Morgunblaðið - 20.02.1971, Síða 21

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 20. FEBRÚAR 1971
Sveitarstjómarfulltrúar skoða frystihús.
— Lagfæring
Framhald af bls. 5.
kom út í nóvember sl. Þá er
væntanleg ný reglugerð um
framkvæmd heilbrigðiseftirlits
hér á landi og eftir því sem ég
hefi heyrt, eru þar gerðar sömu
kröfur til skolpræsa og ég hefi
nefnt.
Þá skýrði Þórður frá því að
fenginn hefði verið ráðgjafi frtá
Bandaríkjunum, gerlafræðing-
ur og fyrrv. starfsmaður hjá
matvælaef tirliti Bandaríkj anna,
og skoðaði hann hér 20 frysti-
hús víðs vegar um land, sum
þau stærstu og líka sum þau
smæstu og lélegustu. Samdi
hann skýrslu um hvert einstakt
hús og loks almenna skýrslu
um öll 20 húsin. Tók Þórður
fram að skýrslur hans hefðu ver
ið fjarri því að vera einhliða
fordæming á starfsháttum og
starfsaðstöðu í frystihúsum hér
á landi. Taldi hann margt vel
gert í frystiiðnaðinum og annað
setti hann út á. Fátt varð til
þess að hneyksla hann nema
helzt umhverfið. Um það hafði
hann þetta að segja í hinni al-
mennu skýrslu sinni. Síðan las
Þórður orðrétta þýðingu á þess
um kafla skýrslunnar:
UMHVERFI FRYSTIIIÚSA,
ATHAFNASVÆÐI, AKBRAUT-
IR O. S. FRV.
a) Mörg frystihús standa við
almennar umferðagötur og ak-
brautir, sem ekki eru þaktar
neinu slitlagi eða lélegu slitlagi,
þegar bezt lætur. Rykið, sem
umferð og vindur þyrla upp,
veldur alvarlegu vandamáli
inni í frystihúsunum, jafnvel
þótt þess sé gætt, að halda dyr-
um og gluggum lokuðum. Ak-
brautir og umferðarsvæði inni
á athafnasvæði frystihúsa, eru
einnig í mörgum tilfellum án
slitlags, þannig að yfirborðið er
víða mjög ójafnt og alsett djúp-
um holum, en slíkt veldur
miklu ryki í þurru veðri og er
jafnalvarlegt í vætutíð, því að
þá safnast þar fyrir for, og
mengunarhætta stafar af stöðu-
pollum. Með því er fastlega
mælt, að allar akbrautir, sem
liggja að frystihúsum, verði
þaktar slitlagi þegar í stað. Öll
umferðarsvæði við frystihús
ætti að þekja slitlagi, t.d. mal-
biki eða blöndu af olíu og tjöru
til þess að varna rykun eða
pollamyndun. Holur verður að
fylla. Svæði umhverfis frysti-
hús verður að láta halla frá
byggingunni og staðsetja niður-
fallsop á hyggilegum stöðum til
að taka við vatninu. Ef látið
verður undir höfuð leggjast að
koma þessu í lag, fer ekki hjá
því að framleiðsluvörurnar og
pakkarmir mengist af sýklum.
Mjög nfekvæmt og reglulegt
eftirlit er haft með fiskinnflutn
ingsvörum, er þær koma til
Bandaríkj anna, og að því kem-
ur fyrr eða síðar að vörur, sem
mengazt hafa á fyrrgreindan
hátt, verða gerðar afturrækar.
Þegar slíkt kemur fyrir, verða
athuganir tíðari og strangaTÍ, og
endursendingum fjölgar. Þetta
getur orðið alvarlegt fjárhags-
áfall fyrir íslenzkan fiskiðnað.
b) í svæði, sem ekki eru ætl-
uð umferð ökutækja, ætti að
sá grasi og halda því snyrti-
lega slegnu til að draga úr ryki
og gefa umhverfinu aðlaðandi
svip. Við flest þau frystihús,
sem heimsóknir 'náðu til, höfðu
þessi svæði verið gerð að
kirkjugörðum fyrir ónotuð og
ónýt tæki, þar sem þau ryðga
og grotna niður. Ofan á þetta
bættist, að rotnandi fiskur, kló-
settpappír, rifnir pappakassar
og rusl og úrgangur af öllu tagi
var á víð og dreif umhverfis
mörg frystihúsanna. Þetta at-
hæfi verður að stöðva án tafar
og gera umhverfið eins ásjálegt
og framast er unnt. Þær að-
stæður, sem hér hefur verið
lýst, eru hinar tilvöldustu gróðr
arstíur fyrir nagdýr og skor-
dýr, auk þess sem þær hafa
mjög neikvæð áhrif á starfs-
fólk, gesti og einkum og sér í
lagi eftirlitsmenn, sem í heim-
sókn koma.
Að lokum ræddi Þórður frest
þann sem við hefðum til
að kippa málum í lag í sam-
ræmi við nýjar reglur í Banda-
ríkjunum. Sagði hann að reglu-
gerðir þar mundu liggja fyrir
innan árs frá því fé var veitt
til framkvæmda, en það yrði
væntanlega á næsta fjárhags-
ári. Og síðan mundi líða um
eitt ár til eitt ár og 2 mánuðir
þar til lögin koma til fram-
kvæmda. Ef þessi frestur reyn-
ist ekki nægilega langur fyrir
fiskiðnaðinn í Bandaríkjunum
er gert ráð fyrir í frumvörpun-
um að framlengja megi hann
um enn eitt ár. Það virðist því
að sá frestur, sem við höfum,
sé um það bil 3 ár, og ættu þá
lögin að koma til framkvæmda
þjóðhátíðarárið 1974.
FRESTUR TIL
STÓRFRAMKVÆMDA
Næsti ^ fyrirlesari var Berg-
steinn Á. Bergsteinsson, fisk-
matsstjóri og nefndi erindið
nútíð og framtíð. Ræddi hann
tildrög reglugerðar þeirrar, sem
unnið hefur verið að um um-
bætur í samræmi við tilvonandi
auknar kröfur um hreinlæti í
f iskiðnaði vegna Bandaríkj a-
markaðar. Sagði hann m.a,, að
nefndarmönnum hefði verið
ljóst, að við stærri og tímafrek-
ar framkvæmdir yrði að gefa
undanþágur um tímatakmörk,
svo framarlega sem viðkomandi
aðilar byrjuðu á þeim fram-
kvæmdum og héldu þeim áfram
eins hratt og ástæður leyfðu.
Þó var nefndin sammála um,
að ekki mætti veita undanþágur
um atriði, sem spillt gætu efn-
islegum gæðum fisks eða fisk-
framleiðslu né skapað hættu
vegna ónógra hreinlætisaðgerða.
Með því að gefa frest til eins
árs til endurbóta við frysti-
húsin, eins og gert var, var tal-
ið að það mundi herða á um að
koma smærri framkvæmdum í
verk, sem og hefur komið í
ljós. En ekki varð eéð hve lang
an tíma tæki að framkvæma
sum staarri verkefnin og í ljós
hefur komið á þessu ári að
þarna er kallað á framkvæmdir
sem tekur lengri tíma að leysa.
Og nú hefur sjávarútvegsráðu-
neytið heimilað Fiskmati ríkis-
ins að gefa tímabundnar undan
þágur, þegar sérstaklega stend-
ur á og miklar framkvæmdir
þarf að uppfylla. En frestur
átti að renna út 20. marz.
Bergsteinn rifjaði upp hvern-
ig sjávarþorp hefðu þróazt hér á
undan verulegu skipulagi, t.d.
um staðsetningu fiskvinnslu-
stöðva, umhverfi þeirra og at-
hafnasvæði, vatnsveitur og
skolpleiðslur o.s.frv. Og í þess-
um efnum mun víða vera við
mikla örðugleika að etja, sem
verður að sigrast á.
Á sama hátt hefur fiskiðnað-
ur þróazt of hratt fyrir skipu-
lag hinna ýmsu bæja, þannig
að tiltölulega lítið af fisk-
vinnslustöðvum er fyrirkomið
á hafnarbökkum, heldur mis-
jafnlega langt frá Er því fisk-
inum ekið á milli í fiskvinnslu-
stöðvar og til útskipunar, með
tilheyrandi hættu á gæðarým-
un, og einnig með auknum kostn
aði. Kvaðst Bergsteinn hafa eft-
ir góðum heimildum, að saman-
lagðan aksturskostnað til
viiniriislustöðva frá figkiskipi og á
vörunni fullunninni til útflutn-
ings mætti áætla um 1.30 per kg.
miðað við fullunna vöru. Að
sjálfsögðu gæti þessi upphæð
verið eitthvað breytileg, en það
hefði verið talið að árið 1970
hefði þessi kostnaður numið
135 milljónum króna við alla
framleiðslu samanlagt. Kvaðst
hann vona að hafnargerðir yrðu
hér eftir skoðaðar í því Ijósi,
að þar yrði unnt að byggja
fiskvinnslustöðvar framtíðarinn
ar með sj'álfvirkni í löndun.
Inn í þetta mál fléttaðist vandi
hinna mörgu smáframleiðenda,
staðsettra út um holt og hæðir,
og inni í íbúðarhverfum. Benti
hann á það dæmi, að 1970 hefðu
verið á skrá hjá Fiskmati ríkis
ins um 150 framleiðendur á salt
fiski á svæðinu Stokkseyri-
Snæfellsnes og að sjálfsögðu
margir með mjög litla fram-
leiðslu.
HREINT OG NÆGT VATN
Nú voru flutt erindi um mik-
ilvægan þátt í hreinlæti í fisk-
iðnaði — vatnið. Sigurður H.
Pétursson gerlafræðingur ræddi
gerlarannsóknir á vatni til
neyzlu og notkunar í matvæla-
iðnaði. Og Unnar Stefánsson las
erindi Jóns Jónssonar, jarð-
fræðings um öflun neyzluvatns.
Sigurður Pétursson ræddi
smitræn óhreinindi í vatni.
Rakti hann í ítarlegu erindi
hættuna af ýmsum sýklum, sem
geta borizt í mat með vatni og
hvernig. Sagði hann að yfir-
borðsvatn væri alltaf varhuga-
vert, en margir bæir hér þurfa
að nota yfirborðsvatn. Talaði
hann um hreinsun á slíku vatni.
Hér á landi væru aðstæður til-
tölulega góðar. Hér þurfi aðeins
að setja upp sandsíur, sem taka
burtu föst óhreinindi og blanda
síðan kl/ri í vatnið til að drepa
gerlana. Stofnkostnaður er tals-
verður, en rekstrarkostnaður
lítill. Þetta væri það úrræði,
sem tiltækt væri hér á landi,
þar sem Jarðboranir ríkisins
gætu ekki bjargað málinu.
Ræddi Sigurður gerlafræði-
legt eftirlit með vatni, en stöð-
ugt eftirlit með hreinleika
neyzluvatnsins væri mjög nauð-
synlegt.
Erindi Jóns Jónssonar jarð-
fræðings fjallaði um öflun
neyzluvatns og voru þar út-
skýrðir möguleikar á að ná
hreinu vatni úr dýpri jarðlög-
um með borunum. Var þar fjali
að um góða eiginleika gicágrýtis
svæðisins til neyzluvatnsmáms
og slæma eiginleika blágrýtis-
svæðisins t.d. á Austurlandi og
Vestfjörðum til neyzluvatns-
náms. Helzt væri að fá það þar
í malarlögum. Helztu gallar
vatnsins hér væru, að það væri
of járnauðugt. Einmig varaði
Jón mjög við þeim möguleika
að olía færi í vatnsból, sem þá
væri sennilega eyðilagt um alla
framtíð. En olía geymist lengi
í bergi og getur einnig verið
lengi að berast gegnum berglög.
Eftir hádegi' var efnt til um-
ræðufundar, þar sem rædd var
aðstaða sveitarstjórna tál úr-
bóta að því er varðar vatnsöfl-
un, gerð holræsa, sorpeyðingu
og almennan þrifnað við
vinnslustöðvar. Og í annan
stað um hverrar fyrirgreiðslu
af hálfu ríkisvalds þau sveitar-
félög geti vænzt, sem ekki hafa
fjárhagslegt bolmagn til við-
hlítandi úrlausnar í þessum efn
um á tilsettum tíma. Meðal
þátttakenda voru Jón Arnalds,
ráðuneytisstjóri í sjávarútvegs-
______________________21_l
ráðuneytinu og Páll Sigurðsson,
ráðuneytisstjóri í heilbrigðis- og
tryggingam,álaráðuneytinu.
Sagði Jón Arnalds m.a. í um-
ræðunum, að næstu daga yrðu
sendar til sveitarstjórna fyrir-
spurnir um kostnaðaráætlanir
framkvæmda og þeim ætlað að
svara fyrir sumarið. Kvað hann
það ekki liggja ljóst fyrir hvort
eða hve mikið sveitarfélög'in
ættu að teljast aðstoðarþurfl
um fjármögnun þessara fram-
kvæmda.
Síðdegis var heimsótt fisk-
vinnslustöð Bæjarútgerðarinnar
og skoðuð með tilliti til hrein-
lætis.
iR-ingar — skíðafólk
Dvalið verður í skála fé-
lagsins um helgina. Skíða-
lyfta í gangi og brekkur
upplýstar á laugardags-
kvöld. Veitingar seldar í
skálanum. Farið verður frá
Umferðamiðstöðinni laugar-
dag kl. 2 og 6 e.h. og
sunnudag kl. 10 f.h.
St.jórnin.
Næturgestir athugið'.
Gistikort seld i ÍR-húsinu
við Túngötu, föstudags-
kvöld milli kl. 7 og 8 e.h.
Þeir sem ekki hafa keypt
gistikort geta ekki verið
vissir um gistingu.
Stjórnin.
St. Georgsskátar.
1 tilefni 22. febrúar efna
St. Georgs-Gildin í
Reykjavík til hátíðafundar
í Safnaðarheimili Lang-
holtssóknar sunnudaginn
21. febrúar n.k.
Fundurinn hefst með
helgistund í Langholts-
kirkju kl. 8,30.
Fjölmennið.
Undirbúningsnefndin.
Skíðaskáli K.R.
er ekki opinn til gistingar
um helgina, en öll önnur
starfsræksla er opin eins
og venjulega.
Æfingar hjá yngri flokk-
um laugardag. Ferðir frá
Umferðamiðstöðinni laug-
ardag kl. 2 og sunnudag
kl. 10 f.h. og til baka kl. 5.
Keppnisfólk hafið sam-
band við Viggó Benedikts-
son í síma 42255.
Stjórnin.
Kvenfélagskonur Keflavík
Sýnikennsla á grill-steik-
um og fleiru verður í
Tjarnarlundi sunnudaginn
21. febrúar kl. 3 síðdegis.
Kennari Aðalbjörg Hólm-
steinsdóttir.
Stjórnin.
Heimatrúboðið
Samkomuvika hefst á
morgun að Óðinsgötu 6a,
kl. 20,30.
Ræðumaður sunnudags-
kvöld: Guðlaugur Sigurðs-
son, mánudagskvöld: Sig-
mundur Björnsson. Sunnu-
dagaskóli kl. 14.
Allir velkomnir.
Vahir — Skíðadeild
Dvalið verður í Valsskál-
anum um helgina. Ferðir
frá Umferðamiðstöðinni á
laugardag kl. 2 og sunnu-
dag kl. 10.
Stjórnin.
Barnastúkan Svava
heldur skemmtifund 1
Templarahöllinni Eiriks-
götu 5 sunnudag kl. 2.
Gestir velkomnir.
Gæzlum.
tifélagsferð
sunnudagsmorgun kl.
1 frá B.S.f. Gönguferð
Tröllafossl og víðar.
Fcrðafélag fslands.
K.F.U.M.
Á morgun:
Kl. 10,30 f.h. Sunnudaga-
skólinn við Amtmannsstíg.
Drengjadeildirnar Kirkju-
teigi 33, Langagerði 1 og i
Félagsheimilinu við Hlað-
bæ í Árbæjarhverfi. —
Barnasamkoma í barna-
skólanum við Skálaheiði í
Kópavogi og í vinnuskála
F.B. við Þórufell i Breið-
holtshverfi. (Bílferð frá
barnaskólanum kl. 10,15
f.h.)
Kl. 1,30 e.h. Drengjadeild-
irnar við Amtmannsstíg og
drengjadeildin við Holta-
veg (árshátið deildarinn-
ar).
Kl. 8,30 e.h. Almenn sam-
koma í húsi félagsins við
Amtmannsstig á vegum
„Hins íslenzka Biblíufé-
lags". Séra Sv. Smaadahl,
framkvæmdastjóri hjá
Sameinuðu Biblíufélögun-
um, talar. ■—Einsöngur.
Allir hjartanlega velkomn-
Ármenuingar — Skíðafólk
Skálinn í Jósepsdal er op-
inn um helgina. Ferðir frá
Umferðamiðstöðinni, laug-
ardag kl. 2 og sunnudag
kl. 10.
Veitingasala í Skálanum.
Skiðakennsla og lyfta í
gangi. Keppendur athugið
tímataka á sunnudag.
Stjórnin.
Hafnarfjörður
Kl. 8,30 í kvöld verður
samkoma í húsi K.F.U.M.
og K. við Hverfisgötu.
Baldvin Steindórsson flyt-
ur ávarp. Einar Th.
Magnússon talar. Skýrt
verður frá starfinu
á kristniboðsstöðinni í
Konsó.
Allir eru hjartanlega vel-
komnir á samkomuna.
Æskulýðs- og
kristniboðsvikan.
Bænastaðurinn Fálkagötu 10
Kristileg samkoma sunnu-
daginn 21. þ.m. kl. 4.
Sunnudagaskóli kl. 11 f.h.
Bænastund virka daga kl.
7 e.h.
Allir velkomnir.
Kvenfélag Háteigssóknar
gefur öldruðu fólki í sókn-
inni kost á fótsnyrtingu
gegn vægu gjaldi. Upplýs-
ingar í síma 82959 á mánu-
dagínn milli kl. 11—12.
H jálpræðislierinn:
Sunnudag kl. 11.00 Helg-
unarsamkoma. Kl. 14.00
Sunnudagaskóli. Kl. 20.30
Hjálpræðissamkoma.
Foringjar og hermenn taka
þátt í samkomum sunnu-
dagsins.
Allir velkomnir.
Sálarrannsóknarfélag
Suðurnesja heldur fund
mánudaginn 22. febrúar 1
Aðalveri kl. 8.30. Erindi
flytur Hafsteinn Björnsson.
Spurningum svarar Guð-
mundur Einarsson.
Stjórnin.