Morgunblaðið - 05.12.1967, Síða 19

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 5. DES. 1967
19
Yfirskipstjórinn á Poseidon:
Þetta er allt eitt ævintýri
■ Þið þurfið lœknisskip á stœrð við
síldarskipin ykkar
HÉR í Reykjavíkurhöfn get-
ttr oft að líta þýzk eftirlits-
skip, sem við svo köllum, og
fyrst og fremst þau Poseidon
og Meerkatze, sem bæði eru
hjálparskip fiskveiðiflotans á
Norður-Atlantshafi.
Nú ligigur Poseidon hér í
höfninni og fréttamenn blaðs-
inis brugðu sér þangað um
borð og hittu að máli skip-
stjórann, hnellinn, meðalmað
ur á hæð, ríflega á miðjum
aldri, brosleitur með IjóSt
gráspengt hár og hökuskegg.
Hann heitir Wolfgang Himer
og titill hans er á þýziku
„Seehauptkapiten". Starfssvið
eftirlits- eða hjálparskipa er
ekki á vegum hers eða flota
heldur fellur undir landbún-
aðar- skógar. og matvæla-
ráðuneytið, en undirdeild
þess fjallar um fiskveiðar.
Þannlg er hér um að ræða
almenna þjónustu, eða „civil“-
þjónusbu eins og þeir nefna
það.
— Við erum á leiðinni til
Vestur-Grænlands, sagði Him
er skipstjóri við okkur. —
Hingað til Reykjavíkur kom-
um við til að setja í land tvo
sjúka menn af skipshöfn okkr
ar, annar var með magasjúk-
dóm, en hinn með blóðsjúk-
dóm. Hvorugt getum við lækn
að hér um borð og verða þess
ir menn því sendir heim á
sjúkrahús í Þýzkalandi. Við
Vestur-Grænland eru nú 17-
stórir þýzkir togarar að veið
um og vegna þeirra förum
við þangað. Hinsvegar er þjón
usta okkar alþjóðleg. Við höf-
um samvinnu um að veiía öll-
um skipum liðsinni, sem
þurfa á hjálp að halda, og
við getum veitt. Það koma til
okkar fjöldi Englendinga. Hol
lendinga Portúgala o. fl. o. fl.
Þjónustan um borð í Poseidon
byggist fyrst og fremst á lækn
ishjálp og hér höfum við
lækna og tæki til lækninga
svo og sjúkraherbergi. Þá höf
um við viðgerðarmenn til að
gera við ratsjár skipa. loran,
loftskeytatæki og fleirj tæki.
Vélaviðgerðir önnumst við
þó ekki ,en við höfum kafara
um borð og aðstoðum skip,
sem hafa fengið net sín eða
vörpu í skrúfuna. Þá er veð-
urathugun mjög snar þáttur
í starfi okkar. Við sendum út
veðurfregnir á þriggja stunda
fresti allan sólarhringinn.
Einnig dýptarmælum við all-
ar okkar siglingarleiðir og af
hendum línurit mælanna og
setjum með stuttu millibili
stöðu skipsins á þessu línuriti.
Þetta er svo sent rannsóknar-
deild sjómælinga.
tvo menn hjá þeim í stað
þeirra sem sjúkir eru.
— Poseidon er gott sjó-
skip, segið þér, skipstjóri?
— Já. Við förum út í hvaða
veðri sem er og hvernig sem
sjór er. Og hér við ísland og
norður af því eru verstu sjó-
ir sem skip lenda í á Atlants-
hafi. Skipin verða því að vera
sterk og góð sjóskip. En það
eru hér fleiri hjálparskip en
okkar. Hollendingar hafa
sjúkra og kirkjuskip, sem þeir
nefna De Hoope, eða „Von-
Wolfgang Himer yfirskipstjóri með jóiapóstinn og Aðventu-
kransinn. Ljósm. Ól. K. Magn.
Við spurðum Himer skip-
stjóra um þýzka fiskveiðifiot-
ann hér við land. Sagði hann
okkur. að nokkur þýzk síld-
veiðiskip væru hér við auist-
urströndina og svo væru
minni togarar hér norður og
vestur af íslandi, 600-—1200
tonna skip. Aftur væru Græn-
landtogararnir þeirra allt að
2000 tonnum.
— Við erum alltaf á Græn-
landsmiðum á veturna —
sagði Himer skipstjóri. —
Poseidon er mjög gott sjó-
skip þótt það sé ekki nema
930 tonn að stærð. Meerkatze
er aftur á móti hér í kringum
ísland á vetrum, en á vorin
við Norður. Noreg og nú ‘er
það á leið hingað til Reykja-
víkur, því við verðum að fá
ina“ og það er nú á Norður-
sjó og aðstpðar vetrarsíldveiði
flotann þar. Portúgalar hafa
einnig sitt eftirlitsskip og
Bretar hafa herskip til að-
stoðar sínum flota, en þeir
geta ekki sent herskipin á
Norðurhöf á vetrum, þvi þau
þola ekki hina kröppu sjói,
enda rnunið þið hafa séð, að
herskipin þeirra eru eins og
þvottabretti til að sjá á
skrokkinn, ef þau lenda í stór
sjó, rifin standa út eins og á
holdlausum brjóstkassa.
— Hvað eruð þið margir
hér um borð? spyrjum við.
— Við erum 29.
— Og nú ætlið þið að halda
jólin við Grænland?
— Já, það fer eftir ástæðum
hvort við getum haldið þau
á sjálft jólakvöldið. Við reyn-
uim þó, ef ekki þarf á okfc-
ur að halda til aðstoðar ein-
hverju skipi, að koma okkur
í landvar, þar sem við getum
verið rólegir og átruflaðir í
svo sem þrjár klukfcustundir.
Við fáum rauðvín og heitt
rommpúns og svo borðum við
fasana. Það er jólamaturinn
okkar. Eftir þrjár klukku-
stundir erum við svo' aftur
kornnir af stað og enginn tími
til frekara gleðihalds. Við fá
um ekki tækifæri til að
„skvetta í okkur“ þvi raunar
erum við í stöðugri þjónustu.
Við sá'um fyrir framan skip
stjórann, á borðinu hans, jóla-
póstinn frá skipinu. Hann átti
að fara hér í land og send-
ast til ýmissa kunningja bæði
heima og erlendis. Þar sáum
við einnig teikningu af skipi
og Himer skipstjóri tjáði okk-
ur að þetta væri nýtt eftir-
litsskip, sem verið væri að
byggja og yrði til í október
næstkomandi og þá kæmi
það væntanlega hingað til ís-
lands og skyldum við koma
um borð og skoða það. Það
verður gott skip. 1600 tonn
að stærð og á að ganga sextán
og hálfa sjómílu, búið nýj-
ustu og fullkomnustu tækjum
Gert er ráð fyrir að það skipt
ist á við Poseidon að vera
við Grænland á veturna.
Og jólin voru einnig komin
á skipstjóraborðið. Þar stóð
Aðvenbukrans, sem einu sinni
var búið að kveikja á, og nú
tendraði skipstjórinn kertin á
honum.
— Hvað eruð þér búnir að
vera lengi hér við störf í Norð
urhöfum? spyrjum við.
— Ég byrjaði 1955 og hef
því verið rúm- 12 ár, þar af
10 á Meerkatze. Það er raun-
ar svo, að þeir sem byrja á
að vera á þessum eftirlits-
skipum eru þar gjarnan lengi.
Flestir af á'höfninni hér hafa
verið 6 ár eða lengur sumir
allt upp í 10 ár. En svo eru
auðvitað alltaf nokkrir nýlið-
ar. Áhöfnin er öll búsett í
Cuxhaven, en það er raunar
okkar heimahöfn, þótt skip-
ið sé skrásett í Hamborg. Það
sem gerir að menn eru þaul-
sætnir hér um borð er. að
laun eru góð og við fáum
tveggja mánaða leyfi á ári.
Við erum 7-8 vikur í hverri
útivistarferð, förum því sem
næst 6 ferðir á ári. Leyfin eru
þó bæði sumar og vetur. I
vetrarleyfum fara menn til
Suður-Þýzkalands og nota
snjóinn og sólskinið þar og
koma brúnir og sællegir til
baka. Það skiptir ekki máli
hvort við fáum fríin að sumri
eða vetri. Suður í Svartaskógi
og Ölpunum er ágætt að dvelj
ast í leyfi sínu. Skipsmennirn-
ir eru nær allir giftir og eiga
fjölskyldur.
— Eins og þér skiljið lang-
ar okkur blaðamennina gjarn
an til að fræðast um einhver
ævintýri sem þið hafið lent
í ,segjum við.
— Ævintýri! Þessar ferðir
okkar eru raunar eitt sam-
fellt ævintýri. Stórsjóirnir
ykkar hérna við ísland, storm
arnir og stórhríðarnar hinn
mikli ís við Grænland, borgar
ísjakarnir allt í kringum okk-
ur. Þetta er allt ævintýri.
Þegar við höfum rætt um
jól á Grænlandshafi, skipið
nýja og þjónustu eftirlitsskip
anna segjum við Himer skip-
stjóra frá síldveiðiflotanum
okkar, sem sækir nú orðið allt
norður til Jan Mayen og hefir
engin eftirlitsskip. Við spyrj-
um hann hvað hin langa
reynsla hans búi yfir og hverj
ar ráðleggingar hann vilji
gefa okkur íslendingum til að
stoðar þessum fiskiskipum
okkar.
—Þyrla og sjóflugvélar
koma ykkur að takmörkuðu
gagni. Þið þurfið aðeins að
búa eitt skip á stærð við
fiskiskipin ykkar, þannig að
það aé sæmilega gott sjúkra-
skip með aðbúnaði fyrir
lækni og sjúklinga. Þetta veit
ir fiotanum mikið öryggi og
þar væri hægt að veita alla
fyrstu aðstoð. þegar skyndi-
leg veikindi, eða slys ber að
höndum. Þarna geta og verið
menn til frekari aðstoðar .svo
sem froskmaður og viðgerðar
maður ef þurfa þykir. En ég
myndi halda að ykkur nægði
lítið skip á borð við fiski-
skipin ykkar til þessarar þjón
ustu. Þett.a1 skip þarf að hafa
mjög góðan biörgunarbát. eða
gúmmíbát. Við höfum slíkan
bát t.il að sækía sjúklinga í
vondum veðrum og flytja
milli skipa, þegar ekki er
hægt að legg’-ast uop að þeim.
Hann er 4% meter á lengd.
1,80 á breiidd og flobholtin á
honum er 50 cm í þvermál all
an hringinn og hann er gerð
ur úr sérstaklega sterku efni,
enda kostar hann. án utan-
borðsvélar. 3000 mörk, Við
notum alltaf utanborðsvélina,
en auk þess geta fjórir menn
róið bátnum og við höfum
farið á milli og nnfast við
vélina, í allt að 10 vindstig-
um á rúmsjó. Við höfum svo
nefndan langskeftan. Johnson
utanborðsmótir. en þar er
skrúfustöngin 51 cm á lengd,
svo báturinn má endastingast
talsvert, svo að skrúfan komi
upp úr.
Við þökkum Himer yfir-
skipstjóra vingjarnleear mót-
tökur hans og fróðleeu UDplýs
ingar og kveðjum hann með
ósk um góða ferð til Græn-
lands og gleðileg jól.
vig
Yfirlýsingu svarað
MBL. liefur borizt eftirfarandi
yfirlýsing frá Kristjáni Xhorla-
cius vegna yfirlýsingar mið-
stjórnar ASÍ:
Miðstjóm Alþýðuisambands fs-
lands hefur sent frá sér yfirlýs-
ingu í tiiefni af ummælum mín-
um í ræðu, sem ég flutti 27. f.m.,
þar sem ég gagnrýndi forseta Al-
þýðusambands íslands fyrir að
hafa látið undan kröfu forsætis-
ráðherra um, að Alþýðusam-
bandið tæki þátt í framhaldsvið-
ræðum við ríkisstjórnina um
efnahagsmál, án þess að Banda-
lag starfsmanna ríkis og bæja
ætoti hlut að þeim. Ég bætti því
við, að ég teldi, að forusta
Hannibals Valdimarssonar hefði
brugðizt í baráttu launþegasam-
takanna fyrir því mikla hags-
munamáli launþega, að óskert
verðlagsuppbót yrði greidd ó
kaup.
f yfirlýsingu miðstjórnar-
manna er lýst fyllsta trausti
þeirra á Hannibal Valdimars-
syni. Það er fallega gert að
standa með félögum sínum, og
mér þykir sýnt, að miðstjórnin
telji sig vera að framkvæma
drengskaparbragð með því að
bera hönd fyrir höfuð forseta
síns. En þetta mál hefur fleiri
hliðar.
Eins og ég tók fram i ræðu
minni, var fyrr á þessu hausti
stofnað til formlegis samstarfs
miili tveggja stærstu heildarsam-
taka launþega í sambandi við
fram komnar tillögur og aðgerðir
ríkisstjórnarinnar í efnahags-
málum. Þetta samstarf var hreint
ekki lauslegt samband milli ein-
stakra forustumanna, heldiur
lá'gu fyrir um það samþykktir
stjórnar Alþýðusambandis fs-
lands og stjórnar Bandalags
starfsmanna ríkis og bæja Siðan
var þetta samstarf staðfest og
því fagnað af fjölmennri ráð-
stefnu Aiþýðusamfbandsins og
aulkaþingi B.S.R.B. Sameiginiag
stefna var mörkuð og nefnd
'kjörin til viðræðna við ríkis-
stjórnina. Eitt atriði var sett sem
ófrávík janlegt að vísitölutrygg-
ing launa skyldi haldast óskeit
og óslitið. Um þetta var full sam
staða meðal launamanna.
Auglj'óst var, að forsætisráð-
herra undi illa samstöðu A S.í.
og B.S.R.B. Honum hafði hins
vegar ekki tekizt að sundra sam
tökum launþega í fyrri viðræð-
unurn. Nú bauð hann Alþýðu-
sambandinu einu til framhalds-
viðræðna, og þá skeður það, að
Hanniibal Valdimarsson sér ekki
við forsætisráðherranum. Það er
þetta, sem ég hefi kallað, að for-
usta forseta A.S.Í. hafi brugðizt.
Strax og ég heyrði, að íor-
sætisráðherra 'hafði boðið Al-
þýðusambandinu- einu til við
ræðna lagði ég áherzlu á þá skoð
un mína í samtali við Hannibal,
að A.S.Í. og B.S.R.B. ættu að
standa saman áfram að viðræð-
um við ríkisstjórnina. Það væri
styrkur í sókn að hinu sameig-
inlega marki launþegasamtak-
anna. Þá þegar virtist Hannibal
hafa gengið of langt, en afsakaði
sig með því, að forsætisráðherra
yrði að ráða því við hverja hann
ræddi þessi mál.
Sama dag fórum við þrir full-
trúar B.S.R.B., Haraldur Stein-
þórsson, Guðjón B. Baldvmsson
og undirritaður á fund forusru-
manna A.S.l. og lögðum álherzlu
á, að viðræður héldu áfram sam-
eiginlega af hálfu heildarsam-
taka launþega.
Markmið launþegasamtakanna
er að tryggja áfram fulla verð-
lagsuppbót á laun. Stefna ríkis-
stjórnarinnar að afnema hana.
Hefur verðtrygging launa nú
þegar verið afnumin með lögum.
Þannig hefur stefna forsætisráð-
herrans sigrað.
Af hverju stafar það, að for-
seti Alþýðusambandsins fær svo
mikið lof hjá Morgunblaðinu
fyrir, hvernig á þessum málum
hefur verið haldið af hans hálfu?
Ég læt öðrum eftir að dæma
um af hverju hrifningin og þakk
Iætið muni stafa, en ég vænti
þess, að forustumenn launþega
muni draga þann lærdón af
hóli Morgunblaðsins, að þeir sjái
betur við aðferðum forsætisráð-
herrans í framtíðinni en hingað
til.
Ég legg enn á ný alveg sér-
staka áherzlu hvílík nauðsyn
það er fyrir alla launþega i
landinu, að B.S.R.B. og A.S.f.
hafi traust. og öruggt samstarf.
Kristján Thorlacius.
Í STUTTU MÁLI
Washingtoru AP.
Bandaríska utanríkisráðuneyt
iðuipplýsti í dag, að Bandaríkja-
stjórn mundi ekki reyna að
hindra, að fulltrúar Viet Cong
hreyfingarinnar í S-V.ietnam
væru boðaðir á fund Öryggis-
ráðs SÞ, ef ráðið æski þess.
Juneau, Alaska, AP.
Ríkisstjóri Alaska, Walter J.
Hickel, sendi á laugardag skeyti
til Dean Rusk, utanríkisróðherra
Bandaríkjanna, þar sem hann
lýsti áhyggjum sínum vegna
þeirra fregna, að Sovétríkin
hefðu í hyggju að sprengja neð-
ansjávar í nánd við Aleutin-eyj-
arnar í könnunarskyni. Segir
Hickel, að sprengingarnar geti
haft áhrif á fiskveiðar við eyj-
arnar.