Morgunblaðið - 22.06.1966, Blaðsíða 14

14
MORGUNB LAÐIÐ
Miðvikudagur 22. júní 1966

Útgefandi:
Framkvæmdastjóri:
Ritstjórar:
Ritstjórnarfulltrúi:
Auglýsingar:
Ritstjórn:
Auglýsingar og afgreiðsla:
Áskriftargjald kr. 105.00
,1 lausasöiu kr.
Hf. Árvakur, Reykjavík.
Sigfús Jónsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6.
Aðaistræti 6. Sími 22430.
á mánuði innanlands.
5.00 eintakið.
„MENNINGARB YLT-
INGAR“ KOMMÚN-
ISTA
Ý Rauða-Kína standa nú yfir
miklar „hreinsanir“. Eru
þær fólgnar í því að fjölda
manna er vikið úr embætti
fyrir „hættulegar“ skoðanir.
Þetta kalla kínverskir komm-
únistar „menningarbyltingu“.
Fangelsun, brottrekstrar úr
embættum, ofsóknir á hend-
ur menntamönnum og lista-
mönnum fyrir persónulegar
skoðanir þeirra og stefnur í
listum, bera að áliti kommún-
ista vott áhuga þeirra á sköp-
un sannrar menningar!
Hinn frjálsi heimur hefur
með þessu atferli kommún-
ista fengið enn eina sönnun
fyrir því, hvernig þeir snúa
merkingu orða og hugtaka
gersamlega við. Vitanlega
eiga kúgunaraðgerðir komm-
únista og ofsóknir gegn and-
ans mönnum ekkert skylt
við menningu. Þær eru þvert
á móti eins glöggt dæmi og
hugsazt getur um harðstjórn
og afturhald.
Þessa dagana gistir rúss-
neski rithöfundurinn Valery
Tarsis ísland. Hann er þekkt-
ur og mikilhæfur rithöfund-
ur, sem nýtur mikillar aðdá-
unar í ættlandi sínu fyrir bók-
menntaafrek sín, og ekki síð-
ur fyrir kjark sinn og hrein-
skilni gagnvart valdhöfunum
í landi sínu. Hann hefur setið
þar í fangelsi, meira að segja
verið lokaður inni í geð-
veikrahæli. Að lokum var
hann svo sviptur sovézkum
borgararétti fyrir hreinskilni
sína og gagnrýni á hið komm-
úníska skipulag. Hann er því
nú landflótta maður.
Aðfarirnar gagnvart Valery
Tarsis eru glöggt dæmi um
„menningarbyltingar“ komm-
únista. Svartnætti ófrelsis og
kúgunar ríkir í þeim löndum,
sem þeir hafa brotizt til valda
í með blóðugi* ofbeldi og bylt
ingu lítilla minnihluta.
Hinn frjálsi heimur fyrir-
lítur atferli kommúnista
gagnvart rithöfundum og öðr-
um listamönnum, bæði-í Sov-
étríkjunum og Rauða-Kína.
Það er ástæða til þess að
fagna heimsókn Valery Tarsis
til íslands. íslendingar þurfa
eins og aðrar frjálsar þjóðir
að kynnast hinu sovézka
skipulagi og afstöðu þess til
andlegra verðmæta, ekki sízt
vegna þess að hér á landi er
stór hópur manna sem fagn-
ar „menningarbyltingum“
kommúnista úti í heimi. Þessi
hópur hefur að vísu reynt að
breiða yfir sig allskonar sauð-
argærur og í fylgd með hon-
um hafa slegizt ýmsir „nyt-
samir sakleysingjar“, sem
halda að þeir séu m.a. að
þjóna menningunni með því
að ganga erinda böðla henn-
ar. Þetta margblekkta fólk,
sem virðist þrá það að láta
blekkjast, hefur gott af því
að hlusta á rödd hins rúss-
neska útlagarithöfundar, sem
nú gistir ísland.
HUS JONS
SJGURÐSSONAR
arl Sæmundssen, stórkaup-
^ maður í Kaupmannahöfn,
hefur sýnt landi sínu mikinn
höfðingsskap og ræktarsemi
með því að gefa Alþingi hús
það, sem Jón Sigurðsson bjó
í í Kaupmannahöfn. Hann
kom hingað heim á þjóðhá-
tíðardaginn og afhenti forset-
um Alþingis þessa hofðing-
legu gjöf.
Við hús Jóns Sigurðssonar
eru tengdar margar og merki
legar minningar, sem á öllum
öldum munu lifa í hugum ís-
lendinga. Þar voru ráðin mörg
heillaráð, sem betur hafa dug-
að íslenzkri þjóð en nokkur
önnur. Þangað leitaði mikill
fjöldi Hafnar-íslendinga á vit
hins mikilhæfa stjórnmála-
leiðtoga og fræðimanns.
Mestu máli skiptir nú að
hús Jóns Sigurðssonar verði
hagnýtt þannig, að íslenzku
þjóðinni verði sem mest gagn
af. Þarf að athuga vendilega,
hvernig því markmiði verði
náð, sem að er stefnt með stór
hug og rausnarskap gefand-
ans. Óhætt er að fullyrða að
mögulegt eigi að vera að
hafa ýmisleg not af þessu
merkilega húsi, sem svo marg
ar og fagrar minningar eru
tengdar við.
MISBEJTING
VINNU-
STÖÐVANA
Tjað er tvímælalaust mis-
*■ beiting vinnustöðvana,
þegar verkamenn við Reykja-
víkurhöfn leggja fyrirvara-
laust niður vinnu, eins og
gerðist 16. þessa mánaðar.
Formaður Dagsbrúnar hefur
skýrt frá því að vinnustöðv-
un þessi hafi ekki verið fram-
kvæmd að undirlagi Dags-
brúnar, heldur hafi verka-
menn með henni viljað leggja
áherzlu á að samið væri við
verkalýðsfélögin strax.
Um verkfallsrétt gilda á-
kveðnar reglur í lögum. Hann
hefur verið talinn mikils
☆
HINN glæsilegi sigur, repú-
blíkanans og kvikmyndaleik-
ans fyrrverandi, Ronald
Reagans, um frambjóðanda-
sæti rúpublikana í ríkisstjóra
kosningunum í Kaliforníu,
sem fram eiga að fara í nóv-
embermánuði n.k. er jafn-
framt mesti sigur fyrir hægri
arm repúblíkanaflokksins,
síðan Goldwater var útnefnd-
ur forsetaefni flokksins í
kosningunum 1964.
Þessi kosningaúrslit hafa
einnig haft nokkur áhrif á
gang mála í samibandi við út-
nefninguna fyrir kosningarn-
ar 1968.
Ronald Reagan.
Stuðningsmenn Goldwaters fá
byr undir báða vængi
Þar til fyrir stuttu síðan
var það álit manna, að ar.d-
stæðingur Johnsons 1988 3rrði
annaðhvort George Romney
ríkisstjóri í Michigan eða
Richard Nixon fyrrv. vara-
forseti.
Nú, eftir hinn mikla sigur
Reagans, sem var ákafur
stuðningsmaður Goldwaters á
sínum tíma, hefur þetta við-
horf breytzt. Hann verður þó
vitaskuld að ’sigra demókrat-
ann Pat Brown ríkisstjóra í
Kaliforníu í nóvemberkosn-
ingunum áður en hann kemur
raunverulega til greina, sem
forsetaframbjóðandi 1968.
Áðurnefndur sigur hans, hef-
ur þó nægt til að græða öll
sár stuðningsmanna Gold
waters, og blásið í þá nýju
baráttuhugrekki.
Liklegt virðist, að Nixon
verði fyrsta fórnarlamb þess-
arar nýju sóknaröldu hægri-
manna. Hann hefur undan-
farna mánuði haldið margar
ræður, þar sem hann hefur
ákaft haldið á lofti sömu atr-
iðum, sem tryggðu Gold-
water útnefninguna 1964.
Nixon hefur ennfremur
títt komið fram opinberlega í
Suðurríkjunum, þar sem hann
hefur í ræðum sínum gefið í
skyn samúð með suðurríkja-
mönnum og jafnframt ráðizt
harðlega á þá sem hann kali-
ar friðarsinnana innan
demókrataflokksins. Þrátt fyr
ir að hinir gömlu stuðnings-
menn Goldwaters hafi sýnt
Nixon stuðningsvott, er búizt
við að þeir hiki ekki við að
varpa honum fyrir borð, fyrir
einhvern harðskeyttari og
hliðhollari frambjóðanda.
Ef Ronald Reagan sigrar í
kosningunum í nóvember, og
tekst þar með að vinna ríkis-
stjóraembættið í stærsta ríki
U.S.A. frá demókrötum, þá
hefur honum tekizt það sem
Nixon mistókst árið 1962, og
þar með væri Nixon úr sög-
unrii sem líklegur frambjóð-
andi repúblíkana í forseta-
kosningunum Í968.
Það er eitt að útiloka Nix-
on, en annað að útiloka Ge-
orge Romney. Frjálslyndir og
hægfarasinnar innan Repú-
blíkanaflokksins hafa sýnt

sem þeim kunna að mæta.
Bæði Romney og Javits eru
það gamlir í hettunní, að ekk-
ert nýjungabrum leikur um
nöfn þeirra. Þetta myndi ekki
hafa komið að sök gagnvart
Nixon, því þar er hann á ná-
kvæmlega sama báti, en gagn
vart Reagan, sem er nýr á
nálinni, og þar að auki skær
stjarna, getur þetta haft tals-
vert að segja.
Sterkustu rök frjálslyndra
eru úrslitin í kosningunum
1964. Þeir geta auðveldlega
sagt sem svo: „Viljið þið
styðja Reagan, og þannig
stuðla að sams konar ósigri
og Goldwater kallaði yfir
okkur í síðustu forsetakosn-
ingum.
Jafnvel þessi rök kynnu
ekki að reynast fullnægjandi.
Repúblíkanaflokkurinn hefur
ætíð neitað að láta sér slæma
reynslu að kenningu verða.
Þó að furðulegt megi teljasr,
gæti hægri armur flokksins
orðið jafn fullur af baráttu-
þreki 1968 og hann var 1964.
(Observer. — Öll réttindi
áskilin).
þess ótvíræð merki, að þeir
séu staðráðnir í að láta ekki
hlut sinn, eins og þeir gerðu
1964.
Þegar eru uppi raddir um
að á flokksþingi Repúblíkana
1968 verði sameinazt um eitt
framboð, sem talið er líklegt
að verði þeir George Romney
og Jacob Javits öldunga-
deildarþingmaður frá New
York.
Frjálslyndir gera þó ekki
lítið úr þeim erfiðleikum,
Barry Goldwater.
virði fyrir félögin, og er þess
vegna lögverndaður.
Um þessar mundir standa
yfir samningaviðræður milli
fulltrúa verkalýðsfélaganna
og vinnuveitenda. Hefðu að
sjálfsögðu bæði verkamenn
og vinnuveitendur kosið að
þeir samningar gengju greið-
legar en raun ber vitni. En
það réttlætir engan veginn
að gripið sé til fyrirvara-
lausra vinnustöðvana eða
verkbanna. Slíkar aðfarir auð
velda aldrei samninga. Þær
skapa aðeins glundroða, ó-
þarfa sóun verðmæta og marg
víslegt óhagræði