Morgunblaðið - 11.01.1967, Blaðsíða 10

10
MORGTTNBT.AÐTÐ, MTÐVIKUDAGUR 11. .TAUÚAR 1907.
Ný viðhorf í Asíu
AÐ baki ferðalags Johnsons,
forseta Bandaríkjanna, sl.
haust til Austurlanda sjá
Bandaríkjamenn mikilvægar
breytingar í aðsigi í þeim
hluta heimsins og margar
ástæður til bjartsýni, þrátt
fyrir stríðið í Víetnam. Þró-
unin er ails staðar óhagstæð
kommúnistum.
I ræðubroti því, sem á eftir
fer (allmikið stytt), setur
háttsettur embættismaður í
bandaríska utanríkisráðuneyt
inu, U. Alexis Johnson, fram
greinargerð um þróun mála í
hinum ýmsu löndum Asíu.
f Asiíu bendir sifellt fleira til
▼axandi skiLrvings á því, að þeg-
•r.við segjum bakmark okkar
vera samféiag raunverulegra
■jálfistæðra ríkja, sé okkur sann-
arlega alvara. Að mínu álibi fielst
igmndival'larstyrkur okkar í þessu
og um leið hel zti veikleiki Pek-
ingstjórnarinnar. Skilningur þró-
unarþjóðanna á því, að þjóðern-
is- og sjálfistæðisstefna þeirra er
•kki samrýmanleg kommúnisma,
eykst stöðugt. Þær gera sér Iijóst,
að eðli kommúnistísks þjóðféiags
feiur í sér ofstjórn að ofan —
sterka mi’ðstjórn og allstherjar-
eftirlit. Ég tel það eftirtektar-
verða og upporvandi staðreynd,
að af meira en 50 löndum, sem
öðlazt bafa sjálfstæði frá lokum
síðari heimsstyrjaldar, hefur
fram til þessa efcki eitt einasta
kosið kommúníiskt þjóðskipulag.
Sum hafa jaðrað við það, en eins
og nýjnstu dæmin um Indónesíu
og Ghana sýna, hverfa þau frá
því að stíga hið óafturkaÍLanlega
skref.
Þannig finnst mér, að við get-
um treyst því, að sú veröld, sem
vfð segjiumst þrá og Leitum eftir,
sé samrímanilegri grundvaíllar-
óskum meiri hLuta mannkyns-
ins heldur en heimur Peking-
stjórnarinnar.
Samt sem áður en orðið „sam-
félag“ jafnmikilvægt og orðið
„sjálfstæður** í orðasamibandinu
„sarrbfélag sjálfisitæðra þjóða“.
Én þetta merkir viðurkenningu
víðtækra sameiginlegra hags-
muna og samstarf tiil að gera
þessa hagsmunni að veruleika.
Skylt þessu er auðvitað vanda-
málið um pólltíska og efinahags-
lega þróun innanlandis, það er að
segja stofnun og vöxtur einhvers
konar þjó'ðfélagsumgerðar, sem
byggist á jákvæðu almennings-
áliti og samlþykki þegnanna og
skipuleggur efnahagsmálin á við
unandi hátt.
Með hiiðsjón af því, sem nú
hefur verið sagt, er sipurningin:
Hvernig standa málin í Suð-
austur-Asíu? Hvernig gengur
hinum frjálsu löndum Asiu að
koma á fót stjórnmálalegri og
efnahagslegri uppbyggingu
sinni?
Myndin hefur að sjálfisögðu
sínar björtu og dkrunu hliðar, en
ég veit ekiki um neitt frjálst
svæði, þar sem ég gæti kallað
ástandið svart. En við skulum
byrja á þvi að virða stuttlega
fyrir okkur nokkrar af hinum
björbu hliðum.
„Rjartasta hlið“ Asíu
Ég geri rá'ð fyrir, að flest okk-
ar muni telja Japan björtustu
hliðina. Hinar stórkostlegu fram-
farir og þróun frá stríðslokum
ber vitaskuld fyrst og fremst að
þakka snilli japaónsku þjóðar-
innar sjálfrar, en mér finnst, að
við, Bandaríkjamenn, eiguim ein-
hverjar þakkir skilið fyrir að
aðstoða hana við að leggja grund
völlinn meðan stóð á hernám-
inu, og sömuleiðis fyrir friðar-
sátbmálann, sem réttilega hlaut
nafnið „Sættargjörðin". En hún
var, að mínu áliti, eitt mesta
afrek eftirs'tríðsáranna á sviði
milliríkjasamskipta.
Hin öra framþróun Suður-
Kóreu bæði í stjór.n- og efnahags
málum hefur vakið minni at-
hygli, en er, að mínu viti, engu
ómerkari. Út úr því pólitíska
moldviðri, sem óhjákvæmilega
fyigdi frávikningu Rhees fiorseba,
hefur Kóreu komið fram sem
heilbrigt ríki á sviði fjárhags-
og stjórnmáila. Hörð en álbyrg
stjómmálabarátta er þegar haf-
in þar vegna kosninganna, sem
verða síðari hluta árs 1907. Hver
hefði talið slíka róun mögulega
í þessu ríki fyrir tíu árum?
HeildarþjóðarframleiðsLa Kór-
eu hefur vaxið um 9 af hundraði
árlega firá 1963. Útfilutningur hef
ur meira en tífaldazt á sjö ár-
um, úr aðeins 15 milljón dölum
1958 í 180 milljónir 1965. Stolt
hefur bomið í stað svartisýni, og
Kóreubúar segia: „Komið og
sjáið, hrvað vdð erum að gera.“
Þegar haldið er suður á bóg-
inn, reynast efnahagsfraimfarir á
Taiwan (Formósu), einnig efitir-
tektarverðar. Á síðustu tíu ár-
um hafa tekjur þar á ibúa auk-
izt um því aær 50%, og á síð-
ustu fimm ■árum hefiur útfilutn-
ingurinn á að gizka þrefaldazt.
Efnahagsaðstoð okkar var alger-
lega hætt í lók sfðasta íjártoags-
árs.
Stjórnmálaástandið á Formósu
fer einnig sílbatnandi. Kínverjar,
sem flýðu frá meginlandinu og
ibúarnir, sem fyrir voru, hafa
smiám sarnan vanizt toverjir öðr-
um og náð samlkomulagi, sem
Hellissandur
Til sölu lítið einbýlishús á Hellissandi.
GÍSLI GÍSLASON
Gufuskálum, Hellissandi.
Hafnfirzkar konur
Fimleikanámskeið hefst að nýju miðviku-
daginn 11. jan. á sama tíma og áður.
Fjölmennið.
Fimleikafélagið BJÖRK.
Rösk
afgreiðslustúlka
óskast nú þegar allan daginn.
ÁRBÆJARKJÖR, Rofabæ 9.
Úm leið og við óskum öllum okkar viðskiptamönnum, nær og fjær gæfu
og gengis á hinu nýbyrjaða ári með þökk fyrir viðskiptin á liðnum 25 árum,
viljum við vekja athygli þeirra á því, að þótt við þyrftum að loka verzlun
okkar að Vesturgötu 2 svo skyndilega, þá biðjum við viðskiptavini okkar
vinsamlegast að snúa sér að verzlun okkar að
LAUGAVEGI 10
Við munum eftir sem áður kappkosta að selja eingöngu úrvals vörur.
Skrifstofa okkar
og vörulager
verður á Vestur-
götu 2.
Sími 20 300.
kemur fram í fuMkominni sam-
vinnu á flestum sviðum og því,
að hinir síðarnenfndu taka stjórn
eyjarinnar æ meira í sínar hend-
ur.
Filippseyjar eru eitt af tveim-
ur eða þremur fyrrverandi ný-
lenduríkjum á svæðinu frá For-
mósu till Marokkós, sem getur
hælzt yfir því að hafa skipt um
stjórn með friðsamlegum kosn-
ingum, og vissulega eina ríkið,
sem hefiur gert það þrisvar sinn-
um. Mér finnst við geta verið
stoltir yfir því, að í þessari fyrr-
verandi nýlendu okkar er það
talinn pólitískur kostur að fylgja
stefnu okkar að máLum, — vera
„pró-ameríkan“.
Thailand (Síam) ásamt Japan
nýtur þess að hafa aldrei lotið
erlendum yfirráðum og að vera
undir konung9stjóm, sem á al-
mennu fylgi að fagna. Ferill þess
síðan 1958 sýnir, að mestu máli
skiptir, hvernig haldið er á
stjórnartaumunum, en ekki
hverjir halda á þeim.
Ég mun ekki á þessu stigi fjalla
um Burma, Kamlbodlíu, Malaj-
síu, Singa.pore og Laos nema
til þess að segja, að til eru þeir.
sem síðan 1954 hafia haldið því
fram, „að við séum að glata La-
os“, en ástand í innamríkismálium
í sjálfu Laos er að engu leyti
verra og á margan hátt betra
en það var fyrir 12 árum.
Ég hef geymt Indónesíu og
Víetnam þangað til síðaat. Ósig-
ur kommúnista í hinni stóru
stóru Indónesíu, sem telur 100
milljónir íbúa, hlýtur ásamt
stríðinu í Víetnam að teljast
sögulegasti bverfipunktur í Asíu
á þessum árabugi. Samfara þessu
hafa verið mi'klar blóðsúthell-
ingar og mörg stjórnmála- og
efinahagsvandamál bíða úrlausn
ar. UmPótið virðist hafa stafað
af því, að indónesis'kum þjóðern-
issinmum varð Ijóst, að bommún-
Lsk yfirráð samrýmdust ekki
sönnu sjálfistæði.
Nú er Indónesia að byrja nýtt
líf í al|þjóðlegu samfélagi með
því að ganga að nýju í Samein-
uðu þjóðirnar og tengjast á nýj-
an leik himum ýmsu stof.nunum
'þeirra og méð námu samstarfi
við Allþjóóagja Ideyrisstofniunina
og Alþjóðabankann. Indónesía
og lánardrottnar henmar ákváðu
fyrir skemmstu í Tókíó, að
Sovétríkjunum skyldi boðið að
fylgjast með endurskoðun ríkis-
skulda hennar og vera með í ráð-
ium um hvernig bezt yrði komið
á jafnvægi og þróun í efnahags-
•málum.
Kosningarnar í Víetnam í
septemlber sl. brjóta mikilvægt
Iblað í stjórmmálaþróun þessa
stríðshrjáða lands. Niðurstöðurn
ar komu bjartsýnustu mönnum
á óvart.
Sú sta’ðreynd, að kjörsókn /arð
meiri en 80%, þrátt fyrir hót-
anir Víet Congjs um að gerðar
yrðu árásir á kjörstaði, ætti í
eitt skipti fyrir ÖM að bæla nið-
ur allan efia um afstöðu yfirgnæf
andi meirihluta jþjóðarinnar í
Vietnam til Víet Congs og toinna
svonefndu ,jþjóðfrelsissinna“.
En mú er betzt að víkja að „sam
félögum" eða „ibandalögum“
Asíiuíþjóðannia. Fyrst og mikil-
vægast var samkomúlagið milli
Japams og S-Kóreu, en með því
hafa þjóðir þessara landa horfið
frá árangurslausum deilum að
frjóu samstarfi 03001 á sviði efna
hags- og stjórmmála.
Amnað grumdvallaratriði var
samkomulag um stofnun Asíska
þróunarbankans, sem m,un hafa
asetur í Manila, og helzti firam-
bjóðandi sem fyrsti forseti hans
er þekktiur japanskur hagfræð-
ingur. Meirihluti fijármagns
bankans kemur frá Asíulönd'um.
Önnur uppörfandi þróun hef-
ur verið endurvakning Samíbands
Suðaustur Asíuríkja, — A,SA —,
sem kemiur aftur á samstarfi
milli Thailands, Malajsáu og
Filippseyja og sú von er fyrir
hendi, að Indónesía taki einnig
þátt í samibandinu.
Sl. vor var haldinn í Tókfió
fundur um efnahagsþróun, en i
honum tóku þátt ráðherrar frá
öllum ríkjum í Suðaustur-Asíu,
að Burma og Peking-Kína und-
anskildum. Á þeirri ráðstet'nu
hét Japan að auka fijárhagsað-
stoð siína við erlend ríki úr hálf-
um a£ toundraði þjóðarfiram-
leiðslu sinnar upp í 1%.
í júní sl. komu míu utanrikis-
rá'ðlherrar saman í SeúL, höfuð-
borg S-Kóreu, á ráðstefn/u Asáu-
og Kyrrahafisríkja. Þeir tóki*
mikilvægar ákvarðanir um öfl-
ugt samstarf og gagnkvæma að-
stoð á fjölimörgum sviðum.
Að undanskildu fjárframlagi
til Asíubankans frá meðlimum
utan Asiíu, hefur öll þessi þróuu
orðið fyrir tilshtilli hina frjálsiu
Asíuríkja sjálfra og þeim til
handa. Við höfum ekkert að óbt-
ast við slí'ka þróun mála, sem
getur aðeins orðið til að fLý'a
fyrir þeim degi, er landsvæði
þetta er þess umkomið að móta
sína eigin framt'fð með minni
beinni hernaðarlegri og hag-
rænnii aðstoð frá Bandaríkjun-
«m. ,
Ein mesta upþör.vunin. sem af
öllu þessu leiðir, er að Japan er
að taka að sér foryisibuna í ýms-
um málum, og toinar þjóðirnar
gera sér það að góðu.
Það er einnig athyglisvert, að
á þessum árum pólitáskrar og
efnahagslegrar rimmu í Suðaust-
ur-Asíu hafia hinar fjórar þjóðir
SuðurlVíetnams, Kambódíu,
Laos og Ttoailands haldið áfram
að þinga og vinna samian að
Samstillingarnefnd þeirri, sem
kennd er vfð Mekongfljót.
Hinin beini skerfur Suðaustur-
Asíuibandalagsins, en til þess telj
ast Ásitralía, Nýj a-Sjáland, Thai-
land og Filippseyjar (áaam
framlagi S-Kóreu) til vamar
Suður-Ví'etniams, er einnig mik-
ilvæg viðurkenninig á sameigin-
legum hagismunum þessar*
Landa í Austurlöndum fj ær.
Þess skal getið, að hvað srnert-
ir fóLksfjöLda, mun herframlag
S-Kóreu til Suður-Víetnama
brátt verða meira en okkar, hlut-
fallslega.
Mistök Rauða Kína
Hin hliðin á máiinu og stór
þáttur í Austurlöndium fljær er
hið risavaxana Rauða Kína, en
um það vildi ég fara fláeinum
orðum.
Á hinu efnahagslega sviði hafa
hin hörmulegu mistök við stóra
framfiarastökkið og hinn hæg-
fata bati í fjármálum vegna öfga
þeirra, sem það hafði í flör me'ð
sér, gent að erugu þá hugmynd,
að Pe.kingstj órnin þekki ein-
hverja filjótfarna leið til efna-
hagslegnar velmegunar.
Bezti og óvilhallasti dómur
okkar er sá, að þrábt fyrir að
miklar framfarir hafa orðið við
framleiðslu og dreifingu nýtízku
Síldarsöltunarstöð
til sölu
Til sölu er síldarsöltunarstöð á Austfjörð-
um. Stöðin er búin öllum nýjustu tækjum
og góðum húsum. Stöðin fæst keypt með
mjög góðum kjörum. Tilvalið tækifæri
í'yrir útgreðarmenn og sjómenn.
Upplýsingar gefur skrifstofa
Steins Jónssonar lögfræðings
Kirkjuhvoli.