Morgunblaðið - 31.10.1965, Blaðsíða 3

Sunnudagur 31. 015101)61 1985
MAnrmun■ * o i n
ni v n u u ss w fa h v 3 v
3
Við þekkjum því miöur ekki heitiö á þessari mynd, en hún er máluð við Sunnubraut.
Listin verður að vera sönn
— segir Sigfús Halldórsson, sem heldur
málverkasýningu i Kópavogi
TÓNSKÁLDIÐ, listmálarinn
og leikmyndateiknarinn Sig-
fús Halldórsson, sá hinn sami
og gerði „Litlu fluguna“ og
söng hana inn í hjörtu okkar
íslendinga fyrir nokkrum ár-
um, opnaði í gær málverka-
sýningu í neðri sal Félags-
heimilisins í Kópavogi, þar
sem hann sýnir 45 myndir frá
Kópavogi. Við litum inn í Fé-
lagsheimilið til hans hér um
daginn, þar sem hann var í
óða önn að setja upp málverk-
in og spjölluðum við hann
stutta stund.
— Hvað er orðið Iangt síðan
þú hélzt síðast sjálfstæða sýn-
ingu, Sigfús?
— Síðan ég hélt Reykjavík-
ursýninguna hér 1960 hef ég
haidið sýningar í ýmsum kaup
stöðumhér við Faxaflóa, fyrst
í Keflavík, síðan í Vestmanna-
eyjum, Akranesi og Hafnar-
firði, og þá alltaf helgað þeim
kaupstað myndirnar, eins og
ég geri núna.
— Hvernig líkar þér við
Kópavog sem „mótív“?
— Ágætlega, kannski ekki
sízt vegna þess, að ég bý núna
hérna í Kópavoginum og kann
hér ágætlega við mig. Svo er
nú líka það, að fegurðina er
allstaðar að finna, ef maður
nennir bara að hafa fyrir því
að finna hana. Það var ein-
hverntíman sagt hér í revíu:
„Meyjarnar horfa út á himin-
bláan sæinn“ og þetta gildir
ennþá, a.m.k. hér við Faxa-
flóann.
— Hefur þú selt myndir til
útlanda?
— Já, f jöldann allan. Síðast í
fyrradag var ein að fara til
Frakklands, en því miður
kann ég ekki nein deili á
kaupandanum, en myndin var
frá Reykjavík. Svo hef ég selt
myndir til Þýzkalands, Amer-
íku, Danmerkur, Svíþjóðar og
Englands. Aftur á móti hef ég
aldrei sýnt erlendis nema eitt
sinn á listahátíð í Bergen, en
þá sýndi ég leikmyndir ásamt
þeim Lárusi Ingólfssyni og
Magnúsi Pálssyni. En hér hef
ég haldið sýningar um allt
land og hélt m.a. fyrstu leik-
myndasýninguna hér á landi,
en það var 1947.
— Hvað segir þú um ab-
straktmálaralistina, Sigfús?
— Mér finnst hún vera á-
kaflega takmörkuð og hún
hefur aldrei sýnt mér neitt
nema litafegurð. En hvað um
það, allt er list, sem sannleik-
Sr. Jón Auðusis, dómprófastur:
Ljómandi ásjóna
í 3. Mósebók er geymd merki-
■leg sega:
Á fjallinu helga hafði Móse
dvalið og þar hafði Guð birt
honum hið mikla lögmál, boðorð
in tíu. Guðsmaðurinn ber eilífð-
ina sjáifa í sál, ljóma himins í
hjarta, meðan hann gengur í
leiðslu niður fjallið. En þegar
hann hálgast lýðinn, líta menn
undan og þola ekki ægiljómann,
sem af ásjónu hans stafar.
Hví ' óttast menn? Hví þola
þeir ekki endurskin hins heilaga
á ásjónu guðsmannsins? Rúmar
mannshjartað nokkuð annað en
fögnuð, þegar það finnur Guð
sjálfan nær?
Trúarbragðasagan sýnir oss, að
æðsta sti'g guðsumgengninnar
vekur mannshjartanu öðrum
þræði þann ótta, sem er bróðir
lotningar. Samferða sannri trú,
er lotningaótlinn andspænis
Guði.
Ótal dæmi þess má finna í öll
um helgiritun, allt frá Rigveda,
sem er elzta biblía mannskyns,
og til Opinlberunarþókarinnar,
sem er yngsta helgirit Nýja tm.
og til yngstu helgirita íslams.
Hvarvetna eru vitnisburðir þess,
að dýrð Guðs hafi yfirskyggt
dauðlega menn og ljómað af á-
sjónu þeirra. Þegar Jesús um-
myndaðist á fjallinu ,stóð af hon
um slíkur ljómi, að jafnvel
klæði hans urðu skínandi en
lærisveinar hans skelfdust. Þeg-
ar hann stóð upp frá bæninni í
Getsemane, var ásjóna hans slík,
að jafnvel hermenninnir, sem
komnir voru til að handtaka
hann, urðu lostnir lotningarótta,
hopuðu á hæl og féllu til jarðar.
Svo getur himnesk veröld ork-
að á jarðneskan heim. Trúlega
stendur þetta í einhverju sam-
bandi við sálræna orku. sem svo
er nefnd og liggur á mörkum
efnis og anda. Menn hafa þekkt
Þessa mynd kallar málarinn „Yzt á Kársnesi“.
Listmálarinn Sigfús Halldórsson, sem líka er tónskáld og leik-
myndateiknari.
ur er í. Menn verða að vera
sannir í list sinni. Það þýðir
ekki að vera að þenja sig út
með alls konar „ismum“, ef
listin er ekki sönn. Ég er að-
eins á móti 'einni málarastefnu
og það er „Draculismi“, eins
og ég kalla hana, en það er
þegar maður sýnir inniflin í
sér í höndum annarra manna.
Sú list hefur eftgan tilgang og
á engan rétt á sér, því að það
er mín skoðun, að listin eigi
ávallt að sýna eitthvað fagurt.
— Hvað eru þær margar
listgreinarnar, sem þú hefur
fengizt við?
— Ég hef málað, „kompón-
erað“ og teiknað leikmyndir.
Það er bara þetta þrennt.
— En þú hefur aldrei ort
neitt?
— Jú, ég hef ort eina vísu
og hún er skolli góð, skal ég
segja ykkur, en ég læt ekki
hafa hana eftir mér, nei, það
skuluð þið vita. En hefði ég
getað ort, þá væri ég löngu
búinn að semja óperettu.
— Svo þú hefur haft það í
huga?
— Já, já, en alltaf skort
textana. Ég væri alveg til með
það, er ég fengi texta.
— En þú heldur alltaf áfram
'að semja lög? Megum við
kannski eiga von á nýrri
„Lítilli flugu“?
— Já, þvi ekki það. Maður
er alltaf að „kompónera“, en
lögin hafa nú breytzt hjá mér
siðan hérna i gamla daga.
— Þú ert kannski að semja
bitlalög?
— Nei, ekki segi ég það nú,
þótt ég hafi ekkert á móti
þeirri tónlist. Það er sefjunin,
Foaimlhald á bls. 22
þetta fyrirbæ-ri í þúsundir ára og
trúarbrögðin hafa skýrt það sem
vitnisburð þess að Guð er ná-
lægur og yfirskyggir dauðlegt
hold dýrð sinni, — eða svo miklu
endurskini hennar sem dauðleg
sjón þolir að líta. Ekki haf dýrð-
ar Guðs heldur einstaka diropa
þess má dauðleg sjón grerna..
Þekkir þú lotningaróttan and-
spænis hinu heilaga, grumntón
trúár? Kennir þú hans í helgi-
dóminum, húsiha sem Guði er
vígt, þar sem brot dýrðar hans
hefir tekið sér bústað? Eðá er
hjarta þitt lotningarsnautt og
kalt einnig þar? Kenmir þú lotn-
ingaróttans á einverustundum,
þegar þú knýr hurðir helgra
dóma?
Til þess að svo geti orðið þarf
Guð að vera þér veruleikur yfir
allan efa hafinn. — veruleikur
veruleikans eims og dulsinmar
miðalda nefndu Guð.
Þegar Móse kom ofan af Símaí
fjalli, þar sem hann hafði lifað
þá háhelgu stund, að „hið lága
færðist fjær en færðist aftúr nær
hið helga og háa“, varð lýður-
inn lostinn lotningarótta vegna
ljómans, sem stafaði af ásjónu
hans af því að hann hafði talað
við Guð. Una þessa heilögu
reynslu eru margar frumstæðar
hugmyndir enn á ferð.
Ibsen lætur Agnesi vitma í
Gamla testam., þegar hún segir
við Brand prest bónda sinn
'fyrstu jólanóttina eftir að einka
sonur þeirra og einkabam dó:
„Mundu orðin helgu, heyr: Hver
sá sem lítur Guð hann ceyr.“
Þessu sneri Guðmundur heit-
inn Guðmundsson skáld við og
sagði: „Ekki er sátt hann deyi sem
Drottinn fær að sjá. Eilíft líf er
einmitt það í öllu Guð að sjá.“
Að\ heyra hann, — sjá hamn
liggur handan líkamlegrar skynj
unar. En sá sev hefir ,,heyrt“
hanm, „séð“ hann. ber þ<
merki, sem aldrei máist burt.
(
Jóhannes
Kjarval
áttræður
KJARVAL — þú ert óræðan í
draumi æfintýranna, huldusveinn
íslenzkrar náttúru, einn og fjær-
rænn í útlegð þinni. Enginn þekk
ir þig, líf þitt og tilfinningar. Eng
um mun hafa tekizt að brjóta
skelina, sem skýlir hinni dýr-
mætustu perlu lífs þíns, anda þín
um, meistarasmiði náttúrunnar.
Þar býr leyndardómur hjarta
þíns, sem mótazt hefur af eintali
við fegurð og mikilleik íslenzkr-
ar náttúru, þrengingar og kald-
ræna andspyrnu á langri lista-
mannsævi þinni. Þú munt einn
til frásagnar um hildir þær, sem
þar hafa háðar verið.
Með elju og einbeitni þinni,
hefur þér tekizt að ryðja braut-
ina og varða hana. Þú minnir
mig á bergrisann mikla, sem
stendur upp úr helfrosinni jökul-
bungu Öræfanna og horfir ti4
eilífrar skyggðum augum út yfir
undraverk náttúrunnar, meist-
arasmíði meistarans mikia.
í lítillæti þínu drúpir þú höfði
og býður með bogin hné þeirrar
stundar, þegar Gúð allrar sköp-
unar, andinn eilífi, krýnir þig
kórónu lífsins með þökk fyrir
þitt trúa og velkunna listamanna
starf, það starf sem þér hafði ver
ið falið að vinna hér á jörðu,
okkur samtíðarmönnum þínum
og óbornum kynslóðum til þroska
og blessunar.
Fyrsta vetrardag 1965.
Kærkveðja.
Enert Guðmundsson.