Morgunblaðið - 04.06.1971, Page 5

MORGtfNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 4. JÚNl 1971
5
Svar við athugasemd
Gylfa Þ. Gíslasonar
Gylfi Þ. Gíslason, menntamála
ráðherra, hefur látið frá sér
fara athugasemd vegna fréttatil-
kynningar frá upplýsingaþjón-
ustu landbúnaðarins um ummæli
menntamálaráðherrans í sjón-
varpi 3. maí sl. Ummæli þessi
lúta að hlutdeild landbúnaðar-
ins í þjóðarframleiðslu og fram-
leiðni í landbúnaði.
Þar sem ég undirritaður er
höfundur þessarar fréttatilkynn
ingar, þykir mér rétt að gera um
mæli ráðherrans í fyrrnefndu
sjónvarpsviðtali, svo og athuga-
semd hans í Morgunbiaðinu, að
nánara umræðuefni.
f viðtalinu sagði ráðherrann
orðrétt samkvæmt afriti sjón-
varpsins: „Bændur eru að tölu
til um 13% þjóðarinnar, og land
búnaðurin.n noitar um 10% þjóð
arauðsins, en landbúnaðurinn
framleiðir ekki nema 6 -7%' af
þjóðartekjunum og eru þá með-
taldir þeir styrkir, sem hann fær
og ekki tekið tillit til niður-
greiðslnanna, með öðrum orðum,
framleiðni landbúnaðarins er að
meðaltali aðeins helmingur á við
það, sem hún er í öðrum at-
vinnugreinum. Ef styrkirnir
yrðu dregnir frá þessum tekjum
og tekið tillit til niðurgreiðsl-
anna, þá minnkar þáttur land-
búnaðarins i þjóðarframleiðsl-
unni enn verulega, jafnvel ofan
í 3—4% Þessi litla framleiðni í
landbúnaði er meginvandinn sem
við er að etja á þesu sviði, og
ég segi meginvandinn, sem við
er að etja í islenzkum efnahags-
málum í dag.“
1 fréttatilkynningu upplýs-
ingaþjónustu landbúnaðarins
voru færð gild rök fyrir því, að
slysatryggðar vinnuvikur væru
ekki réttur mælikvarði á vinnu-
aflsnotkun i landbúnaði, enda
upplýsir ráðherrann í Morgun-
blaðsathugasemd sinni, að þessi
tala sé að verulegu leyti tekin
af handahófi.
í fréttatilkynningunni var
þess getið, að samkvæmt Hagtíð
indum væru 7,9% af kvæntum
körlum á aldrinum 25 66 ára
bændur og liðlega 8,2% af öll-
um framteljendum i landinu
hefðu aðaltekjur af landbúnaði,
samkvæmt atvinnumerkingu
Hagstofunnar.
Ég held því ekki fram, að þess
ar tölur sýni nákvæmlega hlut-
deild landbúnaðarins í atvinnu-
starfseminni. En ég held því
fram, að þessar tölur gefi mjög
ákveðnar bendingar um, að þær
fullyrðingar ráðherrans, að
„framleiðni landbúnaðarins sé
að meðaitali aðeins helmingur á
við það, sem hún er í öðrum
atvinnugreinum“ séu byggðar á
svo haldlitlum forsendum, að
ósæmilegt sé af ráðamanni i efna
hagsmálum þjóðarinnar að flytja
landsmönnum þær í áhrifamesta
fjölmiðlunartæki hennar. Þess
vegna er eðlilegt, að spurt sé,
hver tilgangur menntamálaráð-
herrans sé með þessum mála
flutningi. Er hann sá, að kalla
til samstöðu með lausn erfiðs
vandamáls? Er hann sá, að auka
á skilning stétta í milli og á
vandamálum landbúnaðarins sér
staklega? Eða hver er tilgangur
inn?
í athugasemd sinni í Morgun-
blaðinu 23. maí s.l. segir mennta
málaráðherrann:
„Þá telur Upplýsingaþjónusta
landbúnaðarins mig hafa van-
rækt að láta þess getið, að land
búnaðurinn framleiði mikil-
væg hráefni fyrir verksmiðju-
iðnað."
Með þessum orðum er vikið að
þeim ummælum í fréttatilkynn-
ingunni, þar sem talað er al-
mennt um gildi landbúnaðar og
það véfengt, að ummæli mennta-
málaráðherrans í sjónvarpinu
byggist á réttu mati hans á mik-
iívægi landbúnaðarins sem at-
vinnugreinar. Tekið var dæmi
um ullina, sem bóndinn fær sára
lítið verð fyrir, en sér þó um-
fangsmiklum verksmiðjuiðnaði
fyrir hráefni. Og þá er einmitt
komið að því, sem ég tel veiga-
mesta þáttinn í þessu máli, og
það er túlkun hugtaksins
framleiðni hinna ýmsu vinnu-
stétta.
Ég viðurkenni að bóndinn hef
ur lágt tímakaup við að smala
fé sínu til rúnings, taka af því
ullina, þurrka hana, hreinsa og
Vrrtja á verzlunarstað. En „fram
leiðnina" við þessi störf mætti
auka með þvi einfalda ráði að
hækka verð ullarinnar.
Hvers vegna á ekki bóndinn
að hafa sitt fulla kaup við rún-
ing, og hvers vegna á ekki ifll-
arvérðið að greiða sinn hluta
öllum þeim kostnaði öðrum,
sem afurðir / sauðSindarinnar
eiga að endurgreiða bóndanum?
SjáKsagt verður þvi svarað
til, að heimsmarkaðsverð á ull
eigi að ráða ullarverðinu hér á
landi. Það er vel hægt að flytja
inn ódýra ull. En það er ekki
íslenzk ull. Það væri líka hægt
að flytja inn ódýrt vinnuafl, t.d.
frá vanþróuðu löndunum. En
það dettur engum i hug að gera
það. Auðvitað fær enginn inn-
fluttur verkamaður að bjóða nið
ur vinnuna fyrir íslenzkum
starfsbræðrum sínum. En með
með innflutningi erlendrar ull-
ar er í raun og veru verið að
bjóða niður vinnuaflið fyrir ís-
lenzka bóndanum.
Landbúnaður á Islandi á við
margvíslega erfiðleika að etja.
Landbúnaðurinn er mjög við-
kvæmur fyrir verðbólgu. Ör
verðbólga skapar misrétti innan
stéttarinnar og veldur örðugleik
um í sambandi við útflutning.
Kólnandi tiðarfar undangeng-
inna ára hefur valdið ræktuninni
miklum örðugleikum, sem enn
hafa ekki verið yfirstignir. Ýms-
ar rekstrarvörur landbúnaðar-
ins eru að stórum mun dýrari
en í nágrannalöndunum, og þeg-
ar á allt er litið, býr landbún-
aðurinn við erfið lánakjör, stutt
fjárfestingarlán og háa vexti.
Landbúnaðurinn geldur þess
líka, að fólkinu fækkar í sveit-
unum, unga fólkið flyzt burtu
og vinnur öðrum starfsgreinum
langa vinnuævi, en meðalaldur
bænda er mjög hár. Það er rétt,
að mörg bú eru fremur litil á
Islandi. Þó eru mörg lönd Ev-
rópu, sem hafa smærri meðalbú
en Island. En það hefur komið
i 'jós, að meðalbúin gefa engu
siðri arð en þau stóru. Fjár-
magnskostnaður er þar hlutfalls
lega lægri miðað við afurðir. ís-
lenzkir bændur hafa lagt hart
að sér til þess að auka rækt-
un og að búa að öðru leyti i hag
inn fyrir betri búskap. Einka-
neyzla þeirra hefur verið lítil,
en fjárfesting í atvinnuveginum
hlutfallslega mikil. Nú er þeim
legið á hálsi fyrir að nýta sem
bezt framleiðslugetu landbúnað-
arins og framleiða of 'mikið.
Um réttmæti útflutnings ís-
lenzkra landbúnaðarvara mætti
ýmislegt segja, en það verður að
bíða betri tima.
Mennlamálaráðherrann hélt
því fram i sjónvarpsþætti sínum,
að þáttur landbúnaðarins í
„þjóðarframleiðslunni“ væri að-
eins 3—4%, ef styrkir væru frá
dregnir og tillit tekið til niður-
greiðslna. Hvað á ráðherrann
við með „þjóðarframleiðslu"?
I- randiald á bls. 24.
HUÓMLIST ^
10? KYNNING
í dag klukkan 5—7 verður kynning á Philips rafmagnsorgelum
í verzlun okkar.
Hinn vinsæli hljóðfæraleikari, Ólafur Pétursson, leikur á orgel,
sem jafnt eru framleidd fyrir hljómsveitir, samkomuhús, heimili
og kirkjur.
KOMJÐ — SKOÖIfl — HEYRIf).
PHILIPS KANN TÖKIN Á TÆKNINNI
HEIMILISTÆKI SF.
HAFNARSTRÆTI 3 - SÍMI 20455