Morgunblaðið - 31.03.1966, Blaðsíða 11

Morgunblaðið - 31.03.1966, Blaðsíða 11
Fimmtudagur 31. marz 1966 MORGU NBLAÐIÐ 11 Ein af myndum Kj artans á sýninguimi. Sýning Kjnrtons Guðjónssonnr KJARTAN Guðjónsson er einn &f hlédrægustu listamönnum okk or. og verður ekki annað sagt en að heldur lítið hafi farið fyrir ihonum nú seinustu árin. Jafnvel Ibeztu kunningjar Kjartans vissu lítið, hvað hann var að sýsla, og sumir jafnvel efuðust um, að ihann væri vinnandi að listgrein sinni. Það voru því nokkur tíð- indi, er hann opnaði sýningu í Listamannaskálanum um sein- ustu helgi og kom þar fram með um sextíu listaverk, unnin í olíulitum, krítarlitum, temperu og með penna. Þetta er önnur sjálfstæð sýning, er Kjartan heldur um ævina, en nú eru tólf ár, síðan hann sýndi sína fyrstu sjálfstæðu sýningu. En Kjartan hefur á þessum árum tekið þátt í möigum samsýningum, og hann Andarnir í varöhaldi 1 MORGUNBLAÐINU, 17. marz þ. á., las ég smágrein eftir Sæ- mund G. Jóhannesson, AJtureyri. Þennan mann þekki ég ekkert. Af orðum hans virðist mér aug Ijóst, að hann sé öruggur í vizku sinni og sérstaklega fróður í öll- um Biblíufræðum, og að hann sé þess umkominn að segja við dóm prófastinn í Reykjavík, með vaidsmannsrödd þessi orð: „Hvað gefur séra Jóni Auðuns, dóm- prófasti, heimild til þess að ieggja þannig út af þessu versi í fyrra bréfi Péturs: „í andanum fór hann einnig og prédikaði fyr- ir öndunum í varðhaldi“,‘‘? Ég vil taka það fram, að ég er hvorki Bibliufræðingur né vizk- unnar maður, aðeins venjulegur leikmaður. Og sízt er það ætlun mín, að bera blak af dómprófast- inum Jóni Auðuns, þess er ekki þörf. Umrædd hugvekja hans er evo hugnæm að innihaldi og framsetningu, að hún er stórkost- leg. Aðalkjarni málsins, sem um ræðir í hugvekju Jóns Auðuns er í mínum huga litla orðið „einnig“, hér tekið úr sambandi úr málsgreininni: „í andanum fór hann einmg og prédikaði fyrir öndunum í varðhaldi“. Þetta orð, „einnig“, bendir til, að starfandi kærleikskraftur Krists hafi farið fleiri ferðir til prédikunar og uppfræðslu, en til endanna, sem óhlýðnuðust fyrr- um á dögum Nóa. Mér virtist í umræddri málsgrein í öðru Pét- ursbréfi, það koma skýrt fram — ef málgreinin er krufin nán- ar — að Jesús Kristur, eftir himnaförina, hafi haldið áfram eínu kærleiks- og björgunarstarfi íyrir mannlegar sálir, í andan- um, enda hafði hann þá ekki lengur mannlegan líkama. Að hann hafi haldið því starfi á- fram, tel ég alveg vafalaust. Biblíufræðingar og guðfræðing- ar ættu allra manna bezt að þekkja það, að Jesús Kristur var í líkamanum allra manna einarðastur og hélt ætíð beina braut að Guðs vilja. Eg trúi því, að þar sem Jesús Kristur var svo kærleiksfullur, I sem kemur fram í kærleik hans og samúð með vansælum sálum eða öndum á dögum Nóa, þá hafi I kærleikskraftur hans og björgun arstarf haldið áfram. Allt líf og starf Jesú Krists hér á jörðu, ber þess vitni, að hann var hvergi hálfur, heldur heill. Nú hef ég, í nokkrum fátæk- legum orðum, leitazt við að gera grein fyrir skoðun minni á um- ræddri málsgrein í öðru bréfi Péturs postula. Ég get búizt við, að Sæmundi á Akureyri finnist rök mín ekki vísindaleg, enda sagði ég, að hér væri aðeins um venjuleg- an leikmann að ræða. í byrjun máls míns tók ég fram, að Sæmund þekkti ég ekkert, aðeins gert mér lauslega hugmynd um hann út frá fram- setningu og orðavali í grein hans. Um Jón Auðuns, dómpró- fast, veit ég, að hann er velvilj- aður maður, prýðilega menntað- ur guðfræðingur og góður og ein arður kennimaður, frjáls í hugs- un og tel ég það góðan kost og lofsverðan. Nú langar mig að geta þess -ð nokkru, sem hvor þessara manna hefur sagt um málefni það, sem ég hef verið að skrifa um. Jón Auðuns segir: „Kærleiki Krists náer ekki aðeins til þeirra, sem á jörðu eru, heldur einnig til þeirra, sem vansælir eru í rökkurheimum annarra ver- alda“, ennfremur: „Pétursbréfið lætur okkur sjá lengra inn í heima myrkurs og dauða. Það segir frá sálum í varðhaldi, sem flúið hafa ljós Guðs og eru í myrkrinu fyrir utan", og loks: „Og þó er um þessar vansælu sálir ekki vonlaust, því að niður í skuggaheima þeirra stígur Kristur til að vinna lausnarverk sitt, einnig þar“. Þá kem ég að greinarhöfundi í Morgunblaðinu þann 17. marz, hr. Sæmundi G. Jóhannessyni, Akureyri. Viðbrögð hans við hug vekju séra Jóns Auðuns eru þessi: „Hvað gefur séra Jóni Auðuns, dómprófasti, heimild til Framhald á bls. 19 GENERAL ELECTRIC var einn af þeim frægu Sept- embersýningarmönnum, er mest- an skurk gerðu hér í myndlist fyrir tæpum tuttugu árum. Þetta ætti að sanna almenningi, að Kjartan Guðjónsson er enginn byrjandi í myndlist og hefur langan og merkilegan feril að baki sér, þótt einkasýningar hans hafi enn sem komið er ekki orð- ið nema tvær. Það yar heldur ekki lengi að \ sannast, þegar þessi sýning Kjart ans var skoðuð, að hann hafði s ekki setið auðum höndum þessi j tólf ár. Hann hefur tekið mikl- j um breytingum sem 'má.ari og i kemur nú fram sem fullmótaður j listamaður með mikið starf að baki. Hann segir sjálfur, að þessi verk hafi orðið til á seinustu ár- um, og skal það ekki rengt hér, en eitt er víst, að það liggur mikil og þrotlaus vinna að baki þessara verka, sem svo gleðilega, sýna getu Kjartans í myndlist og hvernig hann gengur á hólm við viðfangsefni. Ég nota þetta orð- færi hér vegna þess, hve greini- legt er á þessum verkum, að þau eru þrælimnin og hvergi kastað til hendi, heldur glímt þar til yfir líkur. Ég hef alltaf vitað, að Kjartan Guðjónsson er einn af okkar beztu teiknurum, en ég vissi ekki fyrr en nú, að hann væri búinn að ná því valdi á lit, sem þessi verk sanna. Litameðferð Kjartans er mjög sérstæð, og hann er gerólíkur öll- um þeim málurum, er ég þekki til hérlendis, hvað það snertir. Hann hefur vissan tón, sem stundum virðist nokkuð þurr og hryssingslegur. Það er líka á'ber- andi, hvað það virðist stundum erfitt fyrir málarann að koma litunum í réttar skorður, þannig að hljómur þeirra verði tær og hvellur. En ef betur er að gáð, sér maður, hvernig Kjartani tekst að skapa vissan hugarheim, sem einmitt leiðir mann að kjarna verksins í gegnum það völundarhús, er hann afmarkar á myndfletinum. Þá kemur í ljós, að þessi huganheimur lista- mannsins er sannur og upplifað- ur af honum sjálfum mengaður skáldskap í línum og litum. Samt er Kjartan ekki rómantískur málari.,.Hann er fyrst og fremst raunsæismaður, sem hefur fund- ið sjálfan sig í hinum dökku og þimgu litum, sem hann síðan eins og kryddar með lifandi línu- teikningu, sem gerir verkið yð- andi af lífi. Það er dálítið eftir- tektarvert að sjá, hvernig Kjart- an kann þann galdur að beita hinni brotnu línu í verkum sín- um. Vjð fyrstu sýn gæti það litið út eins og krass, en áður en varir sannfærist maður um það vald er Kjartan hefur yfir að ráða í hinni snöggu Og þróttmiklu línu. Sérstaka athygli vöktu krítar- og temperu myndir Kjartans hjá mér. Þær eru gæddar einhverju grafísku seiðmagni, sem virðlst sérstaklega eiga við málarann. Það er ekki gott að gera upp á milli þessara verka. Ég held, að óhætt sé að segja, að þær séu dálitlar perlur í íslenzkri mynd- list, og yfirleitt miklu betri lista- verk í sjálfum sér, en olíumál- verk Kjartans. Því verður nefni- lega ekki neitað að olíumálverk Kjartans eru ekki öll jafn góð. Kjartan Guðjónsson haslar sér að nýju völl meðal listamanna okkar með þessari sýningu, og hann víkkar nokkuð sjóndeildar- hring íslenzkrar málaralistar. Það er fyrst og fremst vegna þess, hve ólíkur hann er öllu því, sem hér er á ferð, og um leið sjálfstæður. Kjartan Guð- jónsson er ein sönnun þess, að nýtt blómaskeið sé upprunnið í myndlist á íslandi og það er skemmtilegt að hann skuli ein- mitt vera einn þeirra ungu manna er að Septembersýning- unni stóðu fyrir tæpum tuttugu árum, ef þá hefði verið farið eftir því sem sagt var og skrif- að um þá menn er færðu þjóð sinni nýjungar í myndlist og kærðu sig kollótta um sölumögu- leika og aðdáendur, þá er ég 'hræddur um að væri ekki eins líflegt í Reykjavík og raim ber vitni, og það gleður mig sannar- lega, að sýningu Kjartans hefur verið vel tekið. Valtýr Pétursson. Múrarar Vantar múrara. Hringið í síma 30008. eru stœrstu og þekktustu raftœkjaverksmiðjur heims GENERALíH ELECTRIC Fyrir fermingarveiziurnar Handunnir dúkar með sérviettum frá klausturskólanum í Orotava. Ennfremur fermingar-vasaklútar. KIRKJUMUNIR, Kirkjustræti 10. KÆLISKÁPAR Stærðir: 7,1 og 8,7 cub. fet. Segullæsing — Fótopnun. Hagstætt verð og greiðsluskilmálar. ELECTMC HF. Túngötu 6. — Sími 15355. Bílastæði fyrir viðskiptavini. Gæðin tryggir ;

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.