Morgunblaðið - 17.03.1970, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, MUÐJUDAGUR 17. MARZ 1070
17
— Vesaas
Framhald af bls. 1
byrj-aði uragiur aið fáat við
skriftir cxg fyrsta skáldsaga
hanis „Mieninieslkielbonra“ koim út
árið 1923. Sfðan hiefur baran
skrifiað 23 sik'áldisögiUir, sjö
smásaign^isöfn, sex Ijóðiabæk-
ur oig sextáin ledikrit otg þætti.
Síðalsta skéldlsialga hainis, „Bát-
en oim krveldien", klom út haiust
ið 1068, en skömmiu fyrir síð-
uistu jól laiuk hann við niýja
ljóðiabók, siem ekki hiefur ver-
ið gefin út enn.
Tarje Vesaais hlaiut ýmsar
viðiurkeinniinigar fyrir skláld-
skap siiran. Árið 1064 fékk
hann bókmeininibaiverðliaiun
Norðurlanid.ai'áð's fyrir „Klaka
höllinia", oig stofniaði þá til
Vesaais-v'erðliaumanna svoköll-
uðu, oig sikyldiu þau veitt ár-
lega jþeiim urugum rirtihöfiuncli,
sem gefiur út sínia fynsitu bók
og akfaur er í. Árið 1053 hafði
hann fiengið Feraeyjiaiverð-
launin fyrir smáisiaigniasafnið
„Vinidanie". Hann var hin síð-
ari ár iðuleiga orðaður við
Nóbelsiverðlaiunin.
Vesiaais ferðlaðiiislt víða á
ýnigri áruim og dvaldfat lanig-
dvölum í Tékfaósilóvaklíu,
ítalíu, Sviisis, >ý2faalanidi og
Fraikiklamidi, en 1034 fliuttisf
hanrn búfierlum hieim til
Norags. >á hafiði hiamm skrifiað
níu bæfaur, en veruliega at-
hyg'li vakti hann þó ekki fyrr
en mieð veTkinu „Det store
speliet“. Sú bók kiom út árið
1934 og hlaiuit að markla þóitta-
sfcil á riithöfuradiarfierli hans.
„Det sbone spelet" er Skáld-
saga um norsfca svieitaibæiinn
og lífið þar eámis og það hefur
verið kyraslóð efitir kiynislóð oig
fram á otekiair diaiga, og aðal-
áherzlan er lögð á að fá fram
samleifainn við niáttúruöflin
og árstíðirniar. F ramhald kiom
út ári síðar „Kvinnor ropar
heim“.
í kringum 1940 fier að kveða
við nýjam tón í sikiáldskap
Vesaiais, hugur hanls snýst
meira um að tjá það óræða,
diularfulla og jiafnvel ðhuign-
anlega olg fyrista bók hanis þar
sem þeseia er farið að gaeta að
miarfei er „Kimien" og síðan
„Husiet i mörtoet“ sem kom út
í lok stríðlsins.
Fyrsta ljóðaibók hans kom
út árið 1046. >á hefiur hann
eiras og áður saigði skrifað
allmörg leifcrit oig hafia flest
þeirra veríð sýnid á sviði við
ærið misjiafiraar uradirtektir.
Aftur á móti hlaiuit leiikrit er
hann vann upp úr skáldisöig-
umni „Bleikieplassen" ágætar
viðtökur. Skáldlsiaigain „Svörtu
hesitarnir" var kvilkmynduð í
Noreigi 11901 oig „Fuiglamir fyr
ir fáeinium árum og sitjórnaði
pólskur leikstj'óri uipptöku
þeirrar myndar.
Allmiargar bætour hafa ver-
ið riitaðar um Tarje Vosaas og
skáldlstoap bamis og enlginn nú-
lifanidii morskur höfiundiur hef-
ur í jiafn rítoum mæli náð til
lesiendia sinraa og Vesaais. Bæk-
ur hamis voru þýddar á fjöl-
mörg tunigumál og hlutu vin-
sældir, etoki hvað sizt fór veg-
ur hans mjög váxiandi í Biarada
ríkjunium bin síðari ár.
Stíll Tarjie Vosaiais er ein-
faldur, bann niotaði iðulega
táknmál í bókum sinum, svo
að þær verður að lesia af meiri
atihyigli en virðist víð fyrstu
sýn. Innisiæd hians og skilniing-
ur, eklkii hvað sízt mieð sálar-
lifi barraa og umgliraga, varð
til að ávinmia honum mikið
traust rraeðal uingra lesienda
víð'a urn lönd.
— Handbolti
Framhald af bls. S7
reynialiui, það hefiði þuinfit að fana
í erif.itt fierðlaiLatg fyriir Iþessia
kíeppnii og apiila mairiga dieilkd á
nioklkruim diögiutm,
Hvað annarri spurningunni við
kemur þá er mín eftirfarandi skoð
un þetta: >að sem kemur út úr
þessari heimsmeistarakeppni er
það að spil liðanna gengur miklu
(hiraðsir fyriir silg an hjá ístonztoa
liðiinlu, og þæir lleitoaðffiarðiir sem
Undir sólhlífinni — sérstæð mynd eftir Gunnlaug Scheving.
sem fiara uinidir bamiarinn í
daig í fyrsta, aninað og þriðja
sinin. Málverkauppboð Siigiurð-
ar þykija jiafraain tíðindi hjá
lisbunmeindum, og sivo verður
örugglegla að þiesisiu sáinrai. Og
þótt færri en vildu hreppi
miálverk elztu meistaranma,
má eklki gieyma því að þairna
verða boðin upp mörg miál-
verk eftir ynigri en eininig við-
urkennda málara. Má þar
nefnia t.d. Hafistein Auisitmann,
Veburliða Gunraarssion, Svein
Björnason, Hring Jóhannes-
sion, Sverri Haraldisison og
Pétur Friðrik Sigiurðsson.
— UppDOO
Framhald af bls. 3
>á verða sieldar tvær liitlar
oliumyndir eftir >órarinin B.
>orlátosson, en málverk hans
eru lönigum mjög eftirsóbt,
enda sérstæð og fögur.
Sérlegia falleig laradslags-
mymid eftir Krisitíniu Jóns-
dóttur verður á uppboðinu, og
tvær mynddr eftir Gunnlaiuig
Blönidal, hvor með síniu sniði,
þar sem önraur er úr hlóða-
eldlhúisi, en hin frá >inigva,lla-
vatmi.
Hér bafia aðeins verið nefnd
ar örfiáar af þaim myndum,
þjóðirraar raota eriu í ,sanin úttfærð
air a!f hiraða og öryggi— miilkíiu
mieira an við eigum að venjaisit.
>essium bnaða og tætonli verður
ailidrei niáð á íslainidi, raamia ger-
bneytimg verði á fyirdirtoomiulag-
irau. >essiu verðuir éklki máð,
vagraa þess að féiögin leiggja ekki
naegiiega áherzlu á að toarunia
toniaittnrueðferð, 'Strax í yngni fiokk
unum. >ar á ég eink'um við köst
og grip og skild fruimatriði,
béMiuir einlbliraa þau um of á ,að
vinraa viðtaomandii rniót og bjairiga
þar mieð heiðri siíras fióliags, eitt
ár í senin,. YfiirLeitt er byrj.að að
kieninia ýmisar ieiikaðfierðir strax í
fijórða flakltoi, án þesg að 'uniglirug
airrair tourani þá eirau simnli áður-
nietflnd atiriði, og far magraið 'aif
tímanium í að reyraa að æfia þan
upp. Síðan er alltiaif halMdð áfiram
með ileikkierfin ailla teiðina upp,
an uindiirstaiðiain hefiuir .allömei ferag
iz»t. Ég er t. d. þeirrar Stooðiuraar
að í 1. deild sé að finraa mijög
miaii’ga 'ieilkimenra, sam éfcki
touinna þá 'uradirStiöðiu í meðtferð
knattar að hægt sé að leika hand
fcnatt'lfedk svo vel sé an eiigi aið
síður ieika fiéllög þeisisi þainmig
„taktik“ að hún geifiuir þeim
sigra í miótum, eimifialdiieiga atf því
að hiin félögiin eru á sarnia Ihátlt.
Ég get raefrat sem dæmii, máli
mínu til söraniuniair, að í fijölda
ána vair FH bezta félaigið á ís-
lamdd, en það lék állis éktoi „takt-
iiskasta" ihandlknaittliaikinn, .hiald-
ur ihafði þá boitamiéðlferð sem
dugðd. Niú er ég síður en svo að
'haMa því flram að ekki þuinf.i að
æfia upp l’eilkkerfii, ihelduir því
að það þarf fynst að toenina 'Uind-
instöðuna, svo hægt sé að úttfæra
þau ag raá þeim ánanlgri með
þaim, sem til er ætiaat. Ég gerai
mér iltíkia gnaira fyrir því að finaim
angreind atriði verða ekki bætt
á akiiná inótitiuv en það þartf að
hafj.aat harada ntú þagair tiil laig-
færiinigar á þeim.
Bn það setm skii'.iuir mdiLld ís-
ltands og antnarira latntía í Iharad-
tonattitlieilk er þó iraiuravariuleiga .að-
eins eitt — peningarnir. Við vit-
utm að fliieistar þjóð'itr eru tntú
komnar út í atviinmtuimierainisk'u. —
Við eigum efni í handknattleiks
mienm. ékki síðuir etn þdir, og gat
ég þar vitnað í orð sænska lands
li'ðsþjállfainans, RoLaindis Miaitssonis,
sam sagði að etf hamn hefiði þanra
eflnivið 'Sam íslandiinigair hefiðu þá
vænu Svíair orðrair haiimsmaiisit-
anar. Enin eru Norðiurlaraidaþjóð-
irraar masitiu áhugaimiemininnir í
íþnóttagneiniranii, en 'táil gamian®
og samianibuinðair mé samit géta
þess að til undinbúnings sænetoa
landsllliðsinis fyn-ir- þassa keppnd,
miun haifia varið varið uim 10
miiiltlj. ísianizikra krómau
Ég beM að það sié eng.an veig-
inra of miæit að oiMmei halfi ís-
lerazkt .laind.slið æflt eiins vél og
fynir þeasa keppnd, en samt siem
áður var það hrieiinm hégómi
miðað við það seim geirðist hjá
toappiinauibum öktoar. Við hetfðum
t. d. getað þagið það aið flá 'að
veraa þnjá miárauði í æf.iinigalbúð-
um á fiuiium laiuiniuim fynir keippn
ina, eins og Rússar og Svíar
og taka auk þess þátt í löng-
'Uim og enfi.ðuim toappnium, þar
sem menin flá þá maymslu sam
italja venður ðkilynSi bill ánainiguns
í sliltori fceppmi sem heiimsmieiisit-
anakeppnin er orðira.
Áramhaldiið er vitainilaga und-
ir því komið, hvað mianinskiapur-
inra senidiist til þasis að fiórraa tíma
Sinium og peniraguim. Augljóst er,
að næsta suimair verður að leiggja
meginiáherzl'Unia á liyfitiirugair og
sn'erpuæfintgair, og síðaini verðum
við að ineyraa að ná iianidsli'ðiruu
saman í raotokunn tuirna í sanin ag
fiara í llönig og erfið keppruiistferða
lög. Eila raæst éklki ánainigur í
Glymlpíufceppnininii og í Iheiras-
'meiatar.ákeppnium toomianidi ána.
stjl.
— Georgadjis
Framhald af bls. X
eftir sér. Óbtaist sumiir, að morð-
ið getfi haft í fiör með sér að
deilur blossi upp milli stuðndragis-
miannia Georgadjis og þeirra,
sem þeir telja að eigii sök á morð
iniu. Alls toonar söguisiagnir vonu á
kneiki á Kýpur síðari hlutaran í
dag ag jafnivel búizrt við að hier-
floriinigjiastjórnin í Aþerau myndi
á einhvenn hátt láta málið til
sín tatoa. Stjóm Kýpur hefur
fram að þessu éktaert viljað
segja um morðið uitara. þeisis sem
í upphiafi greinir.
Georgadjils hafði nieitað því
harðiaga að hianra hiefði komdð
nálægtf tilræðiniu við Matoarios
þann 8. marz sl. Hann sagði þá,
að þesisar sögur hefðu kiomizt af
stað veignia þeas að niokkrir, sem
toefðiu verið hamdltetonir, væru
virair sínir.
Geongadjis hefiur átt í útistföð-
Uim við Miakanías, fonsieta, síðan
i nóvemlber 1968, en áður voru
þeir nánár samistarfsimeinin. Hanm
var neyddur til að segja atf sér,
þar sem gnun.ur lék á því að
hamn hletfði átt hliurt að saimisiæri
til að ráða Georgas Fapadöpoul-
os, forsætfisráðherra Grifaklands,
af dögium.
Fyrir fláeinium dögum var
Georgadjis sietftur í ferðabann, er
hiainm var að stíga upp í fluigvél
til Líbaraon. Var toomum tjáð að
meðiam ranrasðkin á morðtilræð-
inu við Makaríos stfæðli yfir,
mætti haran etoki flaoná frá Kýpur.
Geongadjis kvaðst hafia ætfiað á
brott af öryggisáistæðum. Da.ginn
áður hafiði verið gerð leit á hieim
ili hanls og hann dæmdiur til að
greiða nokkra sietat vegn.a skot-
vopna, sem furadiuist þar ag toom
í ljós að haran hiafði ektoi leyfi
fyrir.
Georgadjis var inmanrítoisráð-
herna Kýpur frá því eyjara hiautf
sjálflstæði 1966 þar til í nióvem-
ber 1968, og stuðlaði ekki hvað
mimnisrt að því að Matoaríos var
tvívegiis kjöriran florseti, fynstf ár-
ið 1959 og síðan endurlkosinn niíu
árum síðar, en þá féikk Matoaríos
yfingwæfaindi mieiri'hluta at-
kvæða.
— Kambodía
Framhald af bls. 1
fræðingar að tvær hersveitir
frá hvorum aðila hefðu tekið
þátt í bardaganum.
Kambódía krafðist þess í síð-
ustu viltou, að Norður-Vietnam
drægi hensveitir sín-ar frá land-
inu, ag gaf þeim frest til dögun-
ar síðastliðinn sunnudag. >ess
sjást enn engin merki að komm-
únistar hyggist verða við þessari
knöfu, en Norður-Vietnam hefur
beðið um samningafund við
stjórn Kambódíu. Talið er að
40-60 þúsund hermenm frá Norð-
ur-Vietnam séu nú í landinu, en
her Kambódíu telur aðeins um
35 þúsund meran.
Ulm 20 þúsund ungmenmi
söfnuðust saman í Phnom
Féhn síðastliðinn sunnudag, til
að mótmæla innrás komimúnista
í landið. Norður-Vietraam hefur
harðlega gagnrýnt fyrri mót-
mælaaðgerðir, og Sihanouk
prinis, hefur beðið landamenn
sína að gæta stillingar, en það
virðistf aðeins hafa aukið reiði
landsimanna. f mótmælagöngurani
voru borin spjöld þar sam kornm
únistar voru með miðuir kurteis-
legu orðavali, beðrair að bafa
sig til sína heima.
Sihanouk prins er nú staddur
í Moskvu til viðræðna við stjórn
ina þar. Hann mun hafa farið
þess á leit að hún beitti áhrif-
um sínum til að fá Norður-Viet-
nam til að flytja hensveitir sín-
ar frá landinu. Hann hefur með-
al anraars rætt við Podgorny for-
seta og Kosygin forsætisráð-
herra. SovéZk blöð hafa sagt að
viðræðurnar færu fram í ein-
lægni og vináttu, en gáfu eng-
ar aðrar merkar upplýsingar.
Talið er líklegt að Silhanouk
haldi frá Moskvu til Feking,
sömu erinda, en það hefur þó
ékki verið staðfest.
— ísrael
Framhald af bls. 1
baifa báðir aðilar virzt forðast
stórlátök. Beimt er á að aðgerðir
ísraa’ela í dag hafi ekki téljamdi
hernialðiarleigtf gildi, heldur séu
þær gerðar tóil að vara Sýrtferad-
iniga við og gefa þeim farsmeklk
þeas sem tooma akiall, etf Sýrlemd-
imgair haMi sér éklki í sfcetfjum.
Við Súezsltourð toom til átaka
mil'ii Egypta og ísraéla í dag og
segjaist tailamierara beggja haía
gnandað véiuim amdstæðiinigisinis og
valdið uala og báðir aðilar segja
eiminig, að atlllar vélar hafi aniúið
heim heiliu og höldnu. >armig
segjast ísraelar til dæmis hatfa
slkotið niiður egypzika vél a/f
MIG21 - geirð, en þær eru smíðað-
air í Soétríkj'unium. Segjast íaraiel
ar iniú hafia skiotið niður 76 egypzfc
ar vélar síðan í júnístríðinu 19'S7.
— Finnlancl
Framhald af bls. 1
flókkurinn frá kommúnistum, en
hitt er nýtt þingsæti, vegna fólíks
fjölgunar í höfuðborginni.
Byggðafloikkur Vennamous -
Vanra sérstaklega á í Kuopio og
í Lapplandi. Vennamou er nú
eini þiragmaður floltoksins, en allt
bendir til að hann bæti við sig
sæti í Kuopio og öðru í Lapp- •
landi. Byggðaflokkurinn virðist
vinna atkvæði frá kommúnist-
um.
í gærkvöldi lágu engar erad-
anlegar tölur fyrir um kjörsókn,
en ástæða var þó til að ætla að
hún hafi verið svipuð og í kosn-
ingunum 1966, eða um 85%.
— Herranótt
Framhald af hls. S
enda segir Lysistrada svo þeg
ar hún hvetur konurnar:
Ó, samherjar, konur, sækið nú
fram,
áfram, sérhver móðir, kona,
meyja,
-dama, -stýra, -selja, -frú og
-freyja,
lúskrið á þeim með fótum,
klóm og kjafti,
sparkið, berjið, bítið af öllum
krafti.
>að er óhemju mikið starf
sem liggur að baki Herranótt
1970 og þeir sem sjá Lysi-
strödu verða ekki sviknir um
skemmtilega kvöldstund.
>ess má og geta að mennt-
skælingar hafa gefið út mjög
vandaða leikskrá um verkið.
á. johnsen.
— Valdabarátta
Framhald af bls. *
aðvöruraairtónin í storitfum biaðs-
iras þegair það fordæmir lélega
nýtiragu tætoninýjiunga og ví»-
indastoflraairaa. Pravda hefuT eiran-
ig iga'grarýnit náðherra fyrir kæiru
leysi og saigt laindbúnaðiran vera
í ólea'.iri.
Það er mjög athygli»veirt að
miðstjórin verkailýðshreyfimgar-
inner slkuli vera með®ll þeirra er
undinrituðu bréfið. Hreyfirnjgira
sem te'lluir um 80 mffllj. féiaiga, er
aillgerlega undiir stjórra ríkisins ag
florseti heminar er Alexarader
Sjielepira. Sjetepin sem er 53 ána
gaimiail'l var eirau sinini taliran Mk-
legur keppa'ndi uim efista sætið í
Krcmi. Það hefiur gtenigið á ýmisu.
hjá homium sáð'an hainra toomst svo
hátt að liaka við stjónn önyggis-
lögneglliunraaT, en hainra væri vissu
laga hæltutegur keppinautur í flé
lagi við sum.a gömlu varðamraa,
sem rata svo vel um ran'ghalLa
| rússmeskna stjónnmála.