Morgunblaðið - 10.06.1971, Page 17

MORGUNBLAiMÐ, FIMMTUDAGUR 10. JÚNt 1971
17
i
því mikið vantar á að féð sé
hreinræktað, þannig að ékki
séu í skinnunum illhærur o.fl.
Allir, sem að þessum málum
vinna, telja að hráefnið þurfi að
verða betra. f>ess vegna eiga
ræktunartilraunir þær, sem
Stefán Aðalsteinsson hefur haft
með höndum, áreiðanlega eftir
að borga sig vel fyrir iðnaðinn
I framtíðinni. En ekki er hægt
að ætlast til að bændur rjúki
upp og rækti fé sitt, ef það gef-
ur ekkert í aðra hönd. Ég tel
að kaupa þurfi gærurnar flokk-
aðar og greiða misvel fyrir
flokkana. Og auðvitað get-
um við greitt hærra fyrir land-
búnaðarvörur, ef varan er betri.
En það bætir líka úr, ef í sút-
unarverksmiðjunni eru fram-
leiddar allar tegundir, teppa-
skinn, pelsaskinn og mokka-
skinn. f>á nýtast skinnin betur.
Síðasta handtakið. Sokkarnir
saumaðir sanian i sokkabuxur.
í teppaskinn þarf ullin að vera
falleg og góð, en í mokkaskinn-
in er það holdrosinn, sem mestu
máli, skiptir.
Við göngum um verksmiðjuna,
þar sem gærurnar eru að koma
úr verkun, drifhvítar og loðn-
ar. Gengið er frá þeim í plast-
poka og svo í kassa. Þær eiga
siðan ferð fyrir höndum, að
verða til prýði á erlendum heim-
ilum.
Sokka-
buxurnar
gleymast ei
f>að hefði einhvern tíma þótt
tíðindum sæta að frá Sauðár-
króki kæmu einhverjar sterk
ustu nælonsokkabuxur, sem
kvenfólk getur fengið á mark-
aðinum — hvort sem leitað er
innan Iands eða utan. Þegar við
litum inn í Sokkabuxnaverk-
smiðjuna á Sauðárkróki, þar
sem uninar eru „Gleym mér ei“
sokkabuxur í nýjasta tízkulitn-
um — dökkbrúnu, sagði verk-
stjórinn, Ragnar Sigfússon okk-
ur að ekki hefðist undan við
framleiðsluna síðan byrjað var
á þessum lit fyrir nokkrum vik-
um. Framkvæmdastjórinn var
ekki við, en Ragnar leyfði okk-
ur góðfúslega að skoða okkur
um í verksmiðjunni.
Fyrir þá, sem ekki hafa oft
komið í slíka verksmiðju, er
mjög fróðlegt að sjá hve mikil
sjálfvirkni er við framleiðslu á
nælonsokkabuxum, enda mikið i
vélar lagt. Um 60 prjónavélar
prjóna sokkana sjálfvirkt, siðan
Þr'áinn Þorvaldsson, framkvæmdastjóri í Sútunaverksmiðjunni ásamt verkstjórunmn Höskuldi
Stefánssyni og Einari Halldórssyni fyrir framan grind með nýsútiiðum gærum.
taka stúlkur við þeim og sauma
fyrir tána, en sokkarnir snúast
við í þar til gerðum plaststrokk
um leið og þeir fara frá þeim.
Nú fara þeir í litunina, þar sem
þýzk sjálfvirk vél stjórnast af
gataspjaldi og blandar litinn,
velur timann sem sokkarnir eru
í litun, mótar þá og þurrkar.
Sokkarnir renna þannig á hring
statífi inn í vélina og koma lit-
aðir og þurrkaðir út aftur. Og
loks fara þeir i aðra sauma-
stofu, þar sem stúlkur sauma
sokkana saman í sokkabuxur.
Hvert par fer í gegnum skoðun
áður en það er sent út og svo
nákvæm er hún, að af 200 þús.
sokkabuxum hefur aðeins kom-
ið eitt par til baka — með saum-
sprettu.
Um 30 manns vinna í
verksmiðjurani. Húsnæði hefur
nýlega verið stækkað og
tekið undir meira hús-
næði fyrir saumastofur á
neðri hæð. En á efri hæð eru
stækkunarmöguleikar og ætlun-
in að fara að nýta eitthvað af
því. En framleiddar hafa verið
upp í 15 þús. sokkabuxur á
mánuði og seljast þær jafnóðum.
Nú er mest eftirspum eftir
þynnri tegundinni, 20 denier
lykkju fyrir sumarið, segir
Ragnar. Og dekkri litir eru vin-
sælli. En aðstaða er til að geta
strax blandað liti I samræmi við
það sem markaðurinn krefsit.
Þannig er ekki hætta á að safn
ist birgðir af óseljanlegum lit-
um.
Og nú er stungið lukkuseðl-
um í hvern sokkakassa, sem fer
frá verksmiðjunni. I kassanum
eru 150 pör og tveimur sokka-
buxnapokum fylgir Iukkuseðill,
sem heppinn kaupandi fyllir út
með nafni sínu og heimilifangi
og fær send 6 pör endurgjalds-
laust til baka. Nókkuð
margir miðar hafa komið og ver-
ið afgreitt eftir þeim.
Munaði
um skut-
togarann
Haraldur Árnason hefur nú
verið skipaður skólastjóri á
Bændaskólanum á Hólum, þar
sem hann var settur skólastjóri
frá áramótum. En þegar við hitt
um hann á Sauðárkróki áður en
sú skipun kom tókum við hann
tali sem stjórnarformann hjá
Skildi h.f. og spurðum hann
mest um útgerð og vinnslu sjáv-
arafla.
— í fyrra var mjög lítið hrá-
efni hjá frystihúsunum hér, hóf
Haraldur útskýringar sínar. En
með tilkomu skuttogarans Hegra
ness, sem kom i febrúarmánuði,
hefur ástandið batnað mikið. 1
vetur vorú gerð út tvö skip,
Drangey og Hegranes, eftir að
það kom. Fryvstihúsin eru tvö,
Skjöldur h.f. og Fiskiðjan h.f.,
sem er dótturfyrirtæki kaupfé-
lagsins, og hefur vinna verið
stopul i báðum húsunum
— Stóðuð þið að þessum skipa
kaupum að einhverju leyti?
— í sambandi við kaupin á
Hegranesi lögðum við 2
milljónir kr. sem hlutafé í
Útgerðarfélag Skagfirðinga. Var
jafnframt samkomulag milli
Skjaldar og útgerðarfélagsins
um að við fengjum til vinnslu
helming af afla af báðum skip-
um fyrirtækisins. Þannig styrkt
um við okkar aðstöðu og telj-
um að við höfum jafn-
framt styrkt útgerðarfélagið.
Þessi samstaða var nauðsynleg,
því stjórnvöld vilja að samstaða
sé milli samskonar fyrirtækja á
stöðunum í stað þess að hver
hokri í sínu horni og þannig
fæst betri fyrirgreiðsla.
— Hvernig var þá útkoman
i frystihúsunum?
— Þau fengu of lítinn fisk,
en rekstursafkoma var þó furðu
góð. Okkar sjónarmið hefur
fyrst og fremst verið það, að
reyna að halda frystihúsunum
gangandi til að fá atvinnu fyrir
bæjarfélagið. Hjá okkur eru á
láunaskrá um 60 manns. Ætli
40—50 manns geti ekki unnið
þarna í einu. Og yfirleitt hefur
ekki verið skortur á mannskap,
enda vinna þarna margar kon-
ur.
— Er um aðra útgerð að ræða
en togveiðarnar?
— Nokkrir smærri bátar hafa
stundað dragnótaveiðar á sumr-
in, en neta- eða linuútgerð er
nær engin. Eiginlega er enginn
fiskur hér i firðinum. Það verð-
ur ekkert afgangs hjá þessari
hálfri milljón fugla, sem eru I
Drangey. Sagt er að hver fugl
eti þyngd sína á dag og það er
drjúgt. Hefur sumum þótt muna
um það, síðan hætt var að veiða
fuglinn. Áður voru oft teknir á
fleka á annað hundrað þúsund
fuglar á vorin, og matarforða-
búrið í Drangey bjargaði iðu-
lega, þegar litið var orðið um
mat.
— Er engin rækja eða humar
hér?
— Nei, rækja og humar eru
óþekkt hér og sama er að segja
um hörpudiskinn. Reyndar hef-
ur lítið verið leitað og árangur
verið litill. En grásleppuveiði
hefur nokkuð verið stunduð héð
an á vorin. 1 fyrra var raunar
gerð tilraun til að fá flutta
rækju hingað, en það tókst
ekki. En sem sagt, það bætti
mikið úr að fá skuttogarann
hingað og hann hefur reynzt
ágætlega. Hann á reyndar
að landa hér i dag.
— Svo við vendum okkar
kvæði í kross. Þú varst settur
skólastjóri á Hólum frá þvi
skólastjórinn fór i frí um ára-
mót. Hvernig gekk það? Hvað
voru margir nemendur þar?
— Þeir voru 42, 18 i yngri
deild og 24 í eldri deild. Það
gekk ágætlega, þeir náðu allir
prófi. Þetta voru þægilegir pitt-
ar að fást við, fannst mér og mér
likaði ágætlega.
— Þú varst búinn að kenna
á Hólum, var það ekki?
— Jú, þetta var þriðji vetur-
inn minn og ég kenndi búfjár-
ræktarfögin. Skólanum var
sagt upp 2. maí og þá fórum við
með búfræðingunum í ferð suð-
ur á land. Við komum á Hvann-
eyri, að Laugardælum, í Garð-
yrkjuskólann á Reykjum og víð
ar og höfðum mikið gagn af.
Haraldur Ámason er frá
Sjávarborg í Skagafirði, sonur
Árna Daníelssonar og Hildar
Björnsdóttur. Hann stundaði að
loknu stúdentsprófi nám í bú-
vísindum við tækniháskóla í
Zurich og lauk þaðan prófi
1951. Starfaði hann sem bú-
f járræktarráðunautur Búnaðar-
sambands Skagafjarðar í 9 ár,
en vann síðan að ýmsum störf-
um, stofnaði verzlun, og
fékkst við útgerð, eins og fyrr
er sagt. Og nú er hann sem sagt
orðinn skólastjóri á Hólum í
Hjaltndal.
Nýtt 8 íbtiða sambýlishús á Sauðárkróki, en Hlynur h.f. er að
hefja framkvæmdir við seinni helming þess, eins og sést lengst
til hægri.
Sokkamir renna inn í litunarvélina, og koma út dökkir.