Morgunblaðið - 10.06.1966, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ
Föstudagur 10. júní 1966
SVEINN KRISTINSSON SKRIFAR UM
KVIKMYNDIR
Skæruliðaforinffinn.
(Göngehövingen)
Dönsk mynd.
Handrit og sviðsetning: Anne-
lise Hovmand.
Eftir sögu Carit Etlars.
Framleiðandi: Johan Jacobsen
Aðalhlutverk:
Jens Österholm
Dirch Passer
Birgitte Federspiel
Ghita Nörby
o. fl.
Ófriðurinn milli Svía og Dana
1657-1660 er sá viðburður sem
mynd þessi hefur að leiðarljósi.
Svíar höfðu lagt undir sig Jót-
land, og 1658 gerir eindæma
frosthörkur, svo að þeir geta
labbað sig yfir á dönsku eyjarn-
ar, Sjáland og Fjón, og ógnað
Kaupmannahöfn, sem frægt er
orðið í sögum. Danir sáu sitt
óvænna og beiddust friðar, þótt
sá friður yrði skammvinnur.
Áður en það yrði, höfðu þó
danskir skæruliðar gert Svíum
ýmsar skráveifur, þeir leynd-
' ust í skóginum og notuðu öll
möguleg tækifæri til að gera
skyndiárásir á sænska herflokka
. og trufla samgöngur þeirra.
„Gönger“ voru þeir kallaðir, og
foringi þeirra er ungur hraust-
ur hermaður, nefndur Svend
Gönge.
1 kirkju í Vordingborg hefur
Friðrik þriðji Danakonungur
fólgið fjársjóð mikinn, 50 þús-
und ríkisdali í gulli. Nording-
borg er á yfirráðasvæði Svía,
og leikur hætta á, að þeir nái
fjársjóði þessum á sitt vald. Því
er það, að Friðrik konungur
sendir Svend út af örkinni með
hinum hrausta fylgdarmanni sín
um, til að færa sér fjársjóð
þennan til Kaupmannahafnar. —
Fjallar svo mestur hluti mynd-
arinnar um þær svaðilfarir, sem
þeir félagar lenda í, ásamt að-
stoðarmönnum sínum í ferð
þessari. Hættur eru við hvert
fótmál, og þarf ekki einungis
á hreysti að halda og hug-
dirfsku, heldur og slægð og ó-
kvalræði, ef nokkur von á að
vera að sleppa lifandi í gegn-
um víglínur óvinanna.........
Gamansemi einkennir mynd
þessa eins og var von og visa
þeirra Dana. Svo sem vænta
mátti, eru Svíar gerðir frámuna
lega hlægilegir, bæði sérlega
einfaldir og ótrúlega seinheppn-
ir við ýmsar hernaðaraðgerðir.
Ekki ólíkir nasistum í sumum
áróðursmyndum bandamanna.
Má því líta á mynd þessa sem
sagnfræðilega gamanmynd, ef
menn vilja draga hana í ein-
hvern sérstakan flokk með
ákveðnum einkunnarorðum.
Auk kímninnar eru það hraði
og viss spenna, sem eru höfuð-
.ikostir myndarinnar. Danir ráða
yfir góðri kvikmyndatækni og
eiga góða leikara, þótt ekki reyni
mjög mikið á „skapgerðarleik“
í þessari mynd. —
Nú hafa íslenzkir kvikmynda-
gerðarmenn stofnað með sér
hagsmunasamtök. Tekið er fram
í frétt um þá stofnun og á það
lögð áherzla, að markmið félags
ins sé „eingöpgu hagsmunalegs
eðlis“. En þar geta margs konar
hagsmunir komið til greina. ís-
lenzku þjóðerni og íslenzku lista
lífi væri það vafalaust hagsmuna
mál, er unnt reyndist að gera
góða íslenzka kvikmynd um
dramatízka þætti úr sögu þjóðar
innar, t.d. baráttu Jóns Arason-
ar við danska konungsvaldið,
Kópavogsfund 1662, Þjóðfundinn
1851 o.s.frv. Við eigum úr nógu
efni að moða af því tagi. Og
sjónvarpið okkar, tilvonandi,
bókstaflega þarfnast slíks efnis,
svo og skólarnir.
Hitt tel ég minni þörf að tí-
unda í þaula samfarasenur ís-
lenzkar, á borð við það sem
gert er í „79 af stöðinni“ enda
er það mál manna, að íslend-
ingar séu klaufskir við að svið-
setja slík atriði fyrir opnum
tjöldum a.m.k.
Vönduð íslenzk kvikmynda-
list er vissulega það, sem koma
skal, enda eykst henni ásmeg-
in við tilkomu íslenzka sjón-
varpsins. Bráðlega kann að
renna upp sú stund, að Kópa-
vogsbíó þurfi ekki að leita til
Danmerkur eftir myndum um
þjóðernislega hetjubaráttu, held
ur geti litið sér nær.
Það hæfir vel þeim sögufræga
stað.
Heimskunnur
reynsluflugmað-
ur ferst í ISA
Edwards-flugstöðinni
California, 8. júní AP.
• HINN heimskunni banda-
riski reynsluflugmaður, Josep
A. Walker, beið bana í flugslysi
í dag, er flugvél hans, af gerð-
inni F 104 rakst á sprengjuflug-
vél af gerðinni XB 70 A.
Walker, sem kunnastur er fyr-
ir reynsluflug sitt í flugvélinni
X-15, var að fylgjast með
reynsluflugi sprengjuflugvélar-
innar. Er talið, að vél hans hafi
þá rekizt í stél XB 70 A vélar-
innar með þeim afleiðingum að
báðar hröpuðu til jarðar. Aðstoð
arflugmaður XB 70 A vélarinn-
ar beið bana en flugstjórinn, A1
White, varpaði sér út og liggur
nú þungt haldinn í sjúkrahúsi.
Áffræður:
M. Simson, Isafirði
í GÆR átti M. Simson, ljós-
myndari, skógræktarmaður og
þúsundþjalasmiður á ísafirði
áttræðisafmæli. Þessi heiðurs-
maður er fæddur í Norður-Jót-
landi 9. júní árið 1®86, þar sem
hann ólst upp á fátækum sveita-
bæ til sautján ára aldurs. Þá fór
hann að heiman og réðist í
sirkus. Starfaði hann sem sirk-
ustrúður í tólf ár og sýndi þar
meðal annars töfrabrögð, hug-
lestur og aflraunir, en aðalnúm-
er hans var það sem kallað er
„Slangemanneske".
Til fslands kemur Simson með
fjölleikaflokki árið 1915. Verður
hann þá svo hrifinn af landi og
þjóð, að hann ákveður að setjast
hér að. Hann lærir ljósmynda-
iðn á ísafirði og gerir þá iðn-
grein síðan að lífsstarfi sínu,
sem hann stundar til ársins 1963.
En hann á ótal áhugamál önn-
ur. Hann málar og teiknar, gerir
höggmyndir, sem m.a. prýða
sundhöllina á ísafirði og hinn
fagra trjágarð hans í Tungudal.
Hann hefur verið brautryðjandi
í skógræktarmálum Isfirðinga,
og hefur með styrk frá ísafjarð-
arkaupstað og Skógrækt ríkisins
plantað hvorki meira en minna
en tæplega 117 þúsund barr-
plöntum í Tungudal.
Barnaskóla Akranes siiiið
Akranesi. 31. maí. ’
BARNASKÓLANUM hér var
sagt upp í kirkjunni kl. 2. föstu-
daginn 27. maí. Þorgils Stefáns-
son, settur skólastjóri, sleit skól-
anum með ræðu. í skólanum
voru 640 börn í 26 bekkjardeild-
um og luku 86 barnaprófi og er
það síðasti árangurinn, sem tel-
ur innan við 100 börn. Væntan-
leg til innritunar í haust eru
112 börn. 1. sept í haust eiga öll
7—10 ára börn að hefja skóla-
göngu og er það undanfari þess
að senn hefja allir aldursflokkar
nám á þeim tíma.
Kennarar voru 23 auk íþrótta-
kennara, sem einni| kenna við
Gagnfræðaskólann. A barnapróf-
inu hlutu 19 börn ágætiseinkunn,
47 1. einkunn og 20 2. einkunn.
Eins og áður hlutu 11 börn, er
fengu ágætiseinkunn bókaverð-
laun frá frú Ingunni Sveinsdótt-
ur, Bókaverzlun Andrésar Níels-
sonar gefur verðlaun pilti og
stúlku fyrir hæstu einkunnir í
handavinnu, Rótaryklúbburinn
hér fyrir mestu framfarir í
börnum í 12 ára bekk og farand-
bikar hlýtur sá nemandi, er fær
hæstu einkunn í íslenzku. Hæstu
einkunnir fengu þessir: Jóhanna
Gestsdóttir 9,50 stig, Halldór
Garðarsdóttir 9,47, Iða Bentsdótt
ir 9,40, Salvör Aradóttir 9,38,
Elingur Hjálmarsson 9,38 og Sig
rún Elíasdóttir 9,37 stig.
Nýja viðbygging skólans var
öll tekin í notkun í upphafi
skólaárs og eru þá almennar
kennslustofur 15 og voru þær
allar tvisetnar nema fjórar og
verður því skólinn fullsetinn tví-
settur innan fárra ára. En þenn-
an skóla á ekki að stækka meira.
í sumar verður byrjað á bygg-
ingu íþróttahallar á leikvelli
barnaskólans og minkar þá leik
svæðið um þriðjung, en hinn
stóri leikvöllur var til mikilla
þæginda. Verður því lögð áherzla
á að gera þann hlutann, sem
eftir verður sem bezt úr garði.
Við skólaslit afhenti fulltrúi for
eldra eins 12 ára bekkjarins
bekkjarkennaranum, Guðjóni
Hallgrímssyni, ávísun á viku-
dvöl í Kaupmannahöfn og flug-
far fram og til baka í þakklætis-
skyni fyrir óvenjumiklar fram-
farir í námi og hegðun, er börn-
in í bekknum tóku undir hand-
leiðslu hans s.l. vetur. Guðjón
hefir starfað lengst allra kenn-
aranna við skólann.
Þá þakkaði skólastjóri framlag
Menningarsjóðs Akraness kr.
100 þúsund er verja skal til
kennslutækjakaupa.
Heilsufar var mjög gott í
skólanum og gætti inflúensunn-
ar lítið. Öll börnin hlutu lýsis-
gjafir, 280 börn ljósbaða og öll
12 ára börnin ókeypis tannlækn-
inga. í upphafi skólas,litanna
flutti Þorgils, settur skólastjóri,
kveðju frá Njáli Guðmundssyni
skólastjóra, sem stundað hefir
nám í vetur við Statens Spcial
Læreskole í Osló.
— Oddur.

Simson stundaði lengi smíði
útvarpstækja og kenndi m.a.
radíótækni um skeið við gagn-
fræðaskólann á ísafirði. Hann
hefur tvisvar fengið verðlaun
úr styrktarsjóði Friðriks átt-
unda og tvisvar sinnum fengið
heiðursskjal frá bæjarstjórn ísa-
fjarðar. Einnig hefur hann hlot-
ið silfurbikar frá Skógrækt
ríkisins. Þess má geta að Simson
hefur arfleitt ísafjarðarbæ að
skógræktarstöð sinni, ásamt
sumarbústað sínum, Kornustöð-
um í Tungudal eftir sinn dag.
Simson er hið mesta ljúfmenni
í allri framkomu. Hann er sibr:ót
andi heilann um eitthvað nýtt
og forvitnilegt.
Simson er kvæntur Gerdu
Simson og hafa þau átt þrjú
börn. Eru tvö þeirra á lífi. Sim-
son nýtur almennra vinsælda á
ísafirði. Hann dvelst nú á heim-
ili dóttur sinnar í Vester Altaa
45 í Hobro í Danmörku.
Vinir og kunningjar Simsons
og konu hans senda honum hug-
heilar árnaðaróskir á þessum
merku tímamótum í lífi hans,
um leið og þeir þakka^ honum
merkilegt starf í þágu ísafjarð-
arkaupstaðar og borgara hans á
liðnum tíma.
S. Bj.
Aðalfundur full-
trúaráðs Æ.S.Í.
Aðalfundur fulltrúaráðs Æsku
lýðssambands íslands var hald-
inn þann 30. maí sl. Fundinn
sátu fulltrúar frá öllum aðild-
arsamböndum sém eru 11 tals-
ins. í upphafi skýrði fráfarandi
formaður, Hannes Þ. Sigurðs-
son, frá starfi liðins starfsárs,
en síðan gerðu fulltrúar starfs-
nefnda grein fyrir starfi nefnd-
anna. í starfinu sl. ár, ber
tvímælalaust hæst fjársöfnun-
ina til herferðar gegn hungri,
sem tókst með afbrigðum vel,
i en alls safnaðist á tíundu millj-
! ón króna. Aðrir þættir starfs-
, ins, sem ástæða er til að nefna,
er ráðstefna um æskulýðsmál,
sem haldin var sl. sumar að
Jaðri, starfsemi mannréttinda-
I nefndar og starfið í WAY, en
Húsgagnamarkaðurinn
Auðbrekku 53, Kópavogi
SVEFNSÓFAR, SVEFNBEKKIR, KASSAB EKKIR, SÓFASETT, HJÓNARÚM,
SKRIFBORÐ, HVÍLDARSTÓLAR MEÐ SKAMMELI.
MUNlö 20% AFSLÁTTINN GEGN STAÐGREIÐSLU.
íslensk húsgögn hf.
SÍMI 41690.
Ingi B. Ársælsson átti sl. ár
sæti í framkvæmdastjórn WAY.
Þá voru lög samtakanna endur-
skoðuð sl. ár.
Á aðalfundinum var að síð-
ustu kjörin stjórn fyrir næsta
starfsár, en meðstjórnendur hafa
nýlega skipt með sér verkum.
Er stjórnin nú þannig skipuð:
Formaður Örlygur Geirsson
frá Sambandi ungra jafnaðar-
manna.
Varaformaður Svavar Gests-
son frá Æskulýðsfylkingunni,
sambandi ungra sósíalista.
Ritari Ingi B. Ársælsson frá
Sambandi ungra Framsóknar-
manna.
Gjaldkeri Sveinbjörn Óskars-
son frá Sambandi bindindisfé-
laga í skólum.
Til að annast erlendar bréfa-
skriftir Ragnar Kjartansson frá
Sambandi ungra Sjálfstæðis-
manna.
Á fundinum var samþykkt
svofelld ályktun um framlög
þess opinbera til félagsstarfs
æskunnar:
Aðalfundur fultrúaráðs Æsku
lýðssambands íslands bendir á,
að þrátt fyrir aukin framlög
til almennrar félags- og upp-
eldisstarfsemi í landinu, gengur
hvað rýrastur hluti framlaganna
til hinnar frjálsu félagsstarf-
semi æskunnar. Heimili og skól-
ar hljóta að vísu að teljast
hornsteinar uppeldisstarfsins, en
í síkviku þjóðlífi eykst stöðugt
nauðsyn þess að æskunni sé bú-
ið gott og heilbrigt félagsstarf.
En til að æskulýðsfélögin geti
sómasamlega rækt þennan þýð-
ingarmikla þátt uppeldisstarfs-
ins þurfa þau á auknu fjár-
magni að halda. Þess vegna skor
ar aðalfundurihn á ríki og sveit-
arfélög að stórauka framlög sín
til félagsstarfsemi æskunnar.