Morgunblaðið - 19.01.1969, Síða 17

MORGUNBLAÐIB, SUNNUDAGUR 19. JANÚAR 1969
17
Erich Ludendorff
manna færðist í aukana, og um
miðjan september voru þeir
komnir að Hindenburglínunni.
Fyrri heimsstyrjöldin náði há-
marki.
Hindenburg-línan, sem Þjóð-
verjar kölluðu Siegfried-línuna
og var rammgerðasta og öflug-
asta vamarvirki fyrri heimsstyrj
aldarinnar, var á sinn hátt minn-
isvarði um Somme-orrustuna
1916, eirihverja blóðugustu og
ógnþrungnustu orrustu styrjald

Varnarstöðvar hinnar nýju
Hindenburg-línu voru reistar all
langt á bak við víglínuna í vestri
og engin ákvörðun var tekin um
það hvenær eSa hvernig ætti að
nota þær. Talið var mestu má'li
skipta að koma þessari nýju
varnarlínu upp til öryggis, og á
meðan hélt Somme-orrustan á-
fram. Bandamenn veittu Þjóð
verjum engin grið eins og Lud-
endorff hafði óttazt, jafnvel
ekki eftir að orrustunni lauk.
Svo mjög var þrengt að Þjóð-
verjum að þegar hinn 4. febrú-
ar 1917 fyrirskipaði Ludendorff
brottflutning til hinnar nýju
varnahl'ínu. Og í september 1918,
rúmu einu og hálfu ári síðar,
voru Bandamenn aftur komnir að
þessari varnarlínu. Hin mikla
sókn Ludendorffs um vorið hafði
algerlega farið út um þúfur og
Kanadískir hermenn hvílast við vegarbrún
í síðustu stórsókn styrjaldarinnar.
hjá Renault-skriðdrekum eftir árás sem þeir gerðu
línu voru rammefldar gaddavírs
flækjur og á sumum stöðum voru
állt að átta eða níu gaddavírs-
belti framan við skotgrafirnar.
mtmm
Douglas Haig kannar kanadíska liðssveit, sem barðist við Amicns.
trúað því, að sigurinn, sem svo
oft hafði gengið herforingjun-
um úr greipum væri nú loks-
ins á næstu grösum.
★
1. september barst Sir Doug-
las Haig marskálki, yfirmanni
brezka hersins í Frakklandi,
skeyti frá Sir Henry Wilson
hershöfðingja forseta brezka
herráðsins. Skeytið var merkt
„einkamá'l“ og þar sagði: „Ég vil
aðeins vara þig við að fórna of
mörgum mannslífum í árásum á
Hindenburg-línuna, enda gegnir
slíkt mannfall öðru máli en þeg-
ar fjandmennirnir eru hraktir að
línunni sjáQtfri. Ég á ekki við að
þér hafið valdið slíku manntjóni,
en ég veit að stjórnin verður á-
hyggjufull ef okkur verður
hegnt of grimmilega fyrir árang-
urslausar árásir á Hindenburg-
línuna.“
í svari sínu átti Haig ekki
nógu sterk orð til að lýsa fyrir-
litningu sinni á þessari afstöðu
stjórnmá'lamannanna, sem honum
fannst bera vott um vantraust á
sig og deigan stuðning í þeim á-
tökum, sem voru í vændum.
Hann skrifaði í dagbók sína:
„Forseti herráðsins getur ómögu
lega sent slíkt skeyti til yfirhers-
höfðingja á vígvellinum og merkt
það „einkamál" ... Tilgangurinn
með þessu skeyti er vafalaust sá
að bjarga forsætisráðherranum,
ef ilila tækist til. Svo að ég dró
af því þá ályktun að ég mætti
ráðast á Hindenburg-línuna ef
ég teldi að rétt væri að reyna
það ... Ef árás mín ber árang-
ur gegni ég áfram embætti yfir-
legt get ég ekki vænzt neinnar
miskunnar! ... “
En allt gekk að óskum. 26. sept-
ember réðust Bandaríkjamenn og
Frakkar til atlögu í Argonne-
skógi, langt í burtu. 27. septem-
ber hófu 1. og 3. her Breta ár-
ás sína á Hindenburglínuna. Að
kvöldi hins 28. höfðu þeir rofið
9 km djúpt sltarð í varnarlín-
una. Þegar 4. herinn kom til
hjálpar hinn 29. var verkið full-
komnað. Hindenburglína hafði
verið rofin.
Mesta afrekið þennan dag
unnu menn úr 46. herfylkinu er
þeir sóttu yfir St. Quentin-
skurð. Foringjar syntu fyrst yf-
ir skurðinn og komu fyrir reip-
um. Óbreyttir liðsmenn fylgdu á
eftir og notuðu björgunarbelti,
fleka og kænur og ekki leið á
löngu þar til bráðabirgðabrú
hafði verið komið fyrir og vara-
'lið verið kvatt á vettvang. ,Sá
hluti Hindenburglínunnar, sem
að sumu leyti hafði verið talinn
rammgerðastur, hafði verið tek-
inn með litlu manntjóni," skrif-
aði Maurice hershöfðingi
„Fleygur hafði verið rekinn í
varnir óvinanna og náði allt að
6.000 metra . . . Rúmlega 5.100
stríðsfangar voru teknir og þar
að auki 90 fallbyssur og mörg
hundruð vélbyssur, en þar af tók
46. herfylkið eitt 4.200 stríðs-
fanga og 70 fallbyssur.“ Mann-
fall 46. herfylkisins í þessari
glæsilegu atlögu var aðeins 800
menn.
★
Þó höfðu úrslitin verið ráðin
Framhald a bls 21
Eitt hundruð dugur
Árásin á fiindenburgiínuna 1918
EFTIRFARANDI grein
skrifaði brezki sagnfræð-
ingurinn John Terraine
fyrir brezka blaðið Ob-
server í tilefni 50 ára af-
mælis vopnahlésins 1918.
Greinin er stytt.
FJÓRÐA ágúst 1918 voru ná-
kvæmlega fjögur ár liðin frá því
Bretar sögðu Þjóðverjum stríð
á hendur og aðeins 100 dagar
til loka fyrri heimsstyrjaldarinn
ar. Fjórum dögum síðar biðu
Þjóðverjar einn mesta ósigur
sinn í styrjöldinni, og yfirhers-
böfðingi þeirra, Erich Luden-
dorff, kallaði þennan dag, 8. ág-
úst, „hinn myrka dag þýzka hers
ins.“ Hin mikla gagnsókn Banda
arinnar. Þegar Paul von Hind-
enburg og Erich Ludendorff
tóku við yfirstjórn þýzka hers-
ins í ágústmánuði það ár og ferð
uðust til Somme-vígstöðvanna
komust þeir að raun um, að varn
ir þýzku herjanna voru í molum
eftir gífurlegar stórskotaárásir
Bandamanna og mikið hergagna-
tjón Þjóðverja.
Þýzka yfiriherstjórnin ákvað að
vinda bráðan bug að því að reisa
öflugar víggirðingar þegar í sept
ember 1917, þar sem fyrirsjáan-
legt var talið að dómi Luden-
dorffs, að þýzku hersveitirnar
gætu ekki hrundið nýjum
„Somme-árásum“ ef marg-
ar slíkar árásir yrðu gerð-
ar samtímis meðfram allri
víglínunni, ekki sízt með til-
liti til þess að áhrifa yf-
irburða þeirra sem Bandamenn
höfðu bæði í mönnum og her-
gögnum hlaut að gæta í ennþá
ríkari mæli á næstu mánuðum.
„Ósigur okkar virtist óumflýjan-
úlegur ef stríðið drægist á lang-
inn,“ sagði Ludendorff. Þessa
skoðun byggði hann á ugg um
að fjandmennirnir veittu þýzku
hermönnunum enga hvíld frá
bardögum og ekkent ráðrúm til
þess að koma sér upp nægum he '
gagnabirgðum.
vígstaða Þójðverja var ennþá
verri en áður en Hindenburg-
línan kom til sögunnar. Þjóð-
verjar höfðu í raun og veru tap
að stríðinu.
Brezki hershöfðinginn Sir.
Frederick Maurice hefur lýst
þeim 'hluta Hindenburg-línunnar,
sem Bretar réðust á:
„Siegfried-varnarlínan var allt
að 16 kílómetra breið á svæðinu
milli Cambrai og St. Quentin . . .
Framan við hverja skotgrafa-
Þegar hinni miklu orrustu lauk
og Siegfriedlínan hafði verið rof-
in mátti sjá þykkar gaddavírs-
flækjur svo langt sem augað
eygði og í állar áttir ef staðið
var á hæðunum austan við St.
Quentin-skurðinn, í miðju varn-
arkefinu. Maður fylltist undrun
yfir því að menn af holdi og
blóði gátu ruðzf í gegnum slík-
ar tálmanir."
En dauðlegir menn höfðu
drýgt ofurmannlegar dáðir. Frá
8. ágúst tij 26. september höfðu
189.976 brezkir hermenn fallið og
særzt. Heima fyrir í Bretlandi
gat vantrúuð ríkisstjórn undir
forsæti Lloyd-George naumast
Paul von Hindenburg
hershöfðingja. Ef mér mistekst
eða ef manntjón verður gífur-