Morgunblaðið - 20.07.1966, Qupperneq 14

14
MORGU N BLAÐIÐ
Miðvikudagur 20. júlí 1966
Útgefandi: Hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Ritstjórnarfulltrúi: Þorbjörn Guðmundsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti S. Sími 22480.
Áskriftargjald kr. 105.00 á mánuði innanlands.
í lausasöiu kr. 5.00 eintakið.
EFNAHA GSERFID-
LEIKAR BRETA OG
VIÐBRÖGÐ WILSONS
Tlliklir erfiðleikar steðja nú
að efnahag Breta. Verð-
fall hefur orðið á kauphöll-
inni í London og gengi sterl-
ingspundsins er talið valt. Er
jafnvel talið að verulegur
samdráttur geti orðið í brezku
atvinnulífi, þannig að vænta
megi atvinnuleysis í landinu.
Um ástæður þessa alvar-
lega ástands í brezkum efna-
hagsmálum skal ekki fjölyrt
að sinni. Það virðist þó aug-
ljóst að Verkamannaflokks-
stjórnin hefur til þessa ekki
náð nægilega sterkum tökum
á viðfangsefnum þeim, sem
til kasta hennar hafa komið.
Undanfarin ár hefur vaxandi
framleiðsla og velmegun mót-
að svip brezks efnahagslífs.
Engu að síður telja margir að
brezka þjóðin hafi lifað um
efni fram og að sá arfur, sem
stjórn íhaldsmanna skilaði
hinni nýju stjórn Verka-
mannaflokksins hafi ekki að-
eins verið góðæri og velmeg-
un heldur einnig verulegir
efnahagserfiðleikar, sem náð
hafa að grafa um sig síðustu
„árin.
En aðalatriðið er ekki
hvernig þessir erfiðleikar hafa
skapazt heldur hitt hvernig
Wilson forsætisráðherra og
stjórn Verkamannaflokksins
hyggst snúast við þeim. Wil-
son er sagður þess alráðinn
að gera nauðsynlegar ráðstaf-
anir til þess að bjarga pund-
inu, hversu óvinsælar sem
þær kunni að verða. Meðal
fyrirhugaðra aðgerða hefur
m.a. verið rætt um að draga
úr kostnaði við landvarnir,
festa kaupgjald og verðlag,
hækka skatta og draga úr lán
veitingum. Ríkisstjórnin hef-
'ur þegar hækkað útlánsvexti
um 1%.
Þetta eru þær ráðstafanir,
sem á þessu stigi málsins eru
taldar líklegastar af hálfu
Verkamannastjórnarinnar. —
Einn ráðherra stjórnarinnar,
tæknimálaráðherrann Frank
Cousins, hefur þegar sagt af
sér vegna ágreinings við for-
sætisráðherrann. Nú er talið
hugsanlegt að fleiri ráðherr-
ar fylgi fordæmi Cousins og
segi af sér. Gæti þetta skap-
að Wilson forsætisráðherra
og stjórn Verkamannaflokks-
ins verulega erfiðleika. En
forsætisráðherrann virðist
hafa snúizt með kjarki og
festu gegn aðsteðjandi vanda.
Það er athyglisvert fyrir
okkur íslendinga að þær ráð-
stafanir sem Wilson nú boðar
eru mjög svipaðar þeim, sem
gripið hefur verið til bæði
hér á landi og í öðrum nálæg-
um löndum þegar við efna-
hagserfiðleika hefur verið að
etja.
VARHUGAVERÐ
BRAUT
|7ulltrúafundur bænda hald-
4 inn á Akureyri 16. júlí sl.
lýsir yfir óánægju sinni með
þá niðurstöðu, sem fengizt
hefur gagnvart kröfum full-
trúafundar bænda í Reykja-
vík frá 20. júní síðastliðnum,
samkvæmt tilkynningu Fram
leiðsluráðs landbúnaðarins
13. þ.m. Jafnframt krefst þessi
fulltrúafundur á Akureyri
að stjórn Stéttarsambands
bænda boði tafarlaust til auka
fundar samtakanna, til þess
að taka ákvörðun um sölu-
stöðvun landbúnaðarvara eða
aðrar aðgerðir.
Margt bendir til þess að
þessir fulltrúar bænda séu
hér að leggja inn á varhuga-
verða braut. Það var sjálft
Framleiðsluráð landbúnaðar-
ins, sem tók ákvörðunina um
innvigtunargjald á mjólk,
sem mestri gagnrýni og óróa
hefur valdið meðal bænda.
Framleiðsluráðið hefur nú á-
kveðið að létta þessu gjaldi
af í haust.
Það væri ákaflega hæpin
ráðstöfun hjá samtökum
bænda að mæla nú með því
ævintýri sem sölustöðvun
landbúnaðarvara óneitanlega
væri.
Landbúnaðurinn á við vissa
erfiðleika að etja í dag. Þeim
erfiðleikum hefur verið mætt
með skilningi af hálfu ríkis-
valdsins og óhætt er að full-
yrða að almenningur við
sjávarsíðuna vilji góða sam-
vinnu við bændastéttina um
að leysa þessa tímabundnu
erfiðleika. Sölustöðvun land-
búnaðarafurða mundi engann
vanda leysa. En sú ráðstöfun
væri áreiðanlega ekki til þess
fallin að skapa bændastétt-
inni samúð og skilning neyt-
enda.
Róttækar og skeleggar fund
arsamþykktir kunna að skapa
þeim, sem þær gera gleði og
fullnægju. En það er ekki víst
að þær komi nokkru jákvæðu
og gagnlegu til leiðar.
BANASLYSJN
C* jö banaslys hafa orðið hér á
^ landi á réttri viku. Fimm
ungbörn hafa drukknað á
þessum sama tíma.
Þetta er hörmuleg stað-
reynd sem ekki dugir að
Ovænt niðurstaða
í máli SV-Afríku
Eins frá hefur verið skýrt
hér í blaðinu, vísaði Alþjóða
dómstóllinn í Haag frá kæru
Abyssiniu og Liberiu til dóm
stólsins vegna stjórnar Suð-
ur-Afríku yfir Suðvestur-
Afríku á þeim forsendum,
að fyrrnefndu löndin tvö
ættu engra lagalegra rétt-
inda eða hagsmuna að gæta
í málinu.
7 Var þannig fenginn endi á
1 mál, sem hafði verið fyrir
Alþjóðadómstólnum í fimm
og hálft ár, án þess þó að
skorið hafi verið úr um
kjarna máisins, sem var kyn
þáttastefna Suður-Afríku-
stjórnar, en stjómir Abyss-
iniu og Liberiu höfðað mál-
ið í því skyni að fá viður-
kenningu Alþjóðadómstólsins
á því, að kynþáttastefna
Suður-Afríkustjórnar, sem
gerir ráð fyrir algerum að-
skilnaði hvítra manna og
svartra, væri brot á alþjóða-
lögum.
Suðvestur-Afríka hefur
verið eitt erfiðasta vandamál
ið, sem Sameinuðu þjóðirnar
hafa átt við að glíma sl. 20
ár og það þrátt fyrir það, að
landið er fámennt á alþjóð-
legan mælikvarða. íbúar
þess eru um 550 þúsund og
þar af eru aðeins rúml. sjö-
tiu þúsund hvítir. Vandinn
liggur hins vegar ekki hvað
sízt í hinu ójafna hlutfalli
á milli kynþáttanna, en á sér
þar að auki orsakir, sem eru
bæði landfræðilegs og sögu-
legs eðlis.
í lok síðustu aldar lögðu
Þjóðverjar landið undir sig
og varð það einn þátturinn
i í viðleitni Þýzkalands þá til
þess að verða nýlenduveldi.
Til þess að tryggja vald sitt
háðu Þjóðverjar hörkulega
styrjöld gegn öðrum helzta
þjóðflokki landsins, Hereo
þjóðinni, sem þeir útrýmdu
þá að mestu leyti, en tóku
eignarnámi lönd hennar. Hinn
heizti þjóðflokkur landsins
nefnist Ovambo.
Við ósigur Þjóðverja í fyrri
heimstyrjöldinni gerðu sigur
vegararnir þ.e. Bandamenn
Suðvestur-Afríku að umboðs-
stjórnarsvæði og skyldi Suð-
ur-Afríka fara með umboðs-
stjórnina undir eftirliti Þjóða
bandalagsins. Það lagði Suð-
ur-Afríku þá skyldu á herðar
„að efla eins og unnt væri
hagsmuni og siðferðilega vel
ferð sem og félagslegar fram
farir íbúa landssvæðisins“.
Milli heimstyrjaldanna urðu
samt sem áður litlar fram-
farir í landinu, þrátt fyrir
það að það er auðugt, en þar
er mikið magn kopars og gim
steina í jörðu.
Þegar Sameinuðu þjóðirn-
ar komu á skipan sinni um
verndargæzlusvæði, neitaði
Suður-Afríka að láta Suð-
vestur-Afríku af hendi við
verndargæzluráðið, sem taka
átti að sér eftirlit með land-
svæði. Vegna auðæfa lands-
ins og vegna hernaðarlegs
mikilvægis þess fyrir Suður-
Afríku vildu stjórnarvöldin
þar innlima landsvæðið en
tillögu þess efnis var neitað
algjörlega af hálfu Samein-
uðu þjóðanna. Er deilurnar
milli Sameinuðu þjóðanna
og Suður-Afríku um land-
svæðið héldu áfram, kom
málið fyrir Alþjóðadómstól-
inn, sem kvað upp þann
dóm, að Sameinuðu þjóðirn-
ar hefðu lagalegan rétt til
þess að hafa yfirumsjón með
landsvæðinu. Suður-Afríka
neitaði hins vegar að virða
þau úrslit.
Þegar Afríski þjóðernis-
flokkurinn, þ.e. flokkur Ver-
woveds komst til valda í
Suður-Afríku árið 1948 var
farið að beita lögum um að-
skilnað hvítra manna og
svartra á landsvæðinu. Á
vettvangi Sameinuðu þjóð-
anna var því hins vegar mót
mælt og Suður-Afríku bor-
ið það á brýn, að með þessu
væri verið að fara fullkom-
lega í bága við þær alþjóða-
skuldbindingar sem Suður-
Afríka hefði tekizt á hendur.
Sameiningarhreyfing Afríku
ákvað þá að fá ótvíræðan úr-
skurð Alþjóðadómstólsins um
ýms atriði varðandi Suðvest-
ur Afríku og þó fyrst og
fremst um það, að beiting
aðskilnaðarlaganna væri ekki
í samræmi við þær alþjóðlegu
skuldbindingar sem Suð-
ur-Afríka hefði gengizt und-
ir.
Málið var formlega höfð-
að af Liberiu og Abyssiniu
fyrir Alþjóðadómstólinum í
Haag og kom þar fyrst fyrir
h. 4. nóv. 1960. Málinu var
hins vegar frestað af tækni-
legum ástæðum fram til 15.
marz 1965, þegar munnlegur
flutningur þess hófst. Fyrst
nú fimm og hálfu ári eftir
að málið var höfðað er loks
fallinn í því dómur.
Dómniðurstaðan hlýtur að
hafa valdið leiðtogum þel-
dökkra manna um gjörvalla
Afríku miklum vonbrigðum
Málinu var vísað frá eins
og getið var um hér í upp-
hafi en Stjórn Suður-Afríku
hlýtur hins vegar að hafa
fagnað mjög þessum mála-
lokum. Almennt hafði þar
ekki verið búizt við þeim.
Ef alþjóðadómstóllinn hefði
kveðið upp efnilegan dóm um
málið og komizt þar að þeirri
niðurstöðu að Suður-Aíríka
hefði brotið alþjóðareglur,
hefði brotið alþjóðareglur,
ið fram nú' fyrir geysilegu
vandamáli, því að þá hefði
mátt búast við afdráttarlaus-
um refsiaðgérðum af hálfu
Sameinuðu þjóðanna.
skella skollaeyrunum við. —
Slys verða stundum vegna til
viljana, sem enginn ræður
við. Hitt er þó algengara að
skortur á varúð og aðgæzlu
sé höfuðorsökin. Það verður
t.d. aldrei nógsamlega brýnt
fyrir fólki að gæta barnanna
af árvekni og ábyrgðartil-
MBL. hefur borizt frá Hagstofu
íslands endanlegar tölur yfir
mannfjöldann á íslandi 1. des
1965. Alls reyndust íbúar lands-
ins þá vera orðnir 193.758. Höfðu
karlar þá heldur vinninginn
fram yfir konur, hvað fjölda
snerti, eða 97.944 á móti 95.814.
í Reykjavík var íbúatalan
78.399, í kaupstöðunum fyrir ut-
finningu.
Látum þess vegna þessa
miklu slysaviku verða til
þess að auka árveknina,
stuðla að bættu eftirliti með
börnunum og almennri varúð
alls almennings, hvort held-
ur er í umferð eða við dagleg
störf og tómstundir fólksins.
an Reykjavík 53.113 og í sýslum
62.246.
Akureyri er enn sem fyrr
næst stærsti kaupstaðurinn með
9.642 íbúa, en Kópavogur kemur
næstur með 9.204 í'búa. Auk
þeirra hafa eftirtaldir kaupstað-
ir íbúatölu yfir 2000: Hafnar-
fjörður 8.135, Keflavík 5.128,
Vestmannaeyjar 5.012, Akranes
4.178, fsafjörður 2.696 og Sig’.u-
fjörður 2.472. Sá kaupstafur sem
hefur fæsta íbúa er Seyðisfjörð-
ur með 853 íbúa.
Fjölmennasta sýslan er Árnes-
sýsla með 7.604 íbúa, en næst
henni kemur Gullbringusýsla
með 6.815. Aðrar sýslur sem
hafa íbúatölu yfir 2000 eru: S-
Múlasýsla 4.768, Snæfellssýsla
4.134, Eyjafjarðarsýsla 3.886, A,-
Húnavatnssýsla 3.360, Kjósar-
sýsla 3.148, Rangárvallasýsla
3.059, S.-Þingeyjarsýsla 2.817,
Skagafjarðarsýsla 2.640, N.-
Múlasýsla 2.453. V.-Barðar-
strandasýsla 2.031, Mýrarsýsla
2.028. Fámennasta sýslan er A.-
Barðarstrandasýsla með 512
íbúa.
íbúatala í kauptúnahreppum
er samtals 32.111. Stærsta kaup-
túnið er Selfoss með 2.072, en
önnur kauptún með íbúafjölda
yfir 1000 eru: Seltjarnarnes
1.790, Garðahreppskauptón 1.574,
Njarðvík 1.509, Borgames 1009
og Patreksfjörður 1.007. Fámenn
asti hreppurinn er Loðmundar-
fjarðarhreppur, sem aðeins tel-
ur um 7 íbúa.
íslendingar voru
193,7581. des. '65
Karlmerm rúmlega 200 fleiri en konur