Morgunblaðið - 04.10.1970, Page 16

16
MORGLWBLAÐIÐ, SUMNUDAGUR 4. OKTÓBBR 1970
OTQPttfrltöÍfr
Útgefandi hf. Arvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthias Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Ritstjómarfulftrúi Þorbjöm Guðmundsson.
Fréttastjórj Björn Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Ámi Garðar Kristinsson.
RJtstjóm og afgreiðsla Aðalstræti 6. Sími 10-100.
Auglýsingar Aðalstræti 6. Sími 22-4-80.
Áskriftargjald 165,00 kr. á mánuði innanlands.
( lausasölu 10,00 kr. eintakið.
MIKIÐ ÖRYGGI VIÐ
VERKLEGAR FRAMKVÆMDIR
¥Tið hörmulega og átakan-
lega slys, er orðið hefur
í Breiðholtshverfi, þar sem
tvö ung böm drukknuðu í
gryfju, hefur vakið menn til
umhugsunar um þá stað-
reynd, að það gerist of oft
hér á landi, að ekki er gripið
til varúðarráðstafana við
verkiegar framkvæmdir fyrr
en slys hafa hlotizt af. En
það er hins vegar ljóst, að
aldrei verður lögð nægileg
áherzla á varúðarráðstafanir
og aðgæzlu í þessum efnum.
í öryggismálum verða menn
ávallt að vera vakandi og vel
á verði og aldrei geta menn
verið fyllilega ánægðir með
þær öryggisráðstafanir, sem
gerðar eru. í þesisum efnum
má ávallt bæta úr og gera
betur.
Það er á hinn bóginn Ijóst,
að við gryfju þá, er varð
börnunum ungu að aldur-
tila, höfðu engar ráðstafanir
verið gerðar til þess að koma
í veg fyrir, að nokkur slíkur
atburður gæti gerzt. Svo
virðist sem í þessu tilviki
hafi ekki verið farið eftir sett
um reglum og ákvæðum í út-
boðsskilmálum um öryggis-
ráðstafanir. Þessi atburður
er því ábending um' að herða
verði til muna allt eftirlit
með því, að öryggisráðstöf-
unum sé framfylgt við slík-
ar framkvæmdir. Atburður
þessi hlýtur einnig að hvetja
þá, er við slíkar framkvæmd-
ir vinna, að gæta fyllstu var-
úðar. Ekkert má til spara við
ráðstafanir af þessu tagi og
hvetja verður allan almenn-
ing til umhugsunar og ár-
vekni um þessi mál. Það hef-
ur nú sýnt sig, að vanræksla
í þesisum efnum getur verið
keypt dýru verði. En á þess-
ari stundu sameinast íslend-
ingar í hljóðlátri sorg með
aðstandendum hinna ungu
barna.
Samband íslenzkra berklasjúklinga
T dag gengst Samband ís-
* lenzkra berklasjúklinga
fyrir svonefndum berkla-
varnadegi, sem nú er haldinn
árlega. Á þessum degi er því
vert að minnast hins giftu-
ríka starfs samtakanna, sem
segja má að sé einstakt í
sinni röð hér á landi. í mark-
vissri baráttu sinni gegn út-
breiðslu berklaveiki hafa sam
tökin náð undraverðum á-
rangri. En nú má heita, að
unninn hafi verið bugur á
berklaveiki á íslandi, þó að
enn bætist jafnan fáein til-
fel'li við á ári hverju.
í aldarfjórðung hefur Sam-
band íslenzkra berklasjúkl-
inga rekið endurhæfingarstöð
að Reykjalundi í Mosfells-
sveit með einstökum myndar-
brag. Happdrætti S.Í.B.S.
stendur nú að öllu leyti und-
ir rekstri Reykjalundar og
eins Múlalundar í Reykjavík,
þar sem fimmtíu sjúkiingar,
er áður hafa verið á Reykja-
lundi, vinna við létt fram-
leiðslustörf. í upphafi var
Reykjalundur einungis ætlað-
ur fyrir endurhæfingu
berklasjúkhnga, en eftir því
sem þeim hefur fækkað hafa
aðrir sjúklingar í vaxandi
mæli fengið aðstoð á Reykja-
lundi. Reyndar er nú svo
komið, að aðeins lítill hluti
sjúklinga, sem þar dvelja
eru berklasjúklingar eða um
7 af hundraði. Á síðastliðnu
ári voru alls 246 sjúklingar
til meðferðar á endurhæf-
ingarstöðinni að Reykjalundi
og daglega fengu um 80 til
90 manns þjálfun, en Reykja-
lundur er nú búinn öllum
nýtízkulegustu tækjum til
þessarar endurhæfingarstarf-
semi.
Einn liður í endurhæfingar
starfinu er vinna við létt
framleiðslustörf. í þessum
tilgangi hefur verið komið
upp á Reykjalundi plastverk-
smiðju, sem getur framleitt
allt að tveimur tonnum af
plastfilmu í poka og annað
eins af plastslöngum og rör-
um auk ýmiss konar umbúða.
Framleiðslustarfið á Reykja-
lundi og Múlalundi er mjög
mikilvægur liður í endurhæf-
ingarstarfinu, en frá upphafi
hefur þar verið unnið að arð-
bærri framleiðslu. En það er
vissulega vandasamt verk og
mikilvægt að samræma fram-
leiðsluistarfsemina . við getu
og þarfir þeirra, sem að fram
leiðslunni vinna í þessu til-
viki.
Á þennan hátt hefur starf-
semi þessara stofnana og Sam
bands íslenzkra berklasjúkl-
inga verið mikilvægur liður í
heilbrigðismálum þjóðarinn-
ar. í aldarfjórðung hefur end
urhæfingarstöðin hjálpað
mifclum fjölda fólks, sem lið-
ið hefur vegna ýmiss konar
sjúkdóma, að taka á nýjan
leik þátt í hinu venjulega
starfi hins daglega lífs. Á
þessu sviði hefur fjöldi á-
hugasamra einstaklinga unn-
ið mikið og þakkarvert braut
ryðjendastarf, sem nú hefur
borið árangur.
Enn er þó verk að vínna,
Nýr sovézkur sendi-
herra í Peking
EINS og frá hefur verið
skýrt í fréttum hafa Sovétrík-
in skipað Vassilij Tolstikov
flokksforingja í Leníngrað
sem sendiherra í Peking, og er
það fyrsti sovézki sendiherr-
ann þar, síðan 1966, er Rússar
kvöddu sendiherra sinn heim
er menningarbyltingin byrj-
aði. Þykir nú margt til þess
benda að stjómir Kína og
Sovétríkjanna hafi að loknum
ellefu mánaða samningavið-
ræðum komizt að einhverju
samkomulagi um að minnka
spennuna milli landanna. —
Pekingstjómin hefur enn
ekki skipað sendiherra í
Moskvu, en stjómmálafrétta-
ritarar telja næsta víst að Liu
Hsin-chuan aðstoðarutanríkis-
ráðherra verði skipaður innan
skamms.
Þegair imeninángairbyltLnigin
stóð sem hæst árið 1966, kölfl;-
uðu bæðd Rússair og Kín-
verj'afl- sína mienn hedim í kjöl-
far hainðiria dedtlnia og gaign-
kvæmira árása í útvairpii og
dagblöðum. hessar deilur
héldu síðan áfraim og urðu
sífefllt harðaird. í Marz 1969
bárust freignir af bardögum á
landamæruim við Ussairifljót.
í kjöifar þeirra bárust svo
fregnir af milkflium hergaignia-
og liðsflutniiinigum beggja aðiia
nálægt landam'ærumum við
Sinlkiiamg. I>essaf fregndr feng-
ust aldnei staðifeetar opiniber-
lega^ en stjómmálatfirétfairit-
arar bemtu á að Sin/kiainig-
héraið er miðstöð kjiarmorlku-
fraimleiðslu Kínverja.
í septemiber í fyuria hittuist
þeir Kosygin fotrsætiisiriáðherra
og Ohou En-lai óvænt á flug-
vellinium í Pekiinig, þagar
Kosygin vair aið koraa frá
Norður-Víetniam. í október
sendu svo Sovétrikim sendi-
netfnd iáfl Pekimg og vair
Vaissilij Kusnietsov fyrsti að-
stoðarutamrílkisráðhenra for-
maðuir henmiar. Af hálfiu hinis
opimlbera var sagt að viiðiræð-
umar ættu að f jaílla uim landa-
mærairéttiimdi. Eftir það frétt-
Vassiliji Tolstikov
ist Htið aif viðræðunum, en
í Moskvu berradi sagan að
þær genigu mjög treglieiga.
M. a, vair þalð Ihiaft efitiir í
Moskvu að Kuismetsov baifi
sagt, aitt sinin, er hainin var í
leyfi heiima, að hamm ætflaði
sér elkfci að eyða því sem efitir
væri ævimnair í Peking. Eftir
það vair hainn slkyndiilega
leystur frá störfum afi heilsu-
farsástæðuim, að því er sagt
var, en elkki lönigu síðar tólk
hann aftur við störtfum í utan-
ríkisráðun'eytinu, oig benda
mianin á, að það sé nú efcki
beinit staðurinn fyrir heilsu-
veifla menm.
Nú vair nýr maður gerður
að forimianmd s'enidiiniefindairinn-
ar og var það Leonid Il'jitev
aiðötoðairuitainiríkiisráðherra. —
Hamn vair áðiuir aið'ailritstjóiri
Praivda og mikiífl áhrifiaimaiður
í tíð Krútsjefs. Eftir fall
Krútsjefis, féll hanm í slkuigg-
ann og var siettur til stairfa í
utamiríkisráðuneytinu. Hér hef-
uir þó verið tafllið að mála-
miðlunairhæfi'leilkar hamis væru
raægir til að talkia að sér svo
mikilvægt veirlkefind. Fara þó
ékiki firetoairii sögur afi þessairi
sendinefnd.
UTAN UR HEIMI
AÐ VERA FRÍSKUR
UndanfiaQma mánuði og eink-
ulm vikur hefur miilkið verið
rætt m'eðafl erlendra frétta-
maninia í Moskvu urn hver yrði
mæsti sen'diheræa í Pekimg.
I fyrstu var Vladimir S'tepa-
fcov fyrrveraindi yfirmiaður á-
róðursdeildair miðstjórmarimn'-
ar ofit m'efndiur, en gireiniillegt
var að Pekimigstjórnin var lítið
hirdfiin 'af því >að fá uppgjafia-
áróðurtsmanin sem sendilheTira.
Skömimu seinima vair frá því
slkýirt að Stepalkov væri orð-
iinm veilkur.
En eimn í hópi binraa heilsu-
hraustu reyndiist veira floldks-
foriraginn í Leraínignað, Vaissiilij
Tol'S'tikov. Hamin hefur ná-
kvæmlega enga rejmslu á
sviði utamrí'kismáflia yfirfleitt
og því síðuir hvað Kína varð-
ar, en atftur á móti er flolkkis-
foringimin í Lemáragnað mjög
steukuir miaður inmiam ffloklks-
ims og líklegur til að verða
þuinigur á metunum í æðstu
stjórn lainidsiras, og þar roeð er
ljósit að bann er eklki í milklu
uppáhalldi hjá Kremlbúum.
Mað islk'ilpun hainis hefur Brez-
bnev slegið tvær flugur í eimu
höggi, sent toppmamn til Pelk-
ing og losað siiig við hugsan-
lega hættuleigan keppinaut.
Þetta keimiuir sér einlkiar vel nú,
því að næsta flokksþimg
kommúnista verður í marz nlk.
og þar hefði Toflstifcov getað
orðið eirfiðuir viðfiamgs.
ERFIÐLEIKAR
FRAMUNDAN
Toistitoov er Ilítt öfunds-
verður atf hiniu nýja starfi, því
að þótt spenina omiilli Kípa og
Sovétríkj'amn'a hatfi eitbhvað
mmmlkað, stamda deifliuimáHm
eftir sam áður og eru að
imartgra dómi óleysatnleg og
suimir taka svo sterkt til orða
að segja að styrjöld sé óhjá-
kvæmileg. Ákvörðun þeirra
um að skiptast atftur á se.ndi-
herrum er milkilvæg tilraiun
beggja til að forða stór-
áre'kstri.
(Þýtt og endiursagt).
— Kennaraskóli
íslands
Framhald af bls. 1
af stúdemtsnámi eða ígildi þess
og sé eigi skemmna en 3 ár. Eg
tel fuHireyn't að þeirtri skipam
verði öklki komið á fcemmaramám-
ið, sam a'lmenmt er krafizt og
skylt er að 'kiretfjaat, á skeimimri
tímia. Á sií'ðastliðnu ári var kenm-
aranáim stúdenta lemgt úr einiu
ári í tvö cig þrátt fyriir þessa
lengingu fer því fjanri að unmit
sé að láta stúdentuim í té viðilíka
mikla verlfclega þjáltfun og sér-
hæfimgu og gert er með þedm
þjóðum, sem við kjósurn helzt
samjöfinuð við. Þess má geta að
keiranaramiám fyrdr skyldustig í
Danmörlku er nú 4 ár etftir stúd-
enitspróf og á hiimum Norðurflönd-
unum er það yfirleitt 3 ár eða
stetfmt að því að liengja þalð í 3 ár.
Skólaárið í þessuim lömduim er
yfiirleitt nokfcru lenigra en hér.
Æfmgakenmslan hjá þjóðuim
>essuim nemiur allt iað 22—24 viik-
um samanlagt, en Iiætur nærri að
>að sé fullt ársmiám, miðað við
>ó að sigur sé að mestu unn-
inn í baráttu við berklaveik-
ina, þá hafa komið til nýir
sjúkdómar í vaxandi mæli,
sem gera endurhæfingar-
starfið að Reykjalundi nauð-
synlegt. Þess vegna verður
að leggja rækt við þessa
starfeemi og stuðla að auk-
inmi menntun fólks á þessu
sviði.
Lengd akóilaársi'nis á Íslaindi. Til
sérhæf'imgar í þeiim 2—3 aðafl-
greimum, sem keniniaraefni velja
að jiafnaði úr hópi kemnslugire'iina
á því slkóliaistigi, sem þeiir síðar
starfa við, er vairið seim svanar
1—IV2 m'ámsári.
— Er þá ætlunin að taka nem-
eraduir inn í skólainin að lokmu
stúdentsprófi einigömigu, eðla eftir
gagnfræða- og landspróf, eimis og
n ú er?
— Þeir, seim setjaist í fyrsta
belklk nú munu næstu 2 ár
fylgja sömu máimesbrá og raem-
enduir á uppeldiskjönsviði fraim-
hafld®deillda g'aigntfræðaiskólamna.
Því mæst tetouir við tveggja ára
v.iðbótarnám oig verður þá al-
menn mieminitun þeiirra meim'enda
sambærilieg við stúdentsm'enirat-
un. Þeir sem lokið hatfa prófi
frá uppeldiiskjönsviði framihalds-
deilda, geta farið beirat inn í við-
bótairmámið. Að alm'e'nnia viðbot-
arnáminu loknu hetfst sjállft
kemnaranámi'ð og í það geta fairið
á jafngildum forsendiuim, þeir,
sem búnir eru að vera 4 ár í
ákólanum, þeir seim tðfcu fir'am-
haldsdeild og tveggja ára við-
bótaimám og stúdentair úr
mierantaslkóilum.
Aðispurður um það hvort ekki
yrði eimfaldara að gera stúdents
próf að eina inntökuskilyrðinu,
kvað dr. Broddi það vera eimfald
ara að vísu, en e.t.v. ekfki æski-
legra. Fámennar deildir í al-
menna náminu í skólanum taldi
hann skapa tengsl milli kennara
skólans og lægri skólastiga. Víða
erlendis þar sem kennaramennt
unin væri eingöngu á háskóia-
stigi væri Ikvairtað yfir því að
kennaraiskólinn væri alveg slit
iran úr tenigslum við nárnið á und
an.
— Hefur nemendafækkunin
eitthvað greitt úr húsnæðiserfið
leikunum?
— Þótt nokkuð hafi fækkað
þá eru raemienidur margfalt ffleiri
en húsdð rúmar. Það er fullkom
ið hneyksli að þessi sbofnun, sem
er á sjöunda áratugnum, skuli
vera í ófullgerðu húsnæði - og
án íþróttahúss. Og það þegar lit
ið er á alla þá fjármuni, sem aus
ið er í íþróttir hér á land'i! Ef við
lítum á Skólana, sem næstir eru
kennaraiskólaraum: Æfiragaskól-
inm, Sjómianiniaskólinn, Véliakól-
inn, Tækndskóliinin, M'enirataskól-
inm við Hamrahlíð, Handíða- og
myn dlistaskólin n, Húsmæðra-
ke nn ariaskólinn, Kennaradeild
Tónlistarskólans og vafalaust
fleiri — þá veit ég ekki til að
raeinn þessara skóla hafi íþrótta-
hús. Og því merkilegra er það
þar sem 'leikfimin mun, að mi'g
minnir, vera eina námisgreinin,
sem kennd er á landinu, þar sem
kennslustundafjöldi er bundinn í
lögum. Um keranslusbundafiölda
í öðrum greinum eru aðeina
regl'ugerðamákvæði.
Varðandi kennaraþörfina sagði
skólastjórinn að lokum að áætl-
anir sérfræðinga um kennara-
þörfina á skyldunámsstiginu,
miðað við óbreytt skólakerfi,
væri allt að því 50 nýir kemraar
ar á ári næstu fimm árin og um
aldamót yrði þörfin samkvæmit
þessu um 300 kennarar á ári. —
Sjálfur sagðist hann þó telja að
sú þensla, sem er að verða, með
breytingum á skólakerfinu muni
á næsta áratug krefjast allt að
80—100 kennara á ári.