Morgunblaðið - 28.07.1965, Page 17

Miðvikudagur 28. iúlí 1963
MORCUNBLAÐIÐ
17
Margrét
og Sveinn
Einarsdóttir
Steingrímsson
Itiinnmg
NÝLEGA var jarðsett Margrét
Einarsdóttir á Langholti, áður
húsfreyja þar, er lézt 2. júlí sl. I
Var hún ekkja Sveins Steingríms J
sonar, sem lézt þar á þorláks-!
messudag næstl. Þau bjuggu að
Langholti alllengi, allt þar til er
Björn sonur þeirra tók þar við
búsforráðum, en að Langholti
hafa þau átt heima frá því vorið
1918. Eru því miklar minningar
við þau tengdar hér í sveit.
Sveinn Steingrímsson var fædd
ur að Heiðarseli á Síðu árið
1874, sonur hjónanna Steingríms
Jónssonar, er mjög var fjölhæf-
ur verklega og dverghagur, og
Þórunnar Eiríksdóttur frá Hlíð í
Skaftártungu. Er ætt hennar
kunn. Móðir hennar, Sigríður í
Hlíð, var dóttir Sveins Pálssonar
í Vík, læknis og náttúrufræðings
rakin ætt frá Bjarna Pálssyni,
fyrsta landlækni hér, og Skúla
landfógeta Magnússyni. —
Sveinn var að talsvert miklu leyti
alinn upp hjá móðurbróður sín-
um, séra Sveini Eiríkssyni, síð-
ast presti að Ásum í Skaftár-
tungu. Var hjá honum í Sand-
felli á Kálfafellsstað og fluttist
með honum að Ásum. Ólst upp
með börnum sr. Sveins, er sum
urðu þjóðkunn.
Margrét Einarsdóttir var og í
aðra ætt úr Skafártungunni af
bændaættum þar,* dóttir Einars
bónda í Svinadal, Jónssonar
bónda þar, og konu hans Valgerð
ar Ólafsdóttur frá Steinsmýri í
Meðallandi. Hún fæddist að
SVÍnadal árið 1878.
Þessar efnilegu persónur,
Sveinn og Margrét, felldu hugi
saman og giftust. Fluttu til bú-
skapar að Skaftárdal á Síðu og
munu hafa búið þar 15 ár. Þar
fæddust börn þeirra flest, j»n alls
urðu þau tíu, sem öll lifa, nema
eitt. Hið yngsta þeirra (er þau
áttu að Langholti) dó í eða laust
eftir fæðingu. Voru aðeins tvö
hin elztu fermd, er þau hjón
komu í Meðallandið. Heimilið
Júlíana L
esdóttir -
Hið smáa er stórt
í harmanna heim
höpp og slys bera dularlíki.
Þannig kemst Einar Benedikts-
son að orði í einu kvæða sinna.
Og mér finnst að þessi orð vera
sönn, þegar maður fer að hugsa
um líf fólksins. Mannsævin er
eins misjöfn og mennirnir eru
margir en eitt eiga þó allir sam-
eiginlegt í þessari jarðvist en það
er að gleðjast og hryggjast,
berjast fyrir tilveru sinni og
sinna. Sumir virðast ekki þurfa
nema að rétta út höndina, þá
hafa þeir öðlazt allt, sem þeir
óskuðu. Aðrir þurfa, eða svo
virðist, að berjast um hvern
millimetra tilverunnar við grimm
ar örlaganornir til að halda velli.
Ég get ekki að því gert þó að
þessar hugsanir gjöri vart við sig
þegar ég staldra hér við til að
kveðja Júlíönu Lilju Hannes-
dóttur. Hún var fædd í Svína-
skógum í Dalasýslu 14. febrúar
1875. Þar ólst hún upp í foreldra
húsum þar til að hún fluttist um
tvítugt vestur í Hnífsdal. Þar
giftist hún ekki löngu seinna.
Guðmundi Jenssyni sjómanni og
hófu þau búskap þar. Þau eign-
uðust fimm börn, þrjú þeirra
misstu þau í æsku. 1925 fluttist
Júlíana Lilja til Hafnarfjarðar
ásamt uppkomnum syni sínum
og fóstursyni og dóttur, sem enn
var barn að aldri. En þá hafði
hún misst mann sinn fyrir
nokkru. En barátta hennar miss-
því æði þungt og timarnir erfið-
ir. Á því ári gaus Katla, sem svo
að segja eitraði alla jörð á stóru
svæði. Fénaður þeirra, óland-
vanur hér, sótti ákaft upp þang-
að, sem öskufallið var meira, og
hafði það eðlilega sínar afleið-
ingar. Jók þetta á erfiðleika heim
ilisins. En Sveinn stundaði vinnu
utan heimilis, eins og hann átti
kost á, og öllu miðaði áfram.
Þegar þau létu af búskap, sáu
þau heimili sitt allvel bjargálna
og sæmilega hýst og börnin vel
upp komin, enda voru þau bráð-
þroska og mikillar gerðar, eins
og þau áttu kyn til, og komu
fljótt til vinnu. Hafa 'fjögur
þeirra ílenzt hér í sveit, þau
Björn og Guðlaug að Langholti,
Þórunn húsfreyja að Efri-Fljót-
um, og Ólafur bóndi að Botnum.
Hin eru annars staðar: Einar er
smiður á Austurlandi, Steingrím
ur og Ingibergur eru í Reykja-
vík, Valgerður á Laugalandi í
l/o Hann-
- Minning
ir og sorgir voru ekki á enda.
Tveimur árum síðar, eða 1927,
missti hún fósturson sinn eftir
þunga legu og svo 1929 soninn
sinn. Má með sanni segja að
skammt hafi verið stórhögganna
milli. Nú stóð hún ein uppi með
litlu stúlkuna sína heilsulitla, en
svo hefur hún verið alla ævi og
henni helgaði móðirin góða öll
ár ævinnar og börnum hennar
síðar og barnabörnum. En dóttir
hennar missti mann sinn frá börn
um sínum litlum og hefur senni-
lega þá reynt mjög á hjartalag
og kærleika þessarar konu. Það
mætti kanski segja sem svo að
þessi atvik hafi gerzt í lífi fjöl-
margra íslenzkra kvenna og má
það vel vera. En samt stendur
öll þjóðin í heild í þakkarskuld
við þessar konur, því að þangað
hefur hún sótt allt það bezta,
sem í henni býr. Svo nú að
leiðarlokum, þegar við kveðjum
Júlíönu Lilju, veit ég að allir
þeir, sem einhver kynni höfðu af
henni minnast hennar með hlý-
hug og þakklæti. Dóttirin kæra
ásamt börnujn sínum og barna-
börnum þakka henni öll kær-
leiksverkin þeim til handa og
biðja henni góðra launa og bless-
unar í nýja landinu, þar sem all-
an stillir storm og stöðugt sólskin
býr. Kæra vina, far þú í friði
friður guðs þig blessi, hafðu
þökk fyrir allt og allt.
Sigurunn Konráðsdóttir.
Holtum og Sigríður húsfreyja á
Galtalæk í Landssveit.
Hjón þessi voru áreiðanlega í
ýmsu umfram meðallag, sambúð
þeirra ágæt, viðmót við aðra
þægilegt og greiðvikni í bezta
lagi. Sveinn var hinn liðtækasti
maður til verka, smiður meiri
en almennt gerðist, afrenndur að
afli og skorti ekki snerpu til að
fylgja kröftunum eftir, ef á
reyndi. Varð hann ýmsum til
hjálpar við að setja upp útihús
(fjárhús og hlöður), er þá var
komið upp með járnþaki í stað
torfhúsanna áður.
Margrét var kona hin umgengi
legasta, lífsglöð og kvik í hreyf-
ingum, næm og minnug. Því leng
ur sem ég kynntist henni, því
betur sannfærðist ég um ágætar
gáfur hennar, enda hafa samtíð-
arkonur hennar í Skaftártungu
styrkt þá skoðun mína. Hún vissi
furðu margt, einkum þegar tekið
er tillit til, að hún hafði alla ævi
slæma sjón og lengi síðast alls
ónóga til bóklestra; en með út-
varpi fylgdist hún því betur og
gat óvenjuvel sagt frá útvarps-
efninu, og ýmsan fróðleik hafði
hún einatt á takteinum. Allt slíkt
var henni kært umtalsefni.
Með láti Margrétar er úti saga
þeirra hjóna hér, en „eftir lifir
minning mæt, þótt maðurinn
deyi“. Þá minningu geyma ná-
komendur og aðrir kunningjar
og hafa væntanlega í heiðri. Við
þá minningu geta þeir er hér
sakna, yljað hugi sína. Ljái guð
þeim nú líkn lofi betri.
Eyj. Eyjólfsson.
Heimsmót
lögfræðinga
STOFNUNIN, The World Peace
Through Law Center, sem að-
setur hefir í Washington, býður
lögfræðingum um allan heim að
taka þátt í heimsmóti lögfræð-
inga, sem haldið verður í Hilt-
on hótelinu í Washington dagana
12.—18. september í haust. Þá
er og laganemum boðið að taka
þátt í mótinu. Er þetta annað
heimsþing lögfræðinga, um frið
með lögum, en hið fyrra var
haldið í Aþenu sumarið 1963.
Komu þar saman lögfræðingar
frá 105 löndum, og samþykktu
stofnun World Peace Through
Law Center sem nú býður til
þessa móts í Washington.
Sérstakir heiðursgestir þings-
ins í Washington verða forsetar
æðstu dómstóla í hverju landi,
og ýmsir aðrir kunnir vísinda-
menn og fræðimenn í lögfræði,
þ.á.m. dómarar úr alþjóðadóm-
stólnum og lögfræðingar frá ýms
um öðrum alþjóðastofnunum. —
Heiðursforseti þingsins verður
Eearl Warren, dómsforseti Hæsta
réttar Bandaríkjanna.
Á þessu þingi, eins og áður,
verða eingöngu rædd alþjóðleg
málefni, er snerta lögskipti þjóða
innbyrðis, svo sem endurmat á
alþjóðadómstólum og uppástung
ur um nýja alþjóðadómstóla; end
urmat á alþjóðagerðardómum, og
tllögur um nýja alþjóða gerðar-
dóma; dómstóla einstakra ríkja
og alþjóðlegar aðfararreglur,
samninga, rannsóknir og gerðar-
dóma til lausnar alþjóðlegra
ágreiningsefna, o. fl. — Þá verða
og hringborðsumræður, sem
heimskunnir lögfræðingar taká
þátt í, þar sem m.a. verður rætt
um nauðsyn og gildi lagareglna
í öllum alþjóðaviðskiptum, svo
og hvernig æskilegast væri að
slíkar reglur yrðu. Sérstakar
nefndir munu fjalla um einstök
aðkallandi málefni eins og mann-
réttindi, afvopnun, hnattasundin
(geimferðir), erlenda fjárfest-
ingu o.s.frv.
Þing þessi fjalla þannig ein-
Sumarstorf Langholtssainaðar
SÍÐASTLIÐINN miðvikudag 14.
júlí var öldruðu fólki sóknarinn-
ar boðið í skemmtiferð austur í
Árnessýslu og voru þátttakendur
120, eða allmiklu fleiri, en undan
farin sumur og sýnir það vax-
andi vinsældir þessara sumar-
ferða. Fararstjóri var hinn öt-
uli formaður sumarstarfsnefndar,
Kristján Erlendsson, trésmíða-
meistari, en sóknarprestarnir báð
ir lögðu sig fram um að sem
bezt not og ánægja yrði af þess-
ari för.
Þegar sumarstarfsnefnd var
fyrst kosin fyrir þrem árum,
hófst hún þegar handa um, að
reyna að gera gamla fólkinu glað
an dag, eins og sóknarprestinn
séra Árelíus Níelsson hafði ávallt
langað til. Formaður nefndarinn-
ar (Kr. Erl.) mun brátt hafa
fundið, hvað þyngst yrði á met-
unum til þess að kleift yrði að
bjóða þessum elzta hluta safnað-
arins eitthvað út í náttúruna,
eins og flest aldrað fólk hefur
yndi af. Því hafði Kristján þegar
leitað til hinnar vinsælu og vel
reknu bifreiðastöðvar , Bæjar-
leiða, sem er við Langholtsveg-
inn, í námunda við kirkjustað-
inn. Kom brátt í ljós skilningur
stöðvarmanna á þessu göfuga
málefni og buðust þeir til að
lána eins margar bifreiðir og
íþyrfti og meira að segja endur-
gjaldslaust með öllu.
Þetta rausnarboð endurtóku
þeir nú í 3. skipti.
Að þessu sinni var ferðinni
heitið austur yfir „Fjall“ og var
lagt af stað frá safnaðarheimilinu
upp úr hádegi, í 26 ágætum 6-
manna bifreiðum í ágætu veðri,
þótt lítt skini sól.
Fyrst var staðnæmst á Kamba-
brún, en skyggnið náði, því mið-
ur ekki til „Syrtlings" gjósandi,
göngu um alþjóðleg lögfræðileg
málefni, en hafa engin afskipti
af stjórnarformi hinna einstöku
ríkja. Samkvæmt því er lögfræð-
ingum frá öllum löndum boðin
þátttaka, og er gert ráð fyrir að
lögfræðingar og þátttakendur i
mótinu verði frá a.m.k. 120 þjóð-
um. —
Lögfræðingar og laganemnr,
sem áhuga hafa á þingi þessu
geta fengið allar nánari upplýs-
ingar hjá þeim Ágústi Fjeldsted
hrl. og Agli Sigurgeirssyni hrl.,
svo og umsóknareyðublöð undir
þátttöku í þinginu.
• 230,5 MILU. I SOVÉT.
Moskvu, 26. júlí (NTB):
I yfirliti yfir efnahag Sovét-
ríkjanna, sem nýkomið er út,
segir, að íbúar landsins hafi
verið 230,5 milljónir 1. júlí sl.
Á fyrra helmingi þessa árs
jukust þjóðartekjur Sovétríkj
anna um 6%.
• NAUBLENTI MEÐ
40 MANNS
Williamsport, Pennsyl-
vaniu, 26. júlí (AP):
TTm helgina nauðlenti 2ja
hreyfla flugvél frá handa-
ríska flugfélaginu Allegheny-
airlines í skógarrjóðri skammt
frá Williamsport í Pennsyl-
vaniu. Með flugvélinni voru
36 farþegar og fjögurra
manna áhöfn. Komust allir
lífs af, en 18 voru lagðir í
sjúkrahús.
svo brátt var haldið áfram niður
í „aldingarðinn Eden“ í Hver*-
gerði, en þar dvaldist fólkinu
lengi við fegurð og fjölbreytni
hins ágæta gróðurhúss.
Næst var alllöng áning á Sel-
fossi og var gengið í kirkju á
nóni, og hlýtt á frásögn sóknar-
prestsins séra Sigurðar Pálssonar
um sögu þessarar fögru ungu
kirkju og svo annaðist sr. Árelíu*
helgistund með söng ferðafólks-
ins og organslátt hins ágæta
kirkjuorganista staðarins. Að því
loknu var boðið til kaffi drykkju
í Tryggvaskála, en kaffibrauð
allt var frá kvenfélagskonum
Langholtssafnaðar.
Þvínæst var gengið í hina
fallegu, nýju kirkju að Laugar-
dælum, sem reist var og gefin
af systkinum frá næsta bæ, Þor-
leifskoti, og mun slíkur höfð-
ingsskapur næsta einstæður nú á
dögum. I þessari litlu, fögru
kirkju hafði séra Árelíus einnig
helgistund líkt og á Selfossi.
I Laugardælum var snúið við
og ekið, sem leið liggur í ágætu
veðri um Grímsnes og Grafning
til Þingvalla, en áð var á fögrum
völlum milli brattra ása sunnan
við Þingvallavatn og kom hér
glöggt í ljós, hve vel lá á ferða-
fólkinu í þessari vel heppnuðu
för.
í Valhöll á Þingvöllum var
svo framreiddur ágætur kvöld-
verður í boði kvenfélags og
bræðrafélags Langholtssafnaðar
og var gestum sérstaklega vel
tekið af húsráðendum. Allir voru
hressir og kátir og bar ekki á, að
áldurinn hindraði ferðafólkið í
að syngja við raust gömul ætt-
jarðarlög undir borðum, þó var
aldurinn orðinn allhár hjá sum-
um, ein konan mun hafa verið
87 ára og aldursforsetinn Guð-
mundur Andrésson hefur nú 94
ár að baki, þótt ekki væri það
á honum að sjá.
Það var ánægður, vel mettur
hópur, sem lagði á „Heiðina"
iþetta kvöld og má þakka hinum
vel útbúnu bifreiðum, að fólkið
gat skipst á þakklæti og kveðj-
um, eins og í einum sal væri.
Svo góður hugblær hvíldi yfir
þessum elzta hluta safnaðarins,
þetta kvöld, að ein konan flutti
þakkir sínar í ljóðum.
Að loknum almennum þökk-
um, tók svo til máls hinn hjálp-
fúsi stöðvarstjóri Bæjarleiða,
Þorkell Þorkelsson og þakkaði
bifreiðastj. sínum ágætan akstur
og einstaka hjálpfýsi við ferða-
fólkið, sem þeir buðust loks til
að aka heim, þeim er þess ósk-
uðu. Undir þessar þakkir til bif-
reiðastjóranna tókum við öll
heilshugar.
Um leið og ég leyfi mér hér-
með að þakka f. h. boðsgesta öll-
um þeim, er gerðu okkur dag
þenna minnisstæðan, þá vil ég
sérstakl. þakka prestunum okk-
ar, en séra Sigurður Haukur var
óþreytandi að kvikmynda hið
markverðasta, sem fyrir augun
bar í ferðinni, einnig formanni
sumarstarfsnefndar, Kristjáni
Erlendss. og öðru fólki í nefnd-
inni og síðast, en ekki sízt hinum
margfróða leiðbeinanda Árna
Óla fyrir margvíslegan fróðleik
um landið og sögu þess, en vegna
talstöðva bifreiðanna þurfti ekk-
ert slíkt að fara framhjá nein-
um.
„Einn af átján“.