Morgunblaðið - 10.08.1968, Qupperneq 15

MORGUNlBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 10. ÁGÚST 1968
15
- LANDB'ÖNAÐUR
Framhald aí bls. 1 (
hefði verið haldin árið 1947.
Hefði hún heppnazt xneð miklum
ágætum og gefið gott yfirlit um
stöðu landbúnaðarina þá.
Nú væri hin nýja sýningarhöll
1 Laugardal riain og með því
breyttist öll aðstaða til batnað-
ar. Reykjavíkurborg væri aðal-
eigandi hennar en Rúnaðarfélag-
’ið ásamt öðrum félagasamtöbum
atvinnuveganna væri eiinnig með-
al eigenda. Þeas væri nú að
vænta, að aýningar sem þessi
yrðu haldnar með ákveðnu ára-
bili.
Þær raddir hefðu að vísu
heyrzt, sem teldu að vart væri
viðeigandi að efna til slíkrar sýn
imgar eftir hart árferði, er
skildi eftir dauða í jörð og haf-
ísinn kringjandi strendur lands
ins fram á sumar.
Þessu væri því til að svara,
að óhugsandi hefði verið að
fresta sýniragunni nema ef ein-
hver hetfði séð veðurlagið fyrir.
Undirbúningur hefði verið haf-
iran á haustmánuðum 1967 o>g
frestun því útilokuð.
En eins og mönnum væri oft
tamt í éljagangi að líta til lið-
inna sólarstunda, þá væri gott-að
staldra við og líta yfir liðin góð-
æristímabil. Þá gætu menn átt-
að sig betur á hvað gert hefði
verið og hvaða ráðum skyldi
beitt í framtíðinni.
Bændur voru oft taldir í hópi
íhaldsömustu þegna þjóðfélags-
iras. Sá dómur gæti stafað af því,
að starf bænda væri fólgið í
skiptum við náttúruna sjálfa,
gjöfula eða harða etftir atvikum.
Starfið krefðist því aðgætni og
þekkiragar.
Þorsteinn sagðist þó vilja und
anskilja íslenzka bændur undan
þessum dómi. Djarfir, framsækn
ir og ákveðnir hefðu þeir vélvætt
landbúnaðinn atf meiri hraða en
þekktist í öðrum löndum.
Síðan rakti Þorsteinn með
nokkrum orðum ártferði, erfið-
leika og skort á hinum ýmsu
tímum og benti síðan á framtak
bænda aí kalsvæðunum við hey
öflun í sumar. Að sækja hey
lándsh'lutanna á milli kynni ein-
hverjum hagfræðingnum að
þykja fremur léleg hagfræði.
Hann vildi þó nefna flutningana
menningariega hagfræði. Það að
elska, byggja og treysta á land-
ið þrátt- fyrir erfiðleika sem að
Ingólfur Jónsson
steðjuðu. Þá gat Þorsteiran
þess, að lendur Viðeyjar og Eng
eyjar biðu enn eftir að vera flett
ar sínum grænu feldum.
— Að lokum sagði Þorsteinn,
að gróður jarðar væri þegar allt
kæmi til alls lífæð mannsins.
Þegar hann þryti væri vá fyrir
dyrum. Því skyldu menn hafa
hugfast einkunarorð sýningarinn
ar: „Gróður er gulli betri“.
Að loknu ávarpi Þorsteins
Sigurðssonar, söng Karlakórinn
eitt lag, en því næst tók Ing-
ólfur Jónsson, landbúnaðarráð-
herra til máls, og komst m.a. svo
að orði:
„Landbúnaður hefur alla tíð
verið aðalatvinnuvegur íslend-
iraga. Fyrr á tímum var alltaf
sagt að þjóðin lifði á landbún-
aði og sjávarútvegi. Það gerir
hún að miklu leyti ennþá, þótt
raú sé komin talsverð fjöl-
breytni í atvinnulífið og margir
fái lífsframfæri frá atvinnu-
greinum sem áður voru ekki fyr-
ir hendi.
Landbúnaðurinn sem áður not
aði eingöngu handverkfæri hef-
ur tekið tæknina f þjóraustu sína
með lofsverðum hætti. Ræktun
og vélvæðing í landbúnaðinum
hefur orðið örari en nokkur
inni fjölbreytni í atvinnulífinu
hafði þorað að vona. Með auk-
inni fjölbreytni í atvinnulífinu
hetfur vinnuaflið dreifist á hinar
ýmsu atvinraugreinar. Iðnaður-
inn hefur sérstaklega dregið til
sín fjölda manns. Einnig hafa
margskonar þjónustustörf tekið
til sín mikið vinrauafl. (svo sem
verzlun, hótelrekstur, samgörag-
ur, byggingarstarfsemi o.fl.)
Þetta hefur orðið til þess að
tryggja atvinnu fyrir alla, þótt
þjóðinni hafi fjölgað ört eftir að
hagur hennar batnaði.
Arið 1910 er talið að 47.6 prs.
af heildarmannafla þjóðarinnar-
hafi unnið við landbúnað en ár-
ið 1965 12.7 prs. eða það sem
telst vera 9.500 ársmenn.
Þróunin hefur orðið svipuð
hér og í öðrum löndum að fólk-
ið hefir far-ið frá landbúnaðin-
um í aðrar atvinnugreinar. Þrátt
fyrir hina miklu breytingu og
fækkun manna við landbúnaðar-
störf hefir framleiðslan alltaf
verið að aukast. Það sýnir m.a.
þjóðhagslegt gildi og hina miklu
framleiðniaukniragu, og tækni,
sem þessi atvinnuvegur hetfur til
einkað sér að undanförnu.
Árið 1947 var alhliða land-
búnaðarsýning í Reytkjavík sem
tókst mjag vel. Þótti ástæða til
að nú eftir rúmlega 20 ár væri
stofnað til landbúnaðarsýning-
ar, sem staðfesti betur fen annað
þróun landbúnaðarins á þessu
tímabili og stöðu hans í þjóðfé-
laginu.
Á landbúnaðarsýningunni, sem
við munum sjá hér á etftir er
margt sem mun vekja athygli.
Yfir 80 fyrirtæki taka þátt i
þessari sýningu sem er sú
stærsta og glæsilegasta land-
búnaðarsýning, sem stofnað hetf-
ir verið til hér á landi. Sýnt er
yfirleitt allt sem landbúnaði við
kemur, bæði vélar, búpeningur,
allar tegundir landbúnaðarfram-
leiðslu og flest það sem land-
búnaðurinn notar. Fróðlegt er
að bera saman stöðu landbún-
aðarins 1947 samkvæmt skýrsl-
um sem fyrir liggja og hvernig
hann var 1967.
Á þessum 20 árum hefur fólki
sem við laradbúnað vinnur fækk-
að mjög mikið eiras ag áður er
sagt. En framleiðslan hefiur eigi
að síður aukist stórlega eiras og
skýrslur sýna.
Árið 1947 var stærð túna
40.400 ha. en 1967 104.700 ha.
Þorsteinn Sigurðsson
Mjólkurframleiðslan var 1947 67
þúsund tonn en árið 1967
121.198 tonn. Kjötframleiðslan
var 1947, 11.518 tonn en 18.850
tonra 1967. Fjölgun búpenings
hefur orðið mjög mikil á þessu
tímabili/ Meðalbústærð er áætl-
uð 1947, 183 ærgildi pr. bónda
en 1967, 350 ærgildi. Árið 1947
voru 634 heimilisdráttarvélar á
landinu en 1967, 9.655.
Tekjur landbúnaðarins hafa
aukizt í samræmi við aukna
ræktun og tækni.
Bændum hefur fækkað tals-
vert og tvær til þrjár smájarð-
ir verið sameinaðar í eina góða
bújörð.
Ánægjulegt er að vita hversu
möguleikar landbúnaðarins eru
miklir í vaxandi þjóðfélagi.
Þrátt fyrir hina gífurlegu rækt-
un hin síðustu ár er aðeins ör-
lítill hluti landsins ræktaður eða
um 3-4 prs. af ræktanlegu landi.
Landgræðsla ríkisiras og Skóg
ræktin vinna gott starf við upp-
græðslu og ræktun.
Verðmæti landbúnaðarafurða
1967 er talið vera 2.326 millj.
króna sé miðað við verð til
bænda, en allt að 3.000 millj.
króna sé miðað við söluverð.
Verðmæti landbúnaðarfram-
leiðslunnar á verðlagi ár3-
ins 1967 var kr. 85.900.00 pr. árs
mann árið 1947, en kr. 261 þú
árið 1967. Sýnir þetta á gleggst
an hátt hvernig þróunin hefir
verið. Aukin framleiðslá vegna
tækni og hagræðingar hefir þre
faldað verðmætið, miðað við
hvern mann sem að landbúnaði
vinnur.
Miðað við þann fjölda sem að
framleiðslunni vinnur, eins og áð
ur er að vikið, má ljóst vera
að hér er um verðmætaöflun að
ræða, sem hefir mikið þjóðhags-
legt gildi. Segja má að mestur
hluti landbúnaðarframleiðslunn-
ar sé notaður í landinu. Hin
hollu matvæli, kjöt og mjólkur-
afurðir eru þjóðinni ómissandi.
Nokkur hluti framleiðslunnar er
fluttur á erlendan markað fyrir
lágt verð. Það er nauðsynlegt að
vinna úr framleiðslunni í landinu
og gera hana þannig verðmæt-
ari áður en hún er fiutt út. Á
þessu sviði hefur talsvert áunn-
izt og hafa þeir, sem með þessi
mál hafa að gera fullan skilning
á að gera það, sem unnt er á
þessu sviði. Það eru miklir mögu
leikar í næstu framtíð til auk-
innar gjaldeyrisöflunar með því
að nýta landbúnaðarframleiðsl-
una eins og æskilegast er. Land
búnaður á íslandi stendur traust
um fótum, þótt misjafnt árferði
valdi erfiðleikum í einstökum
landshlutum. Þjóðin mun í vax
andi mæli gera sér grein fyrir
mikilvægi landbúnaðarins og
nauðsyn þess að efla hann eiras
og tök eru á. Landbúnaðarsýn-
ingin 1968 mun fræða þjóðina
um fjölbreytni íslenzks landbún
aðar, stöðu hans í þjóðfélaginu
og gildi í þjóðarbúskapnum".
Að lokinni ræðu landbúnaðar-
ráðherra söng Karlakórinn enn
þrjú lög en síðan gengu gestir
til sýningarsala. Síðar um dag-
inn efndi sýningarstjórnin til
kaffiboðs fyrir gesti í veitingar
salnum.
í veglegri sýningarskrá kemur
tfram, að forseti fslands herra
Kristján Eldjárn er verridari
sýningarinnar. í skrána rita ýms
ir af helztu forystumönnum
bændasamtakanna um sögu sam
takanna og stöðu landbúnaðar-
ins. Sýningaraðilar eru tilgreind
ir og deildum lýst. Þá er fjöl-
margar upplýsingar að finna um
þátttökufyrirtækira.
„Gróður er gulli betri":
Litið inn á landbúnaðarsýninguna
— Sýningin skiptiist í aðal-
atriðum í þrennt auk útisvæð
isins með húsdýrunum, sagffi
Agnar Guðnason, fram-
kvæmdastjóri landbúnaffar-
sýningarinnar, þegar viff heim
sóttum hann við opnunina.
— Hér I kjallaranum er
„hlunnindadeild", þar eru sýn
ishorn ýmissa hlunninda fyrr
og nú, gömul amboð og bú-
verkfæri auk deildar veiði-
stjórans. Þar eru margs kon-
ar uppstoppuð dýr og veiði-
áhöld.
— I anddyrinu er þróunar-
deild, með öllu sem varðar
upplýsingar um stöðu land-
búnaðar fyrr og nú. Þar má
finna líkan af venjulegu ís-
lenzku búi, framlei'ðslu þess
tekjur og kostnað. í aðalsýn-
ingarsalnum hafa svo hin
ýmsu fyrirtæki deildir síncur
og sýna, flestar framleiðslu
og rekstrarvörur, sem búin
þurfa til.
— Hver er stærsta deildin?
— Samband íslenzkra sam-
vinnufélaga hefur stærsta gólf
flötinn í allt, en er skipt nið-
ur eftir deildum og eru þær
víða um salinn. Næ^t hygg
ég, að komi mjólkuriðnaðarfyr
irtækin og Sláturfélagið. Eitt
erlent fyrirtæki sýnir fram-
leiðslu sína. Fyrirtækið er
danskt og sýnir vélar fyrir
mjólkuriðnað.
— Vil viljum gjarnan benda
fólki á þá dagskrárliði, se.m
hér verða. Þannig halda náms
meyjar úr Húsmæðrakennara
skólanum uppi sýnikennslu á
áheyrandapöllum þrisvar á
degi hverjum. Maturinn sam-
anstendur aúðvitað mest af
landbúnaðarafurðum.
Þá eru það gripasýningarn
ar sem hefjast laugardaginn
10. með sýningu á mörgum
kostakripum og verða verð-
laun veitt.
Eftir að hafa kvatt
Agnar, litum við fram í and
dyr. Þar leggur blómailm fyr
ir vit manna, því ýmis garð-
yrkjufyrirtæki og Sölufélag,
Garðyrkjumanna hafa komið
þar fyrir mörgum fögrum reit
inum.
Þar sitja líka konur við
rokka og vefstól og sýna tó-
vinnu og hvers kyns vefnað
á vegum Heimilisiðnáðarfé-
Framhald á bls. 14
Frá deild Heimilisiðnaffarfélagsins.
i
L