Morgunblaðið - 08.12.1970, Qupperneq 9

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 8. DESEMBBR 1970
41
Ólafur Hansson skrifar um:
Tvær sjóferðabækur
Kenneth Cooke:
Hetjur í hafsnauð.
Jónas St. Lúðvíksson þýddi.
Útg.: Skuggrsjá 1970.
MARGIR harmleikir ger&ust á
höfunum í síðari heimisstyrjöld-
irmi og fóru íslenzkir sjómenn
ekki varhluta af þeiim. Meðal
ófriðarþjóðanna hafa verið skráð
ar fjölmargar frásagnir um
hrakninga á þessum árum. Mest
hefur kveðið að þessu hjá Bret-
um, enda guldu þeir hafinu mikl
ar fórnir í stríðinu. Sumar sann
ar frásagnir af þessu tagi eru svo
ævintýralegar að þær taka fram
hinum reyfaralegasta skáldskap..
Og í þeirra tölu er sú sama saga.
sem nú hefur verið þýdd á ís-
lenzku. — Þessi saga segir frá
því, er brezku flutningaskipi er
sökkt af þýzkum kafbáti á sirnn
anverðu Atlantshafi snemma á ár
inu 1943, þegar kafbátahernaður
inn var enn í algleymingi. Fjór
tán menn af áhöfninni komust á
lítinn timburfleka og þeir áttu
hræðilega daga í vændum. Vistir
og vatn voru af skornum
skammti, brennandi sólarsterkj
an olli þeim óbærilegum kvöl-
um, grimmir mannætuhákarlar
sveimuðu allt í kring um flek-
ann. Eftir fimmtíu daga fann
brezkt skip loksins flekann, en
þá voru ekki nema tveir eftir á
lífi af skipbrotsmönnunum. Ann
ar þeirr var svo langt leiddur,
að hann lézt rétt eftir heimkom
una til Englands, en hinn, Kenn
eth Cooke, rétti við og mun
vera á lífi enn í dag. Það er hann
sem hefur ritað söguna. Þetta er
ægiieg og raunsæ frásögn af svo
óskaplegum mannlegum þjáning
um, að það gegnir furðu, að nokk
ur mennskur maður skuli hafa
komizt lífs af úr slíkum raun-
um.
Sölt er sævar drifa
Frásagnir af hetjudáðum sjó-
manna á hafinu.
Jónas St. Lúðvíksson tók
saman, þýddi og endursagði.
Ægisútgáfan. Rvík 1970.
HAFIÐ þekur miklu meira en
helming af yfirborði jarðar, svo
að ekki er að undra þótt margar
sögur hafi fyrr og síðar myndazt
um viðureign mannsins við þessa
ægilegu og mislyndu höfuð-
skepnu. Sagnir um svaðilfarir á
sjó eru ævagamlar og hafa ef-
laust gengið mann frá manni
löngu áður en mannfólkið fann
upp ritiistina, en til eru skráðar
egypzkar sjóhrakningasögur, sem
eru um 4000 ára gamlar. Komnar
vel til ára sinna, en yngri þó eru
alkunnar sæfarasagnir, eins og
Odysseifskviða og sagnirnar um
Argóarfarana og Sindbað sjó-
mann. Og enn í dag gerast hrika
legir atburðir á hemishöfunum,
atburðir, þar sem blákaldur veru
leikinn er stórkostlegri en nokk
ur skáldskapur.
Jónas St. Lúðvíksson hefur nú
tun árabil safnað slíkum sögum,
þýtt þær úr erlendum málum eða
éndursagt þær. Jónas er Vest-
mannaeyingur að uppruna og
þekkir sjálfur hafið af eigin
raun frá blautu barnsbeini og
það eru víst ekki margir hlutir í
sambandi við skip og sjómennsku
sem hann þekkir ekki út og inn.
Þetta er sjötta bók hanis af þessu
tagi. í henni eru fjórar ævintýra
lega sjóhrakningasögur. — Hin
fyrsta þeirra „Þrettán daga von
laus barátta“ fjallar um atburð,
sem vakti mikla athygli hér á
landi í sína tíð, en það var bar-
átta Carlsens skipstjóra hins
danska að reyna að koma skipi
8Ínu til hafnar, er það hafði lent
í.i ægilegu fárviðri á Atlantshafi
um áramótin 1951—1952. Það
Jónas St. Lúðvíksson
tókst ekki, skipið sökk, en Carl
sen komst lífs af. Þessir atburðir
voru á hvers manns vörum fjrrst
á eftir og Carlsen varð um skeið
hetja margra íslenzkra drengja.
Þetta vakti enn meiri athygli hér
á landi vegna þess, að bróðir Carl
sens er búsettur á íslandi og
kunnur maður hér.
Næsta saga, Trevessa-harmleik
urinn, segir frá skipbroti og ægi.
legum hrakningum á Indlands-
hafi, en ástin kemur einnig við
þessa sögu. Þriðja sagan „í vítis
eldi“ er frá áium heimsstyrjald ■
arinnar síðari, þegar ægilegir
harmleikir gerðust á öllum
heimsins höfum. Hér segir frá
því, er olíuskip verður fyrir kaf
bátsárás og eldur kemur upp í
því. Síðasta sagan „Hafið heimt
ar sina fórn“ er um sjóslys á At-
lantshafi 1953 og ævintýralega
björgun áhafnarinnar af skipinu
sem sökk.
Fyrri bækumar í þessum bóka
flokki hafa allar orðið vinsælar
hér á landi, bæði af sjómönnum
og landkröbbum sem hafa gaman
af að lesa um æsilega atburði,
sem eru svo ólíkir þeirra eigin
gréa og atburðalitla hversdags-
lífi. Og ég efast ekki um, að þessi
spennandi og litríka sagnabók
verði vinsæl og mikið lesin eins
og hinar eldri systur hennar í
þessum bókaflokki.
Akurnesingar
Ákveðið er að fara leikhúsferð laugardaginn 12. þ.m. og fer
Akraborgin frá Akranesi síðustu ferð kl. 18.00, frá Reykjavík
aftur kl. 24.00.
Allir þeir, sem hugsa sér að nota þetta tækifæri ættu að
hafa samband sem fyrst við afgreiðslu Akraborgar á Akranesi,
sími 2275, sem gefur allar upplýsingar og pántar aðgöngu-
miða ef þess er óskað.
Lækkað fargjald. — Ef veður hamlar, verður ferðinni aflýst.
H.F. SKALLAGRÍMUR.
Unglingsstúlka
óskast til léttra sendistarfa.
Tilboð sendist afgreiðslu Morgunblaðsins fyrir 10. þ.m.
merkt: „TRAUST — 6169".
OSRAM
PERUR
Lýsa 20% betur
MeS TVÖFÖLDUM
Ijósgormi, sérstaklega
gerðum, framleiða
OSRAM verksmiðjurnar
liósaperur, sem lýsa
allt að 20% betur, — án
aukinnar rafmagnseyðslu.
OSRAM gefur beirl birtu.
OSRAM nýtist betur.
OSRAM
vegna gæðanna.
Félagsmálaskóli
FRELSIÐ
Leshringur um FRELSIÐ
eftir John Stuart Mill
Félagsmálaskóli
hefst miðvikudaginn 9. desember kl. 20,30 í félagsheimilinu, Valhöll v/Suðurgötu.
Leiðbeinandi verður JÓN HNEFILL AÐALSTEINSSON, fil. lic.
Væntanlegir þátttakendur eru beðnir að skrá sig á skrifstofu Heimdallar, Valhöll
v/Suðurgötu eða 1 síma 17103, sem fyrst. — Bókin mun verða til sölu á staðnum.
Stjórn Heimdallar F.U.S.
£0 £3 A/O 333
/SOGS3 037 33 & Y3J3
3/3033 / 3 V£3F/£> T/L
P/3 £LS333, /b3 03T
30 /'E'/Pr SÖ£8EC3S-{
33rr/ 3 31/bfvum
3/33ST3 DEO/ //

ÞRR ER EITTHURÐ
FVRIR niLR
SÖEBECHS V£RZL UN
HMt.Sg.58-i
OG 38S5S