Morgunblaðið - 02.10.1964, Qupperneq 3

Föstudagur 2. okt. 1964
MORGUNBLAÐIÐ
HINIR þrír menntaskólar
landsins voru settir í gær
hér í Reykjavík, á Akur-
eyri og á Laugarvatni.
Alls verða í þessum þremur
skólum 1496 nemendur og
þar starfa 106 kennarar.
Húsnæðisskortur háir starf
semi allra skólanna, skort-
ur á kennslustofum hér í
Reykjavík og á Laugar-
vatni, en skortur á heima-
vistarrúmi á Laugarvatni
og Akureyri. Hér segir
nokkuð frá setningarræð-
um rektors og skólameist-
aranna.
Rektor Menntaskólans í
Reykjavík bauð nemendur og
kennara velkomna til starfa á
þessu 119. starfsári skólans,
sem nú væri að hefjast. Hann
kvað mesta nýmæli skólans
vera hið nýja og vandaða
skólahús, er nú væri risið fyr-
ir ofan gamla skólann. Lýsti
hann því síðan en benti á að
hið allra fyrsta bæri nauðsyn
til þess að koma upp nýjum

Nemendur Menntaskólans í Reykjavík ganga til skólasetning-
- ar. (Ljósm. Mbl. Sv. Þ.)
Alls um 1500 nemendur í
menntaskólum landsins
Alla skólana þjáir húsnæbisskoriur
menntaskóla í Reykjavík.
Rektor kvað nemendum nú
hafa fjölgað um 40 í stað 70
í fyrra, nú væru þeir 950, en
hefðu þá verið rétt rúmlega
900. Bekkjardeildir myndú
verða 41 en voru 39 í fyrra. •
Skólinn yrði enn að nota Þrúð
vang, a.m.k. þetta ár, þótt
nýbyggingin kæmi til.
Talsverðar breytingar yrðu
á kennaraliði skólans. Þakk-
aði hann fráfarandi kennur-
um vel unnin störf og bauð
hina nýju velkomna. Alls
verða nú 75 kennarar við
skólann.
í ávarpi sínu til nemenda
ræddi rektor hin löngu sum-
arfrí er tíðkuðust í skólum
hér, gagnstætt því sem væri
erlendis. Hann kvaðst ekki
vilja leggja til að þau yrðu
stytt að marki, taldi nemend-
um þýðingarmikið að kynn-
ast þjóðfélagsstörfum og stétt-
um, því fyrir þeim mörgum
lægi að gegna síðar forustu-
störfum í þjóðfélaginu. Hinu
mættu þeir ekki gleyma að
þess í stað yrðu þeir að leggja
á sig mun meiri heimavinnu
og vinna af meira kappi, því
þeir mættu ekki trúa þeirri
firru að þeir væru svo miklu
gáfaðri en hinir erlendu. Þeir
yrðu því að sýna skyldurækni,
iðni, stundvísi og góða skóla-
sókn og mætti búast við nýj-
um reglum í þessu efni og
strangari viðurlögum, ef út af
væri brugðið.
Loks kvaðst rektor vilja
minna nemendur á að þeir
stunduðu nám í elzta og ein-
um virðulegasta skóla lands-
ins. Því yrðu þeir að vera þess
minnugir, að hegðun þeirra
væri bæði skólanum og þeim
sjálfum til sóma.
Þá var Menntaskólinn á
Akureyri settur í gær og flutti
Þórarinn Björnsson setningar-
ræðu.
í upphafi máls síns minntist
skólameistari Sigurðar L. Páls
sonar yfirkennara, sem er ný-
látinn. Vottuðu setningargest-
ir hinum látna virðingu sína.
Skólameistari sagði nem-
endafjölda verða 440 í skól-
anum í vetur, en í fyrra voru
420 nemendur í skólanum. Nú
er miðskóladeild niður lögð
og er því fjölgunin í hinum
eiginlega menntaskóla um 50.
Deildir skólans verða 17. —
177 nemendur verða í heima-
vistinni í vetur og alls borða
270 manns í mötuneyti skól-
ans. Neita varð mörgum nem-
endum um heimavist, en hins
vegar engum um skólavist.
Kennarar skólans verða 21,
þar af 15 fastakennarar. Fasta
kennararnir Friðrik Sigfússon
og Helgi Jónsson hverfa frá
skólanum og stundakennar-
arnir Jón Margeirsson og
Bryndís Þorvaldsdóttir. — í
þeirra stað eru settir fasta-
kennarar Ragnar Stefánsson
og Margrét Hjaltadóttir og
stundakennararnir Hjördís
Daníelsdóttir og Haraldur
Sveinbjörnsson verkfræðing-
ur.
í ræðu sinni sagði skóla-
meistari m.a.:
„Lýðræðið eflist, og það
er talinn réttur alira að geta
lært eftir því, sem hæfileik-
arnir leyfa og það er skylda
þjóðfélagsins að gera þegnun-
um það kleift. Bezta fjárfest-
ingin hverri þjóð er aukin
menntun."
Síðan gat skólameistari þess
að ýmsir teldu að nauðsynlegt
væri að stúdentum fjölgaði
meir hér á landi en verið
hefði, og sagði síðan:
„Það er þó umdeilt. Sumir
eru hræddir við að þurrausa
svo hæfileikasjóð þjóðanna.
Það mundi hafa í för með sér
of mikinn aðskilnað þegnanna,
sem gæti orðið okkur hættu-
legt og skapað nýja stéttaskipt
ingu, erfiða viðfangs .... ef
að því kæmi að öll æðri gáfa
væri komin undir þak, er þá
ekki hætta á úrkynjun? Þarf
ekki vissa snertingu við nátt-
úruna til að viðhalda hinum
heilbrigða, sífrjóa kjarna, sem
alltaf skapast?"
Síðan sneri hann máli sínu
til nemenda og sagði að lok-
um: „Hvað er að lifa? Ein
kenningin er sú, að það sé að
neyta orku sinnar, nota kraft-
ana. Sá, sem ekki igerir það,
lifir ekki , er ekki neitt. Og
að vinnan er að nota orkuna,
svo að vinnan er öllu
öðru fremur að lifa, nota kraft
inn, sem í okkur er, umbreyta
honum í eitthvað annað, skapa
eitthvað nýtt. Þess vegna er
öll vinna meira eða minna
brot úr sköpun og einasta
gleðin í lífinu er sköpun. Hin
gleðin er hjóm að meira eð'a
minna leyti. Ég vona að ykk-
ur takizt að nota orkuna sem
í ykkur býr og breyta henni
í þekkinigu. Til þess erum við
hingað komin.“
Menntaskólinn á Laugar-
vatni var ennfremur settur í
gær. Jóhann Hannesson skóla
meistari sagði að 106 nemend-
ur yrðu í skólanum í vetur
í fjórum bekkjum og 7 bekkja
deildum. í fyrra voru nem-
endur skólans 101 og er því
ékki um raunverulega fjölg-
uri að ræða.
í vetur munu starfa við skól
ann 6 fastráðnir kennarar og
4 stundakennarar. Þórir Ól-
afsson tekur nú aftur við
kennarastörfum eftir að hafa
verið erlendis við nám í 2 ár.
Kennir hann eðlis- og efna-
fræði.
Flestir nemenda eru í
heimavist skólans, nokkrir
eru búsettir á staðnum og
ennfremur leigja nokkrir hjá
íbúum staðarins.
í setningarræðu sinni ræddi
skólameistari um húsnæðis-
mál stofunarinnar. Hann kvað
nú verða 30 nemendur í 1.
bekk skólans, en rúmlega
helmingi fleiri hefðu sótt um
skóiavist. Þeim varð að neita
vegna húsnæðisskorts.
í ávarpi sínu til nemenda
þakkaði skólameistari göml-
um nemendum fyrir hve vel
þeir hefðu nýtt sér ófull-
komna aðbúð á þessum stað
og hvatti hina nýju til að feta
í fótspor þeirra.
IShnútar
jX* SV SOhr.úter
Utsynmngur — iandsynningur. sem er að nálgast suðvestur
UM hádegi í gær var vindur af hafi er búizt við v^xandi
allhvass SV og 8—10 st. hiti SA-átt eða landsynningi í dag.
hjr á landi. Veður var þurrt Veður var mjög stillt og bjart
og bjart austan lands en nokkr í Mið-Evrópu og hiti 14—20
ar skúraleiðingar vestan stig.
lands. Vegna nýrrar lægðar,
Hreindýr ó
Jökuldnlsheiði
Húsavík 1. okt.
JÓN ÁRNI SIGFÚSSON, bíl-
stjóri frá Mývatnssveit, ók í gær
fram á hreindýrahjörð við þjóð-
veginn neðst á Jökuldalsheiði.
Þetta er óvanalegt og gömlu
mennirnir nnundu hafa sagt að
þetta boðaði harðan vetur. —
Fréttaritari.
Mbl. hafði í gær samband við
bæinn Skjöldólfsstaði í Jökul-
dal, og spurðist fyrir um hvort
mikið væri af hreindýrum á
Jökuldalsheiði. Húsfreyjan á
staðnum gaf þær upplýsingar að
ekki myndi mikið af hreindýr-
um þar, svo vitað væri, en hins
vegar hefðu þau sézt í Möðrudals
fjallgarði í haust.
STAK8TEII\IAR
Ekki er að spyrja
að auðvaldinu!
Slæmir eru „heimsvaldasinn-
ar“ og „auðvaldssinnar“, það
telja kommúnistar sig vita, en
svona afleitir var ekki búizt við
að þeir væru. Nú hafa Rússar
komizt á snoðir um það, að
Bandarikjamenn séu að undirbúa
að gera kommúnistaríkjunum is-
öld, og ekki nóg með það, held-
ur á síðan að láta allt regn falla
i Atlantshafið og Vestur-Evrópu
og þurrka kommúnistarikin svo
gjörsamlega, að þar verði ekki
stingandi strá og verði fólk i þess
um löndum því dæmt til þess að
reika um eyðimörk, þar til yfir
lýkur. Því á jafnvel að fórna til
þess arna, að fólk, sem býr á
ströndum Atlantshafsins búi í
fjölda ára við endalaust regn og
dumbung og má þvi reikna með
því, að „auðvaldsþjóðirnar"
verði bleikar og guggnar um það
leyti, sem þegnar kommúnismans
veslast upp úr þorsta og ryki.
Já, Ijótt er, ef satt er.
Uppljóstrun
Moskvublaðsins
Höfuðmálgagn rauða hersins,
Rauða stjarnan, sem kemur út í
Moskvu hefur á dögunum kom-
ið upp um þetta samsæri Banda-
ríkjamanna. Eru Bandaríkja-
menn sakaðir um að undirbúa
veðurfræðilegt stríð. Safni þeir
nú sem óðast gögnum um veður-
far í löndum kommúnista og hafi
verið svo fyrir mælt, að stöðva
skuli allt regn í kommúnistaríkj-
um og breyta þeim í eyðimörk.
Ætli þeir að breyta veðurfari á
þann veg, að ísöld leggist yfir
hinn kommúníska heim.
Þetta eru uggvænleg tíðindi,
einkum með hliðsjón af því lof-
orði kommúnista hér á árunum,
að undir stjórn kommúnista hér
á landi mundi veðurfar batna til
muna. Þetta kosningaloforð gáfu
íslenzkir kommúnistar á árunum
upp úr 1930 og var birt í bækl-
ingi þeirra: Baráttustefnuskrá
Kommúnistaflokks íslands.
Ekki er vitað, hvort félagi Ein-
ar og félagi Lúðvík ræddu þetta
vandamál við félaga Brezhnev á
fundinum í Moskva um daginn.
Hér getur verið um að ræða
bragð hernámsflokkanna til þess
að grafa undan kommúnistum og
hernámsandstæðingum. ísöldin
er ef til vill að undirlagi At-
lantshafsbandalagsins og til þess
gerð að grafa undan kommún-
. istum og ekki aðeins gera þeim
ókleift að efna kosningaloforðið
um bætt veðurfar, heldur hrein-
lega snúa taflinu við með því að
frysta félaga Krúsjev, um leið og
stöðugt regn mun hindra skrúð-
göngur hernámsandstæðinga.
Næst samkomulag
um stefnuna?
Kommúnistar hérlendis hafa
enn ekki tekið afstöðu til isaldar-
málsins, en sitja væntanlega dag-
lega á fundum. Eru vonir til þess,
að klíkurnar geti náð samkomu-
lagi um þetta brýna mál, enda
liggur mikið við. Væntanlega
verða þeir að draga nokkuð í
land með loforð sitt um að kocnra
únisminn leiði af sér sól og blíðu
með ferskum gróðrarskúrum á
hæfilegum fresti.
Það er mikil gæfa á úrslita-
stundu, að formaður Sósialista-
félags Reykjavikur er veðurfræð-
ingur og mun hann því manna
hæfastur til þess að leggja á ráð-
in. Honum hafði annars verið
ætlað embætti veðurmálaráð-
herra, þegar byltingin hefur
gengið i garð.