Morgunblaðið - 12.03.1971, Blaðsíða 17

MOUGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 12. MARZ 1971
17
dagurinn 400 þúsund
— komið við
Hvað síðar verður, skal ég
ekkert segja um. Kannski
verða framfarirnar það miklar,
að gufan leysi vatnið einhvern
tíma af hólmi sem orkugjafi.
Gufan getur verið svar fram-
tíðarinnar, en svar dagsins I
dag er Laxá.
— Hvers vegna einmitt Laxá
af öllum ám?
— Aðrar mögulegar vatns-
virkjanir yrðu það stórar, að
markaðurinn tæki ekki við
þeim fyrr en að löngum tíma
liðnum. Það þýðir, að orkuverð
frá þeim yrði óeðlilega hátt.
Hér er aftur á móti byggt stig
af stigi og þörfinni svarað á
þann hentugasta og bezta máta,
sem til er.
Við skulum einnig hafa í
huga, að aðrar lausnir tækju
svo langan tíma, að við höfum
hreint ekki efni á að biða þeirra
þess eins vegna.
— En hvað með „h-und“ að
sunnan?
— Það tæki líka sinn tíma
að undirbúa hann. Auk þess
hef ég ekki til þessa séð neina
útreikninga, sem sýna annan
ódýrari möguleika en Laxá III.
— En kemst Laxá III af með
eina vél svo sem sáttatillaga
in gengi sæmilega og að dísil-
keyrslu þyrfti þá ekki nema
mjög stuttan tíma. Hver metri
þar fyrir neðan eykur óörygg-
ið mjög og um leið bætir hver
metri afar drjúgri tryggingu
við.
„Laxárþorp“
SPRENGING A
SPRENGINGU OFAN
-— Hvað þarf framkvæmda-
aðili að svona verki á miklum
mannskap að halda, Rolf Árna
son?
— Við erum með um 80
manns hérna.
— Hvernig skiptist þessi
mannskapur?
— Við höfum fjóra tækni-
menn, einn verkfræðing, tvo
tæknifræðinga og einn mæl-
ingamann. Við höfum þrennt á
skrifstofu; sjö í mötuneyti, níu
verkstjóra og flokksstjóra,
fjóra bifvélavirkja og einn
smyrjara á verkstæði, tvo vél-
virkja í verkstæði við göng og
— Hvernig er framkvæmd-
um háttað?
— Sjálfar virkjunarfram-
kvæmdirnar eru . ósköp ein
hliða verk — sprenging eft-
ir sprengingu. Annars byrjuð-
um við hér á aðstöðunni og að
laga húsnæði; mötuneyti og
íbúðarskála. Einnig breikkuð-
um við vegi hér um svæðið.
— Veiztu hvernig mannskap
urinn skiptist?
— Við höfum ekki gert neina
skoðanakönnun um álit manna
á Laxárdeilunni, ef það er það,
sem þú átt við. Hins vegar
mundi ég frekar ætla, að menn
væru framkvæmdunum hlynnt
ir, þó eitthvað kunni að vera
Frainli. á bls. 19
í Laxárvirkjun
EFTIR
55 metra inn i fjallinu. Rolf Arnason t.v. og Hjálmar Þórðar
son t.h.
sex bílstjóra. Við höfum einn-
ig tvo rafvirkja og eina sex
tækjastjóra, tvo járnsmiði,
einn múrara og sjö trésmiði.
Restin er svo almennir verka-
menn í byggingavinnu og við
göngin.
—Hvað þarf verktaki eins
og þið að leggja i stóra fjár-
festingu?
—■ Það er nú býsna mikið. Ef
við lítum á göngin fyrst, þá
höfum við þar fimm loftpress-
ur samtals 375 kw, og til vara
f jórar dísilpressur.
Hvað gangnagerðina snertir
keyptum við nýjan borvagn frá
Finnlandi, sem kostaði um
fimm milljónir króna — að
visu undanþeginn tollum og
söluskatti. Ennfremur höfum
við keypt ýmsan handborbún-
að. Við keyptum nýja hjóla-
skóflu til útmokstursins —
hún kostaði okkur um fimm
milljónir ef ég man rétt. Til
gamans vil ég geta þess, að
bara keðjurnar á slíkan grip
kosta um kvart milljón króna.
Við keyptum nýjan dráttar-
bíl og steypustöð erum við bún
ir að byggja, sem kostaði okjf-
ur langleiðina í tvær milljónir
króna i innkaupi. Þetta eru að
eins hlutar þess kostnaðar, sem
við höfum orðið að leggja út í
sem framkvæmdaaðilar.
— Hvað heldur þú að liggi
hér i peningum?
— Ég gæti trúað að nýjar
fjárfestingar vegna þessa
verks nemi nú um 40 millj-
ónum króna og það sem við átt
um fyrir, gerði svona 27 millj-
ónir. Ég hefi látið mér detta i
hug, að hér á Laxársvæðinu
liggi að meðaltali um 50 millj-
ónir króna bundnar að stað-
aldri, þó það geti eitthvað
rokkað til eftir aðstæðum.
FREYSTEIN JÓHANNSSON,
FRÉTTAMANN MORGUNBLAÐSINS
Meðan Laxárvirkjunarstjórn
og landeigendur sitja hvern
fundinn á fætur öðrum — án
nokkurs raunhæfs árangurs,
seni leyst getur þann Gordíons
linút, sem Laxárdeilan nú er
orðin, ríkir friður og ró á fram
kvæmdasvæði Norðurverks hf.
við Brúar. Hvað kostar hver
tapaður dagur þess fyrirtækis?
„Ef við lítum í framkvæmda-
og greiðsluáætlun okkar,“ seg-
ir Rolf Árnason, framkvæmda-
stjóri Norðurverks h.f., „má
sjá, að tala marzmánaðar þar
í er röskar tíu milljónir króna.
Við getuni svo deilt í þá tölu
með 25 vinnudögum — okkur til
hægðarauka, og þá kemur út,
að hver tapaður vinnudagur
dregur 400 þúsund krónur út
úr áætluninni."
LAXÁ er lausn
DAGSINS I DAG
Morgunblaðið heimsótti Lax
árvirkjun á þriðjudag og hitti
þar auk Rolfs Hjálmar Þórð-
arson, staðarverkfræðing Lax-
árvirkjunar. Að vonum bar
Laxárdeiluna fljótt á góma og
sagði Hjálmar skorinort, að mál
ið væri orðið „hrein fjarstæða".
„Þessar framkvæmdir, sem
nú er deilt um, þola í raun og
veru enga bið. Þær eiga
ekki að leysa neitt framtiðar-
vandamál, að minnsta kosti
ekki þær, sem nú er byrjað á.
Þetta er lausn dagsins í dag og
er reyndar orðin langt á eft-
ir tímanum. Þessi fyrsti áfangi
þyrfti nú þegar að vera að
baki svo Laxárvirkjun gæti þó
ekki væri nema að halda við-
unandi i horfinu.
í vetur varð að keyra geysi
mikið með díselvélum til að
mæta orkuþörfinni. Ég veit
ekki betur en það hafi verið
farið allt upp í 19 MW í afli;
þar af ekki nema 12 í vatni.
Gufustöðin getur lagt til
2.5 MW svo það eru minnst
4.5 MW, sem keyrð hafa verið
á toppum, það er frámleidd
með díslivélum. Það bætist svo
ofan á, að þegar díslivélarn-
ar eru keyrðar er venju-
lega lítið vatn í ánni — oft ekki
meira en til að gefa 10 MW og
þá verða dísilvélarnar að bæta
það upp líka.“
— En nú segja landeigend-
ur gufuna geta leyst þetta
vandamál.
— Það væri svo sem gott og
blessað, ef þær vélar, sem til
þarf, væru til. Ég veit ekki til
þess að svo sé ennþá. Gufan er
því engin óþreifanleg lausn
nú.
iðnaðarráðuneytisins gerði ráð
fyrir?
—- Mér virðist lítil skynsemd
á bak við aðeins eina vél. Slík
tillaga er að mínum dómi að
eins tilraun til að svæfa málið
nú i von um, að síðar komi
breyttir tímar og að þá megi
skynsamleg rök sín einhvers.
Hitt liggur aftiur Ijósit fyrir
að annarrar vélar er ekki þörf
svona næstu tíu árin, en þá
Við Laxárvirkjun.
áfangi Laxá III. Hvaða máli
skipta eiginlega nokkrir metr-
ar til eða frá.
— Hver metri skiptir miklu i
lónsstærð. Sem stærst lón fyr-
irbyggir sem bezt ístruflanir
og gerir kleift að mæta vatns-
sveiflum i ánni um ákveðinn
tíma.
Tuttugu og eins metra há
stífla myndi til dæmis tryggja
nokkuð örugglega, að virkjun-
Við skulum svo bara gera
okkur ljóst, hvort og hverju
við viljum fórna og á hvað við
viljum þá hætta.
— En sérð þú nokkra lausn
á Laxárdeilunni eins og hún
stendur nú?
— Ég ætla mér nú ekki þá
dul að svara óyggjandi þessari
spurningu, sem svo mjög virð
ist vefjast fyrir mér meiri og
betri mönnum, segir Hjálmar
og brosir við. En ætli það megi
ekki lesa mitt svar nokkurn
veginn út úr því, sem ég hef
hér þegar sagt.
verður hún líka að vera fyrir
hendi.
— Má þá ekki bíða með
hana og athuga aðrar leiðir á
meðan?
— Eins og ég sagði áðan, get
ur allt gerzt. Við skulum bara
reikna með því. En það væri
fjarstæða að útiloka alveg
möguleikann á annarri vél nú,
ef það sýndi sig,' að í stað henn
ar gæti ekkert komið, þegar á
þarf að halda. Við stæðum illa
uppi þá með bundnar hendur.
— Hvers vegna er önnur vél
nauðsynleg eftir tiu ár?
— Þó að ég fari ekki út fyrir
svæðið hér-na, get ég tínt næg-
ar ástæður til.
Elzta stöðin, Laxá I, er nú
orðin um 30 ára gömul og get-
ur gengið svona í tíu ár enn
— með talsverðum endurbótum
þó. Til dæmis er önnur vél
hennar orðin svo slitin, að það
er varla hægt að gera neinar
kröfur til hennar.
Laxá II þarf líka ýmislegt
að gera til góða en til þess að
það sé hægt, þarf helzt fyrri
vél Laxá III að vera komin í
gagnið.
Þetta er hér innan svæðisins.
Utan þess eykst svo raforku-
þörfin hröðum skrefum. Ein-
hvern veginn verður að leysa
þessi mál og öll skynsamleg
rök benda á Laxá sem rétta
svarið.
—Nú er mikið rætt um. hversu
stór stífla eigi að verða annar
í>ar kostar