Morgunblaðið - 14.08.1966, Qupperneq 15

Sunnudagur 14. ágást 1966
MORGUNBLAÐIÐ
15
Þekkti fleiri en á
götu í Reykjavík
Þó að nokkiar vikur séu um
liðnar, þá er ómögulegt að skrifa
svo Reykiavíkurbréf, að minnast
ekki 100 ára afmælishátíðar ísa-
fjarðarkaupstaðar, sem haldin
var í miðjum júlímánuði sl. Af
hálfu heimamanna var hátíðin
undirbúin með ágætum. Alls-
herjar hreingerning hafði farið
fram í bænum, með svipuðum
hætti og myndarlegar húsmæð-
ur gera til þess að fagna sumri.
Dægurþras var iátið niður falla,
og allir sameinuðust um ánægju-
lega hátíðisdaga. Fróðleg sögu-
sýning hafði verið undirbúin í
byggðasafni staðarins og efnt var
til sérstakrar listasýningar með
atbeina Listasafns ríkisins og
Listasafns Alþvðusambandsins.
Sjálf aðalhátíðin fór fram úti og
tókst með afbrjgðum vel. Þar
átti veðrið að vísu sinn þátt í
eins og uro allar slíkar samkom-
ur hlýtur að verða, ekki sízt hér
þætti stundum sækjast seint róð
urinn. Eins og um flest önnur
mannanna verk iók langan tíma
að byggja Húsavíkurhöfn en nú
er hún fyrir löngu búin að sanna
tilverurétí sinn.
Kaldranaleg júlí-
lok
Þeim, sem óvanir eru íslenzk-
um vegum finnst margt út á
þá setja. Þrátt fyrir afkastagetu
hinna nýju malbikunarvéla, þá
er hætt við, að það taki allmörg
ár, svo ekki sé sagt áratugi, þang
að til maibikaðir vegir verða
komnir út um allt okkar víðáttu-
mikla land. Engu að síður verð-
ur að játa, að vegirnir taka stór
um bótum á hverju ári sem
líður. Lítum t.d. á veginn milli
Húsavíkur og Kelduhverfis.
Rosknir menn muna algera veg-
leysu þar á mdli. Bílfær vegur
REYKJAVÍKURBRÉF
á landi. Fróðum mönnum tald-
ist svo til, að hátíðin hefði verið
svo vel sótt af utanaðkomandi
gestum, að ibúatala bæjarins
hefði tvöfalda.st hátíðadagana.
Miðaldra Revkvíkingur, sem
marga þekkir, mælti, þegar hann
gekk um Hafnarstrætið aðalhá-
tíðakvöldið’ „Hér þekki ég fleiri
en á götunum í Reykjavík að
kvöldi 17. júní“. Þetta var orð
að sönnu, því að þarna var kom-
inn ótrúlegur fjöldi þekktra
Reykvíkinga, sem með heimsókn
sinni sannaði sinn ísfirzka upp-
runa og tryggð við sína fornu
heimabyggð.
Skáli Marzelíusar
hefði rúmað meiri-
partinn
Þegar helmamenn voru að því
spurðir hvað þeir mundu hafa
gert við allan þann fjölda, sem
saman var kominn, ef veðrið
hefði reynzt óhagstætt, svöruðu
þeir eitthvað á þessa leið: „Hann
Marzelíus hafði orð á því, að við
værum velkomnir í skálann sinn,
ef á þyrfti að halda“. Sem betur
fer þurfti ekki á þessari þrauta-
lendingu að halda. Það dregur
ekki úr því stórvirki, sem Marzel
íus Bernbarðsson hefur unnið
með því að koma upp sinni mynd
arlegu skípasmíðastöð. Hún er
eitt af þeim stórvirkjum, sem
hér á landi hafa verið unnin síð
ari árin. F.nn hefur sú aðstaða,
sem þarna hefur verið sköpuð
ekki verið nýtt til fullnustu.
Vonandi þarf ekki að efa, að til
þess finnist ráð innan stundar.
Skipasmíðastöð Marzelíusar sýn
ir hverju hrinda má í fram-
kvæmd með dug og atorku. En
hún er engan veginn eina dæm-
ið um þetta á þessum slóðum.
Ingólfur J ónsson. lögfræðingur,
hjá Skipaútgerð ríkisins, fyrr-
verandi bæjarstjóri á ísafirði,
sagðist ekki hafa til ísafjarðar
komið í 32 ár, þ e. eftir að hann
flutti þaðan á árinu 1934. Síðan
hefði ísfirðingum fækkað, en því
erfiðara ætti hann með að trúa
eigin augum um þá gerbreyt-
Laugard. 13. ágúst
ingu, sem orðið hefði á bænum
og óteljandi umbótum, sem nú
blöstu hvarvetna við.
Erfiðar aðstæður
Aðstæður á fsafirði eru að
ýmsu erfiðar, landrými er lítið,
Skutulseyrin að mestu leyti
byggð og slcriðuhætta í hlíðun-
um fyrir ofan og innan eyrina.
Á sl. vetri féllu skriður svo að
guðsmildi var, að ekki urðu stór
slys af. í eitt skipti gat dugmik-
ill ýtustjóri beitt tæki sínu á
móti skriðurini og beint henni
frá nýbyggðu húsi, sem ella hefði
verið í bráðum voða. Vegasam-
band til fjarlægari staða lokast
skjótlega þegar haustar. Útgerð
frá ísafirði hefur gengið upp og
ofan eins og annars staðar. Von-
ir þær, sem menn um skeið
bundu við togarana, um að þeir
mundu bæta úr misfiski, eru
fyrir löngu farnar út í veður og
vind. Eitt stendur þó óhaggan-
legt: Pol'urinn á ísafirði er ein-
hver bezta höfn sem til er á
landi hér.
Slíkt hið sama verður ekki
sagt um Bolungarvík. Þar þarf
enn að verja óhemjufé ár hvert
til þess að halda við sæmilegri
höfn. Vegasambandið frá Bol-
ungarvík til fjarlægari staða er
enn ótryggara en frá ísafirði.
Má þó segia, að vegurinn milli
þessara tveggja staða sé nú þeg-
ar lífæð Bolungarvíkur. Báðir
staðirnir munu njóta ómælds
hagnaðar af því þegar í fram-
kvæmd komast þær ráðagerðir,
sem nú þegar er unnið að, að
tryggja vegasamband suður á
bóginn. Bæjarstæði í Bolungar-
vík er hinsvegar rýmra en á
Isafirði og baðan er skemmra að
sigla á miðin.
Frábær dup;naður
Bolvíkinga
Engu að síður eru aðstæður
j' Bolungarvik svo erfiðar, að við-
búið er, að þar hefði orðið lítið
um framkvæmdir, ef frábær

dugnaður ötulla forustumanna
hefði ekki komið tii. Staðreynd-
in er, að Bolungarvík tekur
stakkaskiptum með ári hverju,
stöðugt rísa upp ný og ný at-
vinnutæki og glæsileg heimkjmni
ötulla athafnamanna. Sízt er orð
um aukið, að þarna sé að gerast
kraftaverk. Öllum kemur saman
ijm, að það sé fyrst og fremst
fyrir atbeina Einars Guðfinns-
sonar og sona hans. Frá því að
sá, er þetta ritar, kom til Bol-
ungarvíkur f.vrir fáum misser-
um, höfðu þeir feðgar nú reist
nýja sildarverksmiðju. Þegar svo
illa tókst, að vonir þeirra um síld
á heimamiðum brugðust, þá létu
þeir ekki hendur fallast, heldur
höfðu forgöngu um tilraunir til
síldarflutninga. Ríkisstjórnin
leigði þeim olíuflutningaskipið
Þyril í þessu skyni og seldi þeim
síðan skipið með fullu verði,
þegar í ljós kom, að tilraunin
mundi ekki einungis bjarga Bol-
ungarvík, heldur hafði grund-
vallarþýðingu fyrir allan síldar-
iðnað hér á landi. Sumir stjórn
arandstæðingar létu sig hinsveg
ar hafa bað, að gera þessa samn
inga stjórnarinnar og þeirra
feðga að árásarefni á ríkisstjórn-
ina til að vekja öfund og tor-
tryggni 1 garð hinna framsýnu
athafnamanna Bolungarvíkur.
Þeir, sem slíkt fá af sér,
kunna sanriarlega ekki að skamm
ast sín.
Stærsta innlenda
stálskipið
Sem belur fer er það viðar en
á Vestfjörðum að framkvæmda-
samir athafnamenn búa. Á Ak-
ureyri hefur síðustu vikurnar leg
ið við landfestaf stærsta stál-
skip, sem smíðað hefur verið á
íslandi. Það er fiskiskipið Sigur
björg, sern Slippstöðin á Akur-
eyri er að ljúka við að smíða
fyrir Magnús Gamalíelsson í Ól-
afsfirði. Að sjálfsögðu hefur
þurft að flytja inn efnið í skip-
ið, vísindaleg tæki og vélar. En
sjálf skipssmíðin er öll gerð af
íslenzkum mönnum. í leikmanns
augum sýnist þar allt með þeim
snyrtiblæ, að betur geti ekki far
l ið. Vonandi verður sú raun á, að
menn sannfærist um, að slík
verk þurfi ekki að sækja til ann
arra landa Þar tjáir þó ekki að
taka tillit til kurmáttunnar einn-
ar saman, heldur verðlagsins,
hvort almennt tekst að halda því
svo í skefjum, að við leikum
ekki eigin gæfu úr hendi okkar.
Slippstöðin á Akureyri hefur nú
þegar undir framsýnni forustu
Skapta Áskelssonar komið upp
ágætum vinnustofutn og vöru-
birgðum,. sem tiltækar eru fyrir
fiskiflotann í nágrenninu. Smíði
hins nýja stálskips reyndist þó
ærið kulsæl á sl. vetri, og er
Skapti því nú að láta smíða mik
inn skála, sem hentar til skjóls
fyrir skipasmíði. Enda hefur
hann nú þegar ærin verkefni
framundan, sem ekki er að furða,
þegar menn siá íráganginn á
hinu nýja skipi.
Ný tækni á
Húsavík
Á Húsavík var norðanstrekk-
ingur og kuldi. Enginn móðu-
harðindablær var þó yfir bæn-
um, þvert á móti er hann í örum
vexti, svo að flein og fleiri lend
ur eru ætið teknar til byggingar
nýrra húsa. Þörfin fyrir bygg-
ingarefni mátti og marka af því,
að þar lá við bryggju Freyfaxi,
hið nýja skip Sementsverksmiðj
unnar og var verið að afferma
það. Menn hafa heyrt og séð
lýsingar á fyrirkomulaginu í
lestarrými skipsins, hversu bet-
ur sé farið með vöruna, en færri
menn þuríi við fermingu og af-
fermingu, þó að hvorttveggja
gangi mun greiðar en áður, og
sparaður sé mannafli á skipinu
sjálfu, iafnvel þótt af þess hálfu
sé meira hjálpað við affermingu
en hingað til hefur tíðkast. Um
allt þetta er þó sjón sögu ríkari.
Það var eftirminnileg kennslu-
stund að standa í sjórokinu á
hafnargarðinum í Húsavík og
horfa á þessi nýtizkulegu vinnu-
brögð. Þetta var ekki sízt ánægju
legt fyrir pann, sem nokkuð
hafði fylgzt með baráttunni fyr
ir því að kema upp hafnarmann-
virkjunum á Húsavík. Á alls-
leysisárunum milli stríða, þegar
flestar bjargir voru bannaðar,
hafði Júlíus Havsteen, sýslumað-
ur framsýni og dug til þess að
brjótast i þessum framkvæmd-
um. Með ódrepandi ötulleik sín-
um og kunningsskap við áhrifa-
menn í fjármálum hér í Reykja-
vík ýtti Julíus þessum fram-
kvæmdum áfram þótt honum
yfir Reykjaheiði skapaði gerbylt
ingu fyrir þremur-fjórum áratug
um. Nú er sá vegur orðinn úrelt-
ur eftir að vegur kom kringum
Tjörnes. Fyrir þremur-fjórum ár
um var hann ærið seinfarinn, en
nú er ýmist búið eða verið að
taka af honum mestu beygjur,
svo segja má að skotfæri sé alla
leið. Ekki er heldur langt síðan
það þótti fiarlægur draumur að
rafmagn gæti komið í Keldu-
hverfi. Nú er sú framkvæmd á-
kveðin og vafalaust eru sumir
farnir að býsnast yfir hversu
seint gangi. Eðlilegt er, að allir
æski eftir að njóta tækninýj-
unga, en sumum hættir við að
gleyma erfiðleikum okkar í þessú
norðlæga landi. Nú síðast í júlí
var Kaldbakur næi alhvítur af
nýföllnum snjó að sjá frá Akur-
eyfi. Hið siðasta júlíkvöld var
snjóföl á veginum upp úr Axar-
firði og yfir í Mývatnssveit.
Þegar á allt er litið verður frem
ur að undrast hversu miklu hef-
ur fengizt áorkað heldur en þótt
sumt gangi seinna en hugur
stendur til.
Úlfaldi gerður úr
mýflugu
Það hlálegast er, að ýmsir
þeirra, sem harðastir eru í kröfu
gerð um ýmis kc>nar framkvæmd
ir og framfarir, snúast harkaleg
ast á móti þegar ráðstafanir eru
gerðar tií bess að hrinda því-
líku í framkvæmd. Nú eru t.d.
flestir áköfustu kröfugerðarmenn
landsins mjög letjandi þess að
ráðist sé í kisilgúrvinnslu við Mý
vatn. Þar hafa þeir fundið þá af-
sökun fyrir úrtölum sínum, að
slíkt kunni að skaða fuglalíf við
vatnið og eyðileggja náttúrufeg-
urð þar. Þeir, sem á staðinn
koma og virða fyrir sér þessar
framkvæmdir, sjá hversu fráleitt
er að halda þvílíku fram. Fyrir
efnistökunni fer svo lítið, að
naumast verður eftir henni tek-
ið nema á hana sé bent. Verk-
smiðjuhúsin eru á eyðistað og
sjást ekki frá alfaravegi við vatn
ið. Frá öllu þessu er svo vendi-
lega gengið, sem bezt má verða.
Úrtöluvælið holdur áfram eftir
sem áður. Slíkt tjáir ekki að láta
á sig fá, heldur sækja ötullega
fram til þess að auka heill og
hamingju íslenzku þjóðarinnar.