Morgunblaðið - 27.04.1968, Side 24

24
MOHGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 27. APRÍL 1968
DANSKI BALLETTINN ER
EINN HINN BEZTI í HEIMI
Katrín Guðjónsdóttir ballettkennari, skrifar
um balletthótíðina í Kaupmannahöfn
s.l. sumar
DANSKA músík- og balletthá-
tíðin, sú 18. í röðinni, var hald-
in í Kaupmannahöfn í sumar.
Ég sótti 5. alþjóða ballettnám-
skeiðið, sem var sex vikur
(lengra en venjulega vegna 800
ára afmælis Kaupmannahafnar),
og gat því horft á danska ball-
ettinn sýna listir sínar nokkxum
sinnum, áður en ég fór heim.
Dánski ballettinn var stofna'ð-
ur árið 1748, sama ár og kon-
unglega leikhúsið var opnað.
Sá, sem mest gerði fyrir hinn
danska ballett, var Bournonville.
Hann samdi fleiri tugi balletta
og bjó einnig til „Bournonville-
kerfið", sem er reyndar háklass-
iskt,1 og hafði skólann sinn
þannig, að fólkið æfði sérstakar
æfingar á mánudögum, aðrar á
þriðjudögum o. s. frv., auk þess
að æfa alltaf fyrst hinar venju-
legu stangaræfingar. Svo upp-
hófst það sama í byrjun hverr-
ar viku.
Um Bournonville og ballett-
tækni hefur verið skrifuð mjög
fróðleg bók, sem Erik Bruhn og
hin nýlátna Lillian Moore skrif-
Kirsten Simone og Erik Bruhn
í „Fröken Júlía“, eftir Birgit
Cullberg.
Anna I.ærkesen og Henning
Kronstam í „La Sylphide“.
uðu.
Aðaikennari danska balletts-
ins er Vera Volkova. Hún er
fædd í Leningrad. Var nemandi
Mariu Romanovu, móður Ulan-
ovu. Frá Rússlandi fór hún árið
1920. Á sl. sumri heimsótti hún
ættland sitt, og allstaðar, þar
sem hún fór um, var hún spurð
um Erik Bruhn, þar eð Rússana
langaði til að vita meira um
danska skólann, sem skapað
hafði svo fullkominn listamann.
En þennan dansara höfðu þeir
séð, er hann heimsótti Rússland
með American Ballet Theatre.
Á námskeiði þessu voru sér-
stakar Bournonville-kennslu-
stundir, og voru einnig kenndir
nokkrir dansar úr frægum ball-
ettum eftir hann. Þessa kennslu
önnuðust aðilar frá hinum
danska ballett. Kennari frá hin-
um fræga Martha Graham-skóla
sá um tíma í nútíma ballett.
Þrír ballettkennarar, Birger
Bartholin, Nina Vyroubova og
Valentina Pareyaslavec, kenndu
klassiskan ballett.
Til Kaupmannahafnar kom
fjöldi dansara og kennara hváð-
anæva úr heiminum til þess að
taka þátt í námskeiði þessu.
Fólk úr Tívoliballettflokknum
æfði þarna oft, og ein stúlka
frá danska ballettir.um æfði á
síðari hluta námskeiðsins, og
fannst mér það satt að segja
mikiil dugnaður að æfa þarna
líka, því að mér var kunnugt
um, að æfingarnar fyrir hátíð-
ina voru bæði langar og strang-
ar. Hinn heimsfrægi sólódansari
Erik Bruhn æfði þarna einnig,
en hann er nú ballettmeistari
sænsku óperunnar.
Einn sunnudagseftirmfðdag
hélt ballettgagnrýnandinn Svend
Krag Jensen fyrirlestur um
Bournonville, þann merka mann,
og sagði m.a.:
„Bournonville átti franskan
föður og sænska móður. Hann
lærði í París hjá Vestris, sem
var mjög strangur kennari, eins
og allir kennarar eiga að vera.
Bournor.ville samdi a.m.k. 50
bailetta. Öhlensleger, Andersen
og Thorvaldsen voru mjög góð-
ir vinir hans. Öhlensleger og
Andersen nefndu hann ávallt
„ballett poet“. Um sjálfan sig
talaði hann alltaf um sem
„sjení“, var haldinn mikilli „ball
ettmaníu", og vildi jafnvel dansa
þegar Thoryaldsen var jarðað-
ur! Bournónville hafði áhuga á
að semja balletta byggða á
Eddukvæðum og þá helzt
Þrymskviðu".
Ballettmeistari danska ball-
ettsins er Flemming Flindt.
Hann hefur samið allmarga ball-
etta, og sá ég fjóra eftir hann.
Ég hafði lesið miki'ð um einn af
ballettum hans: Einkatímann,
byggðan á hinu fræga leikriti
Ionescos, við tónlist eftir Dele-
Peter Martins í „Apollon Musa-
getes“, eftir Balanchine.
due. Að mínu áliti náði Flindt
hinu rétta andrúmslofti í byrj-
un verksins — en því miður
ekki meir. Þessi ballett var eng-
an veginn nógu vel saminn né
heldur „Galla Variationer" og
„De tre Musketerer". „Den For-
underlige Mandarin“, sem hann
samdi við tónlist eftir Bela Bar-
tok, tókst hins vegar með ágæt
um, og var auðséð, að hann hafði
lagt meiri vinnu við þennan
ballett en nokkurn hinna.
Hið sígilda „Pas de Deux“ úr
Don Quixote eftir Petipa við
hina skemmtiilegu tónlist eftir
Minkus vakti snikla hrifningu
enda mjög skemmtilegt verk og
vel dansað af Kirsten Simone og
Femtming Ryberg. Lövenskjold
Napoli, ballett eftir
hefur samið tónlistina við hinn
fræga Borunovilie-ballett „La
Sylphide“, og er hvorttveggja
hrein snilld.
Ég var svo lánsöm, að ball-
ettinn „Fröken Júlia“ eftir Birgit
Cullberg — tónilist eftir Rang-
ström — var sýndur, meðan ég
var í Kaupmannahöfn. Þarna
dansaði Erik Brúhn þjóninn, frk.
Júlíu dansaði Kirsten Simone og
var dans þeirra frábær og vakti
hrifningu. Árið 1960 kom Birgit
Culberg ihingað/ til lands og svið-
setti þennan ballett hjá Þjóð-
ieikthúsinu. Þá döns'uðu aðalhlut-
verkin finnska ballettdansmær-
in Margarethe von Bahr og
Frank Scbaufuss, dansari við
danska ballettinn. í þessum bali-
ett dönsuðu einnig Niels Kehlet
og Eske Holm frá danska ballett
inum! auk nokkurra íslenzkra
dansara. Mér fannst sérstaklega
gaman að 'horfa á þennan bali-
ett, og sá þarna að sjálfsögðu
verk, sem ég þekkti mjög vel.
Ballett þessi er byggður á leik-
riti Strindbergs, og finnst mér
Birgit Cull'berg hafa tekizt sér-
stakiega vel með þennan ball-
ett. í haust sagði þjóðleikhús-
stjóri í útvarpinu, að Birgit Cull-
berg kæmi hingað til landsins á
næstunni með sinn ballettflokk.
Gefst okkur þá vonandi tæki-
færi til þess að sjá fleiri balletta
eftir þennan koreografer.
Einn ballett sá ég eftir Bal-
anchine, „Apollon Musagetes",
tónlist eftir Stravinsky. Balanch-
ine er snillingur í sinni list, og
álít ég, að hann beri höfuð og
herðar yfir aðra koreografera í
dag.
Verk þetta var frumsýnt 12.
júní 1928 í Sarah Bernhardt
leikhúsinu í París. Leiktjöld
gerði André Baucíhant og Chanel
teiknaði búninga. Stravinsky og
BalanChine unnu þarna saman í
fyrsta sinn. í þessu verki sneri
Stravinsky aftur til klassisma, og
í kóreografiudnni notar Balan-
chine — samhliða háklassiskum
sporum — „arabesque" með 'bog-
in hné og „arabesque" þar sem
hnén snúa inn, sem var fyrst vís-
irinn að hinum svokallaða „neo-
klassiska" stíl. Áhorfendur voru
lítt hrifnir og gagnrýnendur
vissu varla, hvað þeir ættu að
segja um verkið. Helztu ballett-
flokkar í V-Evrópu hafa tekið
ballett þennan til sýningar, og í
flestum tilfellum undir stjórn
Balanchine. Á hátíð þessari var
ballettinn mjög vel sviðsettur af
Henning Kronstam.
Ballettinn er byggður á grisku
goðsögunni, sem setgir frá guð-
inum Apollo og menntagyðj-
unum. Ballettinn 'byrjar á stutt-
um inngangi, er sýnir fæðingu
ApoOlons á eyjunni Delos. Af
menntagyðjunum niu koma að-
eins þrjár fratm, sem hafa mest
með dans að gera. í lok verksins
fer Apollon með menniagyðjurn-
ar upp fjaliið Parnas í áttina til
Ólympsfjalls.
Peter Martins dansaði Apollon
og virtist mér hann vera skapað-
ur fyrir hlutverkið, og spái því
að hann eigi mitkla framtið fyrir
höndum sem ballettdansari.
Menntagyðjurnar þrjár voru
mjög vel dansaðar af Anne
Lærkesen (Terpsic'hore), Inga
Oiafsson (Poljdiymnia) og Eva
Kloberg, sem dansaði Kailiope.
Anna Lærkesen hefur mtjög sér-
stæða yndisþokka í sinutm dansi.
Danski ballettinn mun sýna í
London siðast í apríl — og gam-
an væri, ef við ættum þess kost
að sjá hann einnig hér.
Katrín Guðjónsdóttir.
Nýtt hótel í Úlafsvík
Vivi Gelker og Flemming Flindtí „Den forunderlige Mandarin"
Ólafsvík, 26. marz 1968.
f VETUR i byrjun vertíðar tók
Albert Jóhannesson búsettur í
Ólafsvík, að sér rekstur mötu-
neytis Hraðfrystihúss Ólafsvik-
ur. En áður hafði fyrirtækið
sjálft annast þennan rekstur og
þá aðeins yfir vetrarvertiðina.
Um 50 manns hefur verið í fæði
í mötuneytinu i vetur og hefur
Albert reynt að hafa ofan af
fyrir aðkomufóltki, sem hjá hon-
um borðar þegar lítið hefur ver-
ið um atvinnu, með því að koma
upp ýmsum leiktækjum eins og
töfium, spiium, bobbi og ýmsum
fleiri leiktækjum. Er óhætt að
segja að fólk hefur unað sér
vel við þetta og er ekki að efa,
að viðleitni Alberts að slíku
tómstundargamni leiðir fólk frá
öðrum miður óheppilegum tóm-
stundum og er kannski ekki
furða þar sem líf vertíðafólks
fjarri síns heima er heidur fá-
breytilegt.
Eins og fyr segir hefur að-
eins verið rekið þarna mötu-
neyti yfir vetrarmánuðina, en
nú áformar Albert að breyta til
yfir sumarmánuðina og reka
þarna hótel fyrir ferðafólk, sem
hér kynni að eiga leið um. Hús-
næði það sem þessi starfssemi
hefur yfir að ráða, er á efstu
hæð, eða 3ju hæð í byggingu
Hraðfrystihúss Ólafsvikur, sem
nýleg bygging, 600 ferm. að
stærð. Ekki er enn að fullu bú-
ið að ganga frá innréttingum á
hæð þessari, en reynt verður að
fullgera það áður en ferða-
straumur byrjar hingað til Ól-
afsvíkur að sumri. í húsnæði
þessu verður komið fyrir 15 2ja
manna herbergjum og ennfrem-
ur verður hægt að taka á móti
meiri fjölda til gistingar, ef með
þarf. Öll herbergi verða útbúin
með nýjustu gerðum húsgagna
og komið verður fyrir tveimur
setustofum fyrir gesti hótelsins
ásamt böðum og öðrum hrein-
lætistækjum samkvæmt ströng-
ustu heiibrigðisregium þar um.
Veitingarsaiur mun taka um 100
manns við borð. f anddyri hó-
teisins verður sett upp vind-
linga-, sælgætis og ölsala. Enn-
fremur verða þar allar upplýs-
ingar varðandi hótelið gefnar.
Margvíslegri þjónustu við
ferðafóik hyggst Albert koma
upp í sambandi við hóteiið
og má nefna . hestaferðir
í nágrenni Ólafeaúkur og jafn-
vel upp á Snæfeilsjökul.
Berjaferðir verða skipuiagð-
ar síðla sumars og ennfrem-
ur að vinna að því við vissa
aðiia að koma sjóstangaveiði á
hér að sumrinu, því héðan er
stutt á fjölbreytileg fiskimið.
Ekki er að efa og raunar vit-
að, að með tilkomu hótels eins
og sagt hefur verið frá hér að
framan, leysist mikið vandamál
í sambandi við að taka á móti
ferðafólki, sem hér ætti leið um.
Því er þess að vænta að þeir
aðilar, sem um málið eiga að
fjalla, sýni því fullan skilning
og veivild til mikilla hagsbóta
fyrir ferðafóik og staðinn um
leið.
H.K.
Skolphreinsun úti og inni
Sótthreinsum að verki loknu. Vakt allan sólar-
hringinn. Niðursetning á brunnum og smáviðgerðir.
Cóð tæki og þjónusta. Rörverk
sími 81617.