Morgunblaðið - 03.01.1967, Blaðsíða 10

MORGUNÐLAÐIÐ, MUÐJUDAGUR S. JANUAR 1997.
10
LeikfCSag Reykjavíkur:
Kubbur og Stubbur
Höfunuur: Þórir S. Cucbergsson
Leikstjóri: Bjarni Steingrimsson
LEIKFÉLAG Reykjavíkur frum
sýmdi á föstudagskvöldið nýtt ís-
lenzkt barnaleikrit, „Kufbb og
6tulfclb“ eftir í>ón S. Guðbergsson,
við góðar undirtektir ungra leik-
húsgesta. I>að er jafnan fagnað-
arefni þegar yngsta kynslóðin
eignast nýja 'höfunda, því barna-
íeikrit eru vissulega mikilsverð-
ur 'þáttur í þeirri viðleitni að
móta og þroska leiklistarsmekk
uppvaxandi kynslóða og ánetja
Iþær leikhúsinu. Þórir Guðlbergs-
eon er nýlfði á 'þessum vettvangi
og á vitaskuld margt ólært enn-
t>á um kröfur leiksviðsins, en
írumraun hans lánaðist að ýmsu
leyti vel. Var það ekki hvað sízt
að þakka góðri leikstjórn og
einkar s'kemmtiiegri umgerð sý.a-
ingarinnar. Þó það segi kannski
ekki alla sögu, var það mál
þriggja smásveina sem með mér
fóru í leikhúsið, að þeir hefðu
ekki í annan tíma séð skemmti-
legri sýningu, og voru þeir þó
ailLs ekki samdóma um hvað hefði
fallið þeim bezt.
„Kufbbur og Stulbbur" er ekki
efnismikið leikrit, en segja má
a'ð iþar sé laglega unnið úr litlu
efni og leikrænir möguleikar
þess skynsamlega hagnýttir.
Höfuðpersónur leiksins eru tveir
skrýtnir flækingar sem hafðir
eru fyrir rangri sök, en leikur-
inn gerist í íslenzkri sveit þar
sem m.a. koma við sögu 'bónda-
hjón og þrjú börn og amma,
hreppstjóri og sonur hans. Helzti
annmarki leiksins fannst mér
vera sá, að flækingarnir áttu
ekki heima í því umhverfi sem
þeir voru settir í. Þessar mann-
gerðir eru runnar af erlendri
rót, í ætt við Chaplin, Litla og
Stóra, og jafnvel félagana í
„Músum og mönnum“, en hafa
aidrei verið til á íslandi. Þetta
hefði kannski ekki komið svo
mijög að sök ef höfundurinn hefði
hafið leikinn upp í veldi ævin-
týrsins, gert hann með einhverj-
um hætti óháðan stund og stað.
En vettvangur leiksins er greini-
Hega islenzk sveit í nútímanum,
teiknuð raunsæisdráttum, og þar
verða flækingarnir einhvern
veginn utangarna. Svipuðu máli
gegnir um Ólsen hreppstjóra
me'ð sinn danska málhreim. Mér
þykir ósennilegt að hann eigi
•ér nokkra hliðstæðu í íslenzk-
om veruileik, en trúlega skrifast
þessi seinni annmarki ekki á
Keikning höfundar, heldur Leik-
íélagsins sjálfs.
Nú má a'ð vísu segja, að svona
inisræmi vefjist ekki fyrir börn-
onum, þau taki leiknum eins og
han-n komi fyrir og njóti hans
nokkurra heilabrota um
tengsl hans við veruleikann.
Bigi að síður hlýtur það að vera
eitt af verkefnum alvarlegra höf-
nnda, og það er Þórir Guðlbergs-
s»on greinilega, að gefa sem sann-
asta mynd af veruleikanum, þó
feún kunni að vera stílfærð eða
sama nþjöppuð. Ævintýrið veitir
meira svigrúm og margforeyti-
legri möguleika til að vinna úr
efniviði mannlífsins heldur en
ipaunsæisverk, auk þess sem það
á greiðari aðgang að barnshug-
anum, og ég foeld að þetta verk
hefði grætt á því að vera fært
I búning ævintýrsins. Atriðið
með álfunum var t.d. meðal
þeirra sem mest hrifu hina ungu
’leikhúsgesti á föstudagskvöldið.
Hvað um það, „Kvlfcfour og
Stufofour" hélt tvímælalaust at-
hygli barnanna og veitti þeim
öblandna ánægju. Sprelli'ð og
•péið hreif þau með; þau fengu
oftsinnis að skerast í leikinn
þegar leikendur töluðu beint til
þeirra, og ég þykist viss um að
Iboðskapur höfundarins hafi kom
Isst til skila. Þessum boðskap var
komið á framfæri án áfoerandi
tillburða til prédikunar, t.d. í
draum-atriðinu þar sem fyrirliði
svartálfanna hvetur börnin til
leti, óhlýðni, sælgætisáts, útivist-
ar á kvöldin og annarra ósiða.
Ráðning flækinganna í leikslok
til starfa á foóndafoænum er að
sjálfsögðu líka þáttur í fooðskap
leiksins, en hitt fór vonandi
fram hjá börnunum að tæplega
verði flækingarnir svona brá'ð-
skemmtilegir þegar þeir eru
komnir í fasta atvinnu.
Leikmyndirnar, sem unnar
voru af ungum og áhugasömum
nemendum Myndlistarskólans í
Reykjavík undir stjórn þejrra
Magnúsar Páissonar og Jóns
Reykdals, voru ákaflega geð-
þekkar, einfaldar í sniðum og
barnslega upprunalegar f stíl og
útfærslu. Hér er farið inn á
heillavænlega braut og þess að
vænta að framhald verði á.
Söngvar eru ekki margir 1 leikn-
um, enda hættir söngtextum til
að fara fyrir ofan garð og neð-
an hjá yngri foörnum, en söng-
lög Jóns Ásgeirssonar eru fjör-
leg og mjög áheyrileg og söng-
textar Ragnheiðar Sigfúsdóttur
aðgengilegir. Dansa og önnur
plastísk atriði æfði Þórhildur
Þorleifsdóttir, og tókust þau yfir-
leitt vel, ekki sízt draum-atriðið
þar sem svartálfar og ljósálfar
áttust við.
Leikstjórinn, Bjarni Stein-
grímsson, hefur greinilega unnið
verk sitt af alúð og vandvirkni.
Mér virtist hann hafa þrautnýtt
þá möguleika sem í leikritinu
búa og réttilega lagt höfuð-
áherzlu á ærsl og leikaraskap
persónanna. Hita og þunga leiks
ins foáru þeir Borgar Garðars-
son og Kjartan Ragnarsson í titil-
hlutverkunum. Voru bæði gervi
'þeirra og framganga öll hin
kostulegasta og samleikur þeirra
Solveig Hauksdóttir (Bjössi), Jóhann Guðnason (Láki), Inga
Dóra Björnsdóttir (Liija) og Sveinn Árnason (Smári).
góður. Borgar hafði öruggara
vald á sínu hlutverki og skóp
heilsteyptari persónu, en Kjart-
an hélt víðast hvar í við foann,
þó einstaka sinnum hattaði fyr-
ir í persónutúikun hans. Hrepp-
stjórinn var leikinn af færeysk-
um leikara, Óla Kurt Hansen,
sem brá upp kiímilegri mynd af
Borgar Garðarsson (Kubbur), Kjartan Ragnarsson (Stubbur) Óli Kurt Hansen (Ólsen hrepp-
stjóri).
borðalögðum og annarshugar
embættismanni. Þessi persóna
var kannski ólþarflega afkáraleg,
en það þótti krökkunum sannar-
lega enginn skaði. Emilía Jón-
asdóttir lék ömmuna létt og folý-
lega, en Jóhann Pálsson og
Margrét Magnúsdóttir léku
bóndahjónin af alvöru og ein-
lægni. Meðferð Jóhanns á söng-
vunum var sérlega góð. Börnin
þrjú voru leikin af Ingu Dóru
Björnsdóttur, Sveini Árnasyni og
Jóhanni Guðnasyni, sem öll eru á
foarnsaldri og algerlega óskóluð
í leiklist. Þó framsögn þeirra
væri vissulega ábótavant, var
frammistaða þeirra á leiksviðinu
furðugó'ð; þau tóku þátt í leikn-
um af Mfi og sál og brugðu við-
kunnanlegum folæ á ihann. Bjössi
sonur hreppstjórans, „skálkur-
inn“ í leiknum, var leikinn af
Solveigu Hauksdóttur, og fór
hún mjög þokkalega með hlut-
verkið, þó ekki tækist henni að
gera drenginn fyllilega tnúverð-
ugan, enda er hlutverkið í hæpn-
asta lagi. Fyrirliði svartálfa var
Pétur Einarsson, en Kristin
Anna Þórarinsdóttir lék fyrir-
liða Ijósálfa, og var atriði þeirra
þekkilega af hendi leyst. Álf-
arnir voru nemendur í dansskóia
Þórhildar Þorleifsdóttur.
Að endingu er ástæða til að
hvetja Þóri Guðfoergsson til að
haida áfram á þeirri braut sem
hann hefur lagt út á með þessu
verki. Vísast hefur hann lært
margt nytsamlegt á því að vinna
raeö leikhúsfólki að þessari sýn-
ingu, þannig að hann komi stælU
ari og djarfari til næsta leiks.
Sigurður A. Magnússon.
Tvö Ijóiskáld hlutu styrk
rithöfundasjóðs útvarpsins
Á GAMLÁRSDAG var að venju
úthlutað styrk úr Rithöfunda-
sjóði ríkisútvarpsins, en sá styrk-
ur er ætlaður rithöfundum eða
ljóðskáldum, og þá einkum til
utanfarar, þó ekki sé það skil-
yrði. Að þessu sinni hlutu verð-
launin tvö ljóðskáld, Stefán
Hörður Grímsson og Þorgeir
Sveinbjarnarson, 25 þúsund kr.
hvor. Voru styrkirnir veittir við
athöfn sem fram fór í Þjóðminja-
safninu, að viðstöddum mennta-
málaráðherra og fleiri gestum.
Dr. Steingrímur J. Þorsteins-
son prófessor, nýkjörinn fonmað-
ur sjóðsins afhenti styrkina, en
hann tók við formennsku sjóðs-
ins af Kristjáni Eldjárn. Er for-
maður skipaður af ráðfoerra.
Aðrir í stjórn eru fulltrúar hinna
tveggja riiihöfundafélaga, þeir
Helgi Sæmundisson og Einar
Bragi og tveir fulltrúar ríikis-
útvarpsins, þeir Vilfojá'lmur Þ.
Gíslason og Andrés Björnsson.
Ljóðskáldin, sem að þessu
sinni hlutu styrk Rithöfunda-
sjóðs rikisútvarpsins, eru bæði
kunn. Stefán Hörður Grímsson
er einn af fraimámönnum í Ijóða-
gerð. Hann hefur gefið út tvær
Ijóðabækur, „Gluggi snýr í norð-
ur“ og „Svartáifadans", og ljóð
hans hafa birzt víða í tímaritum
og einnig í bókinni „Ljóð ungra
skálda". Aðspurður hvort hann
hefði áfcveðið til hvers hann ætl-
aði að nota styrkinn, svaraði
Stefán Hörður að hann teldi það
siðferðilega skyldu þó ekki sé
hún lagaleg að nota hann til
utanfarar, og mundi hann gera
það.
Þorgeir Sveinbjarnarson, sem
að starfi er forstjóri Sundhallar
Reykjavíikur, hefur getfið út tvær
ljóðabækur, „Vísur Bergþóru" og
„Vísur um drauminn“. En þegar
fyrri bókin kom út fyrir liðlega
10 árum, vissu fáir að hann feng-
ist við ljóðagerð, svo dult fór
hann með það. Þorgeir kvaðst
ætla að fara utan, nú er hann
hefði fengið þennan ferðastyrk.
Hann hefði komizt á bragðið I
fyrra, er hann heimsótti son sinn
í ísrael, dóttur sína í Darnnörku
og dvaldi að auki stuttan tíma í
Svíþjóð, og líkað svo vel, að
hann teldi það mikinn feng að
fá nú tækifæri til annarrar utan-
farar.
19 skáld og ritlhöfundar hafa
hlotið styrki úr sjóði þessum.
í fyrra 11 tu þá tvö leiikrita-
Ská'ld, þeir Jökull Jakoibsson og
Agnar Þórðarson.
Við afhendingu rithöfundaverðla una ríkisútvarpsins á gamlársdag. Frá vinstri: Ljóðskáldið Þor-
geir Sveinbjarnarson, Vilhjálmur Þ. Gíslason, útvarpsstjóri, dr. Ssteingrímur J. Þorsteinsson, for-
maður sjóðsstjómar, Gylfi Þ. Gíslason, menntamáiaráðherra og ljóðskáldið Stefán Hörður Gritns-
son.