Morgunblaðið - 30.11.1966, Qupperneq 23

Mi^vflmdagur SO. nóv. 1966
MORCUNBLAÐIÐ
23
HÖGGMYND Ásmundar Sveinssonar," í gegn um hljóðmúrinn",
var komið fyrir í gærmorgun fyrir framan Loftleiðahótelið, en
sem kunnugt er keypti flugfélagið höggmyndina á sínum tima og
lét stækka hana.
Viðstaddir atburðinn, er höggmyndin var sett upp á stöpul, voru
m.a. listamaðurinn, Kristján Guðlaugsson, hrl., stjórnarformaður
Loftleiða, Alfreð Elíasson, framkvæmdastjóri, og Sigurður Magn-
ússon, blaðafulltrúi, svo og þeir Jón Gunnar Árnason og Óskar
Einarsson, sem unnu að því hjá Sindra h.f. að stækka listaverkið
sexfalt.
— AlþJngi
Framhald af bls. 10
krónur, og þá kemur í ljós, að
áætluð framleiðsla, ef miðað er
við verð í fyrra, er að verðmæti
5675 milljónir en ef miðað er
við meðalverð þessa árs verður
hún 5555 milljónir eða 120 millj.
i lægri. En ef við reiknum fisk
framleiðsltma á núgildandi verði,
þá er hún að verðmæti 4925 millj.
eða 750 millj. lægri. Svo að
ef 12 mánuðir líða með núgild-
andí verðlagi, þýðir það, að við
verðum 750 milljónum fátækari.
| Htns vegar er gert ráð fyrir
að bæði verðmæti landbúnaðar-
og iðnaðarframleiðslu verði svo
til óbreytt.
I Gerð hefur verið áætlun um
magnaukningu þjóðarframleiðsl
unnar og verður hún um 3-3%%
en vegna rýrnandi viðskipta-
tekna verða ráðstöfunartekjurn
ar aðeins 2% eða það sama og
fólksfjölgunin. Og ef verðið helzt,
vegur það upp á móti 4% af
þjóðarframleiðslunni. Þessar
staðreyndir eru nauðsyn þess, að
staldrað sé við.
í Lúðvík Jósefsson (K): Tel að
uppiýsingar hv. viðskiptamála-
ráðiherra séu mjög hæpnar.
Hann kom með svipaðar tölur
! 1961 og þá sýndi reynslan að
þær stóðust ekki. Við vitum
ósköp lítið um, hvað þetta verð-
íhrun verður mikið, og hve áfall
okkar verður þungbært. Hins
vegar er ljóst, að afurðaverðið
hæk kaði allmikið fyrrihluta
jþessa árs, og miklar vörubirgðir
eru enn óseldar, enda virðist
verð fara hækkandi þessa dag-
ana. Mér þótti ráðherrann vera
að draga upp einhverja hryll-
ingsmynd.
Það hefur verið bent á, að
þetta frv. fjálli raunar ekki um
stöðvun á verðlagi, heldur sé ein
hvers konar skýluklútur. Frum-
varpið mælir ekki fyrir um verð
stöðvun, heldur er hér á ferð-
inni frv. sem gefur ríkisstjórn-
inni heimild til verðstöðvunar.
Við vitum allir, að stefna núv.
ríkússtjórnar hefur verið að láta
framboð og eftirspurn ráða. Því
hefur hún haldið þannig á mál-
um að hún hefur stefnt að því
að afnema allt verðlagseftirlit.
Nú hefur reynslan sannað, að
þessí stefna hefur leitt til stór-
hækkaðs verðlags í landinu. Við
Alþr/ðubandalagsmenn höfum
haldið því fram, að nauðsynlegt
værí að setja á verðlagseftirlit,
en rí'kisstjórnin hefur neitað því
þar til nú. Við afgreiðslu síðustu
fjár.aga hækkaði ríkisstjórnin
rafmagnsverð í landinu. Einnig
gerði hún margar aðrar ráðstaf
anir, sem eiga mikla sök á þvi,
hvað hefur gerzt. Við höfum
flutt frv. um, að verðlagsráð,
Ingibjörg
Þorlóksdóttir
— Kveðja
F. 7. sept. 1899. D. 22. nóv. 1966
Fortjald dauðans fiéll i skyndi
fyrr en varði nakkurn hér.
Sor'.naði vinasól og yndi
eorgin þungt að dyrum ber.
Burt er köilluð blíðlynd móðir,
bömum, maka og vinum frá.
Eftir henni horfa hlijóðir
héðan jarölífsströndu á.
öllum þeim, er sorgin særir,
sen/ii drottinn hjiálp og lið,
henni er voru hjartakærir
huggun veiti, ró og frið.
Firrjmtíu ára fyrir kynning
færí ég hajrtans þákkir nú.
I>að er bjart um þína minning
þú varst ætíð sönn og tnú.
Engin jþraut þér amar lengur,
allt er bætt er hefur skeð.
N'ú til jólagleði gengur
guðs í níiki englum með.
w .
Anna Halldórsdóttir.
sem sýnt hefur sig vera hlið-
holla stjórninni, verði breytt,
þannig að nefndarmönnum verði
fjölgað upp í sjö, og því síðan
fengið það verkefni að kanna
verðlag í landinu, og setja það
undir verðlagseftirlit.
Nú á að löggilda það verðlag,
sem er í landinu, og það hefur
stórlega hækkað, ekki sízt vegna
þess að það hefur verið gefið
frjálst. (Þingmaður las upp töl-
ur um hækkun álagningar í heild
sölu og smásölu, og kom þar
fram, að álagning hefur hækkað
nokkuð frá 1960). Þegar menn
leggja til að festa núverandi
verðlag, verður að vera hægt að
halda framleiðslunni gangandi,
en ég held að verðlag sé orðið
of hátt til að það sé hægt. Út-
vegurinn á í mestu kröggum, og
svo er um fleiri. Ég held, að rík^
isstjórnin sé enn ekki búin að
gera sér grein fyrir, hvað gera
skuli, en þetta frv. eigi að vera
einskonar dula til að veifa fram
an í almenning og láta hann
halda, að það sé ríkisstjórnin,
sem vill stöðvun verðlags, en
aðrir séu á móti því.
Bjarni Benediktsson (S):
Stjórnarandstaðan viðurkennir,
að mjög veruleg breyting hafi
orðið á afstöðu atvinnuveganna,
og hv. 5ti þing. Austurlands hélt
því fram, að þessar aðgerðir
væru allsendis ófullnægjandi.
Ég vék að þessu í ræðu minni og
á sama veg, að á þessu stigi væri
svo mörg óviss atriði, að ógjörn
ingur væri að segja til um, hvers
eðlis aðgerðir skuli vera. Hv.
lsti þingm. Austfjarða sagði líka,
að hér væri aðeins um bráða-
birgðaverðfall að ræða, en hitt
er vitað, að þetta verðfall gefur
eitt tilefni til slíkrar verðstöðv-
unar.
Þá gat 5ti þm. Austfirðinga
um, að hér væri ekki mikið mál
á ferðinni, og væiri líklegast
aðeins umbúðir til að blekkja al-
menning. Varðandi þetta vil ég
benda á, að 28. ágúst 1956, setti
vinstri stjórnin lög, er giltu til
áramóta sama árs, þar sem gert
var það sama. Orðalag var að
vísu ekki eins, en efnið var það
sama. Og ég vil taka það fram,
að þessarar heimildar er leitað
til þess að henni verði beitt,
og það mun verða gert, ef Al-
þingi samþykkir. Þetta er liður
í áætlun, og ef hún bregzt, þá
verður náttúrlega að endurskoða
afstöðuna.
Því hefur verið haldið fram
nú, að ríkisstjórnin sé að hverfa
frá stefnu sinni, en svo er ekki.
Við höfum ákaflega misjafna
trú, að verðlagseftirlit borgi sig
til langframa, og ég hef alltaf
álitið að heilbrigð og eðlileg sam
keppni sé til lengdar heppileg.
Ég hefði viljað ætla, að tilvera
og störf samvinnufélaganna
neyði til samkeppni. Hins vegar
staðfestist hin almenna regla af
undantekningunni, og verðfest-
ing um skamman tíma getur
haft þýðingu, og hið mikla verð
hrun, sem við vitum ekkert um
hvað stendur lengi, gerir nauð-
synlegt að festa verðlag í land-
inu. Hvaða vel rekinn atvinnu-
rekstur getur staðizt 30% verð-
hrun? Og ef hann stæðist það, þá
væri það vissulega óeðlilegt,
að launþegar og almannavald
hafi ekki fengið sinn hlut. .
Menn verða að gera mun á
bráðabirgða, mér liggur við að
segja neyðarúrræði og almennri
reglu.
Upplýsingar hv. 5ta. þm. Aust-
firðingja um álagningu segja
ósköp lítið, því að auðvitað verð
ur að taka tillit til annars verð
lags í landinu. Þá vil ég einnig
taka það fram, að kosningar eiga
að fara fram í júnílok, en nins
vegar er gert ráð fyrir, að þessar
ráðstafanir gildi til 31sta októ-
ber, og það er eðlilegt og sjálf-
sagt, að nýkjörið Alþingi geti
sagt fyrir um, hvaða stefnu eigi
að taka. Því er nauðsynlegt að
hafa þessar ráðstafanir tíma-
bundnar, og það eru hinar miklu
yerðbreytingar erlendis, sem gera
frv.^ óumflýjanlegt.
Einar Olgeirsson (K): Ég held,
að almenningur hafi gert sér
aðrar og stærri hugmyndir um
þetta frv. Hann hélt, að þarna
ætlaði ríkisstjórnin að stöðva
verðlag í landinu, en þetta frum-
varp á einungis að vera tæki í
höndum ríkisstjórnarinnar til að
þvinga verkalýðshreyfinguna í
landinu að samþykkja þau kjör,
sem ríkisstjórnin vill búa henni.
Hæstvirtur forsætisráðherra
sagði, að hann hefði trú á sam-
keppninni. Það væri gaman að
fara með ráðherra og líta á hina
frjálsu samkeppni. Skoða oliu-
félögin og ganga í verzlanir, og
hræddur er ég um, að hvergi
bóli á þessari miklu samkeppni,
sem ráðherra lofar svo. Það
sanna er, að það eru leynileg
samtök um allt verðlag í land-
inu.
Ráðherra sagði, að nú lægju
sérstakar ástæður til þess, að
frv. væri fram borið. En bvað
hefur breytzt? Stefna ríkisstjórn
arinnar er verzlunarauðvalds-
stefna, og nú er hún að drepa
sjávarútveginn í landinu. Og það
hefur alltaf verið siður verzl-
unarauðvaldsins að drepa sjávar-
útveginn niður, eins og valurinn,
þegar hann kemur að hjarta
rjúpunnar, þá staldrar það við.
Þetta frv. kernur bæði of seint
og eins er það of lítið. Það er
fjórum árum of seint. Hvernig
stendur eiginlega á því, að ekiki
var farið út í þetta fyrr? Ef við
ætlum að stanza nú, verðum við
einnig að gera upp sakirnar við
þessa stefnu, sem leitt hefur yfir
okkur ógæfuna. Og ég held, að
núverandi niðurgreiðslur séu
nokkuð áþekkar því, þegar mað-
ur nokkur á Sturlungaöld, varp-
aði mörsiðrunum, sem frægt er.
Og mér kemur líka í hug, þegar
ég lít þetta frumvarp, sagan af
Húðvíki, XV þegar hann sagði,
„Syndaflóðið kemur eftir vorn
dag“.
Hæstvirtur forsætisráðherra
minntist á, að hann treysti sam-
vinnufélögunum til að halda
uppi sam/keppni, og það gleður
mig vissulega, að hann skuli
treysta svo mikið á okkur litla
og fátæka Kron. Auðvitað vill
samvinnuhreyfingin halda verð-
legi niðri, enda eru samvinnu-
fyrirtækin þjónustufyrirtæki, en
ekki gróðastofnanir. Og ég vil
gefa forsætisráðherra, sem oft
hefur spurt að því, hvort Kron
græði, upplýsingar um verð á
vörum í Kron. (Þingmaður las
síðan upp tölur um mismun á
verði hjá Kron og öðrum smá-
söluverzlunum í Rvík og taldi,
að verðlag væri að miklum mun
lægra hjá Kron en annars staðar
og næmi þáð allt frá þremur
krónum upp í 30 krónur).
Skipulagið í efnahagsmálunum
er svo heknskulegt og fáránlegt,
að það er lí-kast því, sem bóndi
byggði sér fjós, og hefði tvær
kýrí fjósi, og passaði sig á því,
að hafa nú nógu langan spöl á
milli, svo að nægur tími gæfist
til heimspekilegra hugleiðinga.
Þá þætti mér einnig vænt um
að fá að heyra, hvort efnahags-
ráðunautar ríkisstjórnarinnar á-
líta verðlagið nú þannig, að
heppilegt sé til þessara aðgerða,
og hvort ekki hafi verið rétt að
gera þessar ráðstafanir fyrr. Eða
var beðið eftir þessu ástandi sem
nú er, vegna þess, að það sé
heppilegast?
Þá tóku til máls Lúðvík Jós-
epsson og Eysteinn Jónsson og
að loknum tölum þeirra var frv.
vísað með samhljóða atkvæðum
til annarrar umræðu og fjár-
hagsnefndar.
BYLTING í BURUNDI
Bujumbura, Burundi,
29. nóv. (NTB).
FORSÆTISRÁÐHERRA
Burundi, Michel Micombero,
hefur steypt konungi lands-
ins, Ntare V., af stóli. Lýsti
ráðherrann því yfir að komið
yrði á lýðveldi í landinu, og
færi hann sjálfur með forseta
valdið fyrst um sinn.
Ntare konungur var stadd-
ur í Kongó þegar byltingin
var gerð, og segja fylgismenn
konungs að byltingin geti leitt
til borgarastyrjaldar í land-
inn
— Loftorusia
hafa tekið stefnu heim til flug-
stöðvarinnar, sá ég reyk og brak
í loftinu, sagði Michael.
Að viðureigninni lokinni
héldu báðar ísraelsku vélarnar
talsmaður flughersins.
1 Tel Aviv er talið að Ara-
biska sambandslýðveldið hafi
aukið mjög eftirlit í lofti við
landamæri ísraels eftir innrás
Israelsmanna inn í Jórdaníu
hinn 13. þ.m. Við það tækifæri
sætti Arabiska sambandslýðveld
ið harðri gagnrýni yfirvaldanna
í Jórdaníu fyrir að hafa ekki
sent flugvélar til hjálpar. Hefur
Wasfi Tell, forsætisráðherra
Jórdaníu lýsti því yfir að sam-
eiginleg herstjórn Arabaríkjanna
líti á það sem skyldu yfirvald-
anna í Kaíró að annást loftvarnir
á svæðinu fyrir sunnan Jerú-
salem.
Hussein konungur Jórdaníu
varaði fsraelsmenn við frekari
hernaðaraðgerðum, er hann
ræddi við fréttamenn í dag. Sagði
hann að það væri almennt álitið
í Jórdaníu — og sjálfur liti hann
einnig svo á — að óski fsraels-
menn eftir styrjöld, geti þeir
fengið hana.
— Bókmenntir
Framhald af bls. 21
mér var ljóst,“ segir hann, „að
í þá átt horfðu bæði hneigðir
mínar og hæfileikar.“
Sá hluti sögunnar, sem gerist
eftir að birta tekur yfir fram-
tíð Jónasar, er skrifaður af hik-
lausri leikni, og þar eru dregn-
ar upp glöggar skyndimyndir af
ýmsum þeim mönnum, sem við
sögu koma, en vart er þó sá hlut
inn jafn forvitnilegur og hinn,
sem fjallar um harma og þreng-
ingar Jónasar á bernsku- og ung
lingsárum.
En allt þetta bindi vitnar Ijós
lega um einlæga viðleitni höf-
undar til að gefa sem gleggsta
og sannasta mynd af sjálfum sér
og ríka tilhneigingu til að hlífa
frekar öðrum, sem við sögu
koma, heldur en að gera hlut
þeirra lakari en hann var.
Nú eru liðnir rúmir fjórir mán
uðir, síðan höfundur lauk þessu
fyrra bindi sögunnar, og von-
andi endist honum aldur til að
ljúka við. hitt, því að þar get-
ur hann sagt frá mörgu og marg-
víslegu, sem mun á fárra vit-
orði, en fróðlegt mundi þeim,
sem hann kveðst áetla þessar
bækur, „hinum ungu, sem eru
að taka við þjóðarstarfinu....“
Guðm. Gíslason Hagalin.
— Meirihluti
Framhald af bls. 1.
tökunum, en þær alltaf verið
felldar. Við síðustu atkvæða-
greiðslu var tillagan felld með
jöfnum atkvæðum, 47 gegn 47.
En tvo þriðju atkvæða þurfti þá,
eins og nú, til að Kína fengi að-
ild. Síðan hefur aðildarríkjun-
um fjölgað, og sú fjölgun haft
breytingar í för með sér, eins og
gefur að skilja. ••
Norðurlöndin voru að þessu
sinni, sem fyrr, skipt í málinu.
Fulltrúar Noregs, Danmerkur,
Finnlands og Svíþjóðar greiddu
atkvæði gegn bandarísku tillög-
unni og með albönsku tillög-
unni. En fulltrúar íslands
studdu tillögu Bandaríkjanna
og greiddu atkvæði gegn tillögu
Albaníu um aðild Kína.
Búizt hafði veirð við því að
tillaga Albaníu um aðild Kína
yrði felld, en ekki hafði verið
reiknað með svo miklum meiri-
hluta gegn aðild Kína. Segja
fréttamenn hjá Sameinuðu þjóð-
unum að harðnandi stefna Kín-
verja í alþjóðamálum og starf-
semi og aðgerðir Rauðu varðlið-
anna að undanförnu, hafi haft
mikil áhrif á úrslitin.
Það hafði einnig áhrif á úr-
slitin að albanska tillagan gerir
ráð fyrir að Formósu verði vikið
úr samtökunum ef Kína fái að-
ild að þeim. Mörg þeirra ríkja,
sem greiddu atkvæði gegn að-
ild Kína, hefðu fallizt á aðild
beggja landanna. Erfitt yrði þó
að koma því til leiðar, þar sem
bæði ríkin hafa lýst sig andvíg
því að tvö kínversk ríki eigi sæti
í samtökunum.