Morgunblaðið - 11.03.1969, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 11. MARZ 1909.
17
FRIÐRIK DANAKONUNGUR
ganga í sjóherinn. Eftir fjög-
urra ára nám í foringjaskóla
danska sjóhersins, var hann
foringi á mörgum skipum flot-
ans. Árið 1935 var Friðrik orð
inn sjóliðsforingi á tundur-
skeytabát „Hvalrossen" og
hafði í þjónustu sinni 34 sjó-
liða.
Um þetta leyti kvæntist Frið
rik. Gekk hann að eiga Ingi-
ríði Svíaprinsessu, sem fædd er
29. marz 1910. Brúðkaupið fór
fram í Storkyrkan í Stokk-
hó'lmi og að loknu brúðkaup-
inu sigldu ungu hjónin með
konungsskipinu Dannebrog til
Kaupmannahafnar, þar sem
þau fengu konunglegar móttök
ur svo sem vera bar. Hveiti-
brauðsdögunum eyddu þau í
Rómaborg, og síðan hafa þau
farið þangað árlega í sumar-
leyfi. Eftir brúðkaupið hófu
þau hjón búsetu í Amalíenborg
arhöll.
Friðrik konungur hefur á-
vallit verið mikill íþróttaunn-
andi, hefur gaman af því að
fara á veiðar ög fær sér sund-
sprett annað slagið. Hann vill
helzt aka bifreið sinni sjálfur
Og þegar Margrét dóttir hans
tilkynnti trúlofún sína, ók hann
sjálfur hjónaefnunum um götur
Kaupmannahafnar.
Margrét prinsessa — elzta
dóttirin er fædd 16 apríl 1940.
Hún giftist Henri greifa de La-
borde de Monpezat, nú Henrik
prins af Danmörku, 10. júní
1967. Hin næste'lzta, Bene-
dikta prinsessa fæddist 29.
apríl 1944. Hinn 3. febrúar gift
ist hún Ricihard prins
af Sayn-Wittgenstein-Berlen-
burg. Yngsta dóttirin Anna
María fæddist 30. ágúst 1946
og giftist Konstantín Grikkja-
konungi 18. september 1963.
Eftir er þá að nefna eitt
mesta áhugamál Friðriks kon-
ungs, en það er tónlistin. Ung-
ur lærði hann að leika á slag-
hörpu og síðar, er hann kynnt-
ist danska hljómsveitarstjóran-
um Georg Höeberg, fékk hann
mikinn áhuga á hljómsveitar-
stjórn. Friðrik konungur hef-
ur þó ekki fengizt til að halda
tónleika opinberlega, en tóniist
í flutningi hans, þar sem éiann
stjórnaði hljómsveit Konung-
lega leikhússins í Kaupmanna-
höfn, hefur verið gefin út á
plötu, sem seld var til ágóða
fyrir Flóttamannahjálp Samein
uðu þjóðanna.
Friðrik konungur hefur á-
vallt verið mikið fyrir sína
þjóð. Hann er mjög lýðræðis-
legur í hugsun og á hernáms-
árumum 1940 til ’45 hélt hann
uppi ásamt föður sínum virð-
ingu þjóðarinnar. Þá gekk
hann oft og tíðum ásamt konu
sinni og dóttur um götur Kaup
mannahafnar.
Fyrir nokkrum árum tók Frið
— sjötugur í dag
FRIÐRIK IX Danakonungur —
síðasti krónprins íslendinga er
sjötugur í dag. Hann komst til
valda í Danmörku hinn 21.
april 1947, þegar þáverandi for
sætisráðherra Dana, Knud
Kristensen tilkynnti það að
gömlum sið af svölum þinghall
arinnar í Kaupmannahöfn —
Kristjánsborgarsloti. Hinn nýi
konungur, sem þá var 48 ára
gamall, ávarpaði mannfjöldann
sem safnazt hafði saman við
höilina og lofaði að feta í fót-
spor föður síns, Kristjáns X
sem andazt hafði daginn áður.
Þegar sem ríkisarfi hafði
Friðrik og Ingiríður kona hans,
sem er sænsk að uppruna skip
að sér sess á meðal Dana sem
æðsta fjölskyldan og litið var
á hana sem fyrirmynd að heil-
steyptri og hamingjusamri fjöl
skyldu. Friðrik og Ingiríður
höfðu nú þegar brotið á bak
afbur ýmsar hindranir sem áð-
ur höfðu verið í millum þjóðar-
innar og hinnar tignu fjöl-
skyldu. Vinarlegt og frjálslegt
viðmót kom í stað strangra hirð
siða við opinberar athafnir og
vinahópur fjölskyldunnar víkk-
aði stórum, og þó sérstaklega,
þegar dæturnar, Margrét, Bene
dikta og Anna María hófu
skólagöngu í almennum skólum.
Friðrik konungur naut sjálfur
einkakennslu, en gekk ekki í
almenna skóla.
Friðrik IX fæddist í stjórn-
artíð langafa síns, Kristjáns
IX, sem lézt 1906. Langafi hans
var þá almennt kallaður
tengdafaðir Evrópu og sonar-
sonur hans vandist því, að kon
ungafólk Evrópu safnaðist sam
an í Fredenborgarhöll. Hann
ólst upp í Sognefrihöll í út-
jaðri Kaupmannahafnar ásamt
bróður sínum Knúti prins, sem
býr þar enn. Knútur hefur ný-
lega lýst því, hve skemmtilega
bernsku þeir bræður hefðu átt
og um nætur skemmtu þeir sér
á stundum við það að aka á
miklum hraða umhverfis höll-
ina án 'ijósá.
Við skyndilegt fráfall afa
síns, Friðriks VIII, varð hinn
ungi prins krónprins. Fimm ár-
um síðar 1917 var hann skrá-
settur í herinn og ákvað að
Frá heimsókninni 1956. Forseti íslands, herra Ásgeir Ásgeirs-
son og Friðrik IX heilsa fagnandi íslendingum, Ólafur K.
Magnússon tók myndina.
Þessi mynd var birt á síðastliðnu ári og var fyrsta myndin,
sem tekin var af Friðriki konungi með dóttursyni sinum Frið
riki prins og Margréti ríkisarfa til birtingar. Ef Friðriki litla
endist líf og lieilsa, verður hann næsti konungur Danmerk-
ur.
rik að búa dóttur sína undir
skyldur þjóðhöfðingjans. Hún
situr nú alla ríkisráðsfundi. Til
vonandi drottning verður að
vera viðbúin, hvenær sem kall-
ið kemur.
Friðrik IX og kona hans Ingiríður drottning komu í opinbera
heimsókn til íslands í apríi 1956. Ölafur K. Magnússon tók þessa
mynd er konungshjónin fóru í Þjóðleikhúsið ásamt gestgjöfum
sínum forsetafrú Dóru Þórhallsdóttur og herra Ásgeiri Ásgeirs-
syni, forseta Islands.
Laxveiöin við V-Grænland
Eftir Jón Jónsson, fiskifrœðing
Það hefur gætt talsverðs mis-
ákilnings ýmissa hér á landi að
undanförnu um afstöðu íslands til
þeirrar tillögu Kanadamanna á
fundi Norðvesturatlantshafs-
nefndarinnar í London í fyrra
að banna alveg, eða þá að stemma
stigu við frekari aukningu lax
veiðanna við Vestur-Grænland.
Ég hefi jafnvel heyrt því haldið
fram að afstaða okkar hafi ráð-
ið úrslitum í þessu máli og að
það hafi fallið á okkar atkvæði.
Sannleikurinn er hins vegar sá,
að ekki fór fram nein atkvæða-
greiðsla á fundinum um málið.
Það var strax í upphafi vitað,
að Danir og Norðmenn myndu
mótfallnir tillögunni, enda kom
það fram í umræðunum, að Dan-
ir sérstaklega, lögðust eindregið
gegn henni. Hér er að nokkru
leyti um að ræða danskt innan-
ríkismál, þar sem verulegur hluti
veiðanna fer fram í grænlenzkri
landhelgi.
Það olli einnig erfiðleikum, að
tillagan var lögð það seint fram,
að margir fulltrúanna, þar á með
al undirritaður, höfðu ekki getað
rætt hana við rétta aðila í heima
landi sírau, en víða heyrir lax-
veiðin undir landbúnaðarráðu-
neytið, en ekki sjávarútvegsmál.
Okkar þáttur í þessum umræð-
um var sá, að þegar auðséð var
að engin von var til þess að
hægt væri að komast að sam-
komulagi, lýsti ég því yfir, að
ég gæti ekki tekið ákveðna af-
stöðu í málinu, að þessu sinni,
en lagði áherzlu á, að 'hraðað
yrði eftir föngum rannsóknum,
svo að auðveldaia væri að mynda
sér skoðun um áhrif veiðanna
á hina ýmsu laxastofna, sem ;hér
er um að ræða, en það er reynsla
í sambandi við alþjóðlegar frið-
unaraðgerðir á fiskstofnum að
nauðsynlegar ráðstafanir eru oft
dregnar á langinn vegna þess,
að vísindalegar rannsóknir eru
ófullkomnar eða taldar ófull-
nægjandi af einhverjum aðila.
Þetta virðist hafa komið illa
við ákveðið brezkt tímarit, sem
hefur lagt þetta út á þann veg,
að ísland hafi í raun og veru
ráðið mestu um úrslit málsins.
Hér er um að ræða fráleita rang
túlkun á því, sem gerðist á fund
inum, enda fleiri en ég, seim á
þessum fundi, voru, sem eru
undrandi á slíkri blaðamennsku.
Á undanförnum árum hefur ís
lenzka Veiðimálaskrifstofan m.a
gert víðtækar merkingar á laxa-
seiðum. Af þeim 30 þúsund seið-
um, sem merkt hafa verið, hafa
2 fengizt í hinum nýbyrjuðu út
hafsveiðum, annað við Vestur-
Grænland og hitt við Færeyjar.
Hér er að vísu ekki um háa end
urheimtuprósentu að ræða, en
þetta sýnir okkur í fyrsta skipti
að íslenzki laxinn virðist rása
víða. Á þessu stigi er þó mjög
erfitt ef ekki ómögulegt að meta
áhrif úthafsveiðanna á íslenzka
laxstofninn, en það er skoðun
þeirra, sem með þessi mál fara
hér á landi, bæði Lanbúnaðar-
ráðuneytisins og Veiðimálastjóra,
að leggja beri áherzlu á að
banna allar úthafsveiðar á laxi.