Morgunblaðið - 10.06.1971, Qupperneq 5

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 10. JÚNt 1971
5
Gnægð olíu
1 Norðursjó
Norðmenn verða sjálfum sér
nógir, olíuinnflutningur Breta
minnkar um helming
ÞARNA ER OLIAN
_ NÝ BREZK BORUNAR
I—i SVÆÐI
g^LÍKLEG OLÍI’SY/EOI_
A OLÍUSVÆÐI »
SHELL^
BORANIR
MÍLUR
NOREGUR
BREZKT
„ SVÆDI
X WNOKSKT SVÆOl
\M ACO-S\ l.ni KOFISK FIELD
/J os !•: i>• 111 n i;; 'XÆ&Z&iÍi'sl.
>*&L 8,IELL/,a^®Íl!
DANMÖRK
ÞÝZKALAND
BRETLANl)!
> í
TENNECO \
ÍRLAND
J HOLLÁNDi
____ke|
YZKALANI >
' ■ ..
KRAKKl.ANI),.
Olíusvæðin á Norðursjó.
OLÍAN, sem íundizt hefur
í Norðursjó, leiðir til þess
áður en langt um líður, að
Bretar og fleiri þjóðir
verða olíuframleiðendur í
stórum stíl. Um þetta virð-
ist engum blöðum að fletta,
og afleiðingarnar verða
víðtækar. Áætla má að
framleiðsla olíu úr hafinu
við strendur Bretlands geti
numið einni milljón tunna
á dag, en það jafngildir 50
milljónum lesta af hráolíu
á ári. Olíuneyzla Breta nam
103 milljónum lesta í fyrra,
og öll olían var innflutt.
Heppnin hefur ekki aðeina
elt Breta í þessu efni. Norð-
menin hafa þegar tryggt sér
meiri olíu en neyzla þeirra
nemur frá Ekofisk-borunar-
svæðinu, og þessa dagana er
að hefjast olíuflutniingur frá
svæðinu. Hollendingar, Donir
og Spánverjar eiga allir olíu
undan ströndum sínum, ekki
eins mikla að magni, en nóg
til þess að gera Vestur-Evrópu
kleift að vera ekki lengur 99%
háð innfluttri hráolíu, ag
mestu frá Miðausturlöndum.
Þegar Arabaríkin fóru að
hækka hráolíuverðið upp úr
öllu valdi, knúðu þau á Evrópu
þjóðimar að hagnýta þessar
nýfundnu orkulindir sínar, og
þeim varð ljóst að hagnýting
þessarar olíu væri ekki aðeinis
hagkvæm og raunhæf heldur
beiniínis pólitísk nauðsyn.
• AUKNIR MÖGULEIKAR
Þetta táknar ekki að Vestur-
Evrópa geti í sameiningu sett
Arabalöndunum stólinn fyrir
dymar. Olíuneyzla Evrópu
árið 1970 nam 628 milljónum
lesta, og eftirspurnin eykst um
50 milljónir lesta á hverju ári.
Fyrirsjáanleg olíuframleiðsla
Breta jafngildir því eins árs
aukningu eftirispumar Evrópu.
En árið 1975 geta Bretar farið
að ráðgera samdrátt olíuinn-
flutmíngs, sem í fyrra nam 925
milljónum puruda (rúmlega
10% heildarinnflutningsims) og
aukast um sem svarar 100
milljónum punda á ári vegna
síðustu olíusamininga sem hafa
verið gerðir við olíufram-
framleiðslulöndin í Miðaustur-
löndum. Ef Bretar hagnýta
ekki nýfundnar olíubirgðir
sírnar við strendurnar mundi
olíuinnflutniingur aukast um
sem svarar 300 millj. punda árið
1975. Þótt boranir eftir olíu á
hafi úti séu kostnaðarsamt
íyrirtæki verður flutndngs-
kostnaðurinn hreinasta smá-
ræði samaniborið við langa og
tafsama flutninga frá Mið-
austurlöndum og Nígeríu.
Möguleikamir á Norðursjó
virðast stöðugt fara batnandi,
sérstaklega á belti, sem liggur
í norður frá Ekofisk-svæði
Norðmanna til Hjaltlands. Bæði
Shell og British Petroleum
hafa fundið töluvert magn olíu
á hluta Bretlands á þessu
svæði, og Bretar munu verja
mestöllum fjárfestingum siín-
um í olíuleit á norðanverðum
Norðursjó á þessu ári. Olía
hefur fundizt á fknm og ef til
vill sex stöðum á Norðursjó til
þessa, og olíufundur BP, um
180 kim undan Aberdeen, er
vafalaust allt önnur olíulind en
Ekofisk-svæði Norðmanna.
Vera má, að Shell sé í þann
veginn að finna ennþá meiri
olíu 160 km norðaustur af
Hjaltlandi. Jarðfræðileg vit-
neskja frá þeirri oliuleit mun
leiða í ljós hvort um er að
ræða geysistórt olíusvæði í út-
jaðri breziku landhelginnar.
Shell stæði varla fyrir þessari
umfangsmiklu leit, ef ekki væri
talið víst að um mikinn olíu-
fund yrði að ræða. En nú get-
ur virzt að jafnvel ennþá meiri
olía finnist suður og vestur af
Bretlandi, sérstaklega í olíu-
auðugum neðansjávarlögum
undan Wight-eyju og beint
undir aðalsiglingaleiðinni á
miðju Enmarsundi.
• LANDGRUNNSDEILUR
Mikil deila er þegar risin
upp við Frakka út af þessari
olíu. Vitað hefur verið árum
samian, að neðanisjávarhamrar,
sem hafa að geyma olíu, Par-
ísardældin svokallaða teygja
sig í vestur frá Paris og undir
Enmarsund til Dorset þar sem
dælt hefur verið eftir olíu í
landi við Kknneridge-flóa. Nú
vilja Frakkar skipta olíusvæð-
inu á Enroarsundi til helminga.
Bretar halda sig við alþjóða-
reglur sem segja að línur skuli
dregnar frá strandlínum, en
þar með mundi mestöll olíu-
jarðlögin falla þeim í skaut.
Frakkar hafa bannað erlendum
olíufélögum að leita eftir olíu
í franskri lándhelgi, en frönsk
olíufélög eru athafnasöm bæði
á brezkum og norskum haf-
svæðum. Þessa deilu verður
auðveldara að setja niður í
bróðemi, ef Bretar fá inin-
göngu í Efnahagsbandalagið.
Mikið magn olíu er einmig
talið fólgið undir hafinu milli
Wales og írlands, og það hefur
valdið Bretum áhyggjum að
írska stjórnin hefur veitt Mar-
athon Oil sjálfstæðu stórfyrir-
tæki í Ohio, hálfgerða einokun
á sinum hiuta hafsins. Fulltrú-
ar ríkisstj ómamna í London og
Dublin eiga um þessar mundir
í varkárum samningaumleit-
unum, þar sem það er orðin
viðtekin alþjóðavenja að rílki,
sem eiga hluta í sama olíu-
svæði, skipti því jafint, með
sameiginlegum framleiðslubún-
aði ef nauðsyn þykir og með
því að skipta afrakstrinum.
Enn lengra í norðri ver Shell 9
milljónum punda til þess að
leita eftir olíu úti á Atlanits-
hafi í norðvestur af Orkneyj -
um og Ytri-Suðureyjum, og
hefur olíu aldrei verið leitað
á eins djúpu og stormasömu
hafsvæði.
Danir hafa fundið litið olíu-
svæði um 300 km undan Es-
bjerg, er skilar 200.000 lestum.
Þessi olíufundur Dana varð til
þess, að Vestur-Þjóðverjar og
Danir breyttu maxkalínunini
milli olíusvæða sinna en Danór
fundu svæðið áður en samin-
ingurinn var gerður. Danir
munu einnig hagnast á Eko-
fisk-svæði Norðmanna, þar
sem mögulegt ætti að vera að
framleiða 15 milljónir lesta af
olíu á ári, en þar af munu
Norðmenn aðeins nota 9 millj-
ónir lesta.
• DÝRAR PfPUR
Samtök fjögurra félaga und-
ir forystu Phillips-félagsins
reka í sameiningu fjórar fram-
leiðslulindir, sem munu gefa
af sér jarðgas jafnt sem olíu,
gas sem Norðmerun hafa litla
eða enga þörf fyrir. Þessu gasi
verður fyrst dælt aftur ofan í
hafsbotnisnn til að stuðla að því
að þrýsta meiri olíu upp á
yfirborðið, en að lokum verð-
ur það leitt í pípum til Dan-
merkur (frá Norður-Jótlandi
til Kaupmannahafnar), og mun
hún sjá Dönum fyrir fjórð-
ungi orkuþarfar þeirra, en
samt er trúlegt að eftir verði
magn, sem geri þeim kleift að
selja Þjóðverjum olíu. Vestur-
Þjóðverjar hafa hingað til enga
olíu og ekkert gas fundið
undan ströndum sinum, og
virðist það aðallega stafa af
ágreiningi um markalínur.
Ekofiák-svæðið nær sennilega
suður á bóginn um þýzka
gvæðið og inn á hollenzk haf-
svæði.
Gífurlegur kostnaður af lagn-
ingu olíupípa um ósléttan
botn Norðursj ávar veldur því,
að v fyrsta olían frá Ekofiisk-
svæðinu er flutt í land í olíu-
flutniingaskipum, sem taka
olíuna beint frá olíulindunum.
BP gerir ráð fyrir að fara eins
að með fyrstu olíu sína undan
Skotlandi. Aðeins ein olíupípa
kostar 80 milljónir punda, og
þar sem brezka landgrunnið,
sem þarf að kanma, er 168000
fermílur að flatarmáli, eru
olíufélögin treg til þess að
binda svo gífurlegar fjárfest-
iingar í einstökum pípum, unz
betur kemur í ljós, hvemig
flutningunum verður hagað.
Spánverjar eru sennilega eina
Evrópuþjóðin, sem þarf ekki
að hafa áhyggjur af því
hvernig koima skuli olíunni í
iand. Þær þrjár olíulindir, sem
þeir hafa reynt (en áætlað er
að þær hafi að geyma að
minnista kosti 40 milljónir
lesta, en olíuneyzla þeirra nam
23 milljónum lesta í fyrra)
eru rétt úti fyrir óshólmum
árinnar Ebro.
• HVAÐ SEGJA ARABAR?
Olían, sem Vestur-Evrópu-
þjóðimar hafa funidið, gerir
þær ekki sjálfum sér nógar með
olíu, smáþjóðimar geta orðið
sjálfum nógar. Jafnvel þótt
Bretar hagnýttu allar þær lind-
ir, sem hagkvæmt teldist að
nýta, yrðu þeir að halda áfram
að kaupa olíu frá Miðaustur-
löndum. En aukiist olíufram-
leiðslugeta Vestur-Evrópu með
skjótum hætti fram til ársins
1975, og þegar þar við bætist
að horfið verður til nýtingar
kj amorkunnar eins og nú er
strax farið að sjást merki), þá
ætti samningsaðstaða olíu-
neyzlulandanna að gerbreytast
næst þegar Arabaríkin setj ast
að samningaborði. Meira að
segja Japanir vænta þess að
njóta góðs af geysistórum jarð-
gassvæðum Ný-Sjálendinga.
Vesturlönd geta ekki komizt af
án olíunnar frá Miðausturlönd-
um. En þau gætu vissulega
komizt af án olíu frá einstaka
löndum eins og Lýbýu, sem
hleypa olíuverðinu upp úr öllu
valdi. Þess sjást nú þegar
merki, að Arabar geri sér grein
fyrir þessu. (Economist).
Austin sendiferðabíll
Traustur og öruggur. Kraftmikill og spar-
neytin 48 hestafla vél. Hagkvæmur fyrir
hvers konar starfsemi í bæjum og sveitum.
Verð með miðstöð og öryggisbeltum ca. kr.
180.000,00.
Til afgreiðslu fljótlega.
Carðar Gíslason hf.
Bifreiðaverzlun.