Morgunblaðið - 09.07.1970, Page 5

MORGUNBLAÐIÐ. FIMMTUDAGUR 9. JÚUÍ 1070
„Þurfi ég að flytja þjóðinni
boðskap - sendi ég slmskeyti
u
— segir í>ráinn Bertelsson,
höfundur „Sunnudags“
nýútkominnar skáldsögu
I tilefni Listahátíðar i
Reykjavík hleypti bókaútgáf-
an Helgafell fjórum nýjum
höfundum út á bókamarkað-
inn. Þrír þessara lögðu til
ljóðabækur, en sá fjórði, Þrá
inn Bertelsson, lét frá sér
fara „nútimasögu úr Reykja-
vík“ skáldsögu með heitinu
„Sunnudagur“.
— Ég hef aldrei gengið með
skáld í maganum, segir Þrá-
inn. Hefði ég gert það ein-
hvern tíma, hefði ég reynt að
verða prestur.
— Af hverju prestur?
— Þá gæti ég lesið upp úr
verkum mínum á hverjum
sunnudegi.
— En hvers vegna skrifað
ir þú þá „Sunnudag“?
Ég veit ekki. Kannski
skrifar fólk af því að það hef
ur ekkert annað að gera. Ég
lærði einu sinni orðtak, enskt
að uppruna held ég, sem segir
að snilligáfan geri það sem
hiún sé knúiin titL að gera en
hæfileikar það sem þeir geti.
En ég hef enga skýringu á
reiðum höndum. Kannski kom
þetta af því, hve rotið þjóð-
félagið er.
— Rotið?
— Nei, annars. Ég var bara
að spauga. Auðvitað er ekk-
ert þjóðfélag rotnara en
þegnarnir. Og ég vil alls ekki
verða til að særa íslendinga
með neinum gamansögum.
— En hvaða sögu ertu þá
að reyna að segja í „Sunmu-
degi“?
— Sú saga verður ekki sögð
á minna en þessum 144 síðum,
sem bókin spannar. Reyndar
hafði ég fyrst efni í heilan
sagnabálk, en hér er þetta
öðru visi en í Ameríku. Þar
setjast menn ekki niður fyrir
minma en tvö þúsund síður.
Ég get ekki gefið þér neinn
útdrátt úr „Sunnudegi", því
bókin er stytzti útdráttur sem
mér varð mögulegur úr efn-
inu, sem ég hafði. Og dettur
mér þá í hug nokkuð, sem
Rómverji einn forn sagði, þeg
ar hann var að burðast við
að vera stuttorður. Hann lét
svo um mælt, að þegar hann
reyndi slíkt, hætti honum
gjarnan til að verða myrkur
í máli og stundum óskiljan-
legur.
— En einhvern boðskap má
bókin hafa að flytja?
— Ég held að það sé tómt
brjálæði að semja sögur til að
koma einhverjum boðskap á
framfæri. Bókmenntir eru
enginn vettvangur til að skila
baráttumálum um þjóðfélagið
eða neytendaumbúðir. Stytzta
leiðin milli tveggja punkta er
jú bein lína og ef ég þarf ein-
hvern tíma að flytja þjóðinni
boðskap, þá sendi ég henni
símskeyti.
Hins vegar skrifa ég um
fólk og fyrir fólk. Það mætti
heita tillitssemi við þetta fólk,
ef skrif mín kæmu því aldrei
fyrir sjónir. En slíkt fyndist
mér heimskulegt, því auðvit-
að er fólki velkomið að vita,
hvað ég hugsa. Svoleiðis vil
ég hafa það. Þess vegna er
ágætt að skrif mín séu gefiin
út.
— En er ekki skáldsagan
dauð?
— Dauð? Það er ekki hægt
að ganga að manni úti á götu
og segja: Þú ert dauður.
— í „Sunnudegi" ber nokk
uð á því, sem eitt sinn var
talið feimnismál og ekki til
prentunar. Er klám orðið
nauðsynlegt tjáningarform?
— Klám? Ég hef aldrei
skrifað klám; að minnsta kosti
ekki síðan ég var lítill dreng-
ur og skrifaði með krít á
veggi.
Og hitti ég einhvern tima
svo hj artahreinan mann, að
hann hafi aldrei hugsað verra
en það, sem stendur skrifað
í „Sunnudegi“, er ég reiðu-
búinn til að biðja hann afsök
unar opinberlega.
— Ertu með nýja bók í
smíðum?.
— Já. Ég á nær fullunnið
handrit í fórum mínum. Það
verður merkileg bók.
— Kannski framhald?
— Sussu nei. Aðeins næsta
þrep fyrir ofan.
— Hvemig er svo að vera
nýskáld á íslandi?
— Sko. Það er sjálfsagt af
leitt að vera á ferð með
fyrstu bók sína, því í mínum
augum er ekkert til, sem heit
ir ungur og efnilegur rithöf-
undur. Annað hvort er mað-
Þráinn Bertelsson: — „f mín
um augum er ekkert til sem
heitir ungur og efnilegur rit
höfundur."
ur rithöfundur eða ekki. Og
ég vil að menn fái lista-
mannalaun fyrir bækur, sem
þeir eiga eftir að skrifa en
ekki fyrir bækur, sem þeir
hafa löngu lokið við.
Ástandið í þessum efnum er
mjög alvarlegt; t.d. væri ég
nú norður í Ballarhafi að
draga ýsur, ef enginn Ragnar
í Smára væri tiL
Og það væri ekki þjóð-
inni hollt, eða hvað?
— Áreiðanlega ekki, segir
Þráinn Bertelsson og kveður
innvirðulega.
poly.
nv
Límbönd
og lím-
bands-
vélar
Poly nyl límbönd. eru sérstaklega hentug
fyrir frystihús og aðra, er þurfa trausta og
rykþétta lokun á kössum og pökkum.
Poly nyl límbönd þola raka og djúpfryst-
ingu. Poly nyl handþrýstitækið tryggir
fljótvirka og auðvelda pökkun.
BITSTAL. FREYJUGÖTU 49.
Simi 21500 — pósthólf 1333
Reykjavík.
BITSIffil
Land hins eilifa sumars.
Paradis þeim, sem leita hvíldar og
skemmtunar.
Mikil náttúrufegurð, ótakmörkuð sóí
og hvitar baðstrendur.
Stutt að fara til stórborga Spánar,
Italíu og Frakklands.
Eigin skrifstofa Sunnu i Palma,
með islenzku starfsfólki.
FERÐASKRIFSTOFAN SUNNA
BANKASTRÆTI 7. SlMAR: 16400 12070
mm

»* ..