Morgunblaðið - 22.10.1970, Qupperneq 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 22. OKTÓBER 1970
Rætt um sjósamgöng-
ur til Vestmannaeyja
Rannsókn skelfisk- og
rækjuveiða 1 Breiðafirði
Þingsályktunartillaga þriggja þing-
manna Sjálfstæðisflokksins
ÞRÍR þingmenn Sjálfstæðis-
flokksins, þeir Friðjón Þórðar-
son, Jón Ámason og Ásberg Sig-
urðsson hafa lagt fyrir Alþingi
tillögu til þingsályktunar um
rannsókn og skipulag skelfisks-
og rækjuveiða á Breiðafirði. —
Með tillögu sinni leggja þeir til
að Alþingi álykti að skora á
sjávarútvegsmálaráðherra að
beita sér fyrir því, að settar
verði nú þegar reglur um skel-
fiskveiðar á Breiðafirði. Jafn-
framt verði áherzla lögð á aukna
leit að rækju, skelfiski og öðr-
um slíkum verðmætum á þessum
slóðum með skynsamlega hagnýt
ingu fyrir augum.
í greinargerð tillögunnar seg-
ir m.a. svo:
Sl. sumar fundust hörpudiska
mið inni á Breiðafirði, skammt
frá Stykkishólmi. Veiðar hófust
og afli var góður. Nokkur hluti
aflans hefur verið unninn í
Stykkishólmi, en mestur hluti
hans fluttur á bifreiðum til
vinnslu í Reykjavík. Nú munu
5 bátar af stærðinni 30—70 tonn
stunda þessar veiðar, þar af 3
aðkomubátar að sunnan. Fleiri
munu hafa í hyggju að reyna
þennan veiðiskap bráðlega. Að
sjálfsögðu ber að fagna því, að
hafizt sé handa um hagnýtingu
verðmæta, sem hingað til hafa
legið ónotuð á hafsbotni. Á hinn
bóginn álíta menn alveg nauð-
synlegt, að fullrar hófsemi sé
gætt. meðan mið þessi eru lítt
könnuð og veiðar á tilraunastigi.
Að því hnígur efni þeirra bréfa,
sem hér eru prentuð sem fylgi
skjöl og skýra sjónarmið heima-
manna.
Rækjuvinnsla hófst í Grundar
Skoðana-
kannanir
í GÆR mælti Ólafur Bjömsson
íyrir þiragsály-ktiunartillögu sinni
uim skoð a n a karn.n an i r, en hún er
saimlhljóða tillögu er þiragmaðuir-
inin lagði fyrir Alþingi í fyrra,
en hlaut þá ekki lokaafgreiðslu.
Flutti Ólafur allítarlega fram-
söguræðu rraeð tillögurani, og
verður nánar skýrt frá henni í
blaðimiu síðar.
Nýja frímerkið
Nýtt frímerki
NÝTT frímerki vegna 25 ára af
mælis Sameinuðu þjóðanna kem
ur út á vegum Póst- og síma-
máiastjórnarinnar þann 23. okt.
nk.
Verðgildi frímerkisins er 12
kr., en Haukur Halldórsson teikn
ari teiknaði merkið, sem er sól-
prentað í stærðinni 26x36 mm.
Briissel, 21. október, AP.
BELGÍA lækkaði í dag forvexti
ór 7,5% í 7%.
firði í maí 1969. Á því ári feng
ust um 100 tonn upp úr sjó. Mik-
il atvinna var við móttöku afl-
áns í landi. 1 júnímámuði sl. var
byrjað að taka á móti rækju til
vinnslu í Stykkishólmi. Rækjan,
sem veiðist í Breiðafirði, er stór
og falleg, en fjörðurinn má enn
heita lítt kannaður og nánast ó
plægður akur að þessu leyti. Mik
ill tími fer hjá bátunum í leit að
rækjumiðum. Auka þarf leit á
þessum slóðum, svo sem gert
er annars staðar, að opinberri
tilhlutan.
Á aðalfundi sýslunefndar Snæ
fellinga i maí-mánuði 1970 var
svofelld tillaga samþykkt:
„Aðalfimdur sýslunefndar flyt
ur þeim mönnum þakkir, sem
haft hafa forgöngu um rækju-
leit og rækjuveiðar við Breiða-
fjörð. Framtak þeirra hefur þeg-
ar leitt til mikillar verðmæta-
sköpunar og aukins atvinnuör-
vggis.
Jafnframt skorar fundurinn á
yfirstjórn hafrannsóknarmála að
láta nú þegar á þessu ári fara
fram ýtarlega leit að rækju á
þessum slóðum og efla að öðru
leyti á allam hátt hvers konar
rannsóknir á verðmætum hafs-
ins, sem til heilla og nytja horfa
á miðum Breiðfirðinga."
Tillaga sú, sem hér er flutt,
miðar að aukinni hagnýtingu áð
ur greindra verðmæta með hlið
sjón af fenginni reynslu og rann
sóknum okkar færustu manna á
þessu sviði.
NOKKRAR umræður urðu á Al-
þingi í gær um þingsályktunar-
tillögu Helga Bergs um daglcgar
siglingar milli Vestmannaeyja
og Þorlákshafnar og nýtt skip
til þess að annast þær.
Helgi Bergs mælti fyrir tillögu
sinni, sem hljóðar á þá leið, að
Alþingi álykti að skora á ríkis-
stjórnina að hlutast til um, að
Skipaútgerð ríkisins taki upp
daglegar áætlunarferðir með vör-
ur og farþega milli Vestmanna-
eyja og Þorlákshafnar. Jafn-
framt verði undirbúin smiði
skips, sem væri sérstaklega gert
til að sinna þessu verkefni þann
ig, að það veitti sem bezta þjón-
ustu á sem hagkvæmastan hátt.
Ingólfur Jónsson samgöngu-
máiaráðherra, sagði að mál þetta
væri nú búið að vera lengi til um
ræðu, og væri í sérstakri athug-
un hjá Skipaútgerð rikisins og
ráðuneytinu, með tilliti til þess,
að útgerðinni yrði fært að sinna
verkefnum í auknum mæli með
bættum skipakosti. Þarmig væru
líkur á, að þegar síðara strand-
ferðaskipið yrði tilbúið, þá
mundi Herjólfur að mestu leggja
niður ferðir til Hornafjarðar og
gæti þá sinnt meira Vestmanna-
eyjum. Þá gat ráðherra þess, að
flutningur til og frá Vestmanna-
eyjum hefði ekki í annan tima
verið meiri en nú, sérstakiega
hefðu flutningar á bifreiðum ver
ið miklir i sumar, enda hefði
flutningsgjaldið verið lækkað
verulega.
Giiðlaiigur Gíslason sagði að
Vestmannaeyingar legðu áherzlu
á þetta mál, og væri það ekki
v „fairraál að ef sí.migönigiur á sjó
ykjust mundu flutningar einnig
aukast. Færi ekki hjá þvi, að
sjóleiðin yrði alltaf mest notuð
til flutninga til Eyja, þrátt fyrir
vaxandi loftflutninga og bætta
aðstöðu til flugs til Eyja. Guð-
laugur sagði að bæjarstjórn
Vestmannaeyja hefði oft haít
þetta mál til meðferðar, og hefði
þar m.a. verið rætt um nauðsyn
þess að fá hentugt farþega- og
flutningaskip til þessara ferða
sem Vestmannaeyingar ættu
sjálfir. Það væri hins vegar mjög
kostnaðarsamt fyrirtæki.
Aftur tóku svo til máls Helgi
Bergs og samgöngumálaráðherra,
auk Karls Guðjónssonar.
Umræður um f járlaga-
frumvarpið
- ummæli talsmanna stjórnmála-
flokkanna og svör ráðherra
ER Magmús Jórasisom fjármála-
róðherra hafði flutt fjárlaga-
ræðu sáma á Alþiragi í fyrrakvöld
tóiku til máls fulltrúar hirana
.stjómmálafloikkainma, og höfðu
þeir yfir hálfrar kluikikustumidar
ræðutíma að ráða. Að lokum
fékk swo fjérmálaréðiherra stund
arfjórðumg til andsrvara.
Hannibal Valdimarsson talaði
fyrir Samitök frjálslyndra og
vimsitri mamma. Saigði hamm, að
frumvarp rikisistjómarininar væri
sammkallað verðhól guf rumava rp
og í því væri raumar efckert nýtt
a)ð firana, — tölumar væru eim-
uingis hærri em áður. Reyradar
hiefði ekki verið vom á neimu
nýju, þar sem fonseetisráðiherra
hefði nýleiga lýst því yfir á Al-
þimgi, að rikisstjómdn myradi
halda áfram á sömu braut og
verið hiefði. Kvaðst Hararaibal þó
vilja mimraa á, að edtt af þeim
verkiefinum sem ríkiisstjóm Ólafs
Thors hefði heitið að berjast fyr-
ir á sámium tíma, hefði verið áð
spoma geign verðbólgummi.
Harar.jbal ræddi sáðara almennt
um verðbólguma, og sagði hama
rikisstjómirani að kiemma, þar
siem húm hefðd ekki gert viðeig-
andi ráðistafamir, strax að lokin-
um laiumahæikkumum I vor. Séð
hiefði verið fyrir því að stór-
gróðafyrirtækin hefðu eragu tap-
að á laumahækkumum, heldiur
þvert á mótá frerraur hagmazt.
Nefmidi Hammibal olíufélögim til
dœmis. Þá vók hamm emmfremur
að viðræðum lauinþega, atvimmu-
refcemida og ríkisivaldsims um ráð
til að spoma geigm verðbóliguinmi,
og siaigði að þær viðræður hefðu
verið gaignlegar, og aUir yrðu
færari að byggja mólflutning
simm á staJðreyradum, eftir en
áður.
Þá vitnaðd þimigmaðurimm í svar
ASÍ til ríkisstjómiarinmar og skil-
yrðarana fyrir áframihaldaindi við
ræðum, ag sagði að sitiefna ASÍ
í þessum málum væri hin sama
og Samtaika frjálsljmdra og
vimstri marana.
Halldór E. Sigurðsson talaði
fyrir Framsóknarflokkimm og
kv'aðst hanm vilja gera samam-
burð á hækkum fjáriaiga á árum-
um 1950—1953 ammars vegar og
1963—1971 hims vegar. Á fyrr-
raefnda timabilirau hefðu þau
ihækkað um 500 miUjómr króma
eða 168,3%, em á því sálðarraefmda
um 8400 millj. kr. eða 380%.
Þá saigðd Halldór E. Sigurðs-
som að þrátt fyrir að miðurstöðu-
tölur fjárlaga væri raú um 2
miUjörðum kr. hærri etn í fyrra,
þá væri Utið um hækkum fram-
laga til nauðsynleigra opinberra
framkvæmida, svo siem skóla- og
sij ú krahúsaby giginga.
Þiragmaðurimn ræddi síðan
nofcfcuð um skattamál, og taldi
sölusfcattimm mjög óheppilegt
skattform, þar sem hamm kæmi
þyragsf ndður á þeim, er hefóu
aðeims raauðþurftartekjur til ráð-
stöfuraar.
Að lokum ræddd Halldór E.
Siigu rðsison svo nokkuð verð-
stöðvumarmálira oig sagðd að Fram
sóknarflokikurimm gæti út af fyr-
ir siig veri'ð fylgjandi verðstöðv-
um, en hún yrði þá að vera
raumlhæf og án mauðsynlegrar
forystu ríkisvaldsins yrði ókleift
að koma verstöðvun á. Forysta
ríkisiinK þyrfti m.a. að koma
fram í aufcnu aðlhialdi hjá ríkis-
stofraumum.
Birgir Finnsson talaði f yrir
Alþýðufloklkinn og sagðd hamm
að mörgum þeetti, að vomum,
miiðursföðutökir fjárlagafrum-
varpsims háar, en það gleymdist
hiras veigar oft, að þeir fjármurair
sem færu í gagmum ríkissjóð
væri að verulegu leyti varið til
tekjujöfmuinar þj ó ð arf é 1 ag sþegn -
airana, eða til stuðmdmgs atvimmu-
veganna, sem þá kæmi öllum til
góðs. Því, væri ekki hægt að
segja að ríkisbáknið hefði þamizt
eims mikið út, og margir ef til
vill héldu.
Birgir sagði, að af þeim rúm-
lega 24% sem ríkisútgjöld hækk
u'öu frá fjárlögum síðasta ár
færu um 8,5% til tetkjujöfnumar-
iinmar og til atvirarauveigamiraa.
Þá sagði Birgir, að Alþýðu-
flokfcurimin hefði jafnain barizt
fyrir bættu tryggiragakerfi og
á valdatíma hans hiefðu útgjöld
ríkisims til almammatryggiinga
hækkað úr 480 millj. kr. í 1717
miUj. kr., og væri þar miðað við
samibærilegf verðlaig, þá hefði
eiraraig orð,ið mjög mikil aukning
á fjárveifiragum til skóla- og
memintamála oig væri í þessu fjár-
Lagafrumvarpi gert ráð fyrir
1907 millj. kr. framlaigi tál
iraeraratamála, og létá raeerri að það
væri um 8,600 kr. á hvem íbúa.
Geir Gunnarsson talaði fyrir
AJþýðubamidalagið og fjallaði
ræða bams að rraegdm hluta til um
verðbólgumálin. Satgði hamm, að
á valdatíma núveraindi ríkis-
stjónnar hefðd skattlheiimta ríkis-
ins tifaldiazt og væri þetta at-
hyglisverð staðrejmd, í Ijósi þess
að viðireásraarstjómim hefði álit-
ið eitt af meigin verkefnum sín-
um að stöðva verðlbólguma.
Gedr sagðd að afleiðiinigar þess-\
arar verðbólgustefrau kiæmu víða
við, lauinþegar töpuðu mestu á
herarai, en braskarar og eigna-
iraeran höigmuðuist miest. Lagði
Geir áherzlu á alð frumvarp það
sem Aiþýðuibandalaigismemm hafa
lagt fram um verðstöðVum næði
fram að gamga, en það stefndi
að því að koma í vetg fyrir at-
hafinaleysi rikisstjór'raariranar í
verðbóligumiálumum.
Magnús Jónsson fjármálaráð-
herra, sagðd í svarræðu simini að
verðbólguvamdimm yrðd þvi að-
eiras leysitur að ailmieminur skiln-
iragur væri á því í þjóðfélaginu
að þau raauðsynlieigu lögmál væru
iátim ráða varðamdi kostmaðar-
hæfckamdr og laiumiafhækkamir, sem
gerði það möiguleigt að ráða við
verVTbólguina. Sagði hann, að þeir
flokkar siem nú gaigmrýndu ríikis-
stjórraina hvað harðast, hefðu
sjálfir orðið að glírna við verð-
bólguvamdamin á stjórniarárum
sím.um, og þá gefizt upp fyrir
honum.
Ráðhierra saigði að fjárlöigim
Upplýsinga
skylda
stjórnvalda
FJÓRIR þingmenm Framsókraar-
flökksiras, Þórarinn Þórarinsson,
Ólafur Jóhanness'on, Halidór E.
Sigurðsson og Iragvar Gíslason,
hafa lagt fyrir Alþingi tillögu
til þiragsályktumar um upplýs-
ingaskyldu stjómivalda. Er til-
lagan á þessa leið:
Allþiragi ályktar að fela ríkis-
stjóminmi að láta umdirbúa og
leggj a fyrir næsta þinig frum-
varp til laiga um skyldu stjóra-
valda og ríkisstofmaraa til að
skýra opinbesrlega frá störfum
símum og ákvörðumiuim og veita
þeim, sem þess óska, aðgamg að
reikningum og skjölum, eem al-
menmirag varða.
væru jafraam spegilmymd af því
efraahagisáistandi sem ríki í þjóð-
félaigiinu á hverjum tíma, og
mirantá á að rikiisistjónnám hefði í
sumar, þegar sammimgiavilðræður
atvimmurefcenda og laumiþega
fóru fram, bemt á úrræðd, setn
tryggðu kjarabætur laumlþega,
ám þess að ný verðbólgualda
skylli yfir.
Þá vék ráðlherra að ummælum
Geirs Gummansisoraair að ríkis-
stjórniin sýmdi vamtrú á sjávar-
útvegimnm með því að byggja
upp stóriðju hérlendis, og bemti
á, að allar þróaðar þjóðir reyndu
að hafa atviranuhætti siraa sem
fjölbreyttaista og þær þjóðir sem
raú bygigju við bezt lifskjör væru
miikiið iðmvæddar þjóðir.
Einmiig vék ráðherra að full-
yrðimigum Halldórs E. Siigurðissiran
ar um skuldasöfmum ríkisims.
Sagði ráðherra, að skuidimar
hefðu farið mjög mdmmfcamdi ár
frá ári, og væru í raumimind mjög
svipaðar því sem þær voru fyrir
10 árum síðam.
Að lokum ítrekaðd ráðherra
svo ummæli sín í fjárlaigafrum-
varpimu, að ástæða væri til bjart
sýni, ef skynsamleg samistaða
tækist um þær aðigerðir sem raú
þyrfti að gera til þesis að tryggja
iaium'þegum raurahæfar kjarabæt-
ur og forða atvimmuveiguiraum frá
verðtoóliguivoðiamum..
Gísli Jónsson.
Tekur sæti
á Alþingi
I GÆR tók Gísli Jórassom,
menmtaiákólafcemmari á Akiur-
eyri, sæti á Alþiragi sem fyrsti
varaþinigmaður Sj álfstæðisflokks
ims í Norðurlandskjördæmi
eyshra. Tók hanm sæti Jónasar
G. Ratfraar.