Morgunblaðið - 23.05.1969, Qupperneq 10

10
MORiGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 23. MAÍ 19«0
S.N.E. fær mjólk úr nær því
5000 kúm fitumælda annan
hvern mánuð í Mjóikursamlagi
KEA. Þetta er þáttur í kyn-
bótastarfinu.
(Ljósmyndastofa Fáls).
Hermann Jónsson (t.h.) og Páll Jónsson ganga út í bíla sína við
sæðingarstöðina á Lundi og aka síðan út um héraðið og frjó-
dæla kýr. Þegar myndin var tekin sumarið 1968, var sólskin,
og vegir góðir, en veður og færð geta orðið viðsjál að vetrarlagi.
Menn, sem eru i þessu starfi, aka sennilega mest allra utan
þéttbýlisins. Hermann hefur starfað hjá S.N.E. í nær tvo áratugi.
(Ljósmyndastofa Páls).
Úr unffkálfafjósi S.N.E. að Rangárvölium við Akureyri.
Mbl. hefur hitt Ólaf E. Stefáns
son, ráðunaut, að máli og spurt
hann um nautgriparæktarstarf
semi í Eyjafirði, en fyrir
nokkru var haldinn þar fundur
um nautgriparæktarmál héraðs
ins. Ólafur sagði:
í>AÐ kom fram á 3'9. aðalfuindi
Sambands nautgriparæktarfé-
laga Eyjafjarðar (S.N.E.) sem
haldinn var 6. þ.m. á Akureyri,
að mikil gróaka er í kynbóta-
starfseminni í héraðinu og að
félagslíf á sviði nautgriparækt
arinnar stendur í mikium
blóma. Þetta er elzta nautgripa
ræktansamband landsins, og
hefur nú starfað í nær 40 ár.
Það hefur verið brau'tryðjandi á
mörgum sviðum, t.d. hefur það
frá upphafi haft ráðunaut í
þjónustu sinni, og það stofnaði
fyrstu sæðingarstöðina á land-
inu árið 1946. Forstöðumene
mjólkursamlagsins á Akureyri
hafa ætíð beitt sér fyrir efl-
imgu sambandsins og nautgripa
ræktarstarfseminnar í hérað-
inu, fyrst Jónas Kristjánsson í
áratugi og nú Vernlharður
Sveinsson, en að sjálfsögðu fer
saman hagur mjólkurbúanna og
kynbætur og rétt meðferð kúa
stofnsins í hverju héraði. Þetta
hafa Eyfirðimgar gert sér grein
fyrir manna bezt.
Til þess að styrkja fjárihags-
lega afkomu nautgriparæktar-
starfseminnar hefur S.N.E. um
langt Skeið rekið svínabú á Ak-
ureyri. Það hefur keypt undan
rennu og fleiri aukaframleiðski
vörur af mjólkurbúinu til svína
fóðurs. Þar sem flytja þarf
þessar vörur stutt, verður
kostnaður við það lágur, og
jafnframit fær samlagið örugg
an markað fyrir hluta af þeim
aukaframleiðsluvörum, sem til
falla á þessu stóra vinnslubúi.
Svínabúið var lengi á Grísa-
bóli rétt fyrir ofan bæiinn, en
þar sem byggðin hefur færzt í
þá átt á undanfömum árum, hef
ur það nú verið flutt á eignar
jörð sambandsinis Rangárvelli
nokkru ofar. Hið nýja Grísa-
ból er geysistórt hús eða um
900 fermetrar og nýtízikulegt í
alla staði. Undanrennunni er
dælt á tank, og frá homuim
liggja leiðslur með krana til
hverrar stíu, svo að ekki þarf
annað en skrúfa frá, þegar
gjafatími hefst. í gyltustíunum
eru infrarauð ljós í einu honni,
svo að unggrisirnir geti legið
þar í hita og hollri birtu. Hita-
og rakastigi er sjálfstjómað í
allri byggingunni, og við það
sparast fóður, því að þá þurfa
svínin ekki að safna á sig fitu-
lagi gegn kulda og dragsúgi,
heldur vöðvum. Nú hefur því
skapazt aðstaða til framleiðslu
á betri og jafnari vöru, og auíkn
ing stofnsins við góðar ytri að-
stæður gerir það nú kleift að
velja af mun meiri nákvæmni
gyltur og gelti til lífs eftir vaxt
arlagi, þroska og frjósemi. Flutt
var í bygginguna 23. nóv. s.l_
og hefur svínaeignin vaxið um
% ihluta síðan. Eru þar nú allt
að 60 gyltur, en um 430 svin á
öllum aldri, en húsið tekur allt
að 500 svín. Svínahirðir er
Hans Petersen, vanur maður
með örugg handtök. Meiri hluti
framleiðslunmar hefur verið
seldur norðanlands, en einnig
til Reykjavíkur. Þarf ekki að
efa, að eftirspum verður eftir
þessari vöru.
Þetta var nú aukabúgreinin,
þótt hún hafi reynzt notadrjúg.
Á Rangárvöllum er enn frem-
yfir ungviði, sem haft er í stí-
um eftir aldursflokkum. Á
hverju sumri eru valdir 40
kvígukálfar undan tveimur ung
um nautum til afkvæmararan-
sókna. Þarna eru því hvem
vetur 40 kálfar og 40 vetr-
ungar auk nautkálfa í uppeldi
og nauta, sem verið er að bíða
eftir kynbótalegri reynslu á.
Auk þess er hægt að hafa þar
kýr í geldstöðu. Sjálfar af-
kvæmarannsóknirnar fara fram
á Lundi, sem S.N.E. hefuir á
erfðafestu, en segja má, að jarð
imar liggi saman. Þar er enm
fremur rekinn búskapur með
eldri kýr, og þar er nautastöð-
in eða sæðingarstöðin í eldra
húsnæði, sem innréttað var til
þess, þegar S.N.E. fékk Lund
til ábúðar árið 1956. Þar er og
Skrifstofa ráðunautarins og
tvær góðar íbúðir fyrir starfs-
menn. Afkvæmarannsóknirnar
standa yfir í eitt mjólkurdkeið,
43 vikur, en að því loknu eru
kvígumar seldar hvert hauist
komnar að 2. burði. Yfinmaður
í fjósi er Björn Sigurðsson fyrr
um bóndi á Hnjúki í Köldu-
kinn, og er hann nýlega kom-
inn til starfa.
Þrátt fyrir landþrengsli eru
hey nóg í hlöðunná, úrvalsstaða
ag svo græn og fersk, að það
er eins og hún hafi verið hirt
daginn áður í brakandi sól-
Skini.
Óskar Eiríksson, bústjóri á
báðum jörðunum skýrði fundar
mönnum frá því, að búið væri
við nokkur landþremgsli, þar
sem alls er land sambandsina
aðeins um 100 ha og þar af
eru ræktaðir 75—80 ha, en afla
þarf heyja hainda 150 nautgrip
um á ýrnsum aldri auk beitar.
Leigt hefur verið nokkurt land
til viðbótar, t.d. 15 ha nú í
Gróðrarstöðinni, og fer vel á
því. Alls voru 3500 m3 heyjað-
ir 1968. Eftirspurn eftir gripum
var geysimikil s.l. haust. Þó
höfðu kvígurnar undan öðru
nautinu, sem í ranmsókn var,
reynzt óvenju illa, en þeim löik-
ustu hafði að sjálfsögðu verið
slátrað, áður en lífsala fór fram
Sigurjón Steimssom, ráðunaut
ur sambandsins, gerði grein fyr
ir framkvæmdarannsókniunum.
Hann er þeim hlutum vel kumn-
ugur, því að sjálfur var hanm
bústjóri á Lundi um það leyti,
er afkvæmaranmsókmirnar hóf-
ust undir stjórn Ólafs Jónsson-
ar, er þá var ráðunautur. Allt
frá þeim tima hefur uppgjör
rannsókna verið í ágætu lagi,
og hraðað að koma fjölrituðum
niðunstöðum til bænda eins
fljótt og kostur er á. Að sjálf-
sögðu reynast nautin misjafm-
lega, enda ramnsóknirnar gerð-
ar til að fá úr því Skorið, hver
eru hæfust til kynbóta. í rann-
sóknuinum 1967—1968 voru
dætur nautanna Haka N 181,
sem reyndust illa, og Humals
N183. Hafa þeir báðir verið
felldir. Þó mjólkuðu dætur Hum
als vel eða að jafnaði 2831 kg
með 4.08 prs. mjótkurfitu, þ.e.
11548 fitueiningar og vorusamt
í 3.6 kg meðalnyt er mjólkur-
skeiðinu lauk 304 dögum frá
burði. Þær voru ágætar í mjölt
un, en nú er lögð áherzla á
þann eiginleika í ræktuninni.
En þær voru viðkvæmar í lund
og ekki nógu vel byggðar, og
því var Humall felldur.
Þótt afkvæmarammsókn sé lok
ið, er áfram fylgzt með afurð-
um hálfsystrahópamna á búum
bænda í héraðinu, bæði hvern-
ig kýrnar reynast fullorðnar og
einnig sem 1. kálfs kvígur, þ.e.
■ ■
Oflugar
undirstöðui
undir
Búfjárræktarstöð S.N.E. að Ln ndi við Akureyri. Þar fara fram afkvæmarannsóknir og þar er nautafjós og sæðingarstöð. (Ljósmyndastofa Páls)'