Morgunblaðið - 06.07.1969, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 6. JÚLÍ 1969
PYRIR nokkrum dögum tók
Gylfi í>. Gíslason, menntamála-
ráðherra, þá ákvörðun að sam-
þykkja tillögur læknadeildar
Háiskólans þess efnis, að tak-
marka aðgang að laeknadeild-
inni með því að veita einvörð-
ungu inngöngu þeim stúdent-
um, sem hlotið hafa einkunn-
ina 7,25 i stærðfræðideild og
8,00 í máladeild.
Um margra ára skeið hefur
verið takmarkaður aðgangur að
tveimur öðrum deildum Há-
Skólans, tannlæknadeild og
* venkfræðideild. Það var því
kannski ekki að ófyrirsynju, að
einn af forustumönnum stúd-
enta sagði við mig fyrir nokkr-
um dögum: Fyrr en varir kem-
ur að því, að einungis verður
frjáls aðgangur fyrir stúdenta
að guðfræðideild og vissum
greinum heimspekideildar. —
Enda er það svo, að æ hávær-
ari raddir heyrast um að tak-
rnarka verði aðgang a'ð laga-
deild Háskólans m.a. vegna lé-
legra atvinnumöguleika lög-
fræðinga á næstu árum. Það er
því eðlilegt að menn spyrji
hvað sé á seyði í Háskóla ís-
lands, æðstu menntajstoínun
þjóðarinnar. Eru dyr Háskól-
ans að lokast?
SJÓNARMIÐ
LÆKNADEILDAR
f rauninni er takmörkim á
inngöngu í læknadeild ekkert
einangrað fyrirbrigði heldur er
þar um að ræða vandamál Há-
síkólans í hnotsfcurn. Þar blas-
ir nú augljóslega við algjört
öngþveiti í náinni framtíð, ef
ekkert verður að gert nú þegar.
f samtali við Ármann Snævarr,
háskólarektor í fyrradag, innti
ég hann eftir því, hver væri
grundvallarafstaða hásfcólaráðs
til takmörfcunar á inngöngu
stúdenta í einstakar deildir akól
ans. Hádkólarektor sagði, að af
staða háskólaráðs hefði jafnan
verið sú, að slíkt væri mjög
óæsfcilegt og raunar hreint
neyðarúrræði. Hásfcólaráð hefði
fallizt á tillögur læknadeildar
um takmörkuin, eiinigörugu á
grundvelli þess, að læknadeild-
in hefði hvorki mannafla né
f mannvirfci til þesis að mennta
fleiri lækna en 20—25 á ári.
Þetta væri mjög óæsfcileg leið
og einungis samþykkt vegna
þess, að háslkólaráð hefði ekki
fcomið auga á aðra möguleika
nema hægt væri að tryggja fjár
magn til þess að ráða fleiri
kennslukrafta að læfcnadeild og
afla nýrra kennslutæja og hús-
nseðis.
Á undanförnum árum hefur
aðsókn að læknadeild auikizt
mjög. Haustið 1962 innrituðust
33 stúdentar í deildina, 1963
voru þeir 26, 1964 voru stúdent
arnir 55, 1965 56, 1966 69, 1967
75 og sl. haust innrituðust 93
stúdentar í læknadeild.
Á fyrsta ári verða læknanem
ar að taka forpróf í efnafræði
og vefjafræði og hafa þessi próf
löngum verið talin eins konar
sía inn í deildina. Þeir, sem lok
ið hafa þesisum prófum, ýmist
í fyrstu eða annarri tilraun
hafa yfirleitt komizt klakklaust
i gegnum námið að öðru leyti.
Aðstaða til verklegrar kennslu
í efnafræði er mjög erfið og
telur deildin sig ekki geta ann-
að nema í mesta lagi 105 stúd-
entum en þar af munu um 10
vera tannlæknanemar, þannig
að þá eru eftir 95 læfcnanemar.
Miðað við þá tölu stúdenta,
sem innrituðust sl. haust og
þá, sem reyndu við forprófin í
annað sinn munu um 110—120
nemendur hafa verið á fyrsta
ári sl. vetur. Ef að líkum lét
mátti búast við 130—150 nýjum
memendiur í lækmadeUidina
næsta skólaár auk um 40 nem-
enda, sem hyggðust reyna við
forprófin í annað sinn, þannig
að læknadeildin gerði ráð fyrir
að um 170 nemendur yrðu að
fá kennslu á fyrsta ári næsta
vetur að öllu óbreyttu. Lækna
deildin telur sig hvorki hafa
húsnæði, kennslukrafta né
kennsluaðstöðu til þess að sinna
slífcum fjölda. Ólafur Bjarna-
son, forseti læknadeildar, sagði
mér, að ástandið versnaði enn,
þegar forprófunum væri lokið.
í miðhlutanum væri kennslu-
stofa fyrir 30 nemendur en
fjöldi þeirra kannski 60—70 og
ekki hægt að útvega nema í
mesta lagi 20 verklega kennslu.
f síðasta hlutanum myndist bið
raðir vegna verklega námsins.
Þetta eru hinar hörðu stað-
reyndir, sem læknadeildin tel-
ur sig standa frammi fyrir. En
innan hennar eru greinlega
einnig önnur sjónarmið á lofti,
sem krefjast takmörkunar að
deildinni. Spurt er: Hvað óskar
íslenzkt þjóðfélag eftir mörg-
um læknum? Á sl. 10 árum hafa
að jafnaði útsikrifast 18,3 lækn
ar á ári. Nú mun vera í landinu
1 læknir á hverja 430 íbúa. Á
þingi landlækna Norðurland-
anna, sem staðið hefur hér síð
ustu daga var upplýst, að þar
væri stefnt að því marki að
hafa 1 lækni á hverja 440—450
íbúa. Svíar gera ráð fyrir að
ná þesisu marki 1980 og Finnar
enn síðar. Höfum við þörf fyr
ir fleiri lækna en þesisar þjóðir,
spyrja menn innan læfcnadeild
arinnar.
Læknadeildin hefur í áætlun
um sínum gert-ráð fyrir, að út
skrifa 20—25 lækna á ári og
telur það gera mun meira en
halda við eðlilegum lækna-
fjölda. Nú í vor Ju'ku 50 lækna-
nemar forprófum og má gera
ráð fyrir, að þeir ljúki námi
1974—1975. Fróður maður full-
yrti við mig, að 30—40 þeirra
mundu hverfa til starfa erlend
is. Höfum við efni á að mennta
lækna fyrir aðrar þjóðir? —
er spurt.
LÆKNADEILDARBYGGING-
INGAR — 200 MILLJÓNIR
Ef við látum liggja á milli
hluta um stund spurninguna
um offramleiðslu á læfcnum
en snúum ofckur fyrst að hús-
næðismálum læknadeildarinn-
ar, er það svo, að um 10 ára
sikeið hefur verið starfandi sér-
stök byggingarnefnd fyrir
læknadeildarbyggingar, sem fyr
irhugað er að rísi á Landsspít-
alalóðinni, sunnan núverandi
Hringbrautar og austan Um-
ferðarmiðstöðvarinnar. Ekki
munu teikningar vera hafnar
en margvíslegum upplýsingum
hefur verið safnað. Talið er, að
það muni kosta 200—300 millj.
króna, að byggja ný hús yfir
læknadeildina, ráða fleiri
kennslufcrafta og afla nauðsyn-
legra kennslutækja. Með slík-
um aðgerðum væri unnt að
skapa læfcnadeildinni aðstöðu
til þess að sinna þeim stúdenta
fjölda, sem hverju sinni ódkar
eftir að leggja stund á lækna-
nám. Fram að þesisu hefur til
þess verið ætlast, að Happ-
drætti Hásfcólans stæði straum
af byggingarframfcvæmdum
hans. Þegar gengið er um há-
sikólasvæðið kemur í ljós, að
happdrættið hefur efcki staðið
undir þessu mikilsverða hlut-
verki. Á sjálfri hásfcólalóðinni
eru allar byggingar frá því fyr
ir 1950 nema Árnagarður, sem
nú er í byggingu og ríkissjóður
greiðir að hluta til vegna hand-
ritainina. Að öðru lieyti hefur ver
ið a.m.k. tveggja áratuga stöðn-
un í byggingarfraimkvæmdum
á hásfcólalóðinni. Sfcammt frá
henni stendur Raunvísindastofn
un Háákólans. Á 50 ára afimæli
Háskólanis gaf Bandaríkjastjórn
6 milljónir króna til þeirrar
framkvæmdar og íslenzka rífcið
lagði til 6,5 milljónir. Happ-
drættið lagði til 13 milljónir
króna. í nágrenni Raunvísinda
stofnunar stendur Háskólabíó.
Sú bygging kostaði um 38
milljónir króna. Tjarnarbíó
gamla, sem var í eigu Hásfcól-
ans lagði fram nokkurn hluta
byggingarkostnaðarins en Happ
drættið verulegan hluta hans.
Háskólabíó hefur ©fcki gefið Há
skólanum neinar tekjur hingað
til að öðru leyti en því að
greiða niður byggingarskuldir
og ekki lífclegt að bíóið gefi
Eru
dyr
nofckrar tekjur til annarra
þarfa í fyrinsjáanlegri fram-
tíð. Raunar má fullyrða, að
bygging Hásfcólabíós séu ein-
hver geigvænlegustu mistök,
sem orðið hafa í málefnum Há-
sfcólans, þar sem augljóst er,
að þeir milljónatugir, sem í
því liggja hafðu fremur átt að
renna til nýbyggingar á kennslu
stofnunum Háskólans. Dæmið
stendur því þannig, að Hásfcól
inn hefur enga möguleika til að
hefja byggingu fyrir lækna-
deild nema með því móti að fé
verði veitt til þeas á fjárlög-
um.
HVERS VEGNA LÆKNAR?
Þegar haifður er í huga hinn
vaxandi fjöldi nemenda í
læknadeild Háskólanis á undan
förnum árum, vafcnar sú spurn
ing, hvens vegna aðsókn að
læknadeildinni hefur verið svo
mifcil. Við þeirri spurningu eru
gefin mörg svör og ekfci öll á
einn veg. Það sýnist þó aug-
ljóst, að meginiástæðan er sú,
að launakjör lækna hafa gjör-
breytzt á undanförnum árum
og eru læknar nú ein hæstlaun
aða stétt á landinu. Það kem
ur m.a. í ljós, þegar litið er yfir
sfcattskrár frá ýmsum stöðum
á landinu. Nær alls staðar eru
læknar þar efstir á blaði. Að
margra dómi er önnur ástæðan
sú, að farið sé að líta á lækna,
sem eins konar „aristókratí"
meðal háskólamenntaðra
manna. Það sé fínt að vera
læknir. Þá telja sumir, að fáir
vallkostir um nám í Hádkólan-
um valdi hinni miklu aðsókn að
læfcnadeildinni og einnig að
færri leiti nú til námis í öðrum
löndum vegna aukins tilkostn-
aðar.
AÐRAR DEILDIR
YFIRFYLLAST
Svo sem sjá má af fram-
ansögðu eru rökisemdirnar
fyrir takmörkun á inn-
göngu í læknadeild fyrst
og frernst tvær. I fyrsfca lagi að
deildinia sfcorti húsmiæði,
keninislufcrafta og feenmisiluitæki
ti1 að tafca við sívaxandi fjölda
stúdenta. í öðriu laigd, að læton-
ar séu að verða ofi margir og að
þjóðin hafi ekfci efini á að
m'enmita liætonia fyrir aörar þjóð-
ir.
Um fyrri nötosiemdima er þetta
að segja: Lætonaöeildfm er efcki
eina deilid Háskálainis, siem skort
ir autoið húsrými, fleiri fcenm-
ara og ný keninsliuitæk.i. Ef st að-
ið verðiur fast á þeirmi tatomörk
uin, sem niú hefur verið áfcveðir,
er fyriinsjáanileigt,' að afteiðmigiin
verður eimiumigis sú, að aðrar
deildir Háskóiainis yfirfyllast
Stúden'tar í liagiadeiid mumu
ekki hafa möguieifca á að
toomiast í fyrirlestira einifaldlega
vegna þess, að benmigiusitofam
verður yfirfuil'l. Og sömu sögu
er að segja úr öðrum deildum
niema kiammisfci guiðfræðidedild.
Tafcmörbun að lækmiadeildinmi
léittir að vísu byrðd þeiirrar
deildiar en hún lieysir emigam
raumveruiegam vanda. Hamm fær
ilsit einumgis yfir á hierðar amm-
airra, sem himgaið til haifa ekki
verið jiaifn eftirsióttir og lætoraa-
deildim. Niðursitaðam er því sú
sama: Of mairgir stúdemitar — otf
lítiill Hásikól'i.
Um síðari röksemdinia er
'þetta að segj'a: í áratuigi hetfur
því við og við verið haildið
fram, að ofifiriamlieiðsla væri á
lækmiuim, em ekki tefcizt fynr en
nú að fiá framigemigt tatoimörkum
að úeildimni. En jiaifiniveil þótt að
garugur að deildiinmd verði nú
takmiairtoaður, gefur það emiga
visisu fyrir, að lækmar hætti að
ieita til starfia emlendis.
Þvert á móti ar emigim ástæða
til að ætiia aninað em þeir
imu'ná halda áfram að fara til
stamfia erlendiis, etf þeim sýniist
svo. Við gietuim etofci itjóðrað
læfcinainia við fiógtiurjörðima, En
siegjium svo, að utaimferðir
læ&ina yrðiu efclki jafn tíðar og
áður. Þá bemdlir iafl.lt till að
vegma sífleflllt færri vaílikiostia vdð
Hástoóla ísdands munti stúdemt-
ar í vaixaimdij mæld leita imámis
ertemdds. Vegma aulkins mámis-
Háskólans
að lokast?
Þcssi mynd af Háskólalóðinni er að vísu tekin fyrir nokkrum á rum, en af henni má þó sjá að flestar byggingar Háskólans eru
frá því fyrir 1950.