Morgunblaðið - 30.01.1971, Blaðsíða 10

10
--------------------------------:----------------------------------s-
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 30. JANÚAR 1971
„Tvö atriði óleyst af þremur”
MORGUNBLAÐIÐ haffti tal af Jóni Sigurftssyni, fornianni
Sjómannasanihands íslands, í gær og innti hann frétta af
því hvernig samningamái sjómanna og útvegsmanna stæðu
um þessar mundir.
Jón sagói að eftir að sjómenin
fóru að ræða við útvegsmenn
eftir að samningaiTiiir voru felid-
iir í raokikrum félögum hefði
saminttnigainefnd sjómanna aðal-
lega lagt áherzlu á þrjú atriði.
Fyrsta atriðið fjaflaði um lög-
iin frá 1968 um að 22% af afla-
verðmæti sé dregið frá til stofn-
fjársjóðs fiiskiskipa áður en til
hJiuitasikipta kemur.
Jón tók það fram að þetta
atriði kæmi fyrsit og fremst til
vegna sdldveiðisklpa eða annarra
báta sem landa afla sinurn er-
lendis, þar sem fiskverðshækk-
unin, sem að meðalitaiM hefur
verið ákveðin 25%, kemur ekki
tiiíl góða fyrdr þá sjómenn, sem
landa afla sínuan erlendis, þvi
þar ræður markaðsverð hverju
sinni. Jón saigðist telja að þetta
sjónarmið hefði ráðið hjá að
minnsta kosti ákveðnum félög-
uim, sem felddu saimnángana í
ársbyrjun. Jón sagði að þagar
bátar lönduðu erlendis, væri
dregið frá aflaverðmætin u ýmis
kostnaður vegna löndunar,
ffliutnámgs og flieiira, sem næmi
19% þegar um síld væri að ræða
og 20% þegar uim annan fisk er
að ræða og þar að auki komi
til fi'ádráttair 22% sem færu í
stofinifjársjóð fliskiskipa, þann-ig
að 41—42% kæmu tJil frádráttar
áðu-r en til hlutasikipta kæmi
hjá þeim bátum sem landa er-
lendis. Jón saigði að sjómenn
hefiöu farið fram á að þessum
lögum yrði breytt þanniiig að
16% í stað 22% rynmii í stofn-
fjársjóð fiskiskipa .frá þe-im sem
fiska fyrir erlendan m-arkað eða
aö 19—20% yrðu lækkuð sem
því næmi. Jón gat þess a-ð ef
lögun-um yrði breytf, myndi
þetta þá jafnframt gi-lda fyrir
toga-ra, þar sem um væri að
ræða alls 47% frádrátt.
Annað artriðið, sem sjómenn
hafa farið fram á hefu-r verið
samþykkrt, en þar e-r um að ræða
yfiirvimnu hjá vélstjórum, þegar
þeir þurfa að vinna liemigur en
8 stundir við viðgerð á vél. Út-
vegsbændur hafa sam-þykkt að
greiða yfiirvinniu-kaup eftir 8
stu-nda viminuma, þanni-g að þetta
ágreiminigsatriði er leyst.
Þriðja at-riðið er að .fatapen-
ingar svokalilaðir, gitdi 1100 kr.
á mánuði í grunin, hvort sem
um er aö ræða k-au'pt-ryggingu
eða hliut, en nú gilda fatapen-
Jón Sigurðsson
inga-mir aðeins á kauptrygg-
in-gu.
Jón sa-gðist telja að hagu-r út-
gerðarininar og stofnfjársjóðs
fisiki-sikipa hefði baitnað svo að
hægt væri a-ð hlliöra til i þess-
um mál-um tiil hagsbóta fyrir
sjómiennina og bemrti hann á að
áriin 1969 o-g 1970 he-fð-u 1750
miillljón'ir kr. farið í þessa sjóði
útvegsmanna og jafnfram-t
benrti hann á að 6% af þessum
22% í afla erlendis myndu nema
á árin-u 1971 miöað við 1970,
um 70 millllj. kr. og þar af færu
uim 40 miilllj. kr. beint tiil útgerð-
arinmar þar sem útve-gsimenn
ættiu meiri hlutann í atfilanum.
Jón gat þess að fyrir utan þetta
Spjallað við Jón Sigurðsson, formann Sjómanna-
sambands íslands um ágrein-
ingsatriðin í samningamálum
væri búið að samiþykikj-a að fæð-
ispen-inigar sjómainna hækkuðu í
100 kr. gr-unnigr. úr 85 og í 120
kr. grummgr. úr 100.
Jón saigð'i að Sjómanniafélag
Reykj-avíkur hefði ákveð-ið að
fresta ákvörðumium í þes-s-u málii
í byrjum ja-núar, þar sem n-okk-
ur félög höfðu fellt samkomu-
laig-ið og verið hafi ljóst að aft-
ur þyrfti a-ð hefja sa-mniinga
við útgerðairmenn. Þá haifði
e-kki helidur venið búið að svana
beiöni u-m hækkaða fæðispem-
iniga.
Jón saigðdst telja aö ef samrv-
komuila-g næðist um þaiu ágreim-
ingsatriði sem enn væni fyrir
hen-di myrndu samninigamár sam-
þykkt-ir í hdnum ýms-u félöguim.
Færð víða ágæt
FÆRÐ er nú allgóð um mest
allt landið og enda þótt allmik
linn snjó hafi sett niður í
Reykjavík og nágrenni hefur um
ferð gengið tiltölulega greið-
Iega. Hellisheiði varð ófær í gær
kvöldi en fært er um mest allt
Suðurland svo og er greiðfært
um Suðurnes. Seint í gærkvöldi
var færð teldn að þyngjast
víða vegna skafrennings.
í vesturátt er fært um Hval-
fjörð, Borgarfjörð og Snæfells-
nes, Brattabrekka er fær og
komast allir bílar leiðar si-nnar
um Dali og vestur á firði er
fært til Patreksfjarðar. Milli
Bíldudals og Tálknafjarðar, um
Hálfdán, hefur færð þyngzt
nokkuð og á norðurfjörðunum
hefur verið hríð í dag og gæti
færð hafa versmað vegna skaf
rennings. Um Strandir er fært
til Hólmavíkur og norður er
Holtavörðuheiði fær, svo og er
prýði-svel ökufært allt til Siglu-
fjarðar og Ólafsfjarðar. Jeppar
og stórir bílar komast aukin
heldur frá Dalsmynni allt til
Raufarhafnar og fært er milli
Vopnafjarðar og Þórshafnar og
um Fljótsdalshérað.
Oddsskarð og Fjarðarheiði
eru ófær og er samgöngum hald
ið uppi með snjóbílum en greið
fært frá Eskifirði t'il Homa-
fjarðar og Lónsheiði opnaðist í
fyrradag. VagiUTttnn um Breiöa-
dalsheiði er ófær, sömuleiðis er
vegurinn um Vatnisskarð til
Borgarfjarðar lokaður.
Fíat stór-
skemmdur
EKIÐ var á G-4958, sem er grár
Fiat 1100, þair sem bíilli-nin srtóð
í stæði við Hverfisgötu 58 um
þrjúleytið í gær. Ekið vair fram-
an á bíli-n-n og hann stórsikemimd-
ur. Gruraur leikur á, að þa-ma
hafi verið að verki grár Bedfo-rd
vönubíll, sem stóð næst fyriir
fra-man, þegar fólkstoílnum var
lagt í stæðið.
Raransókn-ariögregl-an skorar á
tjónva-ldin-n, svo og vitmi, að
gefa sig fram.
31
SJÖNVARP
EFTIR
GÍSLA SIGURÐSSON
Ekki mun enn hafa farið fram nein
rannsókn á því, hvaða tiegund
sjóravarpsefnis nýtur miestra vinisselda,
en líklegt má telja, að fieiri hlýði á
fréttir en anra-að efni. Kemu-r þar til,
að sjónvarpið hefur að sumu ieyti yfir-
burði fram yfir aðra fjölmiðla í frétta-
flutnimigi, en ein-nig hitt, að Frétta- og
fræðsludeild sjónvarpsins fær að mírau
mati betri einkuinm en Lista- og
skemmtideild. Langur hali ótrúlega lé-
legra bíómynda ræður þar úrslitium.
Hinsvegar segir sig sjálft, að seint verð-
ut mikil reisn yfir þeim þætti, þegar
aðeins má eyða einum dollara á mín-
úfcuna. Fróðl-egt væri að vita, hvað mun
betri kvilkmyndir kosta o-g hvað af-
notagjöld þyrftu að hækka til að iands-
menm gætu veitt sér þann munað að
sjá, þó ekki væri nema tvær góðar
myndir í mánuði.
Þulirnir virðast ekki sammála um,
hvort veðurfregnir telj'isit til fré-t-ta.
Varla teljast þær skemmtiefni, þó
al-ltaf sé hugnæmit og skemmtilegt að
sjá veðurguðina okkar með korti-n sín.
Auk þess hneiigja sumir þeiirra ság svo
failega, að til fyrirmyndar hlýtur að
teljast og yfirleitt er gott eitt um veður-
spár sjónivarpsins að segja utan það eitt,
hvað oft er lítið mark á þeim takandi.
Þessi eina snjókoma vetrarina, sem ný-
lega er búin að vaida okku-r töfum og
tjóni í umferðin-ni á höfuðborgarsvæð-
inu, varð mikil spæling fyrir þessa
ágætu spámenn; veðurfræðingurinn af-
sakaði sig með því, að sökudólgurinm,
lægð yfir Faxaflóa, hefði bara alis ekki
verið á veðurkortirau í gær, líkt og
kortið frá í gær væri komið frá skap-
aranum sjáifum.
★
Loksins, eftir langa mæðu, gafst
tækifæri til að gleðjast yfir velunnu,
innll'endu v-eriki, þar sem margir aðilar
koma við sögu, og eniginn hlekkur
bregzt að heiitiið gerti. Barátituisætí Agnars
Þórðarsonair er að míinu m-a-ti bezta verk,
sem samið hefur verið fyrir íslenzka
sjónvarpið, þótt sitthvað mætti til tína,
sem orkað gæt'i tvímæl'is. Það er
einnig sigur fyrir 1-eikstjóran-n, Gísla
Alfreðsson, sigur fyrir leikarana og eí
til vill mestur siguir fyrir tæknimeran
sjónvarpsins.
Framhaldsleikrit Agnars Þórðarsonar,
Víxlar með afföllium og Ekið fyrir stap-
anin, urðu vinisælt útvarpsefn-i fyrir
nokkrum árum og virðist nú iiafa
komið í ljós, að A-gnar kann að not-
færa sér sjón-varpið með ekki síðri ár-
angri. Verule-gu máli gkipti-r, að þeir
sérstöku kostir, sem sjónvarpið he-fur,
voru prýðilega vel nýttir. Gott sjón-
varpsleikrit hlýtur að taka tiLlit til
kvikmyndatækninnar og það var tví-
mælalaust gert þarna. Iiitt er svo
annað mál, að tækni, hversu mögn-uð
sem hún e-r, bjargar ekki innihalds-
lausu og lélegu verki. Grundvöllui' þess
að hér tókst giftusamlega er fyrst og
fremst sá, að leikritið sjálft veitir
möguleikana. Það er bitastætt, þótt
vafasamt teljist, að allt sé þar sann-
færandi. En mannlegt atferli er marg-
slunigið og maður skyldi fara vægt í að
ful'lyrða nokkuð um, hvað getur átt sér
stað og hvað ekki. Það getur uigglaust
talizt umdeilanlegt, hvort manngerðin
sem þeir Agnar Þórðarso-n og Gunmar
Eyjólfsson sköpuðu í sameiningu, sé
sanrufærandi fyrir þann útvalda, sem
flokkur velur í baráttu-sæti. Ég ætla,
að það sé einmig nokkuð laragt fyrir
utarn hina alm-enmu reglu, að eigirtkona
hendist út eftir svo sem fimm mínútur
með gömlum el-skhuga sínum til að
hátta hjá honum á hótelhe-r-bergi. Elsk-
huginn hefur líklega átt að vera eins-
konar ný nútímaútgáfa af Casanova og
þar af iieiðandi eitthvað m-eira spenn-
andi en frímerkjasafnarinn. Einn var
þó sá hlu-tu-r, sem hlýtuir að teljast raun-
sannu-r: Það var ræða stjórnmála-ma-nns-
ins. Þar var allt á sín-um stað; orða-
tiltækin, innihaldið og allt það innan-
tóma endemis kjaftæði, sem stjóm-
málamönnuim einum er lagið að setja
saman. Aranars hefur ieiklistargagn-
rýnandi Mor-gu-nblaðsins gert verkinu
skil og skal ekki farið nánar út í þá
sálma hér.
★
Eitt stundarkorn átti hljómsveitin
Ævintýri að skemm-ta okkur. Tækni-
menn sjónvairpsiiiras sá-u um fyrri pair-t
þáttarins. Með ýmiskonar skemimtiieg-
um fótógraifiskum hre'lEiuim reyndiu þeiir
að fá manin til að taka ekki eifitir því,
hvað lögin voru lifandis ósköp lítið
skemmtil-eg. Þa-ð tókst furðanlega.
Skríitið, hvað það klæði-r un-ga
m-enn misjafnlega að ganga með hár
niður á herðar. Sumir verða ein-s og
kerlingar. Þær voru að mig minnir
fjórar í þessurn þætti. Og þar að auiki;
er nokkur hlutur til einis ófrumlegur
í samanlagðri veröldinni, eins og sá,
að væla hvem einasta texta á ensku?
Það er að minnsta kosti ekki ævintýra-
leg fram-mistaða.
★
Ekki eru mörg ár síðan eiturlyfja-
neyzla var svo til óþek'kt hugtak m-eðal
laradsmanna. Nú er annað uppi á fen-
ingnum og hægt að velja um verkja-
deyfandi lyf, róandi lyf, örvandi lyf,
og Skynivitlullyf til að koma sér í aranar-
1-egt ástand, unz vinn-uþrek og heiilsa
dvín eftir skamman tíma. Þetta hroða-
lega vandamál hefur barið hér að
dyru-m og ætla ég að umræðulþáttuir-
iran hafi vakið marga til umhugsunar
um þá áhætitu, sem tii-1 dæmdis feðlsft í því,
að senda unglinga til atvinnu til ann-
arra landa. Upplýsingar Kristjáns Pét-
urssonar, tollvarðar, ættu að róta við
einhverju-m þeim fore-ldrum, sem hafa
sMfct í hyggju á næsta sum-ri: Mi'kið af
þeissum ungliinguim, sagði Kristján,
hættir iraeð öllu að vinna eftir nokkrar
vikur eða mámuði og stendur þá straum
af fíknilyfjakaupum mieð því að stefla
úr búðum. Einstaka læbnar hafa sýnt
ótrúl'egt ábyrgðarleysi með því að af-
greiða þessi lyf, líkt og þau væru mein-
laus kvefmixtúra og liggja fyrir nægar
sarananir um þetta. Þórður Möl'ler viJldi
lítið u-m þetta segja, enda almenn
regla, að men-n vilja ekki styggja
koltegana. Það e-r stórkostllegur ábyrgð-
arhlu-ti, að í einstaka skólablöðum, sem
mér skilst að foreldrar standi að ein-
hverju leyti undir sjálfir, hef-ur verið
rekin-n áróðu-r fyrir skynvihuefnum og
efrai e-ins og haissiiis og cannabiis verið
tall'in hættuilauis með ölllu. Dr. Vil-
hjálmuir Skúlason lagði áherzlu á, að
hassisneytenid-um hættir tll að áne-tjaSt
heróíni; au-k þess verða þeir reköld,
missa starfslönguin og jafnivel getur
hasisisneyzla brotizt út 1 ofbe-ldi og fer
það eftir hugarástandi hópsiras. Magnús
Bjarnfreðsson stjómaði þessum gagn-
lega þætti með röggsemi.
★
Þegar mienn hafa vikum saman
geiispað af leiðind-um yfliir Hodflywood-
framieiðsiu og öðru álíka kvikmynda-
efni, bregður sjónvarpið stu-ndum til
þess ráðs, að sýna eirastaka austara-
tj aldsmyndir, einkum pólskar. Pólveirj-
um ska-1 sagt það til hróss, að maður
getur ekki treyst því, að allar þeirra
myndir séu lélegai', en stundum bregð-
ast krosstré sem önmur tré. Sjaldan
hefur hrútleióiiniliogri mynd veiilið sýnd
hér en sú, er fjallaði um timbu-rfi'utra-
ingaraa í fjöll-u-m Póllands. Ef einhver
liefur haft gaman af herami, þá er sá
hinin sami beðiran að gefa sig fram,
svo að hægt sé að koma þvi á fram-
færi við pólsku orðunefndina.