Morgunblaðið - 09.03.1967, Blaðsíða 4

4
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 9. MARZ 1967.
BÍLALEIGAN
FERÐ
SfAff 3 4406
Daggjöld kr. 390,00
og kr. 2,50 á ekinn km.
SENDU M
MAGIMUSAR
SKIPHOLTI 21 SÍMAR 21190
eftir lokun simi 40381
*iMI 1-44-44
mm/fí
Hverfisgötu 103.
Sími eftir lokun 31160.
LITLA
bílaleigan
Ingólfsstræti 11.
Hagstætt leigugjald.
Bensín innifalið í leigugjaldi.
Sími 14970
BÍLALEIGAN
VAKUR
Sundlaugaveg 12. Sími 35135.
Eftir iokun 34936 og 36217.
f/==*0UJUJÍ/eAM
RAUOARÁRSTiG 31 SÍMI 22022
22-1-75
Hópferðabílar

allar stærðlr
!AhÍAM
e i
IMGIW.R
Fjaðiir, fjaðrablöð, hljóðkútar
pústrór o.fl. varahlutir
í margar gerðir bifreiða.
Bilavórubúðin t'JÖDRlN
Laugavegi 168. — Simi 24180.
GÓLFTBPPI
VtlLTOH
T EPP ADREGLAR
TEPPALAGHIR
EFTIR MALI
Laugavegi 31 - Simi 11822.
Barnabækur
Kennari skrifar:
„Kæri Velvakandi.
í nýjasta hefti Menntamála
birtist stórathyglisverð grein
eftir Sigurð Gunnarsson kenn-
araskólakennara. Nefnist hún
„Vinnum að bættri skipan á
sviði barnabókamennta“ Eins
og nafnið gefur til kynna fjall
ar greinin um einn þáttinn í
skóla- og uppeldismálum okk-
ar, sem til þess hefur allt of lít-
ill gaumur verið gefinn, lestrar-
efni ungu kynslóðarinnar.
Nefnd grein er sannarlega
þess virði, að hún komi fyrir
sem flestra augu.
Vegna þess hve Menntamál
eru í fárra höndum vil ég, Vel
vakandi góður, biðja þig um, að
þú fáir Morgunblaðið til að
birta umrædda grein. Hún er
ekki löng, og tekur ekki allt og
mikið rúm í blaðinu. Ég í-
mynda mér að höfundurinn
mundi fúslega gefa leyfi sitt
til birtingar.
Kennari".
Ég varð mér úti um fyrr-
nefnt eintak Menntamála og
fékk leyfi Sigurðar Gunnars-
sonar til þess að birta greinina
hér. Hún er ekki löng, en í
henni felst þörf ábending engu
að síður.
Þegar ég talaði við Sigurð
hafði hann orð á því, að Morg-
unblaðið hefði stigið stórt skref
í þessum málum, er það réði
sérstakan ritdómara til þess að
fjalla um bækur barna og ungl-
inga. Taldi hann, að þar hefðu
verið mörkuð tímamót.
En hér kemur grein Sigurðar,
sem hann nefnir:
+ Vinnum að bættri
skipan á sviði
barnabókmennta
í fyrsta hefti tímaritsins
Heimili og skóli á þessu ári
skrifar ritstjóri þess, Hannes J.
Magnússon, fyrrum skólastjóri
athyglisverða grein, eins og oft
fyrr. Fjallar hún um lesefni
barna og unglinga og nefnist:
„Er vel séð fyrir barnabókum?"
Grunntónn greinarinnar er sá,
eins og vænta mátti frá þessum
merka skólamanni, að benda
á og undirstrika, hve mikilvægt
það sé, að börn og unglingar
eigi kost á góðu og þroskandi
lesefni, og að ábyrgir aðilar,
sem treysta mætti fullkomlega,
gæfu ákveðnar leiðbeiningar í
því efni.
í öðru lagi bendir greinar-
höfundur á þá staðreynd, að
þótt mikið sé gefið út af barna-
bókum árlega hér á landi, —
þær voru víst rétt um áttatíu á
síðastliðnu ári, — séu aðeins
örfáar eftir íslenzka höfunda.
Langsamlega flestar séu þýdd-
ar bækur eftir höfunda, sem al-
menningur kunni lítil eða eng-
in skil á.
Víkur greinarhöfundur síðan
nokkuð að því, hvaða ástæður
muni liggja til þess, að íslenzkir
rithöfundar láta ekki meira að
sér kveða á þessum vettvangi
en raun ber vitni. Og niður-
staða hans er sú, að það sé fyrst
og fremst vegna þess, að þeir,
sem skrifa fyrir börn og ungl-
inga, fái harla litla hvatningu
frá samtíð sinni til slíkra rit-
starfa. Barnabækur séu yfir-
leitt ekki taldar til bókmennta
á íslandi og barnabókahöfund
ar yfirleitt ekki taldjr til rit-
höfunda. Loks hvetur greinar-
höfundur til þess, að stefnt
verði markvisst að því að færa
mál þessi í betra horf og verð-
laun veitt fyrir góðar barna-
bækur. Ef þjóðin vilji eignast
góðar barnabækur, verði hún<
að hafa viðsýni og skilning til
að ala sér upp góða barnabóka-
höfunda.
>ar sem grein þessa ágæta
skólamanns og rifchöfundar fjall
ar um mjög mikilvægt efni, sem
ég hef áhuga fyrir og oft hugs-
að um, vil ég leyfa mér að undir
strika efni hennar með nokkr-
um orðum hér í tímariti kenn-
arasamtakanna, Menntamálum.
Það er vissulega kominn tími
til fyrir okkur að vinna að
auknum skilningi á góðu lesefni
fyrir börn og unglinga og skilja
hve miklu það skiptir fyrir
hverja þjóð, og raunar ómet-
anlegt, að eiga góða höfunda,
sem skrifa fyrir æskuna. Allir
hugsandi menn munu sammála
um það, að fátt sé meira um
vert í menningarþjóðfélögum
nútimans en uppeldi æskunnar.
Æskian á að erfa landið og
tekur við störfum okkar hinna
eldri fyrr en varir. Mjög miklu
skiptir, að henni takist ekki
verr að leysa af hendi sín verk-
efni en okkur, — og helzt
nokkru betur. En til þess þarf
uppeldi hennar að takast vel,
enda er nú öllum ráðamönnum
menningarþjóða að verða Ijóst,
að. til þess megi ekkert spara.
Fjármunir þjóða í þágu æsk-
unnar séu á betri vöxtum en
nokkur annar höfuðstóll.
Með þessi sjónarmið í huga
liggur harla ljóst fyrir, hve
mikilvægt það er, að lesefni
barna og ungmenna sé hollt og
gott og sem bezt við þeirra
hæfi, og hvílík blessun það er
hverri þjóð að eiga höfunda,
sem tekst að skrifa slíkt efni.
Þetta hafa flestar nágrannaþjóð
ir okkar líka skilið fyrir löngu,
eins og brátt mun hér frá skýrt.
Gegnir hinni mestu furðu, að
íslenzka þjóðin, sem réttilega
telur sig bókaþjóð og vill vera
það, skuli ekki einnig fyrir
löngu hafa áttað sig til fulls á
þessu mikilvæga uppældisatriði.
Er nú sannarlega tími til kom-
inn að vaka og kippa málum
þessum í viðunandi horf.
Það vill svo til, að mér er nú
allvel kunnugt um, hvernig mál
þessi standa meðal þriggja
Norðurlandaþjóða, Nofðmanna,
Svía og Dana. Allar þessar þjóð
ir skipa barnabókmenntum sin-
um mjög háan sess og hafa gert
um langt árabil. Hafa þær í
því efni tvö grundvallarsjónar-
mið í huga:
1) Að örva rithöfunda til að
gera sitt bezta fyrir æskuna. í
því skyni eru m.a. veitt mörg
og há verðlaun, sem afhent eru
árlega af ýmsum ráðamönnum
þjóðanna við hátíðlegar og fjöl
mennar athafnir, þar sem
menntamálaráðherra viðkom-
andi þjóðar er jafnan viðstadd-
ur og flyt'Ur ræðu.
2) Að benda á og mæla sér-
staklega með þeim barna- og
unglingabókum, sem beztar eru
hverju sinni. Til þess að fram-
kvæma það verk eru valdir
nokkrir úrvalsmenn, og eiga
menntamálaráðuneytin m.a.
þátt í því vali.
Eins og nærri má geta hefur
fyrra atriðið feikimikil og ör-
vandi áhrif á höfunda að leggja
sig sem bezt fram við að skrifa
fyrir æskuna. Þeir finna áþreif-
anlega, að störf þeirra eru mik-
ils metin af ráðamönnum þjóða
sinna, ekki síður en verk ann-
arra rithöfunda, og að það er
til mikils að vinna, bæði fj ár
og frama. Fjöldi góðra rithöf-
unda meðal grannþjóðanna
skrifar því fyrir börn og ungl-
inga, og margir nýliðar leggja
árlega á brattann og freista
gæfunnar. Og þeir leggja sig
fram af fremsta megni, því að
þeir vita, að til mikils er að
vinna. Þannig verður skipan
þessara mála og hinn jákvæði
skilningur forystumanna á
gildi þeirra beinlínis til þess,
að nýir höfundar koma fram og
brjóta sér margir merka braut
á þessu sviði.
Síðara atriðið hefur einnig
margþætt gildi og þykir sjálf-
sögð framkvæmd meðal þjóða,
sem hafa vakandi skilning og
ábyrgðaætilfinningu í þessum
efnum. Ætti í hverjum hugsandi
manni að vera harla ljóst, hví-
líkt hagræði það er fyrir þá,
sem ætla að velja bóða bók til
gjafa eða eignar, fyrir börn eða
fullorðna, að geta fullkomlega
treyst umsögn ábyrgra manna,
sem til þess eru kjörnir. Skóla-
stjórar og kennarar hafa líka
af þessu margþætt not, þegar
bækiur eru árlega valdar í söfn
skólanna.
En eins og mörgum íslenzk-
um kennurum er kunnugt, hef-
ur nú um langt árabil verið
glæsileg skipan á bókasafns-
málum skóla á skyldustigi með-
al allra þessara þjóða, sem
nefndar voru. Samkvæmt
fræðslulögum þessara þjóða
skal hverjum skóla skylt að
hafa sérstakt bókasafn með
úrvali góðra bóka fyrir börn
og unglinga, ásamt rúmgóðri
lesstofu. Er hrein unun að
koma í bókasöfn og lesstofur
margra skóla meðal þessara
þjóða. Og að sjálfsögðu er efst
í huga okkar, allra íslenzkra
kennara, sem þessu kynnumst,
að skylduskólar okkar gætn
sem fyrst fengið að njóta þess-
arar aðstöðu og aðbúnaðar.
Ríki og sveitarstjórnir veita ár
lega ríflegar fjárupphæðir til
safnanna, skv. lögum.
Til að grein þessi verði ekki
at löng skal ég nú aðeins að
lokum nefna, hvernig fyrir-
komulag þessara mála er,
nokkru nánar tiltekið, meðal
einnar þeirrar þjóðar, sem
nefndar voru, Norðmanna.
Það er menntamálaráðuneyt-
ið og Norsk Lærelag, sem skipa
Framhald á bls. 5
ALLTAf FJÖL6AR VOLKSWAGEN
Enginn vatnskassi Ekkert vatn,
sem getur soðið @ Engar lekar
vatnshosur ^ Ekkert ryð Engin
vatnsdæla © Enginn frostlögur
Engar sprungnar blokkir
V.W. 1300 — 50 ha. vél — Kr. 153.800,-
V.W. 1500 — 53 ha. vél — Kr. 162.000,-
S'imi 21240 HEILDVÍRZLUNIN HEKLA hf Laugavegi 170-172