hann. Hann * minntist Jóns
Vídalíns,- Odds og þýðingar-
innar á Nýja testametinu, gat
um þá ungu menn sem fyrstir
voru lútherskrar trúar á þess
um stað, en sátu undir hand-
arjaðri kaþólskra biskupa og
gátu sig hvergi hreyft, iðk-
andi kaþólska trú á yfirborð-
inu en lútherskir í hjarta sínu.
Hann minntist á fjósið, þar
sem Nýja testamentið var
þýtt við daufa glætu, en þó
hún hafi ekki verið frá Sog-
inu og ónóg til að fylla marg-
ar stofur ljósi og yl ,var það
verk, sem unnið var við þessi
erfiðu skilyrði nógu merkilegt
til að fylla mörg íslenzk
hjörtu Ijósi á erfiðum tímum.
Og ylurinn af orðum Nýja
testamentisins var um langan
aldur einasta hlýjan, sem
hungruð og einangruð þjóð
átti á frostavetrum.
Eftir prédikun var altaris-
ganga og aðstoðaði Auala,
biskup í suðvestur Afríku,
biskup íslands við útdeiling-
una. Mun það vera í fyrsta
skipti sem blökkumaður veit-
ir slíka þjónustu hér á landi.
Sálmarnir sem sungnir voru
höfðu vérið valdir með hlið-
sjón af því að lögin væru
þekkt í kirkjudeildum ann-
arra landa. fslendingarnir
höfðu sínar sálmabækur, en
útlendingarnir notuðu sálma-
bókina Laudamus, sem Lút-
herska heimssambandið hefur
gefið út eins og fyrr segir. Sú
bók var ætíð notuð við morg-
un og kvöldsöng í Neskirkju,
meðan þingið stóð.
Guðsþjónustan var í lengra
lagi, enda þurftu margir að
ganga til altaris, þótt ekki
hefðu allir hugrekki til þess
eins og á stóð.
★
Það var einkar fallegt að
sjá hvernig sólin prentaði -lit-
aðar rúður kirkjunnar á gólf
og veggi, eins og málverk.
Það jók á stemninguna að
hafa svo skrautlegt mynstur
fyrir augum. Sólin minnti
okkur áþreifanlega á yndis-
lega síðsumarsstemninguna
úti fyrir, og þrátt fyrir heill-
andi andagt í kirkjunni gátum
við ekki á okkur setið að
ganga út á tún, anda að okk-
ur, horfa til fjalla. Banda-
ríkjamaðurinn horfði löng- |j
unaraugum til Heklu. „Ég er 3
að verða öræfatrúar“, sagði 3
hann, svo bætti hann við: „Er 3
langt héðan að Gullfossi?“ 3
„Nei“. „Gætirðu komið þar 3
við í leiðinni suður?“ „Auð- 3
veldlega“.
★
Við kvöddum þann helga 3
stað Skálholt, meðan ágætir ;
fulltrúar framandi þjóða 3
krupu í samstilltri auðmýkt 3
við fagurt altari kirkjunnar. 3
Þegar við komum að Gull- =
fossi, fylltist Bandaríkjamað- 3
urinn óvæntum fögnuði og 3
lotningu, sem átti sannarlega 3
lítið skylt við hræringarnar 1 3
brjósti sr. Matthíasar, þegar =
hann stóð andspænis Detti- 3
fossi og þótti minna til um 3
hamfarir fossins, en fáein 3
ungbarnstár.
Við gengum að fossinum, ||
horfðum niður í gljúfrin. Aug 3
un náðu ekki nema hálfa leið, 3
þar hvarf allt í fossandi iðu
sem lokaðist eins og dimmur 3
veggur — samt heyrðum við =
gljúfrin syngja með drynj- =
andi tónafalli og það var ekk 11
ert laudamus. Hér voru það 3
tröll og jöklar sem kváðust M
á við björg og votar vættir, 3
enginn englasöngur. „Ógnar- =
legt“, sagði Bandaríkjamaður s
inn, bætti svo við: „Fegursti 3
foss í heimi“, — hljóp upp á 3
græna flötina léttur í spori 3
eins og lamb á vori, teygði 3
hendur til himins.
Við höfðum ekki tækifæri 3
til að móttaka oblátur eilífs 3
friðar á tindi Heklu hám, svo 5
við gengum þennan fagra dag 3
til ■ altaris í úðanum af Gull- 3
fossi — ófeimnir við þær 3
huldu vættir sem ávallt eru 3
nálægar í þögn landsins. Síð- |j
ar mundum við taka þátt í 3
kirkjuþingi að Skálholti, það 3
var nógur tími fannst okkur. =
Biskup íslands, herra Sigurhjörn Einarsson, og Auala biskupí
í Skálholtskirkju á laugardag.
Suðvestur-Afriku
(Ljósm. Mbl.: Ól. K. M.).
ÍuuMlilMUIIIIIIIHIIMtlMHUIIIIKIHIIlHHHIIIHHHCimillHllllllllHHIIIIIIIHIimmiHiHHIIIIimUIIIHIIHnilllimillll