Morgunblaðið - 13.06.1968, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 13. JÚNÍ 1968
21
Málverkið „Lífsgleði njóttu“ eftir Sigurð Kristjánsson.
Sýning Sigurðar
Kristjánssonar
SIGURÐUR Kristjánsson hefur
umn þessar mundir málverkasýn-
ingu á verkum sínum í sýningar-
- A-ÞJÓÐVERJAR
Framhald af bls. 1
ings Sovétríkjanna og Austur-
Þýzkalands. Segir þar m.a., að
hinum „göfugu markmiðum sátt
málans hafi verið náð á giftu-
ríkan hátt. Ríkin tvö standi hlið
við hlið í baráttunni fyrir friði
og öryggi Evrópu og göfugri bar
áttu gegn hefndarþyrstum hern
aðaröflum Vestur-Þýzkalands.“
Það var í gær, sem austur-
þýzka stjórnin tilkynnti, að fram
vegis yrðu Vestur-Þjóðverjar og
íbúar Vestur-Berlínar, sem vildu
ferðast um austur-þýzkt land-
svæði, að fá vegabréfsáritun sem
aðrir útlendingar og frá júlí-
byrjun yrði að greiða tolla af
varningi, sem fluttur væri land-
leiðina yfir austur-þýzkt land.
Þar með er talið allt prentað
mál, sem gefið er út af hálfu
flokks sósíaldemokrata. Áður
hefur nægt, að menn sýni nafn-
skírteini, þegar farið er á milli,
en með þessum ákvæðum um
vegabréfsáritun er talið að A-
Þjóðverjar vilji leggja áherzlu
á, að þeir séu sjálfstætt ríki og
jafnframt að afla gjaldeyris.
Innanríkisráðherra A-Þýzka-
lands, Friedrich Dickel, sagði að
nauðsynlegt hefði reynzt að gera
þessar ráðstafanir vegna nýju
laganna, sem samþykkt hafa
verið í Bonn er gefa stjórninni
þar heimild til að taka sér all-
víðtæk völd, komi til alvarlegs
ástands í innanríkismálum eða
utanaðkomandi árásar.
Skömmu áður en tilkyinnt var
um ráðstafanirnar hafði Klaus
Schutz, borgarstjóri í Vestur-
Berlín hvatt v-þýzk iðnfyrirtæki
til þess að koma upp nýrri starf-
semi í borginni, því þaðan hefur
að undanförnu verið flótti vininu-
aifls, vegna hins takmarkaða at-
vinnulífs þar. fbúar V-Berlínar
eru nú 2,2 milljónir og er rúml.
21% þeixra yfir 65 ára aldri. Á
síðasta ári fluttust þaðan 17,000
iðnverkamenn í atvinnuleit, og
frá því Berlínarmúrinn var reist-
ur 1961 hafa um 50,000 manns
farið þaðan, flestir til Vestur-
Þýzkalands. Vikuritið „Der Spieg
el“ lét nýlega svo um mælt, að
brátt yrði ekki önnur starfsemi
rekin í borginni en útfararskrif-
stofur og skyldar þjónustustofn-
anix og elliheimili.
Willy Brandt, utanríkisráð-
herra V-Þýzkalands, fór í dag til
Belgrad í Júgóslavíu í tveggja
daga opinberra heimsókn. Er það
sal Málverkasölunnar á Týsgötu
3. Eru á sýningunni 30 myndir,
allt olíumálverk á masoníti. Sig-
urður er frá Miðhúsum í Garði,
sjötugur að aldri. Hann hefur
áður sýnt verk sín í Bogasal Þjóð
minjasafnsins, á nokkrum stöð-
um úti á landi og í Kaupmanna-
höfn. Sýniingunni lýkur á föstu-
dag.
í fyrsta sinn sem v-þýzkur utan-
ríkisráðherra fer þaingað slíkra
erinda og er talið, að Brandt hafi
mikinn hug á að skýra afstöðu
Bonn-stjórnarinnar til ýmissa
mála, m. a. gera grein fyrir
áhuga V-Þjóðverja á því að
draga úr spennu milli V-Þýzka-
lands og kommúinistaríkjanna í
A-Evrópu. Heimsókn Brandts
átti að standa í fjóra daga en var
stytt vegna ástandsins heima fyr
ir. Áður en Brandt fór til Belg-
rad »at hann ráðuneytisfuind í
Bonn, en þangað hafði hann kom
ið frá Austurríki, þar sem hann
batt skyndilega enda á heimsókn
sína 8 klst. fyrr en ráðgert var.
- BLAIBERG
Framhald af bls. 1
hinus C. Both, sem hefur með
sér nýtt brezkt lyf, sem gefið
hefur góða raun í baráttu við til-
hneigingu líkamans til að hrinda
frá sér aðkomuvefjum. Segir, að
með því að gefa þetta lyf, sé
hægt að gefa sterkari skammta
af fúkalyfjum til að berjast gegn
bólgum, — lifrarbólgu í þessu til
felli .
Þá hefur komið fram, að þessi
veikindi Blaibergs hafi ekki bor
ið eins brátt að og í fyrstu var
talið, heldur hafi þau smám sam-
an verið að ágerast frá því hann
fór úr sjúkrahúsinu 24. marz sl.
eftir nokkura daga dvöl þar til
rannsóknar. Læknarnir hafa
fylgzt með honum og töldu ráð-
legt að leggja hann inn aftur 4.
júní sl.
Eiginkona Blaibergs og dóttir
hans fengu að koma til hans í
sjúkrahúsið í dag og sögðu á
eftir að hann hefði virzt máttlít-
ill.
- MC KARTHY
Framhald af bls. 1
— það væri skoðun sín, að fjöl-
margir flokksfulltrúanna, er
sagðir væru styðja Humphrey,
væru ennþá óráðnir í því hvað
gera skyldi. Með hliðsjón af því
mundi hann halda áfram að
reyna að sannfæra flokksfulltrú
um, að hann sjálfur væri bezti
frambjóðandinn, sem flokkurinn
ætti völ á.
- ÍÞRÓTTIR
Framhald af bls. 30
eins 16 ára og tvímælalaust efni
í góðan golfleikara.
Nýir meðlimir, karlar, konur
og unglingar, hafa í stórauknum
mæli gengið í Golfklúbb Akur-
eyrar nú í vor og hafa hafið æf-
ingar af fullum krafti. Aðalkenn-
ari klúbbsins er Sævar Gunn-
arsson, og geta nýir og gamlir
kylfingar hitt hann á golfvellin-
um á hverjum degi kl. 5-7 e.h.,
og látið skrá sig á æfingatöflu.
Nýir golffélagar fá fimm fyrstu
tímana sér að kostnaðarlausu
eins og áður hefur verið skýrt
frá í blöðum.
Næsta keppni Golfklúbbsins er
keppni um Gunnarsbikarinn, og
það er 72 holu keppni sem hefj-
ast átti í gær.
- ÆGIR
Framhald af bls. 3
sumarið 1966. Á vissan hátt hef-
ir Landhelgisgæzlan vaxið upp,
stig af stigi, með mönnunum,
sem tóku hanafyrst að sér og
sem tóku hana fyrst að sér og
brautryðjendanna, skipherranna
Jóhanns P Jónssonar og Friðriks
Ólafssonar. Ég minni á sægarp-
inn Eirík Kristófersson, skip-
herra, og er oss gleðiauki að
vita hann meðal vor í dag Ég
minnist Þórarins heitins Björns-
sonar, skipherra, sem hafði
hlakkað til að sigla þessu nýja
skipi, en hann andaðist á liðn-
um vetri eftir nokkra vanheilsu.
Ég fagna nú skipherra Ægis,
Jóni Jónssyni, og óska honum
heilla og hamingju við stjórnvöl
þessa skips. Jón skipherra og
Þórarinn heitinn voru frá önd-
verðu skráðir í skipsrúm hjá
Landhelgisgæslunni. Fleiri eru
slíkir, sem alla tíð hafa unnið
hjá Landhelgisgæzlunni í blíðu
og stríðu. Ég heilsa yfirvélstjóra
Ægis, Andrési Jónssyni, sem er
í hópi frumherjanna. Þeirra á
meðal eru fleiri, sem við þetta
tækifæri eru ekki taldir og marg
ir eru þeir vaskir drengir Land-
helgisgæzlunnar sem getið hafa
sér hreystiorð og hlýjan hug hjá
fólki. Mér kemur í hug afrek Óð
insmanna við björgun 18 manns
lífa af brezka togaranum Notts
County í vetur í ofsaveðrinu
mikla við Vestfirði. Vér kunnum
slíkuip mönnum mikla þökk og
vottum þeim virðingu.
Ég leyfi mér að tjá forstjóra
Langhelgisgæzlunnar, Pétri Sig-
urðssyni, hugheilar þakkir fyrir
alúð hans og kostgæfni við und-
irbúning að smíði skipsins og
eftirlits og umsjón, sem af hálfu
verkkaupans er mjög veigamik-
il. Met ég mikils hæfileika for-
stjórans á þessu sviði sem og
áhuga hans á endurskipulagn-
ingu Landhelgisgæzlunnar í sam
ræmi við breytta tækni og að-
stöðu, en að því mun eigi vikið
nánar hér.
Stefnt skal að því að styrkja
og efla íslenzku Landhelgisgæzl
una að útbúnaði og tækjum,
bæði á sjó og í lofti. Vér gleym-
um ekki björgunarhlutverki
Landhelgisgæzlunnar og erum
minnugir og þakklátir fyrir langt
og árangursríkt samstarf við
Slysavarnafélag Islands. Land-
helgisgæzlan hefir ætíð reynt að
veita afskekktum stöðum eða
byggðarlögum hjálp eða aðstoð
þegar eðlilegar samgöngur bregð
ast af ófyrirsjáanlegum orsök-
um, svo sem vegna hafíss, snjóa-
laga, ofviðra eða annarra nátt-
úruhamfara. Henni ber að að-
stoða við framkvæmd almanna-
varna, almennrar löggæzlu,
lækna- toll- og vitaþjónustu eft
ir því sem aðstæður leyfa eða
ákveðið kann að verða sérstak-
lega.
Til þvílíks hlutverks er nú
Ægir — hið nýja varðskip —
kallaður. Þvílík eru skyldustörf
áhafnar Ægis.
Megi Guð farsæla og blessa
áhöfn á hafi og heima.
Vertu velkominn Ægir! Vertu
landvættum hollur til varnar og
gæzlu! Vertu sjófarendum bjarg
vættur!
„Stjarna er fyrir stafni
Stýrið í Drottins nafni.“
- LEIKFÖR
Framhald af bls. 15
hugarlund, að illar hugsanii
gætu átt banvænan kraft, en það
er hugdetta, sem varpað er fram
eins og meðal annarra orða i
„Galdra-Lofti“ gerist ekkert
þannig í framhjáhlaupi. Þarvind
ur öllu fram með tignum einfald
leik í eina átt, þá verstu sem völ
er á.
Maður var að vonast eftir að
geta skilið a.m.k. eina og eina
setningu, þegar Þjóðleikhúsið ís
lenzka sýndi „Galdar-Loft“ sem
gestaleik í Borgarleikhúsi Stokk
hólms á fimmtudagskvöldið. Það
varð ekkert úr þvi. Af því máli
sem talað var á leiksviðinu og
var okkar eigin tunga fyrir þús
und árum, skildum við nú bók-
staflega varla stakt orð. Það er
engu auðveldara að skilja ís-
lenzku en tékknesku — svo að
ég nefni það erlent tungumál,
sem ég heyrði síðast í Borgar-
leikhúsinu. Auðvitað hefði mátt
hafa túlkun jafnóðum, en sú til-
högun dreifir athyglinni, og nú
var í staðinn hægt að einbeita
sér að því að virða fyrir sér leik
inn í rólegri vitund þess, að
efnisþráðurinn var rakinn í leik
skránni.“
Síðan gerir leikdómarinn
stutta grein fyrir atburðarás
leikritsins, en heldur því næst
áfram:
„Leikstjórinn, Benedikt Árna-
son, hafði mótað sýningu, sem
í fyrstu virtist fjarlæg og hefð-
bundin, en smátt og smátt færð-
ist nær áhorfendum. Næst komst
Gunnar Eyjólfsson í hugaræst-
um og áherzluþrungnum leik sín
um í hlutverki Galdra-Lofts
sjálfs. Stúlkurnar tvær, Valgerð-
ur Dan í hlutverki Dísu og Krist
björg Kjeld í hlutverki Stein-
unnar, sýndu hlédrægari og hljóð
látari leik, sem hneigðist ögn til
standmyndagerðar."
Eftir nokkrar athugasemdir
um tæknileg atriði, einkum varð
andi lýsingu, lýkur greininni
þannig:
„Um íslenzku leiksýninguna
koma í hugann orð eins og glæsi
leiki, reisn háttgöfgi. Meira að
segja þegar fyrir kom, að heit-
ar tilfinningar og skapsmunir
brutust fram, var fullrar hátt-
prýði gætt.
Hjá okkur mundi sennilega
hafa verið gerð ósmekkvísari en
jafnframt áreitnari sviðsetniog
með óviðurkvæmilegum vísbend
ingum um alls kyns vankanta á
þjóðfélagi samtímans.
Hvað sem því liður hlaut ís-
lenzka sýningin, sérstaklega eft-
ir hina áhrifamiklu lokastígandi,
áhugasamlegar og hlýjar undir-
tektir. Þakklæti leikhúsgesta
beindist sérstaklega til Gunnars
Eyjólfssonar."
Hufudstadsbladet, Helsingfors
í LEIKDÓMUM, sem undirritað-
ur er H.G.G., er fyrst rakin þjóð-
sagan að baki leikritinu um
Galdra-Loft og greint frá höf-
undinum. Síðan segir:
„Ofdirfskufull viðleitni Lofts
hins unga 'til að öðlast ofurmann
lega þekkiingu, jafnframt því að
hann er fófrnarlamb algerlega
jarðlbundinna tilfinninga sinna,
þetta hvort tveggja gerir hann
að harla heillandi og rómantískri
persónu, ljóðrænum, viðkvæm-
um unglingi, sem skymdilega
verður ofurseldur myrkum,
óheillavænlegum og illum hvöt-
um. Það skortir ekki andstæð-
urnar í skapgerð hans, og Gunn-
ar Eyjólfsson túlkaði með áhrifa
miklum hætti ákafa Lofts og leit
aranda. Það hefði verið nærtækt
að grípa til hástemdra tóna og
tilþrifamikils látbragðs, en túlk-
un leikarans var hófsöm og í
senn lifandi. Sá sem ekki skilur
tungumálið, á erfitt um vik að
dæma um blæbrigði. en túlkun-
in talaði máli sínu sjálf, og hinn
innri óróleiki Lofts, metnaðar-
girni hans og hugarstríð komu
skýrt í ljós. Það sem ekki
komst til skila, þegar ekki var
unnt að fylgjast með talinu, var
sú trúarbarátta, sem örlar á í
„Galdra-Lofti“. togstreitan milli
vizku- og náðarríkrar þekkingar
og hiins myrka og illa valds. Ást-
in getur bjargað Lofti, en and-
leg valdgirni hans villir honum
sýn.
„Galdra-Loftur" er klassiskt
verk, og í sviðsetningu Benedikts
Árnasonar varð hann hefðbund-
in leiklist, hófsöm og öfgalaus,
en nægilega bundin því liðna til
bess að skapa þá tilfinningu, að
tíminn stæði kyrr. En þessi stöðv
un tímans gæddi líka leikritið og
sýninguna ómeðvituðum þokka,
sem framandlegur blær íslenzk-
unnar gerði enn sterkari. Þokka-
fullar voru einnig konurnar tvær
í leiknum, Steinunn hin dökka
og Dísa hin bjarta. Yfir Stein-
unni, Kristbjargar Kjeld hvildi
dimm rómantík þjóðvísunnar,
hún er hin forsmáða unnusta,
sem kýs dauðann heldur en heit-
rof og smán, þóttafullt stoltið í
ást hennar gæti næstum verið
ættað úr Austurbotnum í Finn-
landi. Kristibjörg Kjeld skapaði
mjög skýra andstæðu við hina
björtu, saklausu Dísu, Valgerðar
Dam. Steinunn er persónugerving
ur hinnar myrku, örlögvígðu ást-
ar, Dísa hinnar ljóðrænu, bernsku
ljúfu ástar, og Valgerður Dan
gaf henni ferskan, vorlegan og
tfrandi sakleysislegan blæ.
Ólafur, bernskuvinur Lofts, sem
ber ástarhug til Steinunnar, ein-
kenndist í meðförum Erings
Gíslasonar af einföldum heiðar-
leik og tilgerðarlausri óþjálni,
sem stuðlaði að því að gera per-
sónuna trúverðuga. Rólbert Am-
finnsson og Valur Gíslason
gæddu Hólabiskup og staðarráðs-
mann hans myndugleik. „Galdra-
Loftur‘‘ íslenzka Þjóðleikhússins
bar með sér blæ hins liðna og
hafðj. jafn-framt á sér mjög sterkt
svipmót helgisögunnar.
Sá há'ttur, að nota tónlist til
að leggja áherzlu á ljóðræn eða
örlögþrungin atriði virðist nokk-
uð gamaldags, en í þessu sam-
bandi átti hann fullvel við, þar
sem sýningin í heild var greini-
lega og vitandi vits bundin liðnu
tímaiskeiði eins og líka kom fram
í fyrstu sviðsmyndimni, sem
leiddi hugann að gamalli, guln-
aðri málmristumynd. „Galdra-
Loftur‘‘ er þjóðsaga, leikritið er
gætt framandlegum töfrum þjóð-
sögunnar, það er svo norrænt
sem mest má vera, og sýning
Þjóðleikhússins íslenzka lét þessi
sérkenni njóta sín til fulls.
Gestaleikurinn fór nokkuð
seint fram, en það aftraði ekki
leikhúsgetum frá að hylla Þjóð-
leikhúsið og leikara þess. —
„Galdra-Loftur“ er ekki nýtízku-
legt leikrit, það kann að virðast
gamaldags og framaindi á okkar
öld, en það er fulltrúi ósvikinn-
ar, sígildrar leiklistar, sem án efa
á djúpar rætux í íslenzkri þjóð-
arsál.“
LÍFSTYKKJAVÖRUR