Morgunblaðið - 22.06.1969, Blaðsíða 14

14
MORGTJNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 22. JÚNf 1969
Yfirleitt er furðu hljótt um
borgarstjórn Reykjavíkur a.m.
k. þegar haft er í huga, að
hörðustu kosningar, sem háðar
eru hér á landi, eru ein-
mitt borgarstjórnarkosningarri-
ar í Reykjavík. En kannski má
borgarstjórn vel við una, að
sæmilegur friður ríkir um
þessa æðstu stjórn Reykjavík-
ur að undanskildum tveimur til
þremur mánuðum á fjögurra
ára fresti.
Að ári liðnu fara borgar-
stjórnarkosningar fram á ný.
Þá verður enn barizt um það
sama og jafrían áður. Halda
Sjálfstæðismenn meirihluta sín
um? Þetta er sú spurning, sem
gerir það að verkum, að í
Þessi mynd var tekin á fyrsta fundi nýkjörinnar borgarstjóm ar í júni 1966.
Borgarstjórnin
kringum borgarstjórnarkosn-
ingar í Reykjavík er meiri
sipienina ag eftirvænting en við
nokkrar aðrar kosningar. Með
hliðsjón af framansögðu er
kannski ekki úr vegi að fjalla
svolítið um borgarstjórn Reykja
víkur, þá fulltrúa sem þar eiga
sæti, umræður í borgarstjórn
og fleira sem að borgarmálum
lýtur.
BORGARFULLTRÚAR
Þeir, sem nú eiga sæti í borg-
arstjórn Reykjavíkur koma úr
ýmsum áttum. Þar eru lögfræð-
ingar, læknar, guðfræðingur,
sálfræðingur, rafvirki, kenn-
ari, arkitekt, trésmiður o.fl. Og
þannig á það að vera. Borgar-
fulltrúar eiga að koma frá sem
flestum starfshópum í þjóð-
félaginu. Það er trygging fyr-
ir því að mismunandi sjónar-
mið komi fram. Og í rauninni
held ég, að allir fiokkar ættu
að varast það að bjóða fram
til botrgarstjórnar of mikið af
mönnum, sem hafa stjórnmála-
afskipti að daglegu starfi. Frem
ur beri að leggja áherzlu á að
í borgarstjórn veljist traustir
og góðir borgarar, sem ekki
eru um of bundnir af þeim sér-
stöku sjónarmiðum, sem hljóta
með einum eða öðrum hætti að
móta starf og afstöðu manna,
sem hyggja á starfsferil á
stjórnmálasviðinu. Auðvitað
verða slíkir menn einnig að
■» v>era nmeð en það slkiptir mlikiu
máli, að starf í borgarstjórn
Reykjavíkur verði ekki hin
raunverulega atvinnæ þeirra,
Sem þar sitja, þótt svo vieirði
að sjálfsögðu um einstaka
menn.
Ég held, að það sé mjög mis-
munandi hversu vel menn una
fcaig símuim í borigar'stóórm. Suim-
luim viirðlisit liíða þair vel, aðrir
tdlija Iborgarsiíj’órn heidlur leiðim
lega stofinum oig uim'ræður þar
ekki gértega slkem'miritegar. Geiir
Hallligríimisisicn, borgarisiíj. er eimm
þeirra manna, sem tala mjög
sterklega máli borgarstjórnar,
ekki sízt gagnvart þeim, sem
hafa tilhneigingu til þess að
bera saman Alþingi og borgar-
stjórn og telja hið fyrrnefnda
itíiflegri stofmum.
Borgarstjóri hefur átt sæti í
borgarstjórn í 15 ár. Var kjör-
inn borgarfulltrúi í fyrsta sinn
1954 Oig jafnam síðam. Ég
hef stundum velt því fyrir mér,
hvernig það er, að eiga Geir
Hallgrímsson að andstæðingi í
borgarstjóm. Það getur varla
verið auðvelt. Borgarstjóri hef-
ur ótrúlega víðtæka þekkingu
á borgarmálum og hefur furðu
gott minni um það, sem áður
hefur gerzt. Það kom t.d. ber-
lega í ljós á borgarstjórnar-
fundi sl. fimmtudag er Einar
Ágústssom gerði að aðalat-
riði í máli sírnnx fyrir-
spurn er hann taldi sig hafa
gert fyrir einu ári en borgar-
stjóri leiðrétti hann og sagði
að fyrirspurn þessi hefði ver-
ið borin fram fyrir tveimur ár-
uim og dkipti það megin-
máli. Könmiun áfumdargerðluim
borgarstjórnar leiddi í ljós, að
bongairstjióni haiflði r®tt fyrir sér.
Geir Hallgrímsson er einnig
svo hiófsiaimiur í iruáiDfliuitniinigii að
andstæðingum hans reynizt þeg-
ar af þeim sökum erfitt að
halda uppi harðri gagnrýni á
störf borgarstjómarmeirihlut-
málii. Kön/mum á tfiumdangierð'Uim
anis og ikemiuir það cnft b&rlega
fraim í máliflliu'tmimigii þeírf©.
Auður Auðuns, forseti borg-
arstjórnar, er eina konan, sem
nú á sæti í borgarstjórn og
stýrir jafnan fundum. Vafa-
laust munu fulltrúar allra
flokka sammála um að Auður er
býsna röggsamur fundarstjóri
og getur verið skemmtilega harð
skeytt í ræðustól ef svo ber
undir. Sá borgarfulltrúi minni-
hJjutafllbkikammia, er trviíimælailaiuis't
ber höfuð og herðar yfir aðra
í þeim hópi er Guðmundur Vig
fússon, borgarfulltrúi kommún
ista. Hann hefur átt sæti í borg
arstjórn um langt skeið, býr yf
ir mikilli þekkingu á borgar-
málum og er oft sanngjarn í
málflutningi. Trú mín er sú,
að minnihlutaflokkarnir væru
heldur rislágir í borgarstjórn-
inni, ef Guðmundar nyti ekki
við.
Auk borgarstjóra og forseta
borgarstjórnar eru þeir Birgir
ísl. Gunnarsson og Gísli Hail-
dórsson helztu talsmenn Sjálf-
stæðismanna í borgarstjórn,
og þau fjögur eru af eðlilegum
ástæðum kjölfestan í borgar-
stjórnarflokki Sjálfstæðis-
manna þar sem þau eiga öll sæti
í borgarráði. Næst á eftir Geir
Hallgrímssyni er Birgir helzti
pólitíski talsmaður meirihlut-
ans. Hanm var kjörinm í bong-
arstjórn 1962 og hefur vaxið
mjög í því starfii, sérstaklega á
þessu kjörtímabili. Gísli hefur
með höndum stóra málaflokka,
svo sem byggingarmál, skipu-
lagsmál og íþróttamál og kem-
ur víðtæk þekking hans á þess-
um málum að góðum notum í
umræðum í borgarstjórn.
Aðrir borgarfulltrúar Sjálf-
stæðismanna eru Úlfar Þórðar-
son, sem fjallar fyrst og fremst
um 'heilbrigðismál en er einnig
mikill áhugamaður um íþrótta-
mál og sá í hópi hinna 15 borg-
arfulltrúa, sem kryddar einna
mest lífið og tilveruna í borg-
arstjórninni. Þórir Kr. Þórðar-
son gerir það líka með sínum
hætti. Hann er sá borgarfull-
trúi meirihlutans, sem einna
líklegastur er til þess að koma
mönmiuim á óvart. Auik
þeirra, sem nú hafa verið tald-
ir eru tveir nýir aðalfulltrúar,
þeir Gunnar Helgason og
Bragi Hannesson. Báðir voru
þeir kjörnir í borgarstjórn
1966 og hafa því ekki jafn
langa reynslu að baki og hinir
fulltrúar Sjálfstæðisflokksins
en báðir hafa þeir hazlað sér
völl á ákveðnum starfssviðum.
Bragi er sá maður, sem einna
helzt talar máli iðnaðarins í
borgarstjórn og Gunnar hefur
gerzt aðal málsvari flokksins í
málefnum launþega, þegar þau
ber á góma.
Ásamt Guðmundi Vigfússyni
er Einar Ágústsson sá borgar-
fulltrúi minnihlutaflokkanna,
sem mestan þátt tetaur í stjóim-
málabaráttuinni, bæði sem al-
þingismaður og borgarfiulltrúi.
Þess verður hins vegar um of
vart í hans máli, að hann hef-
ur ekki nægilega mikla þekk-
ingu á borgarmálum, enda á
hann ekki sæti í borgar-
ráði (sem er í rauninni for-
senda þess, að menn fái nægi-
lega yfirsýn yfir þessi mál) og
of oft tekur Einar þátt í um-
ræðum án nægilegs undirbún-
ings.
Sá borgarfulltrúi minnihiuta
flokkanna, sem jafnan hefur ver
ið mér hulin ráðgáta er Sig-
urjón Björnsson, sálfræðingur.
Framan af kjörtímabilinu var
málflutningur hans að mínum
dómi oft með endemum, órök-
studdir sleggjudómar og full-
yrðingar og maður hafði oft
ástæðu til að ætla, að Sigur-
jón vissi betur. Að undan-
förnu hefur heldur dregið úr
þessu og jafnframt hefur vakn
að sú spurning, hvort málflutn
ingur hans mótist ekki einfald-
lega af því, að hér er á ferð-
inni sérmenntaður maður á á-
kveðnu sviði, sem gerir sér
grein fyrir því að mörgu er á-
bótavant en á erfitt með að
sætta sig við að ekki er öllu
hægt að kippa í lag á svip-
stundu.
Af fulltrúum Alþýðuflokks-
ins er fátt að segja. Sá flokk-
ur kvaðst í síðustu kosningum
ætia að veita Sjálfstæðis-
flokknum aukið aðhald í borg-
arstjórn en fulltrúar hans taka
lítinin þátt í uimiræðlum, siiitj a
mjög ofit fc(já við attavæðagneiðisl
ur otg fOiytja nánast aldrei til-
lögur í bongatBtj órn.
UMRÆðUR í
BORGARSTJÓRN
Umræður í borgarstjórninni
mótast mjög af því, að Sjálf-
stæðismenn, sem eru í meiri-
hluta vinna að sínum málum í
borgarráði og einstökum nefnd
um og ráðum. Þess vegna bygg
ist tillögugerð Sjálfstæðis-
manna fyrst og fremst á því,
þegar verið er að móta nýja
heildarstefnu í ákveðnum mála
flokkum, svo sem félagsmálum
fyrir tveimur árum, sem Þórir
Kr. Þófcðarsian fcafðii fionuistui
um. Af þessum ástæðum fellur
það mjög í hlut minni-
hlutaflokkanna að flytja tillög-
ur og fyrirspurnir. Sú tillögu-
gerð er ekki alltaf meirkileg og
oftast er það svo, að unnið er
að þeim málum, sem fulltrúar
minnihlutaflokkanna flytja til-
lögur um. Þetta veldur því að
umræður í borgarstjórninni
snúast um of um ýmis smærri
mál en minna ber á umræðum
um hin stærri mál.
Á þessu mætti vafalaust
ráða bót með því að leggja
fram í borgarstjórninni skýrsl-
ur um firamkvæmdir og aðgerð
ir í stærstu málaflokkunum á
ári hverju. Á grundvelli þeirra
er hægt að fjalla um málin og
koma á framfæri ábendingum
og aðfinnslum. Borgarfulltrú-
ar gera sér í vaxandi mæli
grein fyrir þeim annmörkum,
sem á störfum borgarstjórnar
eru að þessu leyti og það tiðk-
aist mteir og meir að tumiræður
fari fram á grundvelli slíkra
skýrslna eða að ákveðin mál
eru tekin á dagskrá að ósk
einstakra borgarfulltrúa án
þess að séms'tök táilögiuigerð
Iíggi til grundvallar slíkum um-
ræðum. Allt stefnir þetta í
þá átt að umræður í borgar-
stjórninni komist í lífrænni
tengsl við þau mál, sem raun-
verulega skipta mestu fyrtr
borgarbúa.
FRJÁLSLYND
UMBÓTASTEFNA
Ef Ieitast er við að meta störf
Sjálfstæðismanna í borgar-
stjórn Reykjavíkur t.d. á þess-
um áratug kemur margt eftir-
tektarvert í ljós, sem gefur
nokkra vísbendingu um póli-
tíska afstöðu þeirra manna,
sem þar hafa mestu um ráðið.
Öllum Reykvíkingum og raun-
ar möngiuín öðirtum er Ijóst, aið á
þessum árum hafa verið geysi-
legar verklegar framkvæmdir í
Reykjavík. Hitaveita hefur ver-
ið ilögð í nær ölM húis borigar-
innar og sparað borgarbúum
stórfé í hitunarkostnað. Algjör
bylting hefur orðið í gatnagerð
með malbikun gatna og gang-
stéttarlagningu. Geysimiklar
firamkvæmdir hafa verið við
skólabyggingar, svo miklar, að
nú hefur reynzt unnt að taka
úr notkun elztu skólabygging-
£tr í borginni. Þá hafa skipu-
lagsmálin verið tekin alveg nýj
um tökum og uppbygging borg
arinnar fer nú fram í samræmi
við Aðalskipulagið, sem sam-
þykkt var í borgarstjórn 1963.
Allt þetta er mönnum kunnugt
um.
En líklega gera færri sér
grein fyrir því mikla umbóta-
starfi, sem unnið hefur verið á
sviði félagsmála. Leikskólar og
dagheimili hafa verið og eru
í mikilli uppbyggingu og hið
sama er að segja um leikvelli
í öllum hverfum borgarinnar.
Gert hefur verið myndariegt
átak í æskulýðsmálum og hafizt
handa um uppbyggingu æsku-
lýðsheimila. Þessar fram-
kvæmdir miða að því að skapa
hinni heilbrigðu æsku borgar-
innar viðunandi aðstöðu. En
Reykjavíkurborg hefur heldur
ekki gleymt gamla fólkinu.
Byggðar hafa verið íbúðir fyr-
ir aldrað fólk og fleiri eru í
Framhald á bls. 25